29 Nisan 1935 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 4

— Mes'elesi.. —a ç— — Başi 1 inef yözde — belediye birşey kazanmış olmı yacaktır. Bilâkis ziyan muhak kaktır. Halbuki bugün, keazanç ve hattâ başbaşa bir - netlce alınmasa bile, fabrika — teslsatı kortarılmış olüyor. Küçük bir zararda, şehir büdcesinden ve balk nam ve hesabma — pekalâ verilebilir. Fabrikanın kapanması, yalnız söylediğim ziyanlarla kalmıya caktır. Piyasa tamamen fabri. katörlerin keyfi idarelerine esir olacaktır. Evvelâ an f latlerine zam yapacaklardır, sonra ekmek yükselecektir. Şehirde gündelik kaç bim kişinin kaç kilo ekmek sarfettiğini hesablamadım. Fakat mubakkak ki, bu f iat farkı yılda bir ikiyüz bin Hiradır, Yani bu para helkın kesesinden çıkacak, fabrikatörlerin — kesesine — gire- sektir. Dikkate şayan nokta şuradadır: Fabrikatörler un f latini ser. mayeden aşağı kırdılar. Sebeb malüm: Tahnliyeclleri ezmek ve be- lediye fabrikasımı İş göremez bale getirmek.. Bündan evvel un flatı, düz kırmanın çuvulı 620 kuruşta, © tarihte kepek Ffistl de 2 kuraş, 30 para İdi. — bilâhare kepek 2 kuruşa düştü, ticaret kaldeleri mucibince yapılacak şey 620 kuruş, kepek sukat farkını hesaba katarak 630 ku roş yapmaktı. Halbukl fabrika- törler ne bunu yaptılar, ne 620 kuruşu müuhafaza ettiler, bilâkis flati 585—600 kuruşa kada indirdiler... İşte hesab!. Onlar, bariçteki — Batış veziyetini ileri sürüyor: larmış.. Balbuki ayni veziyet yenl başlamış değildir. Daha evvel de ayrl şekilde mevcud Bulunuyordu. Ne için o tarih lerde bu Flatleri kırmadılar da belediye fabrikasının - tenzilâ fından sonra bünü — yaptılar?.. Maksatları burada - üşikür de gll midir?. İki kat tebpzilâttan Başka ne mana çıkar?.. Belediye relsi ne dedi? Belediye relsi Dr. Bay Beh çet Salih te bu mes'ele — etra- finda kısaca şunları töyledi: — Belediye, kazanç iddia- sında değildir.. Eacümen bir tenzilât kararı vermiştir. On beş günlük bir tecrübe dev resl geçireceğiz. Ondan soura veziyetl tetkik ederek kat'i bir şekle bağlıyacağız. İddla edildiği gibi, fabrikamız zarar edecek olursa, encümende tek- rar konuşacak ve ona göre tedbir alacağız. 4 — Başı 1 inci sahifede Naf a Bakanlığı su İşleri müdürü, birçok #0 mühendisleri, devlet demiryolları yedinci — İşletme müdürü ve malyeti, müteahhid mamına vekili bay Osman da orada İdiler. Bunlardan başka — İzmir'den birçok davetliler ve gazeteciler mötekar ve mişlerdi. Hazırlanan kır sofra sında davetlilere ziyafet verildi bataklıkların kuratulması — için — getirtilmiş olan ekekovatör adlı büyük kazıcı meakinaların yanına gi- dildi. Davetliler ve haşlarında bulünaa — Vali General; halk coşkün — tezahüratla — karçıladı. Dörzt tane komcı büyük meki nadan birincisinin yanında bü tâön daveetliler ve halk çevre lendiler. Burada — Vall Genersl Kâzım Dirik; ifade Mle aşağıdaki bulandu: otomobillerle gel- ve saat — önbeşte heyecanlı söylevde — Sayın arkadaşlar ve sev- gili köylülerimiz! Bundan beş yıl önce gene böyle bir nisan günü idi. Kü çük Menderes taşmış, Cellâd gölü kubarmış, — hastalık baskın — felâketi — ortalığı mışlı, Atatürk'ün treni sular içinden Aydın'a geçiyordu. Bu fenalıkları gördü, geçmişi ve olanı biteni can kulağıle din- ledi, Şa çevrede batan ve yal nız mezarlıkları kalan köyleri gösterdik. Köyünün basta ço- cuklarımı ve ölüm saçan zebirli sıtmanın sonuncusnnu öğrendi. İşte o güv İnsanları kıran ve yüzbinlerle dönüm toprağa ba- san bir yaraya elini koydua ve işte o elin ve o güvenin sava: şımı bügün kordü. — Ve bir yıl sonra da — Cellâd gölü akacak, bataklıklar kuruyacak, — Insan: ve Bar- lar ve toprak kurtulacak, Ata: törk'ün kendi ağzından çıktığı gibi Cellâd gölü (Sağlık ovası) olacaktır. Devlet denilen büyük varlık gece gündüz durmıyarak her nefesine birşey katarak baş döndüren bir hızla neler yara: tıyor. görüyorsunuz. Cümburi- yetin ilk on yılını gördük ve bütün acana gösterdik. Simdi de ikinci on yılın başlangıcın. dayız. Okulalar, yollar, demir- yollur, maden ve türlü fabri. kalar gibi ulusal zsenginliği fış- kırtan varlık damarlarına güven veriyoruz. Köylünün, balkın sağlığını ve esenliğini korumak için onu zebgia etmek için ve onuu malını ve ürümünü X d ATE$ ;Rns)ubk__. Tefrika mumarası, — Manevi! bir huzurla bağ- rtını göklere, sırtım topraklara verebileceği bir yerdir. Fakat Göztepenin —çu sırtları daha başka.. Madem ki başlamıştı: — Artık — söylesin.. açılır, belki tesolli bulur. Diye düşündüm. — Göztepe niçin daha başka? Dedim. Gözleri nemli nemli gülümsedi, yüzüme baktı; — Çünkü -dedi- oradan bu evin bah y Belki açeni dalma seyredilir. Yazan: Orhan Rahmi Gökçe Çünkü buradan vapurlar - gelir geçerken berkesi görmek müm- kün olar.. Nevin ağlıyordu. Sasmuştum. Ciğerlem — kilitlenmişti. — İçime kan demlıyordu. Bu bal, birkaç dakika devam etti. Biraralık öyle bir baykırışla haykırdım ki, dişlerim sökülecekti: — Nevin dedim. eas... Ağ. lama... Tahammül edemlyece: gim, dinleyemiyeceğim.. Istırabını sükünetle hazmet- bir | kiymetlendirmek için berşey yapılıyor. Köylüyü kalkındır. mak için ayrı bir hızla ve her yönden çalışılıyor. Hemen bher şeyi yardümuzda yapıyoruz ve yapacağır. Dışardan az mal ala: cağız ve dışarıya çok ve kiy metli mal satacağız. Böylece ferab çağlarını uçacağız. Sul- tanların ve eski İdarelerin yu- ralarını kapayacağız. Yepyeni, büyük devletimizi yaşatacağız. Yuşasın Türk Cümburiyeti, Türk ulusu ve onun öz çocuğu Büyök kurtarıcı Atatörk! Söylev; sık sık, şiddetle alkış lanmıştır, Bondan sonra dört ekskova tör makinletler tarafından hare kete getirilmiş ve dördü birden çalışmağa başlamış, büyük ka- oalın açılma — fssliyetine geçil miştir. Ba münasebetle davul ve zurnaların çaldığı milli ha valarla balk milli oyunlar oy- namış, tezaböret geç vakte ka- dar devam etmiştir. Biraz sonra kazıcı mekinelerin kazdığı top- rak altından su çıkmağa başla mıştır, — Saet tutulmuş — ve bir makinenla otuziki saniyede bir buçak metre mikâbı - toprağı kazımak — süretile yerden olıb onaltı metre uzağa boşalttığı görülmüştür: Herkes; yürd ve ulüs İçin çok hayırlı netfceler verecek olan bu büdise münasebetile birbirini kutlulamıştır. Davet. Hiler otomoblllerle tekrar Sel- çak'a dönmüşlerdir. Vali Gene- ral; davetlilere Selçok'taki muh telif işler, çocuk bahçesi, koo- peratif, yeni dikilecek olan andaç vesnire hakkında İzahat vermiştir. Vali General; otomo- biliai İzmir'e boş göndermiş ve davetlilerle birlikte motokara binmiş, hbalkın coşkun tezahü. ratı, el sallamaları arasında motokarla — İzmir'e hareket et- miştir. Hükümetçe — kurutulmasına karar verilen ve içe başlanan yalmız cellâd gölü değildir. Bu göl civarında Belevi gölü, Alar- cagölü, Karagöl, Nohut gölü, Akgöl, Kaplancıgöl ve Hasan gölü vardır. Bütün banlar da kuratulacaktır. Kuşadasına ya- kın bir yerden Cellâd'a doğru 46 kilometre uzunluğunda bir | tatarındadır. ona kanal açılacaktır. - Bu ka nal; esas ve büyük — kanaldır. Elli metre genişlikte başlıyacak ve Cellâd gölüne vardığı yerde genlşliği 16 metreye İnecektir. Su derinliğide 2—4 metre orusunda değlşecek ve suyu ko- layca akıtınası İçin meyilli olacaktır. Muhtelif göllerden —ana ka- nala doğru şebeke halinde daha küçük kanallar — yopılacaktır. Hazırlanan proje üzerinde dün yanın en meşhur bataklık ka rütma mutahassısı Alman pro fesörü bay Repok getirilmiş, bataklık sahası gezdirilmiş ve proje üzerinde kenditine izabat verilmiştir. Bay Rspok projeyi muvafık bulmuştur. Aba ka- nalla bona müteferri — kanalla rın uzunluğu doksan kilometre Yani İzmir'den Çeşme kazasına kadar konallar — yapılacak — demektir. Bataklıkların karutulması sağ lık ovasının meydana - çıkarıl ması üç yılda tamam olacaktır. Burada yapılacak iki mübim İş vardır; Birisi dsimi bataklık halinde bulunan suhayı kurut mak, diğeri de fazla yağmur | yağdığı zuman feyzan sebebile sular altında kalan araziyi kur tarmak, — açılacak — kanallarla, bunların ber ikisi de temin edilecektir. ( Sildirlci kavak ) mevkiinde projeye göre bir regülâtör (Tevzi yeri) de yapı lacaktır. Ba tevzi yerine gelen feyezan suları regülâtör sayesin. de feyesan kunalına akacak, diğer sular; Menderes nehrinin bugünkü yatağına verilecektir. Cellâdgölü ile diğer göllerde dalmi surette su altında kalan saha 6000 hektardır. Feyezan zamanlarında — köy- lânün ekili tarlalarından 6000 hektar da ayrıca su altında ka larak mübhim zararlara uğrı: yordu. Hatta söylendiğine göre çok zaman evvel fevkalâde bir feyesandan - tarlalarında — bulu- nan halk bataklıklara sürük. lenmiş ve yüzlerce kişi boğul: muştur. Artık bunları bu havza bal kı görmiyecek, zehirli hasta. hkler salan bu sahadaki — ba: taklıkların yerinde — mahsuldar tarlaler vücüd balacaktır. Cel: Güvercinli Haydutlar. tevekkil, boynu bükük: — Peki -dedi- peki Nazım, nasıl İstersen.. Ben zaton hiç söylememiştim,. Bugün lik ve son defa söylüyorum.. — Hayır Nevin :dedim- tik ve son değil.. Küçük, zayıf, narin ellerini avuçlarıma aldım, Yaşlı gözle- rinde bir hayret parıltısıı uyan- mıştı: — Anlamadım. Dedi. Ona, parmağımla depı, denizi, karçıları gösterdim: — Biz bütün bunları, bura dan, başbaşa seyredeceğlz Nevin. Sen, benim olacaksın... Sana elimi vzatıyorum. Bana, yeni bir bayat vereceksin.. Hakika teD yeni ve tertemiz bir ha yat... Gözleri bir hayali seyreder bi daldı ve murıld — Çok geç Nazım.. Ona iylce yaklaştım.. Göz bebeklerimin içine bakıyordu: — Hayır Nevlia -dedim- geç değli.. Tam vaktinde.. Başını salladı.. Yorgün yor- gön tekrarledi: — Hem de çok geç -dedi: bu fedakârlığımızı kabul — ede: miyeceğlim.. — Ya bunu kabul edişinla herikimize — saadet — vereceğini temin edergem.. Durdu.. Dakikalarca durdu.. bava kararıyordu. — Çehresine renk — geldiğini görüyordum. Asil bir heyecan İçinde ürpe riyordu. Beyaz, ince parmak- larının — arasında bir. küçük mendilt buruşturab durüyordu: — Söyle, söyle İedim olur değil mi? Benim olacaksın de- e pi KSi Kd hT Bir ölüm çukurunda Geniş Sağlık Ovası Açılıyor. lâd gölünün başlangıcıuda ve büyük kanalan açılacağı yerde bir de sekl (Şüt) yapılacaktır. Bunun — genişliği dört metro olacak, bu şöt sayesinde Men- deres nehrinin yatağının derin. leşerek - sularının - kurümi mümancat — edilecektir. Muh- telif kanallar üözerinde onbeş kader betonarme — köprü yap- tırılacak ve köyler arasında halk ba köprülerden gidip gelecektir. Kunalları kazmak için — mü- teahhid tarafından Amerikadan 45 şer bla Hraya dört tane kazıcı makloe getirilmiştir. Ba makine geceleri çalışacak — ter- tbatı İhtiva ettiği için günde yirmi aat İş görecek ve batak. hk kurutma işibin acele bitiril. mesi için bu şekilde daha dört makine getirilecektir. Ana ka- nalin açılışı - bittikten — sonra belki de bir ay içinde cellâd gölü suları tamamen — akıtılmış olacaktır. Bir yıl sonra Cellâd gölü; ortadan silinecek ve — ta: rihe mal edilecektir. Kurutma ameliyesinin başında fen heyeti müöhbendisi bay Nazmi, Macar mühendis bay Barakoviç, üç te fen memura çalışmaktadır, Cellâd gölünde mühim mik- tarda sazan ve — kefal — balığı vardır. Göller — kurutulurken bunların — toplanması — için de Maliye bakanlığı ve defterdar arasında — muhabere — cereyan etmektedir. Afyon Kaçakçı- lığı Muhakemesi Devam Ediyor.. Derince vapurile Havana'ya afyon — kaçırırkep — yakalanmış olan Jozef Pardo ile arkadaşla- zının duruşmalarına dün İhtisas mabkemesinde devam edilmiştir. Dünkü duruşmada 34 şahid dinlenmiştir. Başkaca dinlene: cek şahld kalmadığından müd. delaomumi tarafından İddia ser. dedilmek üzere duruşmanın de- vamı başka güne bırakılmıştır. Şehirde Sıtma ve Sivrisinek Mücadesi Hazırlığı.. Belediyece bu yaz mevsimin- de yapılacak sıtma ve sivrlelnek mücadelesi için bir proje hazır: lanmaktadır. - Yakında — İzmir- deki bütün doktorlar belediye- de bir. toplantıya davet edile- rek sıtma mücadelesi programı üzerinde mühim kararlar alı: nacaktır. Neden sonra titrek bir sesle cevab verdi: — Pekl -dedi- madem ki öyle kstiyorsun.. Ben de kabul - edi- yoraum. Fakat bir şartla.. Ellerini tekrar avuçlarımın içine aldım. Onların, küçük bir çift güvercin gibi kurtul: mağa — çalıştıklarını — hlesedi. yordam: y — Nedir bu şartın Nevln? Dedim. Güldü. Fakat bu gülüşte ciddi bir mana, ruht bir asalet vardı: — Sonra -dedi: Tarsın., Grubun renkleri artık tama- men — silinmiş, kaybolmuştu. Daha demin orada güneş, renkli tataşmmuş bir. akşam — tablosen yaratmıştı. Ve bazı kuşlar, bu tablonun önündev, kanadlarını sonra an. Sucuların Kulağı Çınlal'i' İzmir'de su lâfı etmeki zamana kadar İzmir'liyi düriyordu. Ortalıkta yi * zoktü bile! güyüm gürüt betçiler, moydan almışt kızgın sıcaoğında çani güurtülü — muhteşem göyümü: — Kayasıdan iç!. — Portakaldan İçle Karadat, şeftali cİRf ğ şerbetçi sesleri dnyııl'"' beti için gene iyi bf yapılmış bir şerbet içi Hele İstanbul'dan gelef? “ 4 suyu, çamaşır suyü y yordu. Şimdi şaşal, Foçt cataş suları — ortayü kurüşü — bastıran iyi *U bir su dükkânı bile canım — İstanbal, kırk bile iyl sudut, oradt " çınkır. dönen, şaytan Öten sucu çıngırakları M uzaktan - haber - veriri Ü girağı İzmir'de de çalaaik / mı olür, sacıların $ lasın.. . Kadına D'î — Ban 3 ncü yüsü y benim bileğimin sorü ye güyor. Beni yok eemiyetin derhal felot ğımı göreceksiniz. Diyor. Bu ifade, * aleyhdar olunlar aranıf yük bir şiddetle ve ::kp' tık kaldelerine dayad vetli bir şekil alıyor. kavganın — ve ayrılın mesi, kadının tem bir ' kazanmasile mümki Erkek kadar okumüt W erkek kadar çalışabilt' ” $ meslek, bir İhtisus mak, evdo, işte, yalnıf ve harcayan bir 0ns0f Ç K ve » eyol kuvvette bülaomik” tipl İse, benüz bu © olan, köylü ııuh:';/ değda — bütün ıııül'/ # Fakat çehir kadıp! yi tan çıkmak, analık y dınlığı vazifesinde yf ölçü taşımak, yani erkeğ? Dünyanın —llı::.) değildir. Türkiyo'y* bu hakka en çok T” yit yüzde yetmişi kadığ sırtından çıkıyor-. tehlik bir miras) sızdır. — Orhan Rahmi ğ doğru sözülüb '“ı’nl'“îf v Ne kadar d-l-:ı"":/ min ayak sesleri İle BM l'ldll’ Annemla /ıj Toşluk — içinde — gölür Ana kalbi zor yamılıf, ggi anlamıştı ve bunds? j da. Fakat bu İ * olan hakikat ne ke' İyi düşünülecek © benla, ne enp6 Nevin'in seviamelt Wi z burada sadect isl$ l:ımnyorhiı Bİ j/ mesl ile hepimiz oğu bi böyle, — biribli olarak bu deh” 4 çalışıyorduk. çerisf gİ D | Nevin'in meçbul körüne İteat -|