28 Haziran 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 4

Harp tebliğleri Müsellâh Italyan çeteleri İngilizlere iltihak arzusi Kahire 77 (A.A) — Dün ukşamki resmi tebiiğ Kara devriyelerimiz İ dılaşı Somalisinde an 33 kilo- nından ve Somaliden ere göre, İtalyanlar iarafın- teslih ed çeteler bize Hti- hak için kaçmak arsusundadırlar. Karakollarımızdan biri tarafından ve- rilen raporda, Rudolf gölünün Batı kıyısı | fzerindeki Lokllaung 25 haziranda düşman tarafından bombardıman edilmiştir. 12 | bomba ululmışsı da hiçbir hasar yaktur. — | Keşif tayyarelerimiz, İtalyan Somalisi | yoktur. Alman Berin 77 (AA) — Ord Hemi Yığın tebliği; Mütareke maahedesi * hükümleri maci- bince kılalarımız Bordeaux'nun doğusun- Ga Dordoyne bölgesine kadar İlerlemişler- dir. Düşmamın zayıf deniz cüzü tamları ia- rafından 24 haziranı 25 hazizana bağlıyan goce Fransanın şimalinde yapılan istikşaf- | Har sorluksuz tardedilmiştir. | Bir denizaltı, 35009 tonluk bir düşman gemisinin battığını bildirmektedir. 26 haziranı 27 hazirana bağlıyan haber gece Italyan İalyadı bir mahal 27 (AA) — Umumi İtalyan karargâhının 16 numara- Mı tebliği: Tayyare bombardıman filola- rımız birbirini müteskip Maltaya hücum ve adanın yeni bir takım bahri ve havai hedeflerine şiddetle taarruz etmişlerdir. Bütün tayyerelerimiz hareket üslerine dönmüşlerdir. Şimali Afrikada depolara otomobil ve kamyonlara vesair motörlü unda imişler üzerinde faaliyet göstermişlerdir. Kahire 27 (A.A) Büyü umum! karargâhından tebliğ edi Abyssinic ve İngiliz Somalisi hududu: tankların yardımile büyük bir düşman rezeşi Yeri karakollarımıza hücum tir. Bir İngiliz zabiti kumandansında bu- hunan küçük bir polis garnisonundan ba- Britanya İ yet bulunan kuvvetlerimiz dört sant çarpış- madan soura iaarrusu şiddetle tardetmiş- tir, Tarafımızda zaylat yoktur, Küçük gar- nizon muntazam bir surette ricat etmiştir. al hududunda işara değer bir gey tebliği Alman bombardıman tayyareleri İagüte- rede deniz tesisatı ile tayyare tesghlarma bombalar atmışlardır. Bir Alman iayyare- si üssüne dönmemiştir. Bu gece, İngiliz tayyareleri bâtı Alman- yam üzerine bombalar atmışlarsa da bu bombalar askeri hedeflere isabet etmemiş- tir, Bazı siviller ölmüş ve yaralanmıştır. İsi İngiliz tayyaresi dâti toplarımız baçafandarı, diğer bir tayyare de Alman uyetları fından düşürülmüştür. tebliği pakil vantalarına karşı müteaddit hü- cumlar yapılmıştır. Bütün tayyarelerimiz üslerine dönmüşlerdir. Deniz cüzütamlarımız dikkate şayan bir muvaffakiyetle Solkum İngiliz Üssünü bombardıman © etmişlerdir. Düşmanın Masaouah ve Assaba karsı yapmış ol- duğu hava seferleri hiçbir netice verme- miştir. Hindiçini, istilâya karşı mukavemet edecek Baş tarafı 1 inci sahifede) Cibutideki Fransız ları mücadeleye devam edecekler Aden 27 (A.A.) — İtimada yayan bir menbadan buraya gelen bir habere göre, Cibutideki OFransz makamlar, mücadeleye devam etmek niyetindedir- ler. Ümumi vali B, Dexhampa, aldığı hattı harekette, Fransız kıtaları kuman- dan general Legentilhomme'un tam müzaheretine malik bulunmaktadır. Ge- neralin, vaziyete karşı koyacağına itima- dı vardır. Japonların Hindiçiniyi isti- Jâya niyetleri yokmuş Tokyo 27 (A.A.) — Hindiçini hu- dudundan alınan haberlere göre, 17 ha- #iranda herekâta başlayan Japon kuv- vetleri, 25 haziranda Langhiyi almış ve dün Minkiang'a kadar ilerlemiştir. Ja- peni. Eremas İöndişieid Ke Ginline arasmda bütün münakalâtı kesmek ni- yetindedirler. Japonyanın Hindiçiniyi isülâ için hiç bir niyeti olmadığı burada tebarüz etti- silmektedir. General de Gaulle'ün nutku Londra 27 (A.A.) — General de Gaulle, bu akşam İngiliz radyolarınn Franazea neşriyatı esnasında bütün Fran- sızlata hitaben yeni bir beyanatta bulun- muş ve demiştir kit Ruhların şaşkınlığı karşısında, işit memiş bir esarete düşen bir hükümetin infisabı karşında, müesseselerimizi ha- sekete geçirebilmek imkârisızlğı karşı” sında, ben, Fransız askeri ve şefi Gene- ral de Gaulle, Fransa adına söz söyledi- ğime imanım vardır. Fransa adıma, şu kati beyanatta bulu- muyorum: Silâhı bilâ ekode olan bir Fransızın mutlak vazifesi, mukavemete devam et- mekür. Silâhını bırakmak, bir askeri mevzil terketmek, Fransız toprağından herhangi bir pavçayı, Fransız kuvvetin- den herhangi bir kısmı düşman kontrolü altına koymak, vatana karşı bir cinayet- tir. Ba saatte, her şeyden evvel, Fransiz simali Afrikasma tam kalmış olan şima- li Afrikaya hitap ediyorum. İtalyan mü- tarekesi, Liautey'lerin Nogues'lerin ese rine karşı keba bir tuzaktan başka bir şey, değildir. Şezefi olan herkesin kati vazifesi, düş- man şartlarını ifadan imtina etmektir. Bordeaux daki pas denizi olması kabul edilemez. Fransız askeri, her nerede bulunursan bulun, kendini göster. Hindiçini valisi Madrit 27 (A.A) — (D.NB.) ajan- sı bildiriyor: Fransız Reisicümhuru, v5s- ansiral Decouz'yu Hindiçimi valiliğine tayin etmiştir. B, Decoux Fransaya çağ- nlmış olan general Catraux'nun yerine gidecektir. Fransız müstemleke nezareti siyasi iş- ler müdürü B. Castou, Hindiçini, Ocea- nie, Nouvelle Calidonie'de koordinasyon teşkili ve Fransız menafiinin müdafansı, için hususi komiser tayin edilmiştir. B, Cayle Madagaskara vali ve B. Bois- son da Hatnüstüva Afrikası, garbi Af- rika ve Cameron ve Togo mandalarına âli komiser tayin edilmişlerdir. Tokyo 27 (A.A.) — Japon bahri mahafilinden verilen haberlere nazaran Fransız Hindiçinisi tarikile Tehoug - King'e giden eşya nakliyatı hemen tama- men durmuştur. Buna mukabil (D.N.B.) min verdiği malâmata nazaran Hong - Kong ve Birmani tarikile yapılan nakli- yat, endişe verici miktarlara beliğ ok maktadır. Bahriyehin sör söylemeğe salâhiyettar memuru, Japönyanın, İngiltere tarafın ir surette karar verilmesine in- ildiriyor. Bu esnada Çin- deki vaziyetin inkişafı büyük bir dik- katle takip edilmektedir. Beyoğlu Halkevinden: Ortamektebin son #ınıfında bütünlemeğe kalan talebeler için cebir ve hendese ders- leri verilecektir. Arzu edenlerin derhal Evi- mize müracaat ederek kaydolunmaları. seçmiş Yeni Beşiktaş Bahçesinde Reşad Nrinin ölmez eseri TAŞ PA RÇASI HER AKŞAM Tepebaşı Belediye bahçesinde SAFIYE Çok kıymetli san'atkârlardan müteşekkil 18 kişilik Bayan AKŞAM | 22,200,000 altın ingiliz lirası İtalya, İngiltereden bu kadar para istiyor Göormale d'İtalin gazetesi yazıyors | 915 senesinde, © zaman akdedilen bir 4 mucibince İtalya, İngiltere ban- faize tâbi olmak ü altın ingiliz lira yatırmıştı. 1928 senesinden 932 senesine ber senenin mart va eylülünde birer mil- yon sterlin verilmek suretile kısmen öde- e» müsavi taksitlere le 932 senesinden itibaren 987 senesine kadar tamamen tesviye edilecekti. Halbuki 914 - 918 harp borçlarına sid beynelmilel itilâfların tatbik edilme mesinden dolayı bu para iade edilme- miştir. Biz bu paradan vazgeçmiş deği liz. İtalya bankasmın senelik bilânçolar rında aktif kısmında devletin hariçteki sltm mevduatı diye gösterilen rakam da | bu altınların karşılığıdır. © Netekim 939 senesi bilânçosunda görülen 1 milyar 772 milyon 798 bin 100 liret bu para dır. Bu paranın İtalyaya dönmesi zamanı gelmiştir, Besarabya ile şimali Bukovina Sovyet Rusyaya veriliyor (Baş tarafı 1 inci sahifede) di etmiştir. Bu ültümetom Besarabya ile şimali Bükovina'nın Rusyaya verilmesini talep etmekte ve bundan başka ayni &l- timatomda Köstence ile bazı Tuna K- | imanlarında Rusyaya üsübahriler veril mesi de talep olunmaktadır. Roma 27 — Sovyetlerin Bükreşe ver- dikleri notada Köstence ve Tuna liman larında üssübahriler istendiği hakkındaki haberler tekzip edilmektedir. Sovyetler bu notasında yalnız Besarabya ile şimali Bukovinayı talep etmiştri. Bulgaristanda heyecan Solya 27 (A.A.) — (Stefani): Sor- yetler Birliğinin Besarabyanın ve şimali Bukovinanın iadesi için Romanyı diği ültimatom haberi, bu mesel Binin çok aktüel telâkki edilmesine rağ men, Bülgaristanda büyük heyeçan | uyandırmıştır. Balkanlarda inkişaf et mekte olan Yeni vaziyet karşısında Bul- gar bükümetinin hatt hareketi, henüz tesbit edilmemiştir. Mesele, Yugoslavyayı alâkadar etmiyor Londra 27 — Yugoslavyada salâhi- yettar bir zat Sovyetlerin Romanya- ya verdikleri nota hakkında müfa- lâa edilecek hiçbir vaziyet olmadı. ğını söyliyerek demiştir ki: «Esasen hiçbir muahede yoktur ki bizi Romanyaya müzaherete icbar etsin. Bu mesele yalnız Sovyet Rusya ile Romanyayı alâkadar eder, Krallık meclisi âzasından Mihalake istifa etti Bükreş 77 — Resmi bir tebliğe göre kral- lik meclisi arasından Mihalake islifa ekmiş, istifası kabul edilmiştir. Mihalake Romap- yanın müttâfiklerle birlikte harbe girme- Sine taraftardı. Artık politika He meşgul olmıyacaktır. Diğer taraftan Kalkım ma cephesine girmemiş olan liberal fırkası inillet cephesine dahil olmuştur. Dahili hava servisi kaldırıldı Bükreş 27 (AA) — Romanyada bütlin da- Atli hava servisleri hava nzaretinin emzi- Je işari ahire kadar tatlı edilmiştir. Hali ka“ sırda işlemekte olan yalnız Bükreş - Cluj servisi vardır. ve Bayların iştirakile Büyük bir saz heyeti Milli ve Arap oyunları ve muhtelif varyete numaraları | tanbula geldiği esnada) MEŞRUTİYETTE SARAY ve BABIALİ Yazan: SÜLEYMAN KÂNİ İRTEM — Tercüme, iktibas hakkı mahfuzdur. Tefrika No. 197 Seferberlik ilânı ve örfi idare tesisi - Matbuata sansür konuyor İtihad ve Te: rutiyetlen ev de meşrutiyetin ilânından sonra ce- miyetle arâsı daima iyi davam eyle- mişti. Liman von Sanders (Türkiyede beş sene) eserinde İttihad ve Terakkinin bu dört rüknü hakkındaki intiba ve mülâhazasını şöyle beyan ediyor, (Türklerin en bü; makam sahibi sadrüzam prens Said Halim nefsinde bir Asya büyüğü ie asri bir diploma- tm tavır ve taranı cemediyordu. Diğer bütün nazımear gibi oda mükenimel fransızca tekellüm ederdi; kısa boylu ve pek cevval idi; gayet nazikti. Tam bir adam olduğunu bi- lâhare isbat etmiştir. Gçnç Türkde- rin ekseriya haddini aşan emellerini 1917 şubalında mevkiini terke mec- bur olduğu zamana kadar büyük bir dirayetle tahdide muvaffak olmuştur. Dahiliye Nazırı Telât diğer nazırlar arasında bir mevkii mahsusu haizdi, Onunla temas eden hiç kimse yoktur ki nadir zevatta tesadüf olunan mül- tefit ve cazip şahsiyetinin şâtır tesi- rinden kurtulabilsin. Enver bu esnada (von Sanders İs- miralay ve bir kolordu erkâm harbiye reisi olup bilmediğim ir hastanede tedavi al- tında bulunuyordu. Apandisit ameli. ! yatından). Harbiye Nezaretine tayini üzerine Enver bu yüksek makama pek çabuk alıştı. Ordudaki eski arkadaşları kendilerini hemen tanımamazlıktan geldiğini ve yanıma sokulmak kabil olmadığını beyan ile ondan şikâyet ediyorlardı. 1914 ilkbaharında pek de zengin olmıyan bir sultan ile evlendikten sonra tedricen bir prens hayatına başladı. Enverin yüksek mekanına; çıkış #kadiri kül olan komite- şahanenin ye karşı nasıl mutlak bir zaaf içinde bulunduğu tezehür eder. 18 Şubat 1914 de Dolmabahçe sa- rayında padisah tarafından üçüncü fırkaya sancak tası merasimi icra edilmiş, bunu müteakip pencerede oturmakta olan padişahın huzurun. da bir geçid resmi yapılmıştı. Başkumandan vekili olan Enver bu merasime bir saatten fazla geç gelerek yaşlı ve rahatsız olan bu pa- dişahı ve merasim için toplananları uzun bir zarcan bekletmiş, hepimizi müteessir etmişti. Zatı şahane genç Türk komitesi müteneffizlerinin bu gibi likaydane muamelelerine çok defa maruz kal mıştır. Yalnız akıllı ve hilkaten pek fatin olan nazır Talât takdire şö- yan bir suretle bundan daima sâkr- nırdı, Bilâhare Türkiyede muru idare eden ricalin üçüncüsünü / teşkil eden (1) Cemali ben (İstanbula gel- diğimin daha ilk haftasında birinci kolordu kumandanlığını kendisinden devir ve teslim alırken tanıdım. Ha- ricen bir nevi Garibaldi görünüşün- de bulunan bu zat hiç şüphesiz bü- yük bir zekâva malikti. Bende bi- Taktığı tesire göre son /ikir ve hede- fini başkalarına söylemek İstemiyen bir adamdı. Zaten ben de ona hiç bir zaman yakınlık göstermedim.) Said Halim paşa, ittifak müzakere- lerine girişmek ve ittifak muahedeşi- ni imze etmek Üzere padişahın mu- vafakalını istemiş ve almış mu idi? Said Halim ve Talât paşa kabine- lerinin divanı #liye sevkleri hakkın- da Divaniye mebusu Fuad bey tara- fmdan verilen takrir üzerine mebu- san meclisinin beşinci şubesinde ic- rasına tevessül olunan tahkikat es- nasında Said Halim paşa bu nokta- ya dair şu ifadede bulunmuştur (2). (İttifak meselesi müzakereleri da- ha muharebe sözleri olmadan vaki olmuştur. Almanyanın İstanbul el çisile bendeniz ârasında ittifak için İlk mükâleme pek iyi hatırımda yok, 1330 temmuzunun evasıtına, on dört veya on beşinci gününe müsadiftir. , behzemezdi! — edilmiştir. (3) Şurasını da söyliyeyim ki: İttifak teklifi Almanlar tarafından vuku bul mMüştür. Sonra müzakere cereyan etti ve keyfiyeti zatı şahaneye arrederek mezuniyet aldık.) Said Halim paşa bu darz ve me zuniyet istihsül keyfiyetinin tarihi- ni beyan etmiyor! İfadesinde takip ettiği sıraya göre ittifak müzakere- sine girişmek için padişahtan izin almağa (4) lüzum görmemiş, ancak müzakere bittikten sonra «keyfiyeti> mezuniyeti muahedeyi imza sırasında ve İmza için alınmış olmak lâzamgeli- yer. İttifak akdi hakkında padişahın ri- zası evvelden alınmış olsa bile — suk ten Reşaddan böyle bir irade almak Abdülhamidden irsde almağa hiç ttlifak mwahedesinin padişahın hattı hülmayunile tevşih edilmesine o tarihte lüzum görülme. diği de meclis tahkikat zabıllarında buna dafr bir kayıd bulunmayışın- dan anlaşılıyor. Cemal paşa bhatıratında Almanya ile Bulgaristan arasında İtilak mu- ahedesi aktedildiği sırada Osınanlı Alman ittifaknamesinin hatlı hüma- Harp ağustosta İ yun ile müveşşah olarak Berlin Os manlı elçisi tarafından Almanya im- paratoruna takdim edildiğini bildir. mekte olmasına göre bu tevşih key- diyeti sonradan ifa ve ikmal edil miştir. Said Halim paşanın, Cemal paşa- ya söylediğini yazdığımız sözler ve mebusan beşinci şubede cereyan eden tahkikata dair tutulan zabıtlar Almanlarla bir ittifak muzhedesi aktolunduğunun hıristiyan vükelâya hiç bir vakit açılmamış bulunduğu- nu gösteriyor. Bunların harp mese lesinde İttihad Viderlerile ayni fikir ve mütalâayı takip oelmiyecekleri şüphesizdi. Talât beyle daha Selânikten arka- daş olan Maliye Nazırı Cevid bey ve onun gibi ittifak müzakerelerinden hariş tutulan Nafla Nazırı Çürüksulu Mahmud paşa dahi bir taarruza uğ- ramadan yahut pek mübrem bir va- ziyet hasıl olmadan Almanya safın- da harbe girmeği — hele Bulgaris- tan ile İtalyanın ne yol tutacakları anlaşılmadan — terviç ve kabul ede- cek zihniyette görünmüyorlardı. Bu yüzden arada ihtilâf çıkmak tabii idi. İttifak ve İtlAf devletleri arasında harp başlar başlamız Enver paşa umumi seferberlik ilânımı musırrane istedi ve buna itiraz eden arkadaşla rmı kendi reyine sürüklemeğe caba- Tadı, Nihayet seferberliğimizin güç ve yavaş olacağını fleri sürerek bir teh- likeye maruz kalmamamız için bu- nun lüzumuna sadrâzam Said Ha- lim. paşayı İkna etti. Umumi sefer- berlik emirleri yazıldı. Talât bey padişahtan şifahen bir irade aldi. VWükelâ heyetince seferberlik ka- rarını mutazarımın mazbata sonra» dan vükelâya imza ettirildi. (5) (Arkası var) (1) Sadrazamı Talât bey ile Enver, Ce- mal paşalar arasında tutmuyor demek. (2) Beşinei şube zabıtiarı. (3) 1914 ağustasunun birinde Almanya ile Rusya arasında, diğer devletlerin harb lân- ları bunu takip etmiştir. (4) Sultan Reşadın ağzında bakla ıslan- madığını evvelce anlatmıştık. # (5) Mebusün beşinci şubede Naf:a Nazırı Çürüksulu Mahmud paşanın ifadesi, a mud paşa bu mazbatanın mühürler için Harbiye Nezareti yaverlerinden hizi sinin elden gezdirdiğini söylemiştir. Nişan merasimi İstanbul Üniversitesi muhterem rektörü B. Cemil Bilselin küçük kerimesi bayan Emine Bilsel ile genç ve muktedir askert tabiplerimizden İzmirli Cihad Abaoğlu'nun nişanları dün akşam Üniversitedeki rek- törün hususi ikametgihinda tarafeyin akraba ve ehibbası huzurunda aktedilmiş- tir. Merasimi bir çay ziyafeti takib etmiş- tir. Tebrik eder ve ebedi sandetler dileriz. İKMAL KURSLARI Şişli Halkevinden: Lise ve ortaokullara devam eden ve bü- tünlemeye kalan komşularımız için ikmal kursları açılacaktır. Arzu edenler bir haf- ta zarfında ber gün saat 15 ten ilibaren Halkevine müracaatle ir kaydet tirmelidirler.