29 Ekim 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 6
Sahife 8 — Japonya i ie Amerika arasında yeni gemi inşası yarışı iki tarafın bugünkü deniz makta olan gemile kuvveti, ya Son haftalar içinde Amerika Japonya münasebetleri çok ger- ginleşmiştir. Bir gün bu iki mem- Yeket arasında harp çıkarsa va“ ziyet ne olacaktır? İsviçrede çi- kan Joürnal de Genöve buna dair bir makale neşretmiştir. Maka- dede diyor ki: pıl «Amerika ile Japonya harbe* tutuşurlarsa, İngiliz donanması Atlantiğe hâkim olduğundan Amerika bütün deniz kuvvetleri. ni Büyük Okyanusa çekerek Ja- ponyaya karşı sevkedebilecektir. Bu kuvveti gözden geçirelim: Amerikanm 15 dritnatu vardır. Bunlardan Arkanzas, 912 de, West Virginia sistemi olanlar 923 te denize indirilmişlerdir. En eski ve en küçükleri 26,100 ton €n yenileri (İdaho, New Mexico) 33,400 ton hacmindedir. Sürat- leri 20 - 21,1 mildir. Buna muka- bil Japonların 10 drıtnotu vardır. Japonlarınki «deden az, fakat gürat itibarile Amerika gemileri- ne faiktirler. Huso sistemi zırhlı» lar 22,5, Mutsu 26 mil sürate ma- liktir Bu yüzen istihkâmların silâh- Yarına gelince: Arkanzasın 12 ta- 3 ne 30,5 h':, New York sistemi iki zırblı ile Newada sistemi iki zırh- hnın onar tane 35.6 lık, diğer ye- di dritnotun 12 tane $5,6 hık, N / Maryland sistemi $ dritnotun 8| amerikalıların 85,000 © tonluklkanın 253, Japonların 177, tak- tane 40,6 hık topu vardır. Japonlara gelince, Kongo sis- temi dört zırhlının 8 tane 35,6 lık, Huso ve İse 12 tane 35,6 lık, Nagato sistemi iki dntnotun 8 tane 40,8 lık, to- pu vardır. Silâh bakımından Amerikan ve Japon gemileri ara- sında müsevat vardır, Fakat top &dedi itibarile Amerikâlılâr faik- tirler. Jâponların 35,6 lık 80 to puna mukabil Amerikalıların ay- ni çapta 124, Japonların 40,6 lık 16 topuna mukabil Amerikahla- rın 24 topu vardır. İki donanmadan biri sürat, diğeri top adedi itibarile faik ol duğundan, öz çok bir müvazene vardır. Bunun için Japonya, çok kuvvetli toplarla teslih edilecek 43,000 tonluk üç veya dört büyük zırhlının inşasını çabuk bitir. meğe çalışıyor. Fakat “Amerika da yeni sırhhlârının inşasını” bi- tirmek için büyük gayretle çalış- maktadır. 937 - 38 ve 39 prog- ramlarında bulunan bu zırhlılar altı tanedir. Bunlar İki seneden- beri New - York, Pilâdeltiya, Nor- folk tersanelerinde inşa edilmek- tedir. İnşaata Japonlarla ayni zâ- manda başlanmıştır. Acaba han- gi taraf daha evvel inşaatı biti- Tene #ded iibarile Amerika fa- . (Japonların $ veya 4 zarhlı- na mukabil 6 zırhlı). Fakat mi dört zırhlının | Amerika donanmasından zırhlılarna mukabil Japonların arıhlıları 43,000 tonluktur. Ame rika zırhlılarında 40,6 lık top bu- İlanduğu halde Japon gemileri- nin topları ağlebi ihtimal 45,7 lik- tir. Amerika kongresi 999 martın- ida hükümete 45,000 tonluk iki jeok kuvvetli zırhlı inşası için me- İzuniyet vermiştir. Fakat bunlar ancak 1943 senesinde donanma- ya iltihak edebilecektir. İ Tayyare gemilerinin Okyanus- larda büyük ehemmiyeti vardır. | Amerikalıların 6 tayyare gemisi mevcuddur. Hepsi de moderndir. 1927 ile 1940 seneleri arasında in- İşa edilmişlerdir. Bunlardan Sara- İtoga ve Lexington dünyanın en büyük tayyare gemileridir (33,000 tonluk). Bunlar harp kruvazörü olâarâk inşa edilmekte iken tay- yare gemisi haline konulmuşlar- dır, Enterprise Yorktovn, Ranger çok yeni yapılmışlardır. Nihayet 14,700 tonluk Wasp tayyare ge- misi 940 nisanında denize indiril- miştir. 20 bin tonluk Hornet. he- nüz İnşa edilmektedir. Bunlara mukabil Japonların da 6 tayya- re gemisi vardır. Ağır kruvazörlere gelince, Ame- rikanın 18, Japonların 12 kruva- »örü vardır. 171800, Japonların 107,600 dür. Hafif kruvasör Amerikalıların 19 (8 tane inşa edilmek “izere), Ja- ponların 25 tir. Torpiyör Ameri- r X muhtelif gemiler telbahir 112 ve “1 dir. Umumiyet itibarile Amerika donanması daha kuvvetli, fakat daha ağırdır. Okyanusta, Ameri- ka üslerinin çok dağınık bulun- duğu geniş sahada süratin bü- yük ehemmiyeti vardır. Bunun içih Singapur üssünden istifade Amerikalılar için çok mühimdir. Amerika ayni zamanda Avustral. ,ya İle de müzakerede bulunmak: tadır. Japonyanın üsleri daha toplu- (dur. Bunun için Japonlar sürate ehemmiyet veriyorlar, Japon do- nanması şimalden, şarktan, garp- tan gelecek hasım donanmaya| atılmak için hazmr bulunmak mecburiyetindedir. & Japonların, büyük Rus donanmasını ne ka- dar riyazi katiyetle bekledikleri ve Tsoushima muharebesinde nas sıl imha ettikleri hatırlardadır. Bu Izahatlan Amerika ile Ja- İponya arasında bir harbin yakın olduğu neticesini. çıkarmamalı- dır. Kanaatimizce, bir harp ola- caksa bile, iki taraf da, henüz in. şa edilmekte olan en mükemmel yeni (o zırhlılarının bitmesi için muhasamatı geciktirecektir.» Uzun kış gecelerinde hoş vakit geçirmek için meşhur ARSEN LÜPEN Büyük ve beyecanlı roman serisini okuyunuz! e Bu seri 6 büyük ve resimli cilttir. Beher cildin fiati 80 kuruş. 6 Cildlik takimi birden alanlar için fiati: 4 liradir Tevzi yerit AKŞAM matbasiı tel: 20681 Yüzde yirmi İskonto kuponu Bu kuponu kesip «AKŞAM Matbaası Kitap servisine? ge- tirir veya gönderirseniz fat üzerinden size yüzde 20 iskon- te br. Sulama işleri bir yıla kadar bitecek İ Sarayköy (Akşam) — Şonde İrece münbit ve mahğuldar toprak- lardan müteşekkil Sarayköy ovasının su ihtiyacı büyülcür. Bu İnun başlice sebebi yağmurun az düşmesidir. Babadağ silsilelerinden çıkıp Gerali köyü önünden akan küçük bir dere ovanın su ihtiyacını bittabi giderememektedir. Ovanın sulama (o teşkilâtına olan ihtiyacını takdir eden hükümet bu işi de sulama programına ithal'etmiş ve geçer ikincikânun ayında Deniz- Binin Böceli mevkiinde bir ksnal açılmasına başlamıştı. 500 bin lira sarfile ikmal edilecek olan bu k nalın bir yıla kadar tamamlanacağı umulmaktadır. Sarayköye yakın başka kaza ad- ları da bulunduğundan bu isim ba- a yanlışlıkları mucip olmaktadır. / Burasının Menderes olarak adlandı- nlması teklif olunmuşsa da ileride be adın yeni bir vilâyete verileceği İmülâkazasile kabul edilmemiş ve İikinei teklifi teşkil eden Pamukova du, bir nahiyeye'ayni ismin evvelce verilmiş olmasından © reddedilmiş- tr, Serayköye yakışan ve münasip düşen isim Mendereatir. Çünkü, bu İnehir ovanın hemen biraz ilerisin-| den geçmektedir, Kanal ismi de muvafık düşer, kanaatindeyiz. Midyat kaymakamlığından burs” | İya gelen kıymetli idareci Akif Rah- mi Kocamanoğlu, kazanın gerek ik- tenden kalkınması, gerekâe mamu riyet bulması hususlarında (takdire İşayan bir gayret ve himmet sarfet- mektedir. o Bu çalışmalar muhitte derin bir memnuniyet uyandırmış- tar. | İzmirin bir haftalık ! ihracatı İzmir (Akşam) — İzmir tlearet #ınca hazırlanan bi? istatistiğe 15-23 birinci teşrin haftası zarfında İzmir limanından dış memleketle 1603532 Vira kıymetinde 2844397 lo muhtelif mahsul ve 3117 lira kıyme- tinde 107 baş sığır ihraç edilmiştir. İzmire fazla kömür geliyor İzmir (Akşam) — İzmir mıntaka orman müdürlüğü, birinci teğrinde 13,600,000 kilo kömür imalı ve 1,150,000 | kilo odun kösilmesi için Puhsatiye ver- miştir. İzmire deniz tarıkile kömür gelmeğe başlamıştır. Ayrıca kasalar. dan da kömür gelmektedir. Piyasada fasla kömür toplanınca | fiatlerin ucuzlıyacağı tahmin ediliyor. —e Tekme ile cerh İzmir 26 (Akşam) — Kemalpa- şa kazasının Soğukpınar mahalle- inde amele İsmail; Kâzm oğlu | kadın meseleşinden il iğ leniyor. Tehlikeli şürette yaralan- miş olan Mehmed, İzmir memleket Edebiyat âleminde neler oluyofi . Şayanı dikkat bir nesil münakaşası Yaşlı zat sordu: “Eskiler hiç olmazs# Baki'yi, Fuzuli'yi bilirlerdi. Fakat b“ yeni dediğiniz nesil ne biliyor?,, Edebiyatta yeni nesil, eski nesil mücadelesi gazetelere aksetmediği zamah duruyor zannetıneyin! Mü cadele o zaman edebi mecmualar- d hrirt, iki muarız neslin aras- yaptığı toplantılarda da şifahi Jolarak devam ediyor. Bilhassa toplanlılarda, (yeni - es- ki) mevzuu etrafında yapılan ko- suşmalar daima hararetli ve dikka" te Kendilerini | edbi- yat ve eskilere ka bul ettirmek azminde olan ye ni nesil mümessilleri ile edebi- yat ve sanatta yenilik iddia eden- leri bilgisizlik ve esaslı bir kültür den mahrümiyetle itham eden eski nesil mümessilleri arasında yapılan münakaşalar bazan saatlerce #ütü- yor. Bununla beraber netice gene şayandır. âlemine | sanlaşamamakş tar, Şimdi kariletimizi edebi toplan- tılarda (Yeni nesil - eski nesil) mü- nakaşalarından de hazır bulun- duracağız. ” Bir kahvede toplanılmıştı. Edebi- yattan bahsediliyordu. İsim söyle- miyeceğim. Yalnız eski neslin mü- messili ihtiyar bir zatı. (Gençlerin toplantılarında o bulunmaktan baz duyuyor, onlarla ahbap olmasına rağınen yeni sanat neslinde bir kiymet göremediğini açıkça söy- löyor, bu hususta münakaşadan asla çekinmiyordu. Ona göre ara- abilecek her nevi fazilet mü, sini memnuniyetle üzerine aldığı eski nesilde idi. Yenileri anlıyamı yor, sanat telâkkilerini kıymetsiz addediyor, yeni nesil için şark kül türünü ehemmiyetli sayıyordu. Yeni neslin mümessili genç adam be garp taraftar idi. Garpteki en yeni cereyanların kabulünde israr ediyordu. Söz (yeni nesil - eski nesil) bah- sine geldiği ve yeniler eskilerin ye- ni sanat telâkkilerini anlıyamıyacak- larını söyledikleri zaman yaşlı zat dayanamadı: 4— Eskileri Beğenmiyorsunuz. dedi, beğenmiyorsunuz amma onlar az çok eski edebiyatla yoğurulmuş adamlardır. o Yenilere gelince bir vasfı mümeyyizleri yok.» Yeni neslin müdafii sordu: — Eskilerin var mı? — Elbette var. Onlar hiç ol mazsa Bâki'yi, Fuzuli'yi, Nef'i'yi bi- İirler. Fakat bu yeni dediğimiz ne- sil ne biliyor? 4— Yeni nesil de garbi, içinde yaşadığımız “dünyayı ve onun mü- messillerini bilir.» esaslı hastanesinde tedavi altma alın muştur. linde yazıyoruzt Şehir isimleri 1935 741.148 170.959 122.720 76.473 72.187 47.045 TAŞER ği M. EEL ŞE 4— Rica ederim, böyle söyleine- 25 binden fazla nüfuslu şehirlerimiz Son umumi nüfus sayımında alınan neticelere göre nüfusu 25 binden fazla olan şehirlerimizin sayısı 21 den 30 a çıkmıştır. Bu şe- /hirlerimizin 1935 ve 1940 sayım neticelerini ve artışlarını liste ha- 1940 789.346 İtelâkkileri | yiniz. Geçen akşam bulunduğ toplantıda genç bir çocuk Yeni edebiyat müntesibi imif disile biraz o edebiyattan, W felsefeden, sanattan, sınsati settik. Malümatımı şöyle bif dım. Meselâ, Roma imparât nun ; hangi tarihde başlayı? tarihte bit ö nüz iplidal malümat yok. eksik. Burada (irfan) kei nezaketen kullanıyorum. Seo fana medhal olacak iptidai mat yok. Asrı hazır mede İidare ederi insanlar bir ker&iğj İmiş zamanın medeniyetleri, £ İlar, snaatlar ve imevlüdeti beşer hakkında © malümat bidirler. Memnuniyetle gö ki sende bir hamle var, Cal adamsin. Ben bunu yeni yet sillerde pek az göri sakin; durgun insanlar. arasında hamlenle temayüz © sun. Faka. sen kâmil kir imi değil, lâalettayin bir insan zım olan malömata malik de dedim. Hakikat işte budur.? Yen! neslin müdafii sök cevap veriyor: «— Bahsettiğiniz. genci yorum, Fakat iş malümat VU gelire şunu söylemek isteri kilerin şark kültürl, Ihakiks'ii cuddur. eksiktit. çi kültürünün ancak muayyen b mını anlamışlar ve daha fazl mıya, daha ileri gitmeğe ©öÜİĞİ naşlardır. Meselâ buzün Kara© lan hakkında tek ciddi etüdğ cud değildir. Yunus Emre'ni” miyet içindeki münası tek © izah edilmemiştir. Hattâ ve şürkan Dante'si olan Mevlân$ İâteddin Rumi hakkında kendi ri içinde ve getirdiği harlefi eder tek eser bulamıyoruz. işini yapmıyan eski n lin kültürüne hiç bir es bulunmamıştır. yi Binaenaleyh bu muhterem ların kültürden bahsetmesi #Ü olur. Daha kendi nesillerinin mamış, kendilerinden ev izah edememişlerdir. Yeni W de anlıyamazlar. Acaba külü İniz şark mıdır? Bence gerek İtik, gerek edebi bakımda &i neslin sanat bilgisi eskilere dahe esaslıdır.» Ml — Peki, yeni nesil ne si yasla maliktir ve kimlerden keptir? «— Yeni neslin vasfını yulf söyledim. Kimler olduğuna durgunlaşmış mevcud sanat * ve ölçülerini kabul etmiyen ni ölçüleri peyderpey kur yetinde olan her genç yeni dendir.» A Yaşlı zat &sla kabul etmiyo” — Bizim eemişetimizde de kiymet biçeceğimiz zama içtimai rolüne bakarız. One maf bir vasıf ararız. Bugün” «arasi beynelmilelde cemiyfi edebiyatta, sanatta, İelsefedi messil olacak adamlar bu sizi, lediğiniz. kimseler olamaz. Eyl irfanen gayet dün, en iptidii İâmatı olmıyan, derme çat lardır. Bunlardan beşeri bif ye beklemek, edebiyatımıza "ij olabilecek eşhas aramak * yoktur. Her şeyden evvel ir#İğİ hibi adama ihtiyacımız vardi” nun için ben bu delikanlılar? müdafi reddedi iğ — Yeni nesil okuyor. di faydası olmak bakımından çoğu sistemleri itibarile bakımından fayda vermekten uzak mahkâmdur. Siz yeni nesli yor, onları okumuyorsunuz? — Okuyorum? Fakat hepsini değil, Birini okuyor kıyas tarikile bu neticeye vura, - Öyleyse | tamımıyorsünüğ mektir. ünl ianitieyorüm; EİN taniyorum. — Tanımıyorsunuz. ö — Tanıyorum. — Tanımıyorsunuz. —-Tanıyorum...... Ve münakaşa, Dagi il Sanma RR 4
