29 Ekim 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 7
Tağrindevvet 1940 TAv AEŞAM Bahite 7 kalkınma faaliyetine durmadan devam ediyor Türk ordusu âzami kemal derecesine varmıştır Bir sene içinde n dört aydanberi Avrupayı ka- |İ Kya yunan harp âfeti, Cümhu- ha hükümetinin imar, kalkın »,, *Nüfla faaliyetine sekte ver- #MnİŞ, rnemleketin verim kay-| Haklarını arttıracak mühim dn- Mata devam edilmiştir. © Mtupa harbinin başladığı 1090; ) - €yiülünden bugüne kadar? Yİ ei ti tamamlanıp açılış tören-! ' Yapılan eserlerin bilânçosu! Sözümüzü teyid eder. k vas - Erzurum hattı leketin en ârızalı yerlerin- vk inşaatı tamamlanan » » Erzurum demiryolu ge Sene işletmeye açılmıştır. İş, öltketin şark bölgelerini Orta | gg rl Anadoluya bağlıyan bu| Mn demiryolu şebekesinin e beş sene sürmüş ve devle- afia, ziraat, iktisad » sai 80 milyon liraya malolmuştur. | tiç hattın ne sarp ve aşılması Yün Yerlerden geçtiğine dair oku-| mmıza bir fikir vermiş ok) İçin bu hatta muazzam ve| in dağları delerek 32 kilamet- Iş, Yunluğunda büyük küçü ta, tinel açıldığını söylemek Kâ-| Sıvas - Erzurum hattının maşa iltisak hatlile beraber Sw luğu 690 kilometredir. as lokomotif fabrikası yene geçen sene Sıvas lokomo- İabrikası açılmıştır, Bu fab- A, m en yük bir ihtiyacını ta- lamağa namzedâir. Sıvas Motif fabrikasında o senede ar, olcu, 1,800 yük vagonu, 120 pour tamir edilecek ve 700 p.,, Yük vayonu yapılacaktır. tiği ada 1,500 amele çalışmak- ha 700 dönüm erazi üzerinde © ©dilen bu muazzam fabrika Yön Süriyet hükümetine 6 mli- liraya malolmuştur. D; Diyarbakır - İran garbakır - Irak hatları İnhuriyet hükümetinin Di- şimendiferlerimizi ve dostumuz İran ile Irak Bia, 'Una kadar uzatmak husu- hi Xİ kararı, Avrupada harbin M sürmesine rağmen tatbik iline konulmuştur. ti kg bakırdan itibaren 173 ün- inç İometrede kâin Reşan imer- kadar müşterek bir hat ha-| şimendiferciliği- Biden demiryolumuz, ora-| İki istikamet takip ede Bekir, İ MAZ Reşan'dan ayrılan bir hat Yap An - Bitlis yolile Van - Tat- Mig, vası feribotla geçilmek su- © Kolurda komşumuz ve 'Umuz İran hududuna vara-| F- Bu hattın Diyarbakırdan) hududuna kadar uzunluğu, > Tatvan feribot hattı hariç > 376 kilometre ola-| Ve 4 etüdleri bitiril- Diyarbakırdan 159 uncu| kadar olan kısmının! ihale olunmuş ve işe baş-| > Haktın bu ilk kısmı! Beceli gündüzlü inşaata a olunmaktadır. huriyetin şimendi- fercilik siyaseti 1 o $, ITjrinde Anadolunun en büyük bir © siyaseti, *serler vermiştir. 1923 se- © Cümhuriyet ilân edildiği tte-mevcud ve Dir kısmı eenebi"şirketle. sahalarında Kahraman askerlerimiz şanlı sancağımızla birlikle çelik adımlarla geçiyorlar rin elinde bulunan şimendifer hatlarının uzunluğu 4,176 kilo- metre İdi, 1924 senesinden 1939 senesine kadar 3,191 kilometre uzun pa edildiği gibi, ecnebi şirketle rin elinde bulunan bütün hatlar da satın almarak devletleştiril- miştir. 1924 - 1939 senesine kadar şi- mendifer inşaatına 386,500,000 Hira sarfedilmiştir. Elyevm Tür- kiye Cümhuriyet hududları da hilinde işletilmekte olan eski, ye- ni şimendifer hatlarının uzun- tuğu 7,367 kilometredir. Yol şebekemiz Cümhuriyet hükümeti, şimen- difer olduğu kadar yol şebekesine de âzamt ehemmiyet vermi, en kü- çük köylere varıncaya kâdar her tarafı şoseler ile örmeği yol siya- setinin en esaslı umdesi olarak telâkki etmiştir. Yeni şöseler in- şa edilmekle beraber, mevcud 5$0- selerin de ıslah ve tamiri ihmal edilmemiştir. Cümhüriyetin İlânı sıralarında Türkiye dahilinde mevcud şose ve yolların uzunluğu 18 bin kilo.| v i y İNN “- | cahşarek maddi ve manevi hiç birli pârlak semereler vermiştir. metre kadardır. Cümhuriyet hü- kümeli, mevcud şebekeye 22 bin küsur kilometre yeni yol ve $0s8- ler inşa etmek suretile yol şebe- kemizi 40,000 küsur kilometre. den yukarı çıkarmış, 12,000 den Tazla ahşap menfez tamir edil miş, 18,000 de yeni menfez inşa edilmiştir. Su işleri Su işleri cümhuriyetimizle be- raber doğmuş ve onun yaratıcı kaynaklarından âldığı hızla yur- İmuvatfakıyetle başarılmıştır. Bu devamlı çalışma sayesinde birçok nehirlerin mecraları temizlen&- rek mücavir ovaları sellerin bas malarına mâni olunmuş, yüz binlerce dönüm bataklık kurufu- larak taze ve bâkir birçok saha- lar zirante civerişli bir hale geti. rilmiş ve bu sayede saltanat dey- derdini teşkil önüne geçilmiştir. Su işleri siya» seline, tanzim edilen plân dalre-| sinde çalışılmağa devam edilmek. tedir; “ Her j İkahraman Türk ordusu “İitunda yeni şimendifer hatları in. |*diYor İsalemetin ve Türk istiklâl ve bü- İcümhuriyet hükümetleri, on ye-! Türk ordusu Cümhuriyet rejiminin, en bü- yük ve göğüs kabartan eseri: teş Cenubu şarki Avrupasın- da ve Yakın Şarkta sulh ve mü-| tünlüğünün yılmaz bir bekçisi olan Türk ordusu, Cümhuriyet devrinde Azami kudret ve kemal derecesine varmışlar. Türk ordusunun kuvvet İkudretini, yalnız dostlarımız de- gil, düşmanlarımız da takdir Y itiraf ediyorlar. Millet, kendi sinesinden do- gan. öz canını teşkil eden Türk ordusunu, asrın ve fennin en son silâh ve vasıtalarile teçhiz etmek için hükümetle beraber, seve seve hiç bir fedakârlıktan çekinme- miştir. Ebedi Şef Atatürkün: «Dahil- İde sulh, hariçte sulhs düsturunu tatbik edebilmenin kuvvetli bir ordunun mevcudiyetine o müte- ve| | 1 Cümhuriyet vakkıf olduğunu takdir eden Millet, Cümhuriyetin on yedin- el yıldönümünü, şevk ve heye- canla tesid ederken, istiklâl ve is- tikbalinin nigehbanı kahraman ordusunu da hür- metle selâmlar, Zirai kalkınma Cümhuriyet rejiminin gürdü- gü büyük işlerden biri de mem- leketi kendi kendini besliyecek bir vaziyele getirmesi, yani buğday ve zahire istihsalâtını, dahili ih- yacata kifayet, hatâ harice Jh- acai da yapacak bir seviyeye gö | tirmesi ve bu suretle ecnebi mem- leketlerden un ve zahire ithalâ- tına sed çekmesidir. Türkiye, bir ziraat memleketi olduğu halde, saltanat devrinde İ yediğimiz unun büyük bir kısmı. nı, Kanada, Avustralya ve Ro- manyadan Ifhal ediyor ve her s€ ne milyonlarca liramız harice akıp gidiyordu. Cümhuriyet hükümeti, mem- leketin ve köylünün zararına olan bu halin devamma tabii mü- ade edemezdi. Cümhuriyet re- kine ve Aletlerini, çift hayvanla. rını dağıtmış, yer yer tohumluk istasyonları ve tamir atelyeleri açmış, velhasıl eski sabân yerine makineli siraat usulünü memle- lekete neşir ve tamim etmiştir. Cümhuriyetter evvel yediği- miz pirinein büyük bir kısmını Misir ve Hindistandan celp ve lithal eden memleketimiz, bugün kendi ihtiyacımıza kifayet ede cek bol mikdarda ve muhtelif cins ve nevide pirinç yetiştirmek- tedir. Bunu Cümhuriyet hükü- metinin devamlı teşviklne ve reh- berliğine borçlu bulunuyoruz. Memleketin en büyük bir ser- vet kaynağını teşkil eden hay- vanlarımızın ıslah ve teksiri için ön yedi senedenberi hiç durmak- sızın çalışılmaktadır. Hariçten getirilen damızlık hayvanlar, mühim terakkiler vardır Maarif siyasetimiz Cümhmriyet hükümetinin en İ çök ehemmiyet verdiği işlerden biri de maarif siyaseti olmuştur. Cümhuriyet, memleketin-en.üe ra yerlerine kadar İlim ve'irfanı yaymak için hiç bir fedakârlık tan çekinmemiş, maarif bütçele rini seneden seneye aritırmıştır. Bunu anlamak için 1935 « 1940 bütçelerinde maarife ayrılan şo tahalsdt eedveline bir göz gezdir. mek kâfidir. Lira 10,360,000 10,520,000 13,781,000 14,670,000 16,164,400 17,333,329 köylüye tevsi edildiği gibi, yer| Hükümetin maarife ayırdığı yer çifleştirmek için hayvan Is-|LVu seneden seneye artan tahsisat tasyonları dâ kurulmuştur. Sal.Ue mütenasip bir surette mek- tanat devrinde hayvan neslini tü-|tepler ve talebe mikdarı da art. ketecek bir vüsat almış olan hay- maşlar. Bunu anlamak için 1939 van hastalıkları, Cümhuriyetin | senesi maarif bütçesinin Millet devamlı çalışmaları sayesinde, Meclisi huzurunda müzakeresi kökünden bertaraf edilmiştir. Günden güne mikdarı artan ve köylünün iktisadi durumunda mühim bir rol oynamağa nam- ed olan kredi kooperatiflerinin de tesisi Cümhuriyet devrine na- sip olmuştur. Milli iktisad Mili iktisadiyat, Cümhuriyet devrinde kurulmuştur. Cümhkuri- yetin Hânma kadar iktisadiyatı- miz, yabancı unsurların elinde bulunuyordu. Onlar iktisadiyatı- mığı tanzim ve İdare ediyorlardı. Bankacılıkta çahşan “Türkler parmakla sayılacak derece azdı. Memlekette milli ünvanına bi- ıhakkin lâyık bir banka yoktu. Cümhuriyet rejimi, memleke. itin idaresini ele alır almaz, mem- İleket iktisadiyatını ve bankacılı- ğı, mil? ellere İntikal ettirmeğe harikalar yaratmıştır. Bunu &n- lamak için şu gezdirmek kâfidir. İtibari sermaye 38 475,000 Kasa Banka Sene sayısı 44 19 Ödenmiş sermaye 11010,48 Etham ve ehemmiyet vermiş ve bu sahada| tabloya bir göz İ esnasında, gikredilen rakamlar ra bir göz gezdirmek kâfidir. 1934 senesinde teknik tedrisatta talebe mikdarı 4,000 iken 1938 senesinde bu mikdar 16,754 e ba- liğ olmuştur. Orta tedrisat mü- esseselerimize 1934 senesinde de- vam eden talebe mikdarı 50,000 iken 1989 senesinde (104,000) e, yüksek tedrisatı takip eden tale- be adedi 1934 senesinde 4,000 den Maret iken 1939 senesinde (8,000) e çıkmıştır. Eğitmen kadrosuna gelince 1938 senesinde mevcud olan 2000 kişilik eğitmen kadrosu 1939 se. mesinde (4,000) e çıkarılmış ve okutulmakta. olan 60,000 köy ço- cuğu ( (130,000) e çıkarılmıştır. Fakat eğitmenler © - 13 yaşları arasındaki köy çocuklarını okutmakla iktifa elmiyerek öku- ma yazma bilmiyen 28.000 va- tandaşı dn okutuyorlar. 1938 senesinde 500 köyde mey- jeve olan ayni tipte 500 köy oku- una 1939 bütçesinde aynlan tahsisatla 1,400 köyde daha yeni mektep İnşasına muvaffakiyet di senedenberi, bu gayenin ta-/jimi, İlk iş olarak buğday zeriya- hakkuku için geceli, gündüzlü!tinı himaye etmiş ve bu himaye- fedakârlıktan çekinmemişler Ve Bugün, 'Türkiye kendi kendisini bugün Türk milletile beraber beslediği gibi, ecnebi memleket- dostlarımızın göğüslerini Itihar-| jere de ihracata baslamıştır. la kabartan, düşmanlarımızı da| Buğday zeriyalında görülen bu düşündüren kuvvetli, disiplinii, | mesud inkılâp, pamuk ekiminde vatarımızı, istiklâlimizi ve Cüm-'de ayni tesiri göstermiş, Çukur- huriyetimizi korumak İçin son n€-| ovanın pamuk zeriyatı islah ve ferine kadar çarpışmağa hazır) teksir edildiği gibi, Garbi ve Şar- Cümhuriyet Ordusunu vücüde|ki Anadolunun geniş ovalarında getirmişlerdir. da en iyi Amerika cinsi pamuk- Türk . milleti bugünkü huzur)larının bol mikdarda yetiştiril. ve sükünunu, hududlarının mas|mesine başlanmıştır. suniyetini büyük ecdadının yük-| Hükümet, zeriyat vadisinde sek şan ve hamaset mirasmı kal./çifçiye rehberlik etmiş, toprak- binde taşıyan Cümhuriyet ordu-larımızın cins ve nevine uygun en iyi tohumlukları, ziraat ma eden malaryanın|“.. Pas i iş temin olunmuş, <İbirsanayi-hayatı Yi: hasıl olmuştur. Saltanat hükümetlerinin 600 senöde açabildikleri 4,000 kâdar ilkmektebe mukabil 17 senede muasır tedrisat yapılan 8,000 modem ilk mektep insa edildiği. ni ve bu mekteplerde okuyan ve- tan yavrularının bir mliyona yaklaştığını söylemek Cümhurf- yet rejiminin flim ve irfan vadi- sinde attığı muazzam hamleyi ade etmeğe kâfidir. mevduata 0596,112 tahvilât 100,916 İtibari sermaye 38 300900000 Kasa Ödenmiş sermane 128,278,84$ Esham ve mevduatı oo tahvili 60.184878 120407253 Banka sayısı, Cümhuriyetten beri iki misli arttığı gibi, ecnebi bankalarının mikdarı azalmış, buna mukabil de milli bankalar artmıştır. Memlekette tasarruf fikrini yâ- Tatar Cümtruriyet rejimi olmuş- tur. Bugün tasarruf mevduat, hayret edilecek bir dereceye çık- miştar, 1938 Yunanistanda üzüm ve incir rekoltesi ise 4500 ton olmuştur. Geçen MA8-İlara nazaran rekolte noksan olduğu muatını, hep hariçten getirtiyor-İiçin ahelar, şimdiden mühim mik» duk, Her sene harice giden pâra-İtarda mahsul kapatmışlardır. Patras mız yüzlerce “milyon lirayı geçi-İ piyasasında Yugoslavya ve İsv: yordu. memleketlerine sevkiyat Memlekette, Cümhuriyet dey-|(izere tizüm üzerine fazla ialep var rinde kurulan basma, pamuklü, dır, Bilhassa Yugonlavyaya ” inlü, ipekli, şe kadar mühim miktarda mahsul ip Mi > sevk ve ihraç edilmiştir. kalarile ihtiyaçlarımızın bü-) pci, pi p İncir mahsultine gelince, Yunan li Yi harim ai emin İhükömeti debt htihlâke 3000 top m SE YOR | ayirmıştir. Rekolte 25000 tom tahe larca Tiramızın akıp gitmesine in ediliyor. İncir ihracatçılar birle mâni olunmuş, binlerce ameleye|”” ; va 9 MİRYEİ analandan fazla kâr işin ediler memleketlei cek olursa, kâr fazlamnı müstahsil: rupadaki harbe rağmen Cümhuriyet hükümeti
