29 Ocak 1935 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 4

Meslek Araştırmaları Macaristan'da Mektebcilik Nasıldır? Yazan: İSSEEE J RİRİE KF bi b H. Akman -- Ödemiş Macar mektebciliğine ald bir grafik Okuv çağında olanlar: Bir mallyon 139,153. Okuva devam nisboti: © 95, okuv borçlulu- Bu 6-15 yaş. Okuv kurumu Ana Okulları (A) Ana okulları akçasızdır, bey Hktir. Ba kurumlara devam zengin çocukları için meeburi, fakir çocukları İçin mecburi değildir. İlk Okullar (B) 6 * 12 yaşında olanlar İlk okullar 1215 yaşında okullar da İkmal, okullarına (J) deva- ma borçludur, İlk okuv bey- Hktir, akçasızdır. Kör, sağır, dilsiz. anormallar için özlen okullar vardır, İlk okulların * 93,8 | mubtelit, * 2,9 1 erkek * 3.8 ü de yalmız kız çocuk: lar içindir. İkmal okullarında ()) okuv çağı 3 yıl sürer. Orta Okuv (C.D.F) Orta okuva devam etmek istiyenler ilk okullar xv üncü Banıftan İsterse orta okula, İe- terse İlk okulun yüksek bölü: müne geçebilir. İlk okulun yüksek — kertesi (D) çocukları ameli dirime, yahud orta meslek — okuluna (£) anıklar. Bu okulda okuv çağı, dört yıl sürer. İlk ekulun yüksek bölümünü bitiren mual- llm okuluna (E) yahad orta meslek okuluna girebilirler. Örta okavda okuv çağı 8 yıldır. OÖrta “okuv — aşağıdaki aşağıdaki tiplere ayrılır, Klâsik gimnaziam real gimnazlum ve real okul (E). Klâsik gimnazi um lâtin ve grek — dillerini gösterir. Ba bölümde Almanca mecburidir (C1). Real gimna- zlum (C2) grek dili yerine Fransızca, — İngilizce veya İtal- yanca gösterir. Lâtince mecbu: ridir. Real okul (C 8) grek ve lâtince göstermez. - Birinci kertede müsbet — bilgilere yer verir. Almanca veya Fransızca modern dillerden birinin — öğ- renilmesini mecburi tutar. Kız gimnaslumu klâsik bir küldür (Lâtince), kız lisesl müsbet bilgiler, modern diller gösterir. Kız kolleji, bayan kızları ameli dirime anıklar. Orta meslek okullarını bel- gileyin, yüksek — ticaret, köy - ökonomisi okulları, — yüksek san'at okulları (F). Bu okullara llk okuvun yüksek bölümünü bitirenlerle, orta okulun IV ncl — yılına gelenler - girebilirler. Yüksek tlcaret ve ağrıkültür okullarında okuv çağ 4 yıl sü- Ğ i rer, Burayı bitirenler bakalar. ya sınağımı geçirir, alacakları diploma ile özlen yüksek Ihti- sat okullarına girebilirler. Yüksek okuv (K) Yüksek okuv 4 ünlverelte, yüksek politerhnik okullarında ünlversitenin kendi başına öko- nomik fakültesinda ve d. b. b daha buna benzer yüksek ku rumlarda — gösterilmektedir. Muallimleri yetiştirme işi (E. L.) Ansokulu muallimlerini ye- tiştiren okulda (E 1) okuv çağı 3 yıldır; İlkokula muallim ye: tiştiren — muallim — okullarında da okuv çağı tam 5 yıl sürer. (E 2) muallim okuluna bitiren- ler bakalorya sınağı geçirirler. Ortsokulun beşinci yılını biti- renler muallim okuluna alına- bilirler. Ortaokul profesörleri üniversite denginde yüksek mu- allim okulunda yetişmektedir. ler. İlkokulun yüksek kerte- sinde moallimlik - edeceklerin okuv çağı 3 yıl sücer (L) Ti- garet okullarına profesör - ola: caklar üniversitede 4 yıl oku: duktan sonru bir yıl etajiyerlik yaparak asıl profesör olabilirler. Munllim okullarında — profe: sörlük edecekler yüksek mual- lim okuvunu bitirdikten #onru ayrıca 2 yıl da üniversitede okumıya borçludar. Meslek Okuvu (F. C. H. 1.) Ağrıkültör (G) ticaret ve san- at (H) ve çırak okulları () var- dır. Ba kuarunlara — girebilmesi için çocukların İlkokulu bitir: miş olmaları gerektir. Bunlar- dan başka ayrıca orta — kerteli metlek okulları da vardır. (F). Sınaklar Ortuokullara bir yıldan öbü- rüne geçiş sınakla olmaktadır. Macaristan bilgi ve technik işlerinde günün dileklerine göre bir soy yetiştirmek Için derin bir sessizlik ve feragatle özen- mektedir. —.. .—— Havagazı Şirketinin Devri Havagazı şirketinin belediye- ye devri için yapılmakta olan tetkikler İlerlemiştir. Şirketle belediye arasında hangi malla- rın stok ve hangilerinin şirke- tin dalmi tesisatından sayılacağı ve belediyeye parasız devrl lâ- zim geleceği mes'elesinden çı- kan ihtilâf halledilmiştir. Birkaç toplantıdan — sonra İşe — kat'i şekli verilecektir. Soyadlarını <—0 Kütüğe Yaz- dıran Yurddaşlarımız. Soyadlarını nüfus kütüğüne yazdırmak için nüfas müdür. Töğüne müracaat edenler pek çoktu. Son yirmi dört anatte Bayan ve Baylardan soyadlarını yazdırmış olanları yazıyoruz: Karataş Aras stokağında T numarada polle memuru 294 Mustefa Erlat, — Pazaryerinde Yenl sokakta 15 numarada Hulüsi Halıcıoğla, Karantina'da Manastır. sokağında — Hilmi ve kız kardeşi Fatma Güsgün, 9 Eylâl gokağında 38 numaralı evde Demir oğlu Kudret Gök: demir, Fettah mahbillesinde 14 sokağında 16 num Kıpıs, — Jandarma 113 saket Bilmi numaralı Veli Kırdırıcı, Uzun- | yol'da 52 mumarada - Reşad Kamlık, Tilkilik'te Han soka- ğında 13 numarada Rauf Ka ratufan, Güzelyalı'da 12 numa rada Receb Remzi Kütük, Gü- zelyalı'da Çakaldere sokağında 36 numarada Vecihi Ersoysal, Keresteciler'de 40 numarada Mehmed Ergünay, Alaybeyi'nde Şebitmuhlis sokağında 9 numa- rada Akif Ersuna, İkinci Ka- rantina'da Neşat sokağında 147 numarada Mustafa oğla Busan Zeki Elvan, Buca'da 5 numa- rada Mustafa Erlen, Karşıyaka: da Kurtuluş sokağında 6 nu- marada Azmi Erana, Aydın demiryollarında —kazanç şefi Vecihi Eryalman, Devlet demir- yollarında sinyalcı şefi Eşsiz, Hastamesçit mahallesinde 315 Dumarada Hasan İ'üıkceuıcl. Alsancak'ta 19 numarada Ke- rim Toraman, Hacıhüseyinler köyünde Ahmed oğla Ziya Tin, Birinci Aziziye maballesinde 17 numarada Şerif Turgutluoğlu, gümrük mubasebe kâtibi Feyzi Tünay, Alirels — mahallesinde Ahmed Fehmi oğlu Cevdet Töraydın, Devlet demiryolların- da katar başmemuru Ali oğlu Hüseyin Tütkan, Yüzbaşı Hik- met Tuksal, paket postanesinde Köüzım Tarakçı, Vali Kâzımpaşa mektebi — başmuallimi — Bedla Tanmak, Erkek muallira mek. tebinde Tatbikat ikızmında mu- allim Çağatay Tanatar, Tolgraf müdüriyetinde Hayreddin Tel. man, Uluyol caddesinde 85 nu- maradu Ziver Taştişer, Buca belediye caddesinde 96 numa- rada Mustafa Topuzoğlu, Ad- Hiye tebligat müdürü A, Faik Tekeli, Halilefendi mahallesin. de 10 numarada İsmall Topuz- lar, Karşıyaka'da'gümrük mın: taka M. Sabire Toğantekin, Alaybeyinde Galibiyet sokağın: da 10 numarada Cevdet Türk. ölmez, Kestanepazarında — 29 numarada — Ramazan — Tuüneli, gümrük M, M. Cemal Tığlı gümrük kâtibi Salih Türkgüler, İnbisarlarda tütüncü Sadık Taş- delen, Topaltı mektebi mual- Hmlerinden Tüncyürek, Devlet demiryollarında kalem ümiri Cemil Tarım, Meyveter güm- rüğü sokağında İbrahim Tan- yalçın, Aydın demiryollarında bhareket M. Mustafa Esad Tah- suğ, Osmanzade M. Ziya soku- ğında 6 numarada Şükrü Taş- kıran, Soğukkuyu caddesinde 22 numarade Sadık Turzan, Devlet demiryollarında — elekti. rikçi Süleyman Tomar, Mehmed oğlu Ali Tiogil, Abdullah oğlu Mehmed Toktamış, Karşıyakada Sadıkbey sokağında 1 numara- da Faik Terok, İnhisarlarda mu- " hafaza memuru Ali Temizçeri, Balcılar'da Mahmud — Cevad Türkeş, Tülkilik'te 17 numara- da Sandet Öğdül, Ticaret mah- ikemesinde Vehbi önder, İkinci Maldere sokağında 21 numara- Ja Kâzım özduman, Aydın de- miryollarında ambar kâtibi Sa- | dullah özartan, gümrük muha- faza memurlarından Rıza — öz. akçıl, Müdafasihukuk mektebi muallimlerinden Neciye özyasa, Göztepe'de Abdülezelpaşa soka ğında 34 numarada Murtaza özçam, Selimiye — mahllesinde Fatih sokağında 16 numarada İamall özbaya, İnbisarlar buş- müdürlüğünde tütüncü Mustala özavcı, Mahmud Hayati soka ğında 12 numarada Mustafa ve babası Ali ve Ahmed öğrüç, Eşrefpaşa maliye şubesinde me: mur Tevfik özeke, Karşıyakua- da Eskibanka aokağında 32 numarada Emrez örke, Mersin- 1l'de 97 numarada Şakir öğünç- bilek, — Güzelyalı"da — İbrahim Sabri özhaklı, Basmahanede 10 numarada All özmersa, Mescid sokağında 3 numarada İhrahlm Etem öğli, Ortacamgöz — soka- gımda B numarada Münire öz zincirci, Karataş'ta Hasan Ta- hir özduran, Makara sokağında 283 numarcada Bekir — özsarı, İnbisarlarda Fadıl oğlu Hüseyin özand, İkinci Sakarya sokağın- da 40 numarada — Osman öziş, Misakımilli mektebinde — Şerif Egeli, Miralay Nefi Evinç, İt halât gümrüğü M. Rahim Er- kalfa, Aydın — demiryollarında memur Mustafa Elmealı, Emir- lerzade Hasan Emlirleroğlu, Se- lânik bankasında Vensan ve âilesi halkı Erkaraman, tütün fabrikasında —makinist — Yusuf Ejeyir, Bayraklı'da Menemen caddesinde 46 numarada Necati Eran, Maliyo —memurlarınden Ahmed Fevzi Erar, Orhaniyo maballesinde 193 — numarada Mehmed Ali Ermeğan, posta tevzi memuru Hüseyin Enger, Mes'adiye caddesinde İnkılâb sokağında 364 namarada Rohmi Eskinova, Göztepe'de Şakir s0- kağında Zeyneb Ertunç, Seli. miye M. 225 mumarada A, Şükrü Etan, Aydın demiryolu memurlarından Mustafa Ermen- teş, İkinci Sakarya sokağında 17 numatada Mehmed Ali Elçi, Belediye temizlik memurlarından İsmall Hakkı Ertunguç, Aydın demiryollarında ambar memuru Yakab Ersırma, Aydın demir- yollarında makinist M. Asım Ersoydan, — Halil Erakdoğan, Müftü sokağında 27 numarada İbrahim Emül, Birinci beyler sokağında 57 numarada Ahmed Şükrü Eltin, gümrük ambar memura Salim Eğre, Duatepe sokağında 18 numurada Ayşe ve Atiye Ebiç, İzmir postane- sinde Ömer Enerji soyadlarını almışlardır. Ş — İatiklâl harbı mülga ordu sabra posta müdürü Tuna'lı Bay Ali Vasf | (Tunahı), Merkez posta bavale memuru Bay A, Kemal (Akgönenç ), Aydın de- miryolları umum müdürlük memurlarından — Bay Ahmed Şükrü (Serim) soyadlarını almış: lardır. Ceza Yiyenler Yerlere tüküren dokuz kişi belediyece — cezalandırılmıştır. Bazı sinemalarda üç kişl sigara İçtiklerinden cezalandırılmıştır. İlmt Tetk HLALA Bergâma Uygu rluğu Akaeli - Ataeli Türk Uygurluğudur Bergama'da ya- pılan — araştırma- lar, toprakaltı deşimle ri, ceki Bergama'nın yü- zünü açarken, genel günleme- cin üstüne çağ- ların bürüdüğü karanlık örtüyü de kaldırdı. (Arkeoloji), top rakaltı #erama bi- Hminin ışığıle geçmişi şimdi da- ha iyi g örüyor, tamıyoruz. Anlıyoruz ki, Bergama, tarih ten önce bir var- hıktır. Batı eller- de medeniyet iz- leri, kıvılcımları yökken burada bir medeniyet kaynağı vardı. Muhbit şartlarının müsaadeliği, ge- nİş ovalarını sulayan gür ırmak: ların bu - topraklara verdiği yaşama verimi, zengin orman- ları çeşit çeşit yararlı ağaçlarla bezenmiş dağları, tepeleri, ilı- caları, kaynarcaları, kuyulan, körfozleri, nğınmıya, barınmıya, yaşumıya elverişliği yüzünden ilkin kolayca yaşamak yolla: mm arıyan olusların İçini, dik. katini çekmiştir. Uluslar, birbiri —ardı. sıra gelmişler, gitmişler, akışmışlar, fakat Bergama hiçbir. vakit boş kalmamış, iç çeken ve ya: şatan — değerini gene yitirme. Miştir. Önu milâddan önce uygur- lak kültür. bakımından bütün scuna yol gösteren ışık salan bir üstünlükte görüyoruz. Bu çağda Bergama akrepo: lanun tepesi üzerinde göve baş kaldıran Serayları, mabedleri, müzesi ve 200 bin ciltlik kü- tüpbanesl fle gününün en ba- yındır bir devleti 1di, Bogün Berlin'e zinet ve ih- tişam veren Bergama müzesi © çağın (Zens) mabedinin ka- hatılarından yapılan (Restaure) edilen bir çaheser, bir san'at âbidesidir. Bu mabed dıvarla- rının içinde, dışındakl Berga- ma'lıların o zaman hükümet merkezlerini Ankara'da yapan bir kısım — Gollarla, yaptıkları barbı. tasvir eden kabartma levhalar, kabramanlar namına dikilen heykeller, eşizdir, ör: nekslzdir, beşer san'at bazine- lerinin en değerlisidir. Doğuya, batıya aşık tatan, nur veren, örnek olan bu san'at ve bilir ülkesi; yıllarca toprak | altında kaldı. Dörtyüz yıllık nurlu ulas bilginleri yönünden yapılan aramalara yüz açmadı. Bundan ötürü evvelleri tarih kitablarında bilyere tutamıyan Bergama, 1871 de atılan bir bilim kuzması İle kara toprak- tan, karanlık örtüden - silkine- zek syrıldığı gündevberi — dil. lerde destan oldu. Her köşe bucaktan gelen sayısız bilginler, Bergama İçin sayısız kitab yazdı- lar, töz söylediler, kafaları ay- dınlattılar, düşüncelere — başka ve doğru yol verdiler. Eskiden Avrnpa, çağdaş, medenlyetinin esasını Yünan — medeniyetinde arıyan ve acun medeniyetinin özünü de Avrupa medenlye tinde bulan (Europocentrigue) düşünüşü yerini başka bir kav- rama birakti, Bergama harabelerinden bir görünüş.. Toprak altı aramaları ve bu- luşları arkeolojik bilgi: Yunan medeniyetinin — eski medeniyetlere nlabetle en yenlel olduğunu bu medeniyetin ken- diliğinden bitmediğini — özünü, mayasımı daha eski — uygurluk- lardan aldığını — göstermektedir. Bu öz ve maya Anadolu'da Ege de yaşıyan Ööz varlıklı Töürk uluslarınındır. Bu gerçek kayrami güden pek çok bil ginler var, Son günlerde kü çük Asya hakkında kitab ya- zan — profesör (Pittard) bilgiyo dayanır eserinde diyor ki: (Av- rupa medeniyoti, çiftçilik, hay- van — ehlileştirme, — madencilik gibi maddi unsurlarını Anado- lo oygurluğundan almıştır. Mad. di varlığımızı bu toprağa borç- luyuz. Bu toprağın ana yurdu: muz olması ihtimali de vardır. Çünkü muhakkak olan cihet Avrapa'lı beyaz arkın birçak yurdlardan gelmiş olması ve her zaman s#oysal debreşme ve değişikliğin beşiği de Anadolu bolunmuş olmasıdır. Ba men'çeler izah edildiği gün, Anadolu beyaz ırklı beşe: riyet için mukaddes bir toprak her medeni İnsan için de tavaf edilmesi gerek birkaç yeri ola: caktır. Bu toprak ayni zaman- da acana verdiği, yaptığı ruhi, fikri servet — itibarile de mu- kaddestir. Eski Yunanlılar, Lidya ve Truva sahillerine çıktılar. Ba- rada en iyi Hmanlara yerleşii- ler, Buruda yaşamış olen daba evvelki medenlyetlerin kalıntı- ları ile temas etmek — süretile medenileştiler. Ve büyük kala- balık şehirler — yaptılar. —İşte Anadolu'nun bu kısmında ye: tişen insanlar astıl Yunanistana ilmi ve fonol — ilettiler ve Yu- naniİstan'a önderlik — yaptılar. Halbuki okullarda « Llen İtiyat alışkımlık yözünden bu önder Acadola, — Yunanlstan'ın saye- sinde yitirilmiş zannedilirdi. Anadolu'nun batı kıyılarında kaybaşan bu uygurlukları yara- tanlar: Bergama medeniyetinden önce buralarda yaşılan Akael! ve ondan evvel — Ataelidir. Bu uygurluklar, bugün Dikili sahi- Hne yakın bir yerde tesbit edilen Ataeli ve Akaell akrapo- lünde yaşıyordu. Gelecek yazı da bunları gö- receğlz. Bergama - Avukat Fehmi Kural Velles. Histojre üniverselle ga. hife: 179.