29 Ocak 1935 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 2

MNN Sahite —— 22 YNMDN Devrim Konferansları Cümhuriyet Nedir, Niçin Cüm Ferd ve devlet haklarının manasını tayin için çok ceki zamanlardanberi birçok âlimler, filosoflar pekçok mesal sarfet- miyşler birçok yazılar yazınış lardır. Hakkın manasını, ber- kes bir tarzda anlamamış, bu hususta — birçok noktal nazar Ahtilafları meydana — gelmiştir. Cemiyet hayatının mahiyetini, icabatını tayin — bahsinde bu nokta — üözerinde de tevakkuf lâzımdır, Biz fazla tafsilâta müsasde etmeyen zaman mahdudiyetinin bir Ieabı olarakta bu geniş mevzuda umümi - telâkkilerin nocak bazıları üzerinde ve gene umum! bir nazar atfı suretile meşgul olabileceğiz. Hiç şübhesizki, hak falsefesi üzerinde bir etüt yapacak de- ğiliz, Yalımız mahtelif ve umu- mi telâkkilerin ana hatlarına ufak bir nazar atfedeceğiz. Hakkın mahiyet ve menşefini tayine çalı muhtelif — mes- lekleri iki umumi kısımda ted. kik mümkündür: 1 — Enfüsi (Subjectif ) hak nazariyeleri 2 — Afakı ( Objectif) hak nasariyeleri Birinci kısımda, hukuk bir vakıânın iltizam ettiği kaldeler değildir. O, mefkürevi, ideal bir mevcudiyete maliktir. Ba- zısına göre ilâbi bir emrin fcabıdır. Bazısına göre, tablatta mevcad bir mef humdur. Bu şekli telâkki enfüsi (sab- jectif) telâkkilerinin başında (ilâbi bak nazariyesi) gelir. Bu en eski bir mazariyedir. (Din) ve (Hukuk) mef hamlarımın iyi- ©e ayırt edemediği, tamamen birbirine karıştırıldığı kadım devirlerdenbeti, —bu mazariye tarihte mühim roller oynamış- tır. Hâlk dahi bunun sadık taraftarları mevcuttur. Şahsi kuvvetlerile, bükimiyet temin edemiyenlerin hâkimiyeti temin iİlk vanta veya melcel din olunca, bu - meslek — bâki- miyet ve hükümdar etrafında toplananlar tarafından — bütün kudretlerile müdafan edilmiş ve kurunu. vüstada mühim bir şe- kilde revaç -bulmuştur. Bu nazariyeye göre, hak ve nahakkı, İlâbi tebliğat tayin eder. Hakuk membamı — uluhi. yetten alır ve İlâhi - tebliğatın heyeti mecmuası (Hukuk)u teş kil eder. Bu nazariyeyi, ilmi bir tarzda müdeafan edenlerin başında (Sen Tomas) vardır. Subjectif hukuk - telâkkile- rinin mühim bir kısmı da (Ta- bit buk) nazariyecileridir. Bu mesleğin eski Yunan ve Roma'da izlerine tesadüf edil. mektedir. Eflâtan felsefesinin hukuki; tablatta mevcut mut- lak, mefkürevi mahiyette te- Tâkki ettiği tesbit edilmektedir. Roma'da (Stopfalen) meslek felsefesine mensup hükemanın bu nazariyeyi uzun uzadıya teşrih — ettikleri görülmüştür. (Siseron) ve (Mark Orel) bun- lardandır. Bunlara göre, hukuk (Raison) un mütezahir şeklidir. Şu balde hakuk, akıl sahibi İnsanın - tabiatında mevcot bir huriyetciyiz? Avukat Bay Mustafa Münir'in Ulusevindeki Konferansı. e Romalılardan sonra ba neza- riye, önyedincl asırda büyük bir hararetle canlanmıştır. Fe- lemenkli âlim “Hağ Grovçiyüs,, (Harp ve sulh) ünvanlı meşbur eserinde, hukuku (Aklı selimde mevcat bir haslet) diye tarif eder. Bu, tablat beşeriyede mün- demiç ve gayri mütehavvildir. Büöyük âlimin yarattığı ha. reketi fikriye neticesinde, ken- disini birçok âlimler takip etti. Alman ülimlerinden (Pofendorf) bu nazariyeyi bütün Avrupa'da tamim etti. Önsekizinci asırda bu naza: riye, serbestli iradeye doğru bir şekil aldı. Jan Jak Ruso, Kant, Fihte, Hogel, (Groçyüs) ün ilmi nüfuzu altında, bu nazariye ile uğraştılar. Jan Jak Ruso, meşhur (İçti- ma! mukavele) nezariyesi, (Con- trat soclal) eserile mükemmelen İzah etti. Buna göre, İnsanlar, müşterek yaşamak ihtiyaç ve zaruretinde kalınca, toplanmış- lar ve kemali hürriyetle arala rında bir mukavele yapmışlar ona göre, hukukun mençe ve esamı; İşte bu mukaveledir. Kente (1724-1804) göre de, ferdin iradesi hukuka esastır: Futri bir tek hak vardır;: Hür- riyet. Her ferdin hürriyetinin yekdiğerile motabakatlarını mümkün kılmak için hürriye tin tahdidi de bir. emri rldir. Hürriyeti — tahdid şeraitin heyetl mecmuası, kuku teşkil eder. (Hak) (Nahak) mefhumları, bir flilin hörriyeti ammeyi baleldar et. mesine göre değişir. Haleldar ederse (Nabak), etmezse (Hak) demektir. Fihte (1712-1814) de, bu esasları başka — gekillerile fakat ayni neticeye varan tarıda ifade etmiştir. Fihte, ruhun vazifede serbestisini ifade eden — bir (Benlik) kabul eder ve bunla- mın şerbest — münasebetlerine (Münasebeti bukukiye) der. Ba naszariye saliklerinden Hogel (1780-1881) Almanyada hukükta devletçilik (Etatlsme) akidesini kuran bir âlimdir. Büu nazariye Alman İttihadımı temin eden en mühim âmlller. den birl olmuştur. Hogel de bukuk mef humunu İrade muh- tariyeti ve hürriyet — essslarile izah eder. Bu noktada idealtet. tir. Fakat hürriyeti tahdid ederken realist olur. Ferdin hürriyetini, âümmenin — zaruri menfantleri İle tahdid eder ve bu tahdid çersitini koymağa devleti selâhiyottar görür. Tabli bukuk nazariyeleri ara: sında (Ecole Historigne) tarihi meslek mücesisi Alman hukuk: çularından Savinyi - ile (Ecole Fionlist) nihalyeci meslek mü: eselal gene Alman bukuk üle- masindan Von Yering'in naza- riyeleri de kayda şayandır. Savinyiye (1778-1861) göre, hukük kaldeleri bir milletin tarihinde iptidai bir şekilde başlar. Halk rohunun İçtimal vicdanının — ibtiyaçları, hukuk kaldelerini vücade getiren te: kâmüle doğru gider. Vazil ka- nunun vazifesi milletin ruhun- BAAT zarü- edin bu- ve Telyazı Duyumları Trakya Türklerinin Vaziyeti Türk ve Elen Dış Bakanları Türk ve | Rum Akalliyetlerinin Vaziyeti Için Lâ- yiha Hazırlanmasına Karar Verdiler. İstanbal, 28 (Hususi) — Yanan gazetelerine göre, Türk ve Elen Dış Rüşdü Aras ile Buy Maksimos, diğer işlerle birlikte Trakya'daki Türk'ler ve Türkiye'deki Rum- | Bakanları Bay Tevfik lar vaziyetlerinin tanzimi için bir lâyiha hazırlanmasına karar vermişlerdir. — — —ar3 - 004 ÂAtatürk Gezinti Yaptı.. İstaabul, 28 — (Hususi) — Relslecâmhur Atatürk, bugün saraydan çıkarak şehirde bir gezimti — yapmışlar tekrar saraya dönmüşlerdir. Hakem Mahkemesi Geliyor.. İstanbul, 28 (Husasi) — Muh- telit bakem mahkemesi İzmir- de çalışmak üzere yarın hare: ket ediyor. Zaman Mahküm Oldu İstanbal, 28 ( Hususi ) — Maarif sleyhindeki neşriyatın- dan dolayı muhakeme edilmekte olan Zaman güzetesi sahibi bay Velid'le neşriyat müdürü üçer aya mahkâm olmuşlardır. Bu cezaları tecil olunmuştur. ve sonra ları bir maden arar gibi tetkik edip bulmak ve hukuk kaldesi olarak ortaya çıkarmaktadır. Balkın ruhunda fertlerin ekse- riyetini — yediğerine benziyen düşüncelerlain heyeti mecmu: asıdır. Ba ferdlerin düşüncele. | rinden ayrı maşeri ve mllli bir ruhtur. (Yering), hukukunun mençe ve tekevvüünde diğer nazarl- yeleri kâfi görmez ve bu nok. tada iradeye mübim bir mevki verir, Ona göre huküka menşe olan İrade bir muksada bir göyeye matuf — İradedir. Ba maksad ve gayede beşerin İçtl- maf münasebette temin etmek datediği menafidir. Gayeye irlş mek için, çalışmak mücadele etmek İcabeder, Yering (Hu- kukun — halk meydana çıkarılmasına İntizar) İözümuünu — tavsiyeden, — tarihi mesleki, — siyasi ilmi ;bir anarşi addeder. Esaretin ilgası, vicdan ve mezhep — hürriyetlerinin uzun mücadeleler İle vücude geldi. Kini göstererek hukukun vücu- de gelmesinde mücadelenin ev e.nelı bir onsur olduğundua serar eder. Afakı Objektif Hak nazariyeleri: Objektif bukuk - telâkkisi, son asrın hak - telâkkisinde en mühim yer tatan bir meslek- tir: Bu meslekin mücaslel mu- atırı ulâmadan Bordu Dürülfu- nona — profesörlerinden (Lon Düküvi) addedilir. Düküvi, hukukun — subjectif tarsda İzahımı külliyen redde. der. Bu terzi telâkkileri, (Me- tafizik ve (İskolastik) telâkki- ler addeder, İnsanlara bak ihale ve ruhu tarafından | Sofya, 28 (A.A) — Birtakım rini kesmişlı yetişmeden kaçmışlardır. Birkaç | sonra tekrar salıvermişlerdir. Çin Sefir Tayin Btti. İstanbul 28 (Husust) — Çin hükümeti, yüksek harbiye ikin: el relal Yaoyi Türkiye sefirli- ğine tayin etmiştir. Dış Bakan Ankara'ya Gitti İstanbul, 28 (Bususi) — Dış Işleri bakanı Bay Tevfik Rüştü Aras, bugünkü trenle Ankaraya hareket etmiştir. eden fevkal'arz bir mevcudiyet tanımarz, ferde mutlak bir sahib olmak hakkı, hâkim olan kud. rete mul kı tammar. Objectif hak telâkkisi şyo su retle izah — edilir: bazı Ihtiyaç ve menfaatları var- dır ki bunların ferdeo, İstibsali mümkün değildir. Bonlar ancak müşterek bir say İle elde edilir. Başkalarının mesalsine — ihtiyaç keyfiyeti (Soliderite soclsi) iç Hmal tesanüdü vücuda getir- miştir, Bu suretle Insanlar bir birlne bağlıdır. Ve bu bağlılık diğerlerine karşı bazı — geyler yapmamağı veya yapmağı em- reder, Bu flillerin temini lü. zaumu hukük kaldelerini mey- dana getirir. Devlet bu içtimal tesanüdün focablarına mubalefet etmemeğe ve tesanüdün muhafazası — için fcabeden şeyleri yapmıya mec- burdur. Devletin bu — vazifesi içtimat zaruretin bir neticesidir. Bu svretle hükük ve devletin siyasi ve teşrii kudretl İçtimai hizmet ve amme hizmeti vakıa- sma İetinat ettirilir. Bu naza- riyeye göre meselâ —milkiyet hakkı motlek ve değişmez bir hak değildir. Milkiyet bakkı, bu bakkın mevzuu olan — malı elinde bulunduran - ferdin İçti. mal bizmetidir. Ve bu fert, ba hakkı kullanırken İçtimai tesa- nüt kaldelerine rlayetle mü- kelleftir. — Arkasn var — .. Cama gönü Ulusevinde bir de koönser verilecektir. Konser bazırlıklarına devam edilmek- rındaki bir fabrikaya girerek bekçiyi bağlamışlar, meleyo karşı bazı sözler söyledikten sonra polls | bir amele trenini durdurarak nütuklar k bir tahakküm hak- | G Komünistler Neler Yaptılar? Sofya'da Bir Fabrikayı Bastı, Treni Durdurdu.. Hilâhlı komünletler Sofya civa telefon telle gün evel gene bazı komünletler söyleyib dinlendikten Istanbul'da Gene |Zelzele Oldu.. İstanbul 28 (Hususi) — Bu gün saat onikide şehrimizde bir zelzele olmuştur. Edirne'yi Su Bastı İstanbul, 28 (Hususi) — Ge len baberlere göre, Edirne'yi su basmış, bir kadın ölmüştür. Hasar mühlmdir. Hasar neticesi hakkında henüz fazla malümat gelmemiştir. Edirne, 28 (ALA) — Sın günlerde Edirnede ve Bulgaris tanda başlıyan — şiddetli ve sü | rekli yağmurlar yözünden Tun- | cs, Arda ve Meriç nehirleri taşmış, sular Edirne'nin kenar mahallelerini istilâ etmiştir. Düa akşam sast V1 de yük- selmiye başlıyan sular üç saat içinde sekiz, on maballeyi bas- mıştır. Zabıta sabaha — kadar çalışmış, sandallar ve araba- larla evleri #a altında kalan halkı kurtarmıştır. Hiçbir. boğulma — bâdisesine meydan — verilmemiştir. Zarar büyüktür. Bazı evler yıkılmnış tır. Sular çekildikten sonra bir çok evlerin yıkılması ihtimali vardır, Sular çekilmiya — başla- mıştır. Uzak Şark'taki Çarpışma. Tokyo, 27 (A.A) — Rengo Ajansından bildirildiğine göre Hinking ve Piping'den gelen resmi telgraflar, Jehol hüdise sinin — kapandığını baber ver- mektedir. Sung Sen Yuan'ın küvvetleri geriye çekilmiş, Ku: eng Tung askeri makamatı ile çi dostcasına bitirmek üzere bir murahhas tayin olunmuştur. Türk-Mısır Dostluk Cemiyeti Kuruldu. Ankara 27 (ALA) — Aldr ğumız malümata göre, Kahire- de türlog otomobil kulüb relsi Tahir Paşanın başkanlığında bir Türk-Mısır — dostlak - ceml. yeti kurulmuştur. Günün | Küçük Duyumları _İ Belediyenin | Yeni Bütçesi Belediyenin yeni yıl bütçesi Ay sonuna kadar hazırlanacak ve şubatta belediye dalmi en- cümeninde — görüşülecektir. 2 şubatta de şehir — meclisi tople: nacaktır. Aldığımız belediyenin bu yıl bütçesinde geçen yıl bütçesinden tahminen 126,000 lira noksan- malümata — göre varldat dır. Önün İçin masraf kismin- | dan bü miktarda kısılması için tetkikler yapılmaktadır. Bay Ali Bir. müddettenberi bulanan müddeinmum! muavini bay Alt iyileşmiştir. Bayan Ferhunde Şebrimiz Memleket hastanest dahiliye Bayan Forhunde tayin - edilmiştir. Yeni Iran Konsolosu İran hükümeti; Adana kon- soloslağanun — İzmir'e naklini muvafık görmüş ve konsolos .Bay İsmalil Mecidi Han, evelki gün şehrimize gelmiş ve vazifesini İzmir'de ifaya başlamıştır. Bugün Vali General Küzun Diriki siyaret edecektir. —— .. .— Trakya Valileri rahatsız asistanlığına |Toplandı . Edirne, 28 (A.A) — Trakya omumi müfettişi Tali Öngöre- | nin başkanlığı altında toplanan Trakya valilerinin konuşmaları Bonu ermiştir. Umum müfettiş ve Trakya valileri bu toplan: tılarında İskân İşlerini - görüş- müşler, şimdiye kadar — gelen- lerin yerleştirilmeleri hususu: nu, idari ve diğer birçok İşleri konuşmuşlar ve mübim karar- lar vermişlerdir. Türk Sporcu- . ları Tayyaresi. Bu Maksatla Uçak Şampiyona Müsabakaları Olacak. Ankara, 27 (A.A) — Türk tayyare cemiyeti umum — mer: kezinden: Sporcuların adımı — taşıyacak bir tayyare satın alınması İçle Olimpiyat — mecmaasının — İlerl sürdüğü düşünce, İdman cemi" yetleri İttifakı genel — merke zince uygun görülmüş ve mım” taka başkanlıklarına yazılınıştır: Yapılan tamime göre, büyük şebhirlerde dört, küçük şehirlet” de İki en güçlü fadbol takım! arasında uçek — şempiyonluğ! müsabekaları — yapılacak ve bt müsabakalarda elde — edilecek gelir Tayyare cemiyetine verf lecektir. Çankırı'da Seçim Çankırı, 27 (AA) — Ayf | yirmi dördünde biten Ikin müntehibler — seçimine — vilây? halkının yüzde seksen beşini” iştirak ettiği anlaşılmıştır. OtW biri bayan olmuk üzere 44? ikinci müntebib seçilmiştir. Mahkeme Kararlar! Mahkemolerin — kururları! ve raporlarda bâkimlerin imtf sının yanında sfell numara da yazılacaktır. Emir gelmitt” e. rnrasmnrasra-