29 Mayıs 1935 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 6

wlılı.ll 5-'] Birinci Basın Kurultayı Dün Dağıldı ——j e. Başı | incl yüzde fınatar, diğer kismını ketdisine atfedilen hiçbir. kabahatı ve kusuru yoktur. (Alkışlar) Eger biz gaye adamı olmamız itibu rtile kendisind- görüyorsak bu görülen ayni. Ve hattâ daha azdır, daha a: Çünkü o teş sahibi, Gaze premlera — İlk buzı nokssnlar her noksanların olmak icabeder. kilâtı yapanlar irfen eohibi adamlardır. telerin matlere maddesi —doğtudan — doğrüya İnaan zekâı ve — görüşüdür. Onun için demin arkadaşların dediği gibi basın denlidiği ze değli, dahi gelir. zekâ man yalaız muharrirler mürettib ve makineclleri hatıra getirmek — lâzım Bunlar da aynl iş bölümünün uzuvlarıdır. — (Alkışlar) — Bizlm basın — işinde Htibara alacağımız eleman İasan oldu ğoba göre bu kendi vazifenl ve ödevlae göre yetiş tirirsek ve onu kendi mes'uliyo pazarı İnsanı tin! gösterecek olursak, Türk | milletinde zsten — mündemiç olan seciye de. mevcad oldağu na göre, dünyanın en İyi ba sınlarını — yapmış — olacağımıza kansatim — vardır. Elverir ki iş sahibi olanlara yolunu göstere Hm, yeni teknik — noksanlarıdı bildirelim. Kurultayın verdiği kararlarda ençok iftihar duyduğum sebeb budur. Yanl kendi kendimizi Herletecek vantaları, gene ken- dimizin kulüb çalışmasıdır. Bir takım İttihamlar, arkadaşları mızdan — birloin dediği kadar değil amma, gözeteci ve san'ata | Tâyık olacak - bilgilerin bizda moksan olmaması lâzımdır. Ve ba bilgiyi tamamlemak için bir zerürej vardır. Bu do kurslarla, koaferanslarla ve birbirine tel- kin etmek ve makaleler yazmak Buretile balledilecek İşlerdir. İkinci noksan kurultayın ka rar verdiği gibi da bir birlik olmamasıdır. meslektaşlar ATAHI Her gazeteci bağsız ve bir avare | halinde gazeteye İnilaab eder ve çekilir. Çok feci mahroml- yetler içinde ölenleri gözümle gördüm, Demin bir - dakika ayağa kalkarak hatıralarını taziz D ettiğimiz eski — muharrirlerin yüzde seksteni ba teşekkülsüz b lük yüzünden böyle gitmiştir. | (Hakkı Tarık Uz; maalesef) Şükrü Ksya davamla: p Bo teşekkül evvelâ mesleğin — gerefi İle mütenasip;ve birbirine “Mmütesenid ozuvlurdan mürekkeb olarak kurulacaktır. Bu teşek. kül birçoklarının atisini temin edecektir. talar Böldür, araçlar — geniştir. İyl bir teşekkül vücad bola cıhır Şimdi bu İşler için seç İ'l!;inlı heyet tabınla ederim ki, gelecek kurulteya kadar bu saydığım İşlerin esaslarını yetiş * Mreceklerdir. Bucun için de vaşı Seçtiğiniz arkadaşlar burada | millet matbuat işlerile uğraşmış kim elerdir. Gelecek kürultaya ka- dar, belki daba evvel buoa uld îf ie takım hizmet leri, talimatnameleri bazırlıya caktır ve İkinci koroltay top ılıııeıgı zaman sİze eserlerini ,ıbıluumhıı Hükümetden İstediğiniz çey lere gelince: Kendi selâhiyetim bilinde olan — kısımları yapa &öz - veririm, Hükümet 1 de de sizla bir avu ti _olıeıınıı ( Bravo sesi sürekli ılhılır.) — genelerdenberi işlerile, Dİzamdeme | fırkanın | yoktur. saf hada | | yüksek — mevkte | ve böyle Fırkanın bize gönderdiği üye, matbaat hakkındaki noktal nazarını açıkça söylediği için bunu tekrar etmeğe mahal Zaten takib etdiğimiz memleketi — elbirliğile lâyık — olduğa çıkarmaktır gayo bu disiplin altında (Alkışlar) Bo işe başlanmış ve yarıyola alınmıştır. Şa veya bu nazarlyeye kapılarak, gerek sağ dan gelsin, gerek soldan gelain bü memleketi cski vaziyetine düşürmiyeceğle (Alkışlar.) Millet, saretle almıştır. ki, kuvvetini o önüne elden — gelmez, geçer. — Velev bu meanla fikir #sahasında o'sa da kendisini, — tarihin — gösterdiği yüksek mevkle behemebal — va- racaktır. (Alkışlar) Ankara, 27 (AA) — Tör- kiye birinet basın kuroltayı bugün öğleden önce İçişleri Bukanlığı salocunda B. Şükcü Koya'nın başkanlığında - topla- marak — komlsyonlardan raporlar özerinde görüşmüş ve beyetl umnmiyesini taavib ede. çıkanları çiğnememek çiğniyerek gelen rek dağılmıştır. Taplantıya baş lanırken memleketimizin muh telif yerlerinden gelen tebrik ve kurultaya İyi işler başarmasını dileyen — telgrafların, — Neş'et Atay tarafından gönderilen ve Ltanbul'da konuk bulunan ce nub Amerika'nı ve İspanya'lı gezeteci arkadaşların — Atatürk Türkiye'sinin Hk basın kongre- Bİni sevgl İle "selâmlamakta ol duklarını bildiren telgrafi okan muştur. Bandan sonra komlsyonlar dan Özerinde lik gelen raporlar görüşülmeye başlanınıştır. olarak İşbirliği komleyonu ra- poru okunmuş ve bu bususta istenen İaahata komlayon rapor- törü Refik Abmed Sevengil karşılık — vermiş komtayonun devlet teşekköülleri ile gezele | ler arasındakli münasebetlrrin ahenkdar bir eurette yürüye bilmesi için matboat genel di rektörlüğünün teşkilât ve veza iline dalr kanunun hükümleri dahilinde bir teşekkül vücude getirilmesini faydalı gördüğünü işacret ederek demiştir kl: Basın ve devlet — Bu teşekkül — gezeteler arasında bir bağlantı vezifesini görecektir. Banun nasıl olması lâzam geldiğlne deir numuz fazla meşgul — olmadı. Biz derdleri konuştuk. Gaze telerle devlet teşkilâtı arasında zaman zaman şikâyetlere sebeb olan güçlükleri gözden geçirdik bir teşekküle lözum blasettik, — Bu teşekköülün şek HÜni, çalışmıa — programını - İoğ- rudan doğroya — kurultayımız dan — aytılması — mevzuubabis olan heyet tarafından hazırla nabileceğini düşündük, Diğer komlayonların — çalışmalarında böyle bir teşekkülün lüzumu neticesine vardıklarını de — öğ- komlsyo rendik. Komlsyonların — rupor. okunmasından — sovra vaziyet kâfi derecede aydınla- nacaktır. Bu teşekkülde yalnız devlet memurlarının m — bulunacağı yoksa bunun basın mensubları tarafından ma teşkil olanacağı hakkındaki bir #soruya karşı da komilsyon raportörü, Mer. kezl Aokara olucak — olan ba teşekkülün basın mensubları tarafından — yapılacağını — söyle: miştir. Bu İzehatı müteakıb larının üzerindeki görüşmenin kifayeti — taavib edilerek rapor tekrar okunmuştur. Bu esnada Necib Alf Küçük'e komlsyon konmadan rapor rsporu reye evvel teşkilâr — İşile devletin alâkam bakımındaun fzahatta bu lanacağını söyliyerek söz almış ve demiştir ki: — Arkadaşlar, dün komla yanlarda ben de bulundum ve çalışmalarına İştirak ettim. Ko- sabubtan akşama kadar muntazaman ça- lıştı. Arkadaşların birçoklarının mes'elesi etrafındaki bazı misyonların bazıları beşriyat noktal nazarlarımı uzun boylu dioledik. Arkadaşların derdleri © kadar çok idi ki, böyle bir basın — kurultayımın hakikaten ne kadar lözümlü ve faydalı olduğunu ben orada bir kere deha anladım, Bu itibarla mat- bust umum müdüzlüğüne arzı teşekkür ederim. Bizim, daha doğrasu “Tekılâbın. matbusattan ve basından İstediği şey medir? Arkadaşlar, biz büyük devrim atlayışları geçirmekte olan bir milletiz.. Ve kendi mazimiz içinde İlerlemekteyiz. Biz bu amacımız İçinde İlerlerken mat- buatın da bizimle beraber bir havada ve birimle beraber elele uyal heyecan ve ayni İmam kalplerinde taşıyarak ve yekpara yürümesi lâzımdır. Denilebilir ki, matbuat — vazifesini şim diye kadar yapmıyor muyda? Hiç şüphe yok ki büyük Türk devriminde Törk — matbust nın büyük faydamı ve çok büyük tesiri olmuştur. Amma biz bü- tön devrim havası içinde mat- buatın teşriki measi etmesine kıymet ve ehemmiyet veriyo roz. Meselâ inkılâb fırkası alle esaslarına ehemmiyet verir ve hürmet eder. Binaenaleyh mat buatımızda da ona nazaran bir hava esmesi lâzımdır. Takılâb firkası dalma — reali- teye ehemmiyet verir, Blunen- aleyh birçok hikâyelerin haki katlarla alâkası olmıyan turihi hikâyelerin bizim zihniyetimizle fakıtâb zihalyetlle alâkası yok- tür. Yanl bu - itibarla ve bu noktal nazardandır. ki - bütün mutbuatın da bizim yaşadığı- mız İakılâb havası içinde yaşa- masını arzu ve temenni — edi: yoruz. Arkadaşlar, matbuat bilbasea *on zamanlarda çok — büyük ehbemmiyet ve kıymet — iktisab etmiştir. Bir asırdanberi ehem miyeti fevkalâde artmakta olan matbuat suyesindedir ki geçen asır bu zamanın halk hükümet lerini doğarmuştur. Eğer mat. bunt olmamış olsaydı halk hü kümetinin ve devletinin büyük balkçılık prensibinin — doğabll. metine ve yaşıyabilmesine İm- kân yokto. Bu matbuat — saye sinde hakikat olmuştur. Mat- bustta bu büyük telfik kuvvetl varken devlet matbuat — karşı- sında elbette Jâkayd - kalamaz. Onun için 19 uncu asırdan İllbaren amme bizmetleri üze- rinde vazifeleri günden güne çoğalan devlet, matbusta kendi sine göre bir istikamet vermek ve oba kendi esasları üzerinden bir yöndem vermek — mecburl. yeti ve zarmetini daymuştur. 19 uncü asmın en İiberal ha içinde bile matbust ka nunluri yapılımak süretile mat buatın bai — faaliyetine bir gizgi Çizilmiş ve ora bir at kamet verilmiştir. yvası Binaenaleyb matbuaatın — büa artan ebemmiyeti ile — elbette devletin alâkası vardır. Ve ona karşı hir Istikamet alınacaktır. Her memleket kendi matbaa tına bir İstikamet ve yöndem vermiştir. Bizim matbuatırmızın fatikameti nedir? Ne olacaktır? Arkadaşlar, Büyük — Önderi miz yedi yıl önce irad ettiği bir söylevle ba — İstikameti yermiştir. Bundan birkeç — par- çayı okumak laterim.. “İnsanların vicdaniyeti mat buat hbürriyeti ve hürriyeti siyasiyenin tecelliyatı gibi nele- lerimizde eziz olan avamilin heyetf İçtimalyeyi stirab ve tereddiye — sevkedecek — galat sürette İstimal olunmasına biz- zat vücudu İçtimalyenin bik. metl hayatı manidir." “Muhakkaktır ki, cumuriyet devrinin kendi zihoiyet ve ahlâkiyetl İle mütehalli matbu- #t gene ancak cumuriyetin kendisi yetiştirir. Bir taraftan geçmiş devirler evrakı matbua- tının ve müntesiblerinin gayri kabill slâh olanları nazarı millette teayyün ederken diğer taraftan cumuriİyet matbuatının temlz ve feyizli sabamı ittisa ve itlllâ — etmektedir.. Büyük ve necib milletimizin yeni hoyali mesal ve medediyrtini tesis ve techiz edecek ancak bu - yeni zihniyetteki matbut olacaktır. (Alkışlar) Arkadaşlar, bu içinde matbustumza bir İstikamet ve rTilmiştir. Matbaat kabuna ve matbust müdürlüğünün te kili- ne müteallik olan kenon İşte bu esastan kuvvet ve bu esas- tan ruh almıştır. Arkadaşlar; bütün bu vaziyet için matbuat denlilen şey ne olacaktır? denilebilir. Arkadaşlar; hiç şüphe yak.- tur ki Kemâllet rejim hür.iyetl matbüata ve viodan hürriyetine kıymet ve ehemmiyet verir. Kemâllat rejiminde — bürriyeti matbusta nasıl ehemmiyet ve rildiği ve bunun hudadlarının nasıl çizildiği gene İnönü'nün matbüat hakkındaki — söylediği bir söylevle ifade etmek faterlm. Zannederi kl matbuat kananu- nün müzakeresli esnasında İn- önü diyordu ki: «Birinci meş'ele şadar: Mat buat bürriyeti bu asrın en İyl ve en mücesir — vasıtalarından biridir. Matbuat olmaksızın halk idaresinin bulunduğunu farzet. mek ibtimali yoktar,* »İkincl mes'ele şadur: Mat- buat bürriyeti iyi kullanılmıyan yerde © memleketin felüketine sebeb olür ve o memleketin batırılmasını tacil eder.“ Bunların ikisini de bir mem. leketin yaşıyabilmesi için telif etmek mecburiyetdir. Hiç şüp he yoktur ki bu serbestit bür- riyet 19 uncu asırda ve bilhas: sa Fransız fakılâbcılığında yer almış olan ve bundan — sonra bir mevcudiyet mondâsı verilen mutlak bir hürriyet yoktur, Hürriyet elle tutulur birşey de- gildir. Bu İçtimet heyetin gene âmme meafastleri müvacehesin- de çizmiş oldüğu selühiyetler- den İbarettir. Blasenaleyh bi zim hürriyetimiz ümme menfa alerine aygün bir şekilde çi- zilmiş ve çizilecektir. Ba bale nazaran — matbumt kanunomuz ve oodan sonra İokılâb havası içinde banın bayatına vermek istediğiimiz yeni ııkll' hürriyeti esar matbuatın bir takyidi şeklinde aslâ telâkki edilemez ve edil. memek iİcab eder. Bu projenin ve mazbatanın — İstinad etdiği esas buba müsteniddir ve sö zümü budu söylemekle bitiri yorum arkadaşlar (Alkışlar. ) Meslek işleri Necib Ali Kücüka'nın bu sözlerinden sooru İş birliği ko misyonunun xaporu reye kon- müş ve kabul edilmiş ve mes- lek komlsyonunun — raporuna geçilmiştir. Rapor üözerinde iza hat veren komlsyon başkanı Zi ya Gevher Etili komisyonun kendisine verilmiş olan İş üze- rindeki görüşmesinde İlk safta hâkim olan fikrla bastın aile sloko husüsi — ve gahsi İşlerini gözden geçirmek — değil; basın allesinin bu devrim içinde na: sıl faydalı bir uosur olabileceği hususunun tedkiki fikri oldu- guna İşaret ederek demiştir ki: — Zannederim ki komlsyo- nun rüporu bü bakımdan ku: rultayın fikrine tercâman ol- maeaktadır. Biz öyle bir kitleyiz ki kafamızda ve gönlümüzde yalnız bn devrime çalışmaktan başka hiçbir arzumuz yoktur. Meslek komlayonu başkanı bun: dan sonra komleyonun - teşkili esaslarını tedkik etmiş olduğu basın kurumunun kimlerden ibaret olması lâzimgeleceği hu- susa özerinde izahat vermiş ve basın allesi içinde en küçük hizmet almış olan İasanların bile bu alle dışında — tutulma- dığına İşaret etmiş ve gözeteci: liği kendisine meslek ittihaz etmiş ve bundan no buhasına olursa olsan ayrılmamık kara- rile çalışmakta bulunmaş olan muharrirlerin basın karumunun bel kemiğini teşkil edeceklerini, matbaacı, kitapcı, mürettip, dak- Hlolsteno vesaflre gibl uzuvla: rın da ayrı ayrı kollar hallinde bu korumda bulunacaklarını, herkesin bu kuruma girmiye mecbur — tütulacağını — söylemiş ve komlsyonun bu kolları ne süretle temsil edilecekleri hu- susuna temas etmiyerek bu İşi kurultayın — seçeceği heyete bi raktığını ilâve eylemiştir. Ziya Gevher Edli, komlayo- nüo gazetecilerin mesleki inki şafları İşi Özerinde de İsrarla duürmüş olduğunu kaydederek bütün — gazetecilerin — devamua mecbur tatulacakları bir gaze- tecilik akademisinla kurulmasın da faydelar gördüklerini — böy- miş ve demiştir ki: — Kurultayın azun müddet çalışmasına İmkân bulunmadığı gibi zamana — tevakkuf eden kananları okumak, birçok memleketlerde — cari — usuülleri tetkik ederek bir İş yapmak imkânı da yoktur. - Bunun İçin kendisine kurultay selâhiyetle- rini vereceğimiz bir heyetin teşkilini ve bu heyete hükü- met ve parti tarafından — üye gönderilmeslei! İstedik. Haydar Rüşdü, (Denizli) bu süretle teşekkül edecek heyette rey sayısının ne olacağını sor- muş, Ziya Gevber'de bu mes'e- lenin düşünülmediği ve buna lözüum görülmediği ve kuralta- yın bunu tayinde serbest oldu. ga cevabını. vermiştir. Reylerin tayini ve gazeteler ile mecmvalır — arasında tefrik şekli üzerinde geçen kısa bir görüşme olmuş ve bu urada bir üyenin kurultay komlsyon Tarının seçim tarzı etrafındaki mütalcasına karşılık olaff cümend Ekrem Tulu, arkadaşımın - takririle edildim demiş Aka Gi bir yebi Türkiye çef kendi kendimize hare! boş adatmlar değtliz. Bit Ti D Ha ve gönül birliğile öz birliğile bağlanmış i9t ve ilâve etmiştir: — Burada — birbirlmisi görüyoruz. Kısa bir ’ anlaşmıya ve tanışmıya yoktur. Bandan - dolefi her kurultayda olduğü W arkadaş - teklifte balunüfı kabal veya reddedilir: Ba pimizin hakkıdır. Müzakerenlia — kilyell © edilerek — meslek - ko repora reye konmuş Ve ğ edilmiş ve gelecek &! kadar çalışacak — olan Necib Ali Kucuka'nın üzerine Falih Rıfkı Atefı şid Hakkı Ulağ, Hakkı Ua, Mecdi Sadri Saymalı raml Hilmi Kurtbay, Röşdü ve u...ı.ı.ı?." Artaf çildiler. Bundan sonra geçile tür komlsyonu raporu Ü sorulan sünle karşı / kö başkanı Asım Us yayım © b nin mutlak sarette de verilmesi — hususunda yonun bir teklifie bul y ğını fakat ba İşle devletlü Ö kadar olmasında fayda düğünü söylemiş ve bu müteakib rapor reye kabul edilmiştir. Kuroltay mesafsine vermeden Türk — ulüs! Türk basıcılığının en Atatörk'ün adının yeni kurumuna şeref ve hız üzere kurumda en başa masını teklif eden takrif larla kabul edilmiştir. Bundan — sonra — Ankt”, hasta olarak yatmakta b ve ceki bir gazeteci — olAP med Cevded'in ve Celâl tin kuruültay namına * edilmesi karara alınmış ** leğe bizmet ederek ölen Bilesi üyelerinin hatıralari dakika ayakta anılmıştir. — Basın kurultayı başkaf — rü Kaya'nın söylevile 4 mıştır. Düşündükleri? — Başı 3 ncü yüll' İzmir zenginleti, M K deki zenginler, beni dinleyen varlıklılar! Başbakanın diyevtal € nuz mu?. Havada teblike var! ve bize havaları gösle Gençler (Mazırız!) diye yorlar, canlarını ortay& yorlar.. Siz de yard 8€ brtaya koyun ve açın vizi, uçın! Seve seve canlarını koşanların — karşısında, İstenen şey bir hiçtir. kiridir, akar, gider. rık- bulunur, genb h-l'" yoürdün her kaygiti dan — kaldırıldıktan bDasıl olaa, bep beraber gok kazanacağız. Tanri mesto, bir döşman saldi! sizin zenginliğinizin ne ne faydası olur ki?. Açınıf leri zenginler! ı' Siz, namuslu, — özgö” uluüsun — varlıklı ,udlbp;;_ mnız! Parlak, iyi günl tadına doyulmaz ııııM için açımız! Devlete verilef Üi devlete — yapılan — yardım gitmez. Keseleri açınızle | ;#I,xının FEZ rrr SEER %&*ş, î&âîîâı 3 v xî&'&’&_kş Ş