27 Haziran 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Müessesemiz tarafından çıkanlan en ton eserleri Hurrem Sultan 150 Kr. Viyana Dönüşü 150 > Kadın Avci8i 100 > Tarihî Musahabeler 75 > Tarihte Türkler için söylenen büyük sözler 25 » Cumhuriyet Matbaan M. Turhan Tan'ın yil umhuri f1 I 0 I y 0 İSTANBUL CAĞALOÛLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, lstanbul Posta kutusu: tstanbuL No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. Idare ve matbaa kısnu: 24299 24290 Büyük Edîb Hâlid Ziya Uşaklıgilin beş cildlik nefis^bir eseridir. Perşembe 27 Haziran 1940 Her kit^fteıdâ bulunur. t I Türkiye harb harici vaziyetini bozmuyor Başvekilimiz dün Mecliste haricî sigasetimiz etrafında mühim beyanatta bulundu Bir taraftan kerî le as hazırlıkları beraber diğer her za fazla durmak mıza devam etmek taraftan uyanık W Hava harbi şiddetlendi Alman fehirlerinl bombardıman eden İngüiz tayyarelerinden bir grup mankînden mecburiyetindeyiz tngiliz ve Alman tayyareleri mukabil hücumlar yapıyor Türkiyenin vaziyeti Ankara: 26 Başmuharririmizden aşvekilimiz Dr. Refik Saydam, harbin yeni safhaları karşısında Türkiye Cumhuriyetinin vaziyetini ve hareket hattını bu gün TüTkiye Büyük Millet Meclisinde veciz ve kat'î ifadelerle izah etti. Bilhassa ıtalyan müdahalesinden sonra lüzumu çiddetle hissolunan bu izah ihtiyacı, bu gün Müstakil Grup reisinin bir suali ile tahrik olunan cevabda en iyi tatmın şeklini bulmujtur. Londradan verilen haberlere göre, İngilizler Alman sahillerine asker ihrac ettiler Hükumetimiz vaziyeti etrafile tetkik etmiş ve 2 No. lı protokolu Cumhur Reisimiz Yeni Avruga harbi muv^cehesinde almı§ olduğumuz bütün tedbirlerin en ufak derecedün Mecliste tatbika karar vermistir sinde dahi hiç bir tarafa tecavüz kasdi taşıCumhur Reisimiz Inonü Başvekıl Dr. Refik Saydamla Ankara at yarışlarınm sonuncusunda maksızın tamamen tedafüî mahiyetli olduğu her fırsatta tekrar olunmuş bir hakikattir. harb hedefi tutulmadıklarına ve tutulmıyacaklarına dair sarih ıfadeler vardı. Bu ifade şekli dahi bu zümrede sayılıp dökülen memleketlerin harbe sürüklenmelerine açık bir mania teşkıl edebilecegı muhakkak ve çünkü harbin nihayet tedafüî mahiyetli millî bir zaruret şeklile meşru ve mukaddes sayılabileceği malum olmakla beraber Türkiye son karannda bu türlü vaziyetler üzerinde tevakkuf etmekten ziyade kendisini bağlayan muahedelerin sarih metinlerile amel etmeği tercih eylemiştir. Bu metinlere göre malum şekil ve suretteki Italyan müdahalesinden sonra memleketimiz harbe iştirak etmek mecburiyetinde değildi ve bilâkis böyle bir iştirakin davet edeceği ihtilâtlar sebebile harb harici kalmağa itina etmek zaruretinde idi. Ankara. 26 (a.a ) B. M. Meclisinin bu günku içtimaında Mustakü» Grup reıs vekilı Alı Rana Tarhan tarafından verilen aşağıdaki sual takriri okun muştur: cSon siyasî hâdiseler üzerine, hükumetımizin haricî siyaseti hakkında Türkiye B. M. Mechsıni tenvir buyurmalarını muhterem Başvekilden rica ederim.» Kursüye gelen Başvekil doktor Refik Saydam. aşağıdakı beyanatta bulun muştur: « Muhterem arkadaşlarım, Sayın arkadaşım Rana Tarhan, hü kumetin siyaseti hakkında malumat is tiyor. Kendilerine şu cevabı veriyorum: İtalyanın harbe girmesi üzerine hâdis olan vaziyeti Cumhuriyet hükumeti etrafile tetkik etmiş ve üçlü muahedenin cüz'ü mutemmimi olan 2 numaralı protokol hükmunu tatbika karar vererek icab eden tebligatı yapmıştır. Buna nazaran Türkiye hali hazırdaki gayrimuhariblık vaziyetini muhafaza etraektedir. Memlekerimizin emniyeti ve müdafaası için, bir taraftan askerî hazırlıklan mıza devam etmekle beraber. dığer taraftan her zamankinden fazla uyanık durmak mecburiyetındeyiz. (Bravo sesleri). fArkası sahife 4 süttın 4 te] \ Londra 26 (a.a.) Alman son ma lumata göre, bu sabah şafakla İngil tere üzerinde yapılan hava hiicumiaa esnasında asgarî 5 düşman bombardıman tayyaresi düşürülmuştür. Bunlardan 3 tanesi Iskoçyada yere indiril miştir. Hücumlar, bir çok mıntakslar üze Ankara 26 (Telefonla) Cum rinde, ezcümle İngilterenin merkez, şihur Reisimiz lsmet tnönü bu gün mali şarkî ve cenub mıntakalarında, aksama doğru Büyük Millet Mec İskoçyanın şimali şarkî mıntakasında lisine gelerek mesai dairelerinde 19,30 a kadar me^gul oldular. meşgul oldular ve Gal eyaletinde olmuştur. Alman tayyareleri, sahillerden çok yüksel(te uçarak geçmişlerdir. Tayyarelerden bir çoğu, hava defi batarya lan müdafaa sistemini delmeğe teşebbus etmişlerse de, bunlar geri püskürtülmüş ve üslerine dönmeğe mecbur edilmiştir. Duşman her tarafta bir çok avcı tayyarelerinin hucumlarına uğramış ve f Arkası sahife 4 sütun 1 de] Iran kabinesi isttfa etti Yeni kabineyi Sanayi Nazırı Ali Mansur teşkil etti Tahran 26 (a^.) Pars Ajansı bildiriyor: Doktor Matin Daftari sıhhî sebeblerden dolayı ıstifa etmiş ve Şahinşah tarafından yeni kabinenin teşküine Endustri Nazırı Ali Mansur memur edilmiştir. Yeni kabine bu akşam saat 19 da Şahinşaha takdim edilnüştir. Mansur: Başvekil ve Endüstri Nazırı, Muzaffer Alam: Haricîye, Rıza Goli Hosrevi: Maliye, halen Kâbil elçisi olan Soheyli: Dahiliye, doktor Sacaddi: Münakalât, Ismail Merat: Maarif, İbrahim Âlam: P. T. T., General Ahmed Nahçevan: Vekâleten Harbiye, Sadek Vasihi: Vekâleten Ticaret, Mohammed Sorurı: Vekâleten Adliye, Ahmed Ram: Ziraat umum müdürü. Kabine pazar günü parlamentonun önüne çıkacaktır. Sovyet Rusyada iş saatleri artırılıyor mahreki içine şimdiden dünya halkmın yarısından fazlasını almıştır. Avrupada, Asyada, Amerikada, Afrikada, Avustralyada, bütün kapitalist dünyasmda endüstri, nakliyat ve ziraat, tamamile harb menfaatlerine tâbi tuhılmuştur. Kapitalist istismarı ile, amele, günde, on, on iki saat, hatta daha fazla çalışmaktadır [Arkası sahife 3 sütun 1 de] Avrupa harbi Italyan müdahalesinden sonra daha ziyade şimalde sür'atle inkişaf etmekte devam ederek Fransanın mütareke taleb Başvekilimizin nutkunda rr.evzuubahs 19 birincıtesrin 1939 tarihinde ''metmiş olması ve bu mütarekenin zalaniîiş olan Tuık Ingılız îransız anlaşmasının 2 numaralı protokolunun akdolunmuş bulunması neticelerinmetni aşağıdadırde karar kılmıştır. .Aşağıda imzalan hulunan ve usulüne tevfıkan bu hususta salâhiycttar Doktor Refik Saydam, hükumekılınmış olan ınuıahhslar Fransa. Bırlesik Krallık vc Türkije arasındaki mute tevcih olunan sualin çerçeveleri alıcdcyi imza ettikleri sırada berveçhiati hususta mutabık kalmıslardır: Y'ııkarıda adı geçen mııahede mucibince TurkKe tarafından alınmış nlan dahilinde kalmağa itina eden cevataahhüdler bu memleketin Sovvet Sosyalist Cumhuriyetleri İttihadile müsolbında yalnız Fransa ile muhasımBaşvekilimizin izahlarında bu lâlı bir ihtilâfa süruklcnmcsini intac vcja mucib olacak bir harekete onu larını alâkadar eden bu safhalara hakikati öğrenirken ayni zamanda icbar cdemijecektir. hiç temas etmiyerek münhasıran Türkiyenin yeni dünya harbine Isbu protokol Fransa. Birleşik Krallık ve Türkiye arasında bugiuıkü üıItalyan müdahalesi neticesinde TürYUNUS NADt rihte akdolunan muahedenin aynlmaz bir cüz*ü olarak telâkki olunacaktır.» kiye Cumhuriyetinin vaziyetini ve J [Arkası sahife 4 sütun 4 te] V hareket hattını izah eylemiştir. Filhakika bizi ve dünya efkârını tenvir etmek üzere sarih ve resmî beyanatla bilhassa izah olunacak nokta burada idi. Filî vaziyetin neden ibaret olduğunu biliyoruz: Türkiye, Italyan müdahalesinden sonra dahi harbe iştirak etmekten uzak kalmıştır. Şimdi Başvekilimizin izahatında bu filî vaziyetin hukuki ifadesini de görmüş oluyoruz: Akdolunan muahedelerden cüz olan 2 numaralı protokol mucibince Italyan müdahalesinden sonra dahi Türkiye gayrimuhariblik vaziyetini muhafaza ederek harb haricinde kalmakta devam eylemiştir. Karşıhkh yardım muahedeleri Türkiyeye nispetle maceradan uzak Türk siyasetinin en kat'î bir dürüstlükle yürüyebilmesi için çok sarih ve kat'i hükümleri ihtiva etmektedir. Bu hükümlere göre elbette Türkiyenin hudud ve hukuku ile emniyet sahalarında hayatî bir zarurete istinad edecek olan Türk müdahalesi, daha evvel müesses dostlukların huzur ve sükununu ihlâl etmemek kaydile de mukayyeddir. Işte Türkiye muahedelerden ayrılmaz lâhikalarla ve bizim hesabımıza en pürüzsüz bir lisanla tespit edilmiş olan bu hukukî vaziyete dayanaraktır ki Italyan müdahalesinden sonraki hareket hattını kolaylıkla tayin eylemiştir. Duçe'nin Italyan harbini ilân eden nutkunda bizimki de >v»nda olarak bir takım m r rin 2 numaralı protokol Beynelmilel vaziyet dolayısile f abrikalarda günde sekiz saat çalışılacak Moskova, 26 (aa.) Tass.ajansı bildiriyor: Sovyetler Birliği sendikalan merkezi konseyi, bütün ameleye, mühendislere, teknisj'enlere, memurlara, bütün sendika azasma hitaben bir beyanname neşretmiştir. Bu beyannamede şöyle deniliyor: tYeni dünya harbi, kapitalist dünyasını sarsıyor. Ikinci emperyalist hsrb, Büyükadadaki yangın Balıkçılar caddesinde bir aşçı dükkânmdan çıkan ateş, rüzgârın da tesirile 11 dükkân, 12 ev yaktı Japonlar Hindiçinide Yarından sonra 30 kilometre ilerlediler Amerikan donanması, Atlantik sahillerine gitti, Panama kanalına torpil döküldü Jımhi Yeni roraanımızı neşre başlayoruz Yazısı 3 ühcü sahifede yazan £üyükadada dünku buyuk yangından bir intiba Hanoı'den bir gorünuş Yazuı 4 üncü sahifede