7 Haziran 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 4
e Harp tebliğleri Alman 'tazyiki Somme'da ken bilhassa aşağı dini gösteriyor Fransız tayyareleri Ren demiryolu şebekesini ve fabrikaları tahribe devam ediyorlar sinin (AA) — 8 haziran sabah teb- Muharebe bu sabah şafakla berber baş- Iamıştır, Düşman tazyiki bilhassa Aşağı Bomme'da kendini göslermiş ve orada İleri kıtaatımızın hafif surette geri alınmasını mucib olmuştur. Heyeli umumiye itibarile cephenin diğer aksamında mevzilerimizi aynen muhafaza etlik. . Paris 6 (A.A) — Fransız akşam Lebliği: Meydan muharebesi denizden Chemin des Dames mıntakasına kadar bütün cep- hede bütün şiddetle devam etmiştir. Düş- | man muharebeye birçok noktalarda 200 Se 300 tanklık gruplar halinde gene tank kütleleri sokmuştur. Bu suretle muharebe- ye atılan tankların miktarr 2000 den faz- Ja tahmin edilmektedir. Fırkalarımız isti- nad noktalarına yapışmış bir halde muh- teşem surette çarpışmıslardır. Taburlar, bölükler, bataryalar ateşlerile üzerlerine atılan tankların hücumlarına karşı koy- muşlardır. Hava kuvvetlerimiz bütün gayretini ver- mektedir, Hava kuvvetlerimiz zırhlı ara- | balara bomba ve toplarla hücum ederek yeniden muharebeye dönmek şerefini is- iyen piyadelerimiza ve topçularımıza mü- gaheret etmişlerdir. Tahrip edilen topların adedi pek büyüktür. Birkaç yüzü geçmek- tedir. Düşman kütlelerin misli görülmemiş | . bu hücumu karşısında cüzütamlarımızın bazıları, bilhassa Aşsgı Somme mntaka- ında basılmış ve aşılmışlardır. Burada düşman unsurları Brefle'e kadar sızmağa muvaffak olmuşlardır. Allette mmtakasın- Hava kuvvetlerimiz Ren demiryolu şebe- kesinin Thim mıntakası fabrikalarının devam etmiştir. 5 haziran günü zarfında 36 düşman tayyaresi düşürül- müştür. Alman tebliği Berlin 6 (A.A) — Alman orduları baş- | kumandanlığı tebliğ ediyor: Fransada dün başlamış olan hatekâtı- muz metodik bir tarzda cereyan etmekte- dir. Ordularımız cenabu garbiye doğru her tarafta yer kazanmışlardır. Dunkergue civarındaki esirlerin adedi 58 bine çıkmıştır. Muhtelif cinsten silâh ve harp malzemesinin adetleri şimdiye kadar tesbit, edilememiştir. Hava kuvvetlerimiz cephe gerisinde â5- keri toplantıları ve kolları bombardıman z , Bundan sonra Merkesi Fransada, birçok ehemmiyetli tayyare meydanlarını, Şerburg harp ve ticaret Ilmaninı ve 5 İle 6 haziran arasındaki gece de İngilterenin cenubu şarki sevahilindeki mütcaddid tay- yare meydanlarını büyük muvaffukıyetle bomba altına almıştır. Düşmanın tayyare zayiatı 149 tür. Bunlardan 45 tanesi hava muharebesi esnasında, 10 tanesi hava mü- dafaa topları ile ve mütebakisi erazi Üze- rinde tahrip edilmiştir. 19 tayyaremiz Üs- İerine dönmemiştir. Düşman 5/6 haziran gecesi şimali ve garbi Almanya dahilinde gayri askeri he- deflere karşı have hücumlarmı tezrar et- miştir. Hissolunur derecede zaylatımız yok- tur. İkisi Hamburg üzerinde avcı tayya- da düşman müfrezeleri Alfme nehrinin gi- mal kıyısındaki tepelere kadar İlerlemişler- . Akşama doğru muharebe sini şiddet- devam ediyordu. relerimiz ve üçüncüsü Hollandadan geçer- ken topçu kuvvetlerimiz tarafından Indi- rilmek şartile üç düşman tayyaresi dü- #ürdük. | Fransız Başvekili mühim beyanatta bulundu (Baştarafı 1 inci sahifede) dalgalar halinde Rur, Dortmund, Düs- seldrof, Kolonya ve Essen fabrikalarına bücum ettiler. Yıkılan petrol depolan- in alevi 150 kilometreden gözüküyor- du. Muazzam Badische - Aniline fabri- küs yakılmıştır. Bir Fransız şebrine ya- pılacak her hücuma istikbalde de böyle cevap verilecektir. Almanların üçüncü işi, bugün şahidi olmakta bulunduğumuz iştir: Fransa meydan muharebesidir. Bu muharebe henüz başlamıştır. General Weygand bana dedi ki: «Muharebenin başlaması tarzından ve her ne bahasına olursa ol- sun mukavemet emirlerinin icrası tarzın- dan memnunum.» Mukavemeti alelâcele kurmak mec buriyetinde kaldığımız arazi üzerinde or- dumuz yeni harp şersitine intibak etti- “ğini göstermektedir. Muhaberenin bida yetindenberi yüzlerce düşman tankı tah- rip edilmiş ve müttefik hava kuvvetleri kıtalarımızın hareketine müzaheret eyle- miştir. Bütün dünya heyecan içinde bu mey- dan muharebesinin inkişafın takip edi- | Yor. Cünkü 940 haziran muharebeleri | Hitlerin dediği gibi belki de asırlar için dünvanm mukadderatını tayin eyliyecek- tir. Avrupada bir tazyik rejimi kurulma- sını görmek tehlikesi vardır. Böyle bir rejim ki, bunun içinde Alman kanın- dan olmıyan insanların rolü yalnız bir esir rolüdür. Herkes bugün bunu anla- maştır, » © Muharebe vaziyeti Almanlar bugün Mense meydan muha- — rebesinin bidayetindekine müşabih çok bü- yük bir gayret sarletimişlerdir. General Weysand, bu akşam muharebeye sokulmuş © Olan Alman tanklarının miktarını 2000 den ırla olarak tahmin eylemekte 41, Bu bü- K malzemeye ve bu malzemeye müzahe- nh büyük kuvvetlere rağmen, Pran- bütün merkez kısımı, heyeti itibarile dayanmışlır. Yalnız o muharebe mınıkasının iki cenahında, ya- o mi solda aşağı Somme'da ve sağda Ailette “üzerinde hafif bir Alman ilerileyişi bildiril- » Mektedir. Buralarda çok miktarda piyade Sayesinde Almanlar yalnız 10 kilometre ka- “dar takviye edilen hafif bir inkişaf kay- den tayyareler mahveylemişlerdir. Fran- #e hava kuvvetleri doğrudan doğruya çar- pışmaya iştirak eylemiş ve Almanların ya- kım ve zak gerilerini bombardıman et- miştir. Alman hegemonyası rüyası Fransız mu- kavemetine çarpacaktır. Fransız kütleleri platokrat memleketlerden bahseden Al man propagandasını istihfafla karşılamak- tadır, Müttefiklerin Avrupanın bütün di- ger memleketlerile müşterek hayati bir menfaati vardır. Bu müşterek hayatıl men- faat Alman hezemonyasına mani olmak» tır. Askerlerimiz Somme'da, Aisne'de diğer memleketlerin istiklâli için çarpışmakta- dır. Fransanıi menfaat tezadlarını sulh yo- İn ile halledemiyeceği millet yoktur. Fran- sa, her milletin istiklâl ve rofahını temin edecek larsda Avrupanın yeniden tanzimi ni mümkün kılmak üzere bu meselele- rin hallini arzu etmektedir. Fransa mey- dan muharebesi dramının bütün seyircileri gurasını, hem de çabuk bir surette anla. malıdırlar ki oynanan oyun muaszamdır ve zamanları mahduttur. Bizlere gelince, ordularımıza her zaman- dan siyade ilimad edelim. Tunus umumi valiliği Paris 6 (A.A.) — Peyrouton, Tunus umumi valiliğine tayin edilmiştir. Litvanya Başvekili Moskovaya gidiyor Kaunas 6 (A.A) — Molotof'un da- veli üzerine Litvanya Başvekili Merkya, Sovyet askerlerinin sebebiyet verdiği ha- disenin hallini tesri etmek üzere buğün Moskovaya gidecektir. İngilterenin Moskova sefiri Altina 6 (A.A.) — İngilterenin yeni Moskova seliri Sir Stafford Cripps, bu gün saat İ3 de bir Rumen tayyaresi ile Solya yolile Atinadan Moskovaya hare- ket edecektir. Sefir ağlebi ihtimal bu ak- şam Moskovaya vasıl olacaktır. İsveç üzerinde yabancı bir tayyare Stokholm 6 (A.A.) — Dün akşam şi- mali şarki istikametinden gelen büyük bir ecnebi tayyaresi İsveçin o garbinde line muvaffak olmuşlardır. Diğer yerlerde o tank dâfi silâhları ile dolu ihtilât nokta- sağlam surette dayanmaktadır. Muha- İl Ikinci günü sonunda birkaç yüz Al- n tankı tahrip edilmiş bulunmaktadır. Bunların bazılarını çok aşağıdan hücum Bohuslaon eyaleti üzerinden o uçmuştur. Tidningarnas Telegram Byra gazetesi ha- ra bataryalarının bu tayyareye teş ettiklerini ve tayyarenin şimali garbi istikametinde gözden kaybolduğunu ilâ- ve etmektedir. BUGÜN “5 TAKSİM sinemasında 1 — Şarkın Ses kraliçesi ÜMMÜ GÜLSÜM'ün şaheseri VEDA Yanık Esire n 2-MONMARTR GECELERİ KŞAM Meydan muharebesi tün şiddetile devam ediyo (Baştarafı 1 inci sahifede) da Alman hücumlarına intizar eğik mek icab eder. Almanlar nakahat halindeki pilotları çağırmışlar Bükreş 6 (A.A.) — Havas bildiri- yor: Fransız cephesine karşı yapılan yeni Alman tasrruzunun Almanya- nın harbi her ne bahasına olursa ol sun sonbahara kadar bitirmek niye tinde olduğu intibamı bıraktığı bil dirilmektedir. Haber alındığına gö- re, eskiden Polonyada bir kış sporları merkezi olan Zakopane'de tedavi edil- mekte olan yaralı Alman pilotları he- Rumen gazeteleri ve efkârı umu- miyesi gittikçe teksif edilen Alman propagandasına rağmen müttefiklere ilimada devam etmektedir. Amerika muharebeyi alâka ile takib ediyor Nevyork 6 (A.A) Amerika, Fransada cereyan eden muharebeyi büyük bir alâke ile tekib etmekte ve bu harpte medeniyetin aklbetinin taayyün edeceğini tameamile müdrik bulunmaktadır. Gazeteler, İngiltere- ye ve Fransaya karşı tam bir itimad beslemektedirler. İtalyan gazeteleri ne diyor? Roma 6 (A.A.) — Matbuat, Fransız cephesinde yapılan yeni Alman taar- harflerle ilân etmekte, muharebenin son derecede büyük bir şiddette cereyan ettiğini tbarüz ettir. mektedir. o Almân kumandanlığının Fransız hatlarını yarmak için elinde bulunan bütün vasıtalara müracaat emeğe karar verdiği ihsas edilmek- tedir. Gazeteler 6000 kadar tayyare- nin harekâta İştirak ettiğini ehem- miyetle kaydeylemektedirler, İtalyan transatlantiği Balbo limanında kalacak Panama 6 (A.A) — 23 bin tonilâ- toluk “Conte di Biancamono İtalyan transatlantiği Amerika Birleşik devletle- rine ait bulunan Balbo limanında işer ahire kadar kalmak üzere buyün emir almış olduğu söylenmektedir. İngilteredeki Alman ve Avusturyalılar radyo kullanamıyacaklar Lenâra & (A.A) — Dahiliye Nezateli, İn- gilterede oturan Alman ve Avusturyalıların radyo makinelerini derhal ellerinden çı- karmaları hakkında bir emirname meşret- miştir. B. Spaak'ın görüşmeleri Londra 6 (A.A) — Hâlön Londrada bu- hunan Belçika Hariciye Nazırı Spaak, B. Churehill ve lord Halifax ile görüşmelerde bulunmuştur. B. Spâak, ayni zamanda, hâ- len Londrada bulunan Hollanda mazırları ile de temas eylemiştir, Amerika ordusu 400 bine çıkarılıyor Vaşingtan 6 (A.A> — Büyük Erkâm har- biye reisi general Marshall, dün bir mülâ- kat esnasında Amerika ordusu mevcudu- nun bükuvve iki misline iblâğ edilerek 230 binden 400 bine çıkarılmasını teklif etmiş- tir. Avrupa sularındaki Ameri- kan donanması kumandanı Vaşington 6 (A.A.) — Büyük harp- te Atlantikten geçen kafilelerin tanzim ve himayesi ile meşgul olmuş olan Kon- tramiral de Breton, Avrupa sularındaki Amerikan kuvvetlerinin kumandanlığına tayin edilmiştir. Uzun kış gecelerinde hoş vakit geçirmek için meşhur ARSEN LUÜPEN Büyük ve heyecanlı roman serisini okuyunuz! e Bu seri 6 büyük ve resimli eildöir. Beher elldin flati 80 kuruş. 6 Cildlik takimi birden alanlar için fiati: 4 liradır. (Mevzi yeri: AKŞAM matbaası Tel: 20681 "7 Haziran 1940 MEŞRUTİYETTE SARAY ve BABIALİ Yazan: SÜLEYMAN KÂNİ İRTEM — TTefrika: "Tercüme, iktibas hakkı mahfuzdur, No. 192 Almanya ile ittifak müzakeresi Bir Türk - Fransız dostluk cemiyeti tesis edilmişli. Bu cemiyetin İstan- bulda riyasetini derühde eden Bah- riye Nazırı Cemal paşanın bu uğurda sarfeylediği gayret nihayet Fransâ- da dikkati celbetmiş olmasile elçi mösyö Bompar Cemal paşayı Fran- sız donahmasının temmuzda yapaca- ğı deniz manevralarıns Frahsa hükü- meti namına davet elmiş, Cemal pa- şa da temmuzun İlk günlerinde neşe ve sürür ile Parise gitmişti; Fransa ile ciddi bir müknrenet temin eyli- yebilmeği umuyordu. o Saraybosna cinayeti bu ziyaret günlerine tesadüf etmişti. İngilterede inşa edilen Sul tan Osman zırhlısını tesellüme me- mur edilmiş olup bu sırada Pariste bulunmakta, olan Rauf bey Cemal paşaya İngilizlerin zırhlının teslimini tehir için her gün bir bahane icad etmekte olduklarını haber vermişti. Cemal paşa bazı nevakısı olsa da zirh- ının tecrübeleri yapılarak tesellü- münü tesri eylemesi tavsiyeslle Rauf beyi Londraya gönderdikten sonra (1) 'Tulonda deniz mancvralarında ha- zır bulunmuş, bilyük ikram ve riayet- ler görmüştü. Cemal paşa Pâsise avdetinde Ha- ri inin tasvibile umuru siyasiye müdürü Marjeri tle Yunanistan ile aradaki Adalar mesele! sine bir ha! sureti bulunması hak- kında müzakereye girişti; bu mesele- | torla Başvekil Betman Holveg'in mu- nin hallinden sonra Osmanlı devle- tinin Müselleş İtilâf arasında bir mev- ylemek emelini beslediğini izah etli, Fakat Marjeri bunun mevsimsizliğini ileri sürerek Cemal paşayı baştan savdı. Arlaşılıyordu ki Fransa Osmanlı devletini Rus pençesinden kurlar- mak için hiç bir teşebbüs ve İâahhü- de girmeğe yanaşmıyacaktı. Franse hükümetince Lejyon donör hişanile taltif edilen Cemal :paşa Fransadan siyâseten bir yardım gi- rülemiyeceği kanaatile ve derin bir h: yal inkisarile İstanbula dönmüştü, Cemal paşa Fransayı ziyaret İçin İstanbuldan hareket ederken Enver paşa ile diğer birkaç arkadaşı artık Alman siyasetine bel bağlamağa baş- Yamışlardı. Cemal paşa bu arkadaşlarının Al manlardan ümid imekle oldukları menfaatlerden fazlasını Fransızlar» dan temin edebileceğini umarken boş el ile avdet eylemiş olduğu için ye'se kapılmıştı, Fakat İstanbulda arkadaşları boş durmamışlardı. Fransadan hiçbir şey istihsal ede- meden avdetinden hissettiği elemi izah ettiği sırada ona; — Biz zaten bunun böyle olacağın- dan emin idik. Ancak Allah bir kapı- yı kapafsa ölekini açar! Diye ümidli görünmüşlerdi. Bu ümid yersiz değildi. Cihan harbi yaklaştığı günlerde Almanya için Osmanl; devletile itti- fak akdi büyük ehemmiyet kazan- muğla. p Almanya, birçok gayret sarfettiği halde Fransa - Rusya ittifakını boza- mamıştı, Osmanlı imparatorluğunun yardımı temin edilebilirse Rusyaya Akdeniz yolile münakalât kesilecek, bu suretle Rusyanın buğday ve petrol lerini Fransa ve İngilterenin silâh ve mühimmetile mübadele eyliyebilme- sinin önüne geçilecekti. Bir de Rusya, Kafkasya hududunda mühim bir as- keri kuvvet bulundurmağa mecbur kalacaktı, Diğer taraftan en nüfuzlu jöntürk ricali arasında bugünlerde şöyle dü- şünenler bulunuyordu; (Osmanlı dev. Jeti şimdiye kadar büyük devletlerden yalnız Almanyadan mülken zarar görmemişti. Almanya, Abdülhamid saltanatının ikinci yarısındanberi Osmanlı devle. tinde iktisadi menfaatler arıyor idise İngiltere ile Franââ bu hususta Al manyaya tekaddüm etmiş değiller miydi? Hattâ son zamanlarda da on- dan daha az aç gözlü mü dayrarıvo nasıl başladı P» Madem ki bu Iki devlet Osmanlı devletinin can düşmanı Rusya ile müttefiktiler ve Osmanlı devletini Rusyanın imhakâr emellerinden kö- rumak üzere bir ittifaka yanaşmıyor- lardı; bu hâlde Almanya ile anlaş mak bugünlerin büyük, dağdağalı si- yaset gürültüleri içinde hiç de fena bir teşebbüs olmazdı.) 1912 de baron Marschall yon Bİ- berstein'in yerine gelen Alman elçisi baron von Wangenheim, Enver paşa- da Alman askerliğinin tam bir takdir- kârmı bulmuştu. Elçinin ittifak esa- sında onunla anlaşması pek kolay ol- muştu. Talât bey ve Sadrazam Said Halim paşa da bu esasta hahişli gö- rünmüşlerdi. Bu sebeple Cemal paşanın Fransa- dan avdetinde artık bir tarafta Epver paşa ve Talât bey ile Said Halim pa- şa, diğer tarafta Almanya elçisi Wan- genheim arasında itillak müzakere- leri hayli ilerlemiş bulunuyordu. Alman sefareli ataşenavali ve Wan» genheim'ın sıkı dostu kapiten Ho- man'ın Böhriye Nazırı Cemal paşaya naklettiğine göre bu ittifak müzake- releri şöyle başlamıştı: (Bu lüzumu evvelâ elçi Wangenheim tâkdir etmiş ve İstanbulda siyaset dizginini elle- rinde tutanların buna meyelânını gö- rünce, impasdtorun Korlu seyahati €snâsında Korfuya giderek İmpara- vafakallerini istihsal etmiş, avdetinde iptida Enver paşaya açılmış idi; elçi- nin teklifi Enver paşa nezdinde pek hüsnü kabul görmüştü.) Balkan harbinin hezimet ve felâ- ketleri orduda ıslahat fikrini mübre- miyet derecesine vardırmasile, hükü- metçe bu iş için 1913 senesinde Ak manyadan bir askeri heyet celbi ka- rarlaştırılmıştı. Bu heyetin başında gelmiş olan ge neral Liman fon Sanders (Türkiyede beş sene) eserinde tayinini şu suref- Je nakletmektedir: (15 haziran 1913 günü imparıte- run askeri kabinesinden gelen bir tahriratta Türkiyeye gidecek Alman heyeti askeriyesinin riyasetini kabul €dip etmiyeceğim soruldu. Elçi Wan- genhelm'in bu tahrirata molfuf mah- rem telgrafnamesinde heyetin vezife- sinde maksad ve hudud şöylece 195- rih edilmişti: Alman siyuselinin Osmanlı A; sının imar ve termimini ciddi ve mimi olarak (!) esas ittihaz ettiği ka- naatile Sadrazam, Türk oıdusuva bir İ Alman general intihap edilmesini im- paratordan rica elmemi İstemistir. Bu makamın bütün askeri, fenni Nu- Suslara ve meselelere şamil gay»i #e- niş salâhiyeli haiz olması tasavvur edilmişlir. General sair bütün Alman tensikatçılarının riyasetinde bulunma cak ve Osmanlı ordusundaki mesainin yeknasak ve maksadı hâdim olmasın. dan mesul bulunacaktır. Generolhn sefer hazırlıkları ve harp hareke'leri hakkındaki teklifleri de müs'a'bel bir harp için esas olacaktır. Balkan harbinde kumandanlarla Erkâmharbiyede ziyadece kusur yü- rüldüğünden, generalın vazifesi, Er- kânıharbiyenin esaslı ve ameli şuret- te yetiştirilmesine hâdim olmaktır. Takdirine göre böyle bir Alman generalinin deveti Türk mağlübiyet- lerini Alman tensikatçılanna atfeden bütün fikir ve mütalânları süküta davet eder. Bundan başka bu davet, di ma için İngiliz tensikatçılarının rudile husulü tabii olan İngiliz Büfu- zuna karşı bir tevazün vücudü geti- rir, Bu müracaatin reddi takdirinde hâlen natanısın olan askeri tensikatı- hı ikinale kali suretle azmeden Babi- âlinin başka devletlere teveceük ci mesinden korkulabilir. (Arkası ver) (1) Sultan Osman zırhlısı İstanbula ge Urken Yunanlılsr tarafından bir hücuma marız kalmamak için donanmanın Girid Sularma kadar çıkması bile kararlayrmıştı
