28 Haziran 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

M. Tıırhan Tan'ın Müessesemiz tarafından çıkanlan en son eserleri Hurrem Sultan 150 Kr. Viyana Dönüşü 150 > Kadın Avcısı 100 > Tarihî Musahabeler 75 > Tarihte Türkler için söylenen büyük sözler 25 > Cumhuriyet Matbaan Vll umhuri İSTANBUL CAĞALOĞLU I 5 7 9 4 Telgraf ve mektub adresl: Cumhuriyet, tstanbul Posta kutusu: istanbuL No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeü: 24298. İdare ve matbaa kısmı: 24299 24290 M • ANADOLUPALAS OTELi (Madam Brot) Odalarda akar su, banyo^Js^ir^pfet salonları, büyük bahçe, B U R S A • da Odalar 1 yataklı seıvis. Yemekli 250 Cuma 28 Haziran 1940 2 „ 450 1 j Telgraf: Anado'.upalasBursa Rusya'nın Rumanya ya Ultimatomu Moskovahükumeti Rumanyadan Besarabya ile şimalî îiukovinanın ve bazı Karadeniz ve Tuna limanlarının Rusyaya terkedilmesini taleb etti • Rumen hükumeti Rus ültimatomuna cevaben meselenin müzakere yolile halledilmesini istedi; Moskovanın mukabü cevabı bekleniyor Macar hududunda da tahşidat başladı Düşünmek Ve söylemek vrupa kıt'ası, kurulduğu gündenberı, belki en buh ranh günlerini yaşıyor. Son seneler zarfmda ustüste karşılaştığımız hâdiseler, mabiyet itibarile o kadar derin ve şümullüdürler ki, bunlardan her biri bir asra mal edilseydi o asrın mümeyyiz vasfını teşkil edebılirdi. Hâdiseler, bbylece başlı basına büyük bir davaya mevzu olacak kadar çetin ve karısık sebeblere dayandıkça, onlar üzerinde mütalea yürütürken son derece ihtiyatlı ve basiretli bulunmak, fikir adamları için bir vazifedir. Bu gün, dev adımlarile, şimdilik bizce meçhul bir hedefe doğru yuvarlandığını gördüğümüz dünya, bir veya bir kaç muharrik kuvvetin tesiri altında harekete geçmiş değildir. Öyle olsaydı meselenin meçhullerini tayin etmek, onun halli çarelerini araştırmak nispeten kolay olurdu; insanlığın içinde yüzdüğü muvazene perişanlığını tedaviye kalkışmak başka bir seyyareyi keşfe çıkmak kabilinden imkânsız sergüzeşt sayılmazdı. Fakat, bu gün meçhul karanhklara doğru korkunc bir süratle yuvarlanan dünya, sahib olduğu şuursuz hızı, çok karısık, çok çeşidli kaynaklardan toplamış bulunuyor. Bu kaynaklardan bazılarına olsun ulaşabilmek, esash tarih ve cemiyet tetkiklerine bağhdır. Böyle yapmadığımız takdirde, müthiş bir hızla biribirini kovalayan hâdiseler karşısında, hiçbir şey anlamadan, hiçbir ipucu yakalayamadan şaşkın şaşkın bakmaktan başka bir neticeye varmamız mümkün olamaz. Polonya harbi başladığı zaman: Kahraman mülettir, dayanacaktır! Diyorduk. Üç hafta geçmeden, hâdiseler, iddıamızı çürüttü. Polonya dayanamamıştı. O zaman ne yaptık? Realitenin derinliklerine inerek zihnimizi zerre kadar yormak zahmetine katlandık mı? Hayır bunu yapmadık. Sadece işin kolay tarafinı tercih ederek bu mağlubiyete kendiliğimizden bir kulp taktık: Polonya erkânıharbiyesi aptallardan mürekkebdi. Bunlar a«kerlik bilmiyordu! Dedik. Norveç, Holanda ve Belçika hâdiselerinde de, buna yakın, sümmettedarik mantık hükümlerile iktifaya katlandık. Bükreşte neşrolunan resmi tebliğ ALMAN R U MA N TB A N % i UV A MY A Vaziyet: Rumanyada fevkalâde tedbîrler alındı; fakat istenilen yerlerin Sovyetlere ter» kedileceği kuvvetle tahmin olunuyor Bukreş 27 (Hususî) Sovyetler Birhğı Başvekıh ve Harıcij'e Komiseri Molotof dün akşam saat 22 de Rumanyanın Bükreç elçîsi Davidesco'yu kabul ederek mühleti 24 saat sonra yani bu akşam (dun akşam) saat 22 de hıtam bulan bir ulümatom vermiştir. Sovyet ultimatomu, Rumanyadan Be sarabyanın tamamını, Bokovınanm şimal kısmının tamamile iadesini ve Karadeniz ıle Tuna üzerindeki Rumen ümanlannda Sovyetler tarafından deniz üsleri tesısine musaade edılmesıni taleb etmektedir. Sovyet ultimatomu bilhassa Köstence lltlllldltlııı ile Tuna ağzındakı limanlarla diğer İçinde: bazı limanların isimlerini zikretmektedir. Rumanya Sovyet tmyyarelerinin uçuşlan Besarabya ve BuSovyet tayyareleri, hiç şuphesız Sovyet kovina eyaletlerile • diplomasi faaliyetine askeri kuvvetlenn Rusyanın kuüana: muzahır olduğunu göstermek için taleb edılen arazi uzermde bazı keşıf uçuşları cağı limanların tak: ribî yerini gdsterir: yapmıştır. : harita • Kralın istisareleri Bükreş 27 (Hususi) Kral Karol bu sabah saat 11 de Almanya büyuk elçisini ve müteakıben İtalya buyük elçisini kabul etmistir. Kral Mecliu toplandı Kral Karol elçilerle eorüştükten sonra saat 12 30 da Krallık meclisini içtimaa davet etmistir. Meclis, Sovyet ültimatomunu tetkik ve muzakere etmistir. [Arkası sahife 4 sütun 5 te] Fransız ordusunun terhisine başlanıyor Büyük Fransa meydan muharebesi başladığı vakit 55 Fransız fırkasının karşısında 151 Alman fırkası bulunduğu anlaşıldı İngütere tarafından harbe devam edilmesi yüzunden zarurî görüldüğünü beyan etmistir. Muhasamat nihayet bulduğu zaman işgal şeraitırun ağlebi ihtimal değişeoeği zannolunmaktadır. Muzakeraün en esaslı noktalarından biri, Ingiltereye çevrilebilecek herhangi bir silâhın Almanyaya verilmiş olmamar Arkası sahife 3 sütun 4 te] Afrikada hava ve karada şiddetli muharebe oluyor İngiliz kıt'aları İtalyan Somalisinde taarnıza geçerek 32 kilometre ilerlediler Bordeaux 27 (a.a.) Havas Ajansı büdiriyor: Mütareke şeraiti hakkında, Beaudoinnin matbuata vermış olduğu tasrihattan maada, malumattar mehafil bazı mü temmim izahat vermektedu. Compiegne ormanındaki mülâkat esCumhuTİyetçilenn RetsicumhuT namzedı nasında General Keitel, Almanya taraNevyork Müddeiumumisi De Wey fından Fransaya yapılan ağır şeraitin, Amerikada İntihabat Hazırhkları ediyorlar Rusya Besarabya ve Bukovina ile neler Amerikada cumhuriyetelde etmiş oluyor? çiler, Roosevelt'i tenkid Filâdelfiya, 27 (a.a.) D. N. B. ajansı bildiriyor: Partinin Filâdelfiya kongresi tarafından üç müzakerattan sonra bu gün neşrolunan Cumhuriyet partisinin resmî intihabat programı, Ruzvelt'in kendisi ve haricî; dahilî ve iktısadî politikası hakkmda ciddî bir tenkid ihtiva etmektedir. Mezkur programda bütün sahalarda akamete duçar olmuş bulunan F Arkası sahife 4 sütun 7 del • Şimdi, Fransanın mağlubiyetini tahlil hususunda da ayni metodla hareket ediyoruz, hâdiselerin derin mahiyeti üzerinde kafa yormaktan mütemadiyen kaçınıyoruz. Fransa muharebesinin neticesi hakkında, Fransanın en salâhiyetli adamlarından biri, Mareşal Petain, Ankara 27 (Telefonla) Millî Müdafaa mukellefiyeti kanununun ban madelinden geldiği kadar izahat verdi. Bu harbin kaybedilmesine sebeb o delcrine istinaden bir nizamname hazırlandı ve bu nizamname mer'iyete girdL Buna na7aran umumî veya kısmî seferberlik halinde ve fevkalâde hallerde lan siyasî, askerî, iktısadî ve içtijapılacak seferberlik hazırhklarile kıt'aların tecemmüleri esnasında alelâde vamaî hâdiselere toplu olarak dosıtalarla tcmin edilemiyen bütün askerî ihtiyac ve bizmetleri bu nizamname kundu. Biz, bunlan samimî olarak hukumleri dairesinde vermeğe ve yapmağa her şahıs borcludur. NADtR NADİ Milli müdafaa mukelleCyetinin tatbikına başlanacağını ve nihayet bulduğu [Atkası sahife 4 sütun 1 de] [Arkası sahife 4 sütun 7 de] İngilteredeki tayyare defı toplarından biri faalıyet halınde Kahire 27 <a.a.) ^ İngiliz hava kuv1 lerimiz, hangarlara ve atelyelere hü temel olarak düşürülmüştür. Tayya cum ederek mühim hasan mucib ol relerimiz, sağlam olarak üslerine donvetlerinin tebliği: * Ehin sabah erken, İngiliz hava kuv muştur. Tayyarelerimiz, üslerine dö müşlerdir. vetlerine mensub bombardıman tay nerken, duşman tayyarelerile 30 dakiBombardıman tayyarelerimiz, Ma yareleri, Şarkî Afrikada Fura tayyare ka suren bir muharebeye tutuşmuş kakka tayyare meydanına ve petrol meydanına muvaffakiyetli hücumlar lardır. Bir düşman tayyaresi muhak depolarına da müteaddld hücumlar yapmışlardır. Bombardıman tayyare kak. diğer bir düşman tayyaresi muh yapmıştır. Bu depolara bombalar isabet etmistir. Fakat hasarm genişliğini tahkik mümkün olamamıştır. Assab'daki askerî hedeflere de ayrı tayyare hücumlan yapılmışür. Dün. Malta, beş defa tayyare hü cumuna maruz kalmıştır. 12 sivil 61müş, bir kaç kişi yaralannuşür. Maddî hasar pek azdır. Üç İngiliz bombardıman tayyaresi, bir düşman denizaltısma hücum et f Arkası sahife 4 sütun 3 te] yasemm VJDZUVUI jjq uvpunpnpniı snx Tarın: Millî müdafaa m ükellefiyeti Besarabya Nüfusu: 2.900.000 Mesaha: 44.422 Merkezi: Kişinau. Esash bir riraat memleketi olan Besabarja'nın toprağı münbittir ve arazisinin yüzde 70 i ekine müsaiddir. Besarayda nüfus kesafeti kilometre başına 70 kişidir. Osmanlı İmparatorlugundan bir parça iken 1812 de Bükres sulhile Rusya Çarhğına geçen Besarabya 1918 de Rusyadaki ihtilâl sırasında bir aralık mahalli bir hükumetle nruhtariyetini ilân etmis ve az sonra da Rumanya bütünlüğüne kanşmıstı. Rusya bu ilhakı o zamandanberi protesto etmiş ve tanımamıştı. Bukovina Nüfusu: 820,000 Mesaha: 10 422 kilometre murabbaı Merkezi: Çernauti. 1849 «Bukovina Dokalığı» şeklinde doğrudan doğruya veya hükumetine tâbi olan bu eyalet Umumî Harbde Rusya Almanya, Avusturya cephesinin en cenub noktasını teşkil ediyordu. Ve harbin bidayetinden 1917 senesine kadar Rus ordularuıın işgali alnnda kalmıştır. Madeni ve sanayii hemen hemen yoktur. Esash bir ziraat memleketi dir. Sen Jermen muahedesile (1919) Bukovina, Rumanyaya ilhak ohınmustur. Kadın ve erkek vatandaşlann yapacakları işler bir nizamname ile tespit edildi Donanmamız Karadenize çıktı Deniz harb fılomuz başta Yavuz olmak üzere, mayin tarayıcı gemilerle birîikte limanımıza gelerek, Beykozda Hünkâr iskelesi önünde tevakkuf etmistir. Donanmamız biraz soara hep birlikte Karadenize sıkraıştır. Yeni ve cazib tefrikamızı bekleyiniz J