10 Ekim 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

Ervâh açılır engine tek başma karşı koyan, lü dövüşen, cesur ve : başma açılan belâlara, #mirikalara göğüs germeğe baş Mar, haydutların eline düşen gü- 2el sevgilisini kurtarmak için tay- Yarelerden son süratle giden tren- İere atlamakta biran tereddüt et- atin otomobillere yetişir, Yahya Kemal'den rübâiler Mersâyi - Fenâ'de intizâr eylerken Gâhi gec eser o bâd gâhi erken İklim-i- ilâhi'ye rücü etmek içün yelken yelken Yahya Kemal Avrupalının iyi adam sembolü Sinabar bu taş yığınının altında imiş gibi geldi. Şevket Rado Transtivanyanın şimal Macartstana iade edilmesi garip bir Mdise doğurmuştur. Burası Trianon si mucibince Romanyaya bi- zaman Rumenlerin eline ge- Ür ba Macaristana göç etmiş ve edilen kısmında esk! şehir de bulundu- Bundan Maacrisianda ayni ismi taşi- yan iki şehir peyda olmuştur. Bu hal posta ve telgraf muhaberelerinde bir- orum bir başka, ehir; taşi çok zorlukları doğurmağa başlamıştır. Yeni şehre Romanyada kalan belde- ya Bu sebeple yeni şehrin adı Uyszolonta- çevrilmiştir. Harp gemisini satmışlar | Amerikanın büyük Okyanus sahilin. Şeki San Diego ilmanında demirli bu- yan küçük bir harp gemisinde garip hidise olmuştur. Bir büyük san- gala çemiye yanaşan köylülerden bi- " Bemiye atlayarak süvarinin yanma kmış ve nazikâne ve lâkin kati bir 1i- ie İle süvariye mürettebatı ile birtik- b terketmelerini bildirmiştir. adam gemiyi bundan sonra bera yanda gelirdi balıkçılıkla anla Yen köylülerin idare edeceğini de 1â- etimgitir. Bini bir azgın deli ile karşılaştı- #ânnederek güzellikle adamı ka- dparasına götürmüş ve içeriye soktuk” Sonra üzerine kilidieyerek tele- Italyada yüksek dans mektebi yüksek dans sanati için ye- HA bir müessese vücude getirilmiştir. Balya maarif nezaretine ald olan Dü Müssörneye kraliyet İtalya dans yük- mektebi “üns turnuvasını kazanan fiya Rus- Hazer türkleri gazetemizde muhtelif| etti. Mağlübiyete uğriyan Hazerliler destroyerinde (yangın çıkarılmıştır. ir / hakkında mallmat İstiyor Bunların 1 fonla zabıtaya haber vermiştir. Gelen polis memurları köylü ağasını bağla- mışlar ve timarhaneye N müşler ve beraberindeki köylüleri de dağıtmışlardır, Timarhane sertabib' deli diye getirilen köylüyü muayene etmiş ve aklı başında olduğunu gör- büyük nutku ——— Dakar hadisesi, Uzak Şarkta vaziyet, üç tarafli pakt ve İspanyanın vaziyeti mim Londra 9 (AA.) — B. Chur- ehill'in dün Avam kamarasındaki nutkunun devamı: Dakar hadisesi hakkında meclise mufassal bir izahname vermek ni- yetinde değilim. Bunu hafi bir celse esnasında yapabilirim. Dakar ha- reketi evvelemirde bir Fransız ha- reketi teşkil etmekte idi. Kati bir netice verebilecek müzaherette bu- lunmağa âmade olmaklığımıza rağ- mane, gerek general de Gaulle ge- rekse bizler, Vichy Fransızlarile kanlı bir çarpışmaya meydan ver meği arzu etmiyorduk. General de Gaulle'ün Dakar Fransızlarının ek- İ isinin hür Fransa hareketi lehin- de olduklarına dair kanaatinde haklı bulunduğuna da hiç şüphem yok- İtur. General de Gauwlle'ün davası hazmedilinceye kadar, İngiliz hükâ metinin bu davayı terketmeğe ka- tiyen niyeti yoktur. Bu davayı bü- yük bir davanın yani «Fransa dava- 81 nın hazmedeceğini zannediyo- Tam, Dakar'a giden gemiler Üç Fransız destroyer krovazörü- nün, Vichy taraftarlarının en ha- raretli tiplerinden bazilarile birlikte Dakara gelmiş olması bütün vazi- yeti çok mleyhte olarak tebdil etli, Bunlar Dakar'a, - halkı korkutmak ve kuvvetli sahil bataryalarının mü- essir bir surette teçhizlerini temin etmek üzere gönderilmiş bulunu- yorlardı. İngilterenin e politikam, düşman kontrolü altında bulunan bir Kmana gitmedikçe, Fransız harp gemileri- nin hareketlerine mâni olmamak merkezinde idi. General de Gaull" İhareketi mevkii tatbika konulduğu bir mrada, bu Fransız (gemilerinin her hangi birisinin Dukar'a vasıl ol- masına mümanaat etmenin çok mü- him olduğu tabii bulunmaktadır. Cezalandırılmış olan buzı hata ve bir seri hadisat dolayısile, ne ami- yallik dairesi ve na de hükümet bu gemilerin Cebelüttarık boğazını geç- mek üzese yaklaşmakta ooldukla- rından haberdar edilmişlerdir. Ha- ber alındığı zaman müdahale için vakit geçmiş bulunmakta idi. Hata- lar hakkında ise kati surette takibat yapılmaktadır. Bunların Kazablanka'da tevkif edilmeleri ve orada tevkif edileme- dikleri takdirde Dakar'a girmeleri- ne mâni olmak için derhal emirler verildi, Bu gemileri orada sıkıştı- ramasak dahi, görmelerine mâni ola- bileceğimizi ümid ediyorduk. Bu emrin ifası için gayretler sarfedilmiş İise de muvaffak olunamamıştır, Akim bırakılan bir üs Manmafih O Buala hür Fransız müstemlekesine hücüm etmek üzere harekete geçen Vichy kruvazörleri- nin yeni plânları akamete uğratıl- mıştır. Bu harekete tahsis edi müştür, Yapılan tahkikatia bu köylünün bir şebeke tarafından dolandırıldığı anla» Şılmıştır. Meğer bu dolandırıcı kum-|olan dört Fransız gemisinden ikisi panyası Amerikan devleti hesap gemi-! Dakar'a avdet etmeğe muvaffak sini birkaç bin dolara sadedil köy- olmuş ve kruvazörlerimiz tarafın- Yüye satmıştır. Köylü de adamlarını|dan yakalanan diğer ikisi, şiddet toplayarak satın aldığı gemiyi tesel-'istimal edilmeksizin Kazablanka'- Küm etmeğ gitmişi, ya avdet etmeğe davet edilmiştir Bu gemilerin ve taşıdıkları i lerin münasebetsiz bir surette g meleri, hiç bir suretle İngiliz hükü- metinin kararsızlığından mütevellit kaja ve Berlin olimpiyadında birinel gelen Julla Peuzt gibi maruf üstadlar) “badi. bu mektebe muallim tayin edilmiştir.) o” N Mesleki dans sanatldrı yetiştirecek pu | Keyfiyet bilhassa deniz muharebe mektebin tahil samanı sekiz sene gi-İlerinde tesadüf edilen bir şanssız- bi pek uzum olarak tesbit edilmiştir. /lıktan ibaret bulunmuştur. Dakar'daki muharebe Dakar'daki o muharebe oldukça çetin olmuştur. Donanmaya tecavüz eden iki Vichy denizaltı batırıl- mıştır. Bunlardan birisinin mürette- batı kurtarılabilmiştir. İki Fransız arasında islâmiyeti kabul edenler de| Kruvazörlerden birisine ciddi suret- oldu. Bir yahud! âlimi de bu memle-| te isabetler vaki olmuştur. Richelicu kette Musa dinini yaydığından Hazer| zırhlı dehi hasarata duçar edil Türkleri arasında her üç din ve DOt-) miştir, İki gemimiz, bir zırhlı ile bir vardı. rünürreşld zana- | krmyazör, muharebe etmelerine ve perestiik mında bu diyarı Ahmed bin Padlan (m £, dad: lemelif, mun) Ha | yollarına devam eylemelerine mâni wer kavminin türkçe konuştağunu,|teskil etmemekle beraber hasa Kara Hazer, Ege Hazer diye ikiye ay-| uğramışlardır. Bu hasarat münasip rldığını, hükümdarlarına hakan, rets-İbir zamanda büyük ihtimamla ted- lerine de bek dediklerini yarıyor. Şimdiki komşumuz olan Bulgarlar kiki ikabettirmektedir. Suhuru #iralarında garbe doğru Mrlediler, Bugünkü Rusyanın cenup| Zaptettiler, Dinyeper ve Oka ib kadar vardılar, İçlerinden hristiyanlığı kabul etti. Kuv- Şevketleri o kadar arttı ki hü- i Mihri yek Bizans Imparatorlarile larında, *esiz etti. Emevi hükümdar. Kavimiei Abtülmelik bin Mervan bu Kafkas cihetinde muharebe B. Churchill sözlerine şöyle de- iler ORACAR yel imla ERİN İyem etmiştir. O güzel Fransız bah- etkiler. Dokuzunen milâdı asrın son- /fiyesi, Fransa ve İmparatorluğunun larmda Hazer Türkleri yalnız Kırım!Alman boyunduruğundan kurtel- Yanm adasında barınabildiler, Onlmasını bi: mania teşkil etmekte yedinci asırda Rus Kiyef büyük prens-| bulunması, talihin pek garip bir cil- lerinden oBviatopolk (eski mlüs)vesidir. Dakar haditesi bize boğul Rut, sin, vav, ye, elif, be, varı pe, YAYıİmakıa olan ndamın çok defal lâm, kaf) bunları oradan de çıkandı.İk. ge e e Busyanm inkişafile Hazerliler mah. | Kendisini kurtarmağa gelen iyi bir volmuş, diğer Türk kavimlerile karış-| Yüzücüyü kolları arasında sikıştıra- muştırikr, irak, beraberinde denizin dibine sü- İngiliz ve İtalyan d onanmalar arasında kati bir muharebe beklenebilir mi? Yardımcı olarak Alman donanması gelmedikçe İtalyan donanmasının tek başına İngilizlerle kati bir boy ölçüşmesini görmek nasip İtalyanın harbe girmesile Akdeniz- de ve bilhassa çimali Afrikada başla- yan mücadele gitiikçe giddetlenerek termektedir. Mihver devletlerinin Bri- tanya adasını istilâ plânından vaz ge- çerek harbi İngilterenin müsteml, kelerine doğru gölürmek kararımı ver- dikleri Mısıra karşı yaptıkları tanrrus- Is tesyyüd etmektedir. Büyük mikyas- ta. umumi bir taarruza geçmek için Ubyaya yapılan İsalyan tahş'datma Almanların da fen kıtaları ve bava kuvveğlerile yardımda bulundukları kuvvetle tahmin edilmektedir. Bu tah- şidatın en mühim kısmı hiç şüphe yok ki deniz tarikile yapılmaktadır. Tayyartlerle © yapılması o muhlemel makliyatın gerek fazla benzin sartiyatı ve gerek nakliye tayyarelerinin fazla asker istiabına kifeyet etmemesi ba- nm:ndan ancak pek mübrem ve müs- #acel işler için tahs's edileceğine hük- molunabilir, Süratli nakliye vapurları. nın bir gece zarfında Sicliya'dan Lib- ya sahiline varacakları nazarı dikka“ te alınırsa bu mıntakada zaman 7a- man dolaşan İngiliz deniz kuwzetleri- rn İtlyan nakliyatına tamamen mâ- İni olamıyacakları arlsşılır. Bahusvs bundan sınra gece müddetlafir de uzaması İtalyan nakliyatını hayli tes- hi) edeceklir. Bilhakika İskenderiye deniz üssünün Sicilya - Libya muvassla yoluna uzak» | bı İngilizlerin bu yolu evveli bir £i- lo ile dalmi surette kontevl etmelerine Başlıca mâni teşkil etmektedir. Gerçi bu muvsasia yolunun hemen ortasin- da İngilizlerin malta üssü bulunmak» in ise de Ilmanı dar olduğundan bu vüse bir #ilonun süratle girip çıkması sayyare hürumları altında pek müş- küldür. Bu sebepten Malta âs olmak yaafını kaybetmiştir. Şurası muhak- kaktır ki Misira karşı yapılacak istilâ | hareketine Jürumlu hazırlıklar için bot bol zaman bulunmuştur ve ordular bir İ İ çok emniyet tedbirleri almarak ve ih- İtiyata azami ihtimam gösterilerek LIb- yaya taşınmıştır. Çünkü taarruz İnisi-f şative'i mihver derletlerinin elindedir. Pilhakika taarruz zamanını kendisi tayin eden taraf elbette ki yığınağını arka doğru yayılmak istidadını gös-, çök evvelden yapması ve pek temkinli hareket etmesi Jâzımdır. Müsarı istilâ uka' Fakat İtalyan orduli hareketine başlayıp İngiliz metile karşılaşınca işin şekli tarzı değişir. Harp eden kıtalarının içecek suyuna varıncaya kadar bütün seferi ihtiyaçlarını anavatan kaynskların- dan gelirmeğe mecbuz olan İtalya bu sefer yaralılarını da taşımak zaruro- tindo kalacaklır. Misr harbinin kım içinde cereyan etmesi muhterre! oldu- Bundan bu mevsimde Akdenizde gık sık hüküm süren şiddetli fırlımalar) yüzünden ağır yolis gitreeğe mahküm olan ve İmana giremiyen nakliye ge- milleri uzun müddet, denizde kalarak İngiliz donanbasının taarruzuna hed olacaklardır. Diğer taraftan İtal orduları büsir arazisinde İlerledikçe denize istinad eden söl cerahlari İn- giliz donanmasının ateşine sık mk ma- ruz kalacağı gibi ilerleyen ©p denizden yapılacak nakliyat yı uzayacaktır ki, her £ki hal İnçi nanmasına daha fazla bomba, ve baskın fırsatı bahşedecektir #r karşınında acaba İtal- yan donanmasının hattı hareketi ne olacaktır? Şimdiye kadar bu donan- ma ne on İk; adaya ve ne de Sudi Bur- faniye karşı İngiliz filosunun yaptığı bir harek; bulunmadı. Fakat bu atalet harbin bundatı sonrak! safha» larında da devam edebilir mi? Bü sua- le kati bir eovap verebilmek bittabi bombardımanlara mâni olacak ufakle olmıyacaktır İngiliz donanmasına DUÂ perva mey- dan okuyacak kifa; değildir. Bu- gün Aköenizde İngilizlerin Gücen Eli zsbeth sınıfından 5 dritndtu, Hood, Rerown, Replus ârituot kruv ve muhtemelen 85000 tonluk King İ Geörge tipi iki modem dritnotları bus Yunmaktadır ki, bu suretle Churclii'in nutkunda söylediği gibi bu denizde İngiliz donanması son zamanda İki misline çıkarılmıştır. Bu mühteşem | donanmanın karşısına İtalyan dönan- masının wltı drlinotla çıkması bittabi beklenemez. İtalyanın bir de varlığı (Fleet in being) tehdidi glliz donanmasının harekâtın tahdid etmesi yahut sekteye uğı T ekim bir İngiliz * | filosu Tasladığı kuvvetçe muadi) İtal yan filosunu takip k kara st - na Kadar sok donanması h. him ve hayali hülebilecek diğer bir derletlerinin Cebejti birlikte ele geç nize girmesi mem lâsa; İlalyan donanması harbin dört urun yk içinde Alman ana kuvvetinde hiçbir hareket hedn edilmemiştir. Her halde güçtür. Fakat İtalyan donanmasını veşkll eden cüzütamların harp kıymeti bakımından sürat esasına ehemmiyet fel inşa edildikleri göz önünde #utulursa bu donanmanın daha ziyade Passive harp usulü takip ede'eği tah- min edilir. Esasen şimdiye kadar İtaf- İyan donanmasına İngiliz donunmasi- le karşılaşmak için hayati ve zaruri bir sebep zuhur etmemiştir. Bu bakımdan İtalyan donanmasının bugünkü vaziyeti umum! harpte Ak man dorünmasının taziyetine benze- | mektedir. Bu donanma ancak kendisi hasmile savaşı kabul için en müssid bir firsat kollayarak|neticeli bir savaşta boy edecektir. Zira!görmek nasip olmıyacaktır. donanmasının bir takım ihtirazi ka- yıdlar altinda enerjisini Otamamen gösteremiyerek Ata! bırakılması Hali, den ders alamamış görünmektedir. Roma donanması Attive hareketler için belki de Akdenizden İngiliz do- nanmasının O çekilmesini (bekliyor, Fakat İngiliz donanması, Akdenizin kapıları mihver devletler eline seçe dahi, bu denizi (terkedeceğe benzemiyor. Bu takdirde Akdenize yardımcı olarak Al donanması gelmedikçe İtalyan odnanmasının tek başıma Ingiliz donanmeasile kati ölçüşmesini 4.B. m iç — — rüklemesin hatırlatmaktadır. Efen- dilerinin kendisini böyle bir hare- kete icbar etmeni mümkün olmakla ber.ber Dakar hadisesinin Vichy hükümetini bir harp ilânına kadar vardırabileceğini hiç bir zaman dü- şönmedik. Her ne olursa olsun, Fransız mil- letine hâkim olacak şey, girdaplar deği, hadisatın inkişafıdır. Fransız mülletinin Alman istilâcilanına karşı duymakta olduğu gittikçe büyüyen nefret hislerinin biç bir şey önüne geçemez. Fransanın diğer esir mil- İngiliz zaferine karşı gittikçe çoğa- nüne geçemiyecektir. Bu gi İmuvaffakıyetsizlikle gene harekete geçmek gayretlerinin zayıflamasına da müsaade etmemeliyiz. Metodla- omüizi tekâmül ettirip gayretlerimi- gi bir misli arttırmalıyız. Muvaffakı- yetsizlikler bizi daha iyi mücadele etmeğe sevketmelidirler. Uzak Şarkda Şimdi meclisten, benimle birlikte dünyanın öteki tarahna geçmesini rica edeceğim: Üç ay evvel, Japon teşkil © etmemektedir. | hükümeti, Çinin şiddetli mücadelesi | etirilmiş ol Birli İk meyil laci bazi sele Le rin seni hakkında bizden Birmanya yolunun kapatılmasını istemişti. Çin ve Japon hükümetine diplomatik lisanda adalet ve hakkaniyete müs- tenit bir sureti hal bulmalarına im- kân verebilmek için bu talebi isaf ettik. Bu kabul keyfiyeti için bazı « sbeplerin daha mevcut olduğu şüp- hesiz ise de yukanda ileri sürmüş olduğum bu mühim sebep deliilim jiçin kâfi bulunmaktadır. Maalesef bu adalet ve bakkani- yete müstenit sureti hal tahakkuk etmemiştir. Çin ırkını temessül et- mek için Japonyanın açmış olduğu mücadele, bütün felâketlerile bir likte devam etmektedir. Bu fırsatın kaçırılmış olmasına çok müteessifiz. Fakat bu şerait dairesinde İngiliz hükümeti, Birmanya yoluna müte- dair itilâin 17 birinciteşrine ka- 'dar seyrini takip etmesine intizar ettikten sonra, bunun tecdidi imkâ- tını görememektedir, Üç taraflı pakt Japonya, Çin bükümetile bir hi- lâfa varacağı yerde, Almanya ve İtalya ile üç tarafh bir pakt imza ei. Bu pakt birçok bakımdan birkaç sene evvelki antikominterm Jpaktın — teedidinden ibaret bulun! dairesinde, İspanyol imanfaatlerine maktadır. Birleşik Amerika, İngil-| ve İspanyanın kalkınmasına samimi tere ile Avrupa diktatörleri arasın | yardımda bulunmak arzusuyla, ted- daki harbe müdahale ettiği tak-'kik etmiyeceğimiz hiç bir sbloka dirde bahis mevzuu olan pakt Ja-İmeselesi mevcut değildir. ponyayı Birleşik Amerikaya taarruz panya- sın dahili işlerine müdahale etmeği İetmeğe sevketmektedir. Bu vYu$-İve dünkü yakıcı ateşlerin sönmemiş ma Japonyanmn o ka aleyhinde kıvılcımlarını karıştırmağı hiç bir ki, gizli şartlar ihtiva edip etmedi-İzaman o düşünmemişizdir. İspanya letlerin halâsını temin edecek olan | lan yeni ümidlerinin de hiç bir şey! ğini düşünmekteyiz. İngiliz ve Ame- rikan donanmaları mevcut kalmak- ta devâm ettikçe — ki mevcut ka- lacakları da şüphesizdir — Alman- ya ve İtalyanın Japonyaya nasıl İyardımı edebileceklerini görmek pek ikolay bi şey değildir. Biz Japonya ile hiç bir zaman harbinde olduğu gibi İngiliz siyaset ve menafii, İspanyanın vahdet istklâlinden başka bir şeye tenic. bulunmamak ketin Akdeniz bi Avrupa silesini idare eden m Âzam olarak mevki alacağı ve müz günü bir! memnuniyetle derpiş etmekteyiz.» kavgalı ölmayi arzı" etmedik, İngi- ” Li v liz ve Amerikan milletleri 1907 den için Bilâhar» B. Churehill, Avam ka- marasının gelecek celsesinde hava gi esimle bal il müdafaası kakkinda umumi bir müs Bu 6 a3 pakt tabildir ki doğ |7akerenin yapılacağını bildirmiştir yudan doğruya Birleşik Amerikayı istihdaf etmektedir. İkinci derecede |te yapılmakta” olan bombardıman» olmak üzere de Sovyet Rusyaya |lara karşı ne gibi tedbir alınacağına İkarşı matu5 bulunmaktadır. İngiliz |dsi: sormuş, B. Churchill şu cava Jisanını konuşan bu iki ırkın hiç bi-İbı vermiştir: «Gerek müdafaa ye irisi şiddetli bücumlara karşı boyun| eken mukabil. taarruz noktaların» jekmeğe alışık değildir. Hiç şüphe-İdan en müessir olduklarını düşün- İsizdir k: garip bir surette tevazünİdüğümüz . tedbitleri © elmektayız. Plân ve usullerimizi tafsilâüle ver, mekte bâzı mahzurlar görmekte- yim.» — Ba son cümle meclis tarafın- dan tebessümle karnı! beri Japonyanın yükselmesi i büyük Bir mebus, tefrkisir bir suret Amerikanın göstermiş olduğu bul tarzı o beyanatı yapanlar İçin teşvik edici mahiyette olmamıştır. Maamafih ümid ederiz ki, bâriz bir sürette göze çarpan bu nevi daha) çok vahim vaziyetlerde büyük bi vakar ve ihtiyat göstermiş el Japonya, gene bu sabır ve ihtiyatile önlemeği. muvaffak olacaktır... anın vaziyeti Son aylar zarfında, selh ile harp arasnda sallanan diğer bir memle- ket daha bulunuyor ki o da İspan- yadır. İspanya ve karşı daima samimi bulunmuşuzdur. Tarihimizin şanlı bir devresinde, ecnebi tehakkümü- ne karşı İspanyolların yanında mev- ki almış bulunduk. Avrupada, İs Posta Ittihadına dahil olmıyan ecnebi memleketler: Seneliğ!: 3600, altı aylığı 1900, üç aylığı panyadan daha ziyade sulha, gıda maddelerile | verimli bir ticarete! 1000 kuruştur. muhtaç bulunan başka hiç bir mem- leket mevcud değildir. Biz ablok; İspanyanın iktisadt ihtiyaç! rmı baleldar eylemeği arzu etmek- ten çok uzak bulunmaktayız. Arzu ettiğimiz yegâne şey İspanyanın en müthiş düşmanlarımızın iaşe edik mesine bi: münakale yolu teşkil et- memesidir. E.10501227 6(23 9331900 130 Va. 4283 6061201 1511 1777 1909, l Esası teşkil eden bu ihtiraz kaydı,