22 Mayıs 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

ÇA SÖZÜN GELİŞİ Huzursuz günler eçen akşam bir radyo istasyonunda spiker «Avrupanın bu huzursuz günlerinde...» diye söze başladı. Huzursuz günler... Yalnız Avrupa- Dın değil, bütün dünyanın rahatsız çehresini olduğu gibi ifade eden Bu iki kelimeden sonra spikerin söyliyeceği sözleri dinlemek hevesini duyma- dım. Gözüme her zaman, huzursuzluğu bütün süratile dünyanın dört köşesi- | © Pührerin umumi (karargâh 21 ne koşturmak için icad edilmiş şeytani bir âlet gibi görünen radyoyu söndür- düm. Açık duran pencereden dışarı baktım: Sakin bir gece, Fakat bütün son- Suzluğuna, çok uzaklarda parıldıyan rahat yıldızlarına rağmen, insana ferahlık Vermiyen, bilâkis bu karanlıkların ötesinde hayat, memat mücadelesine gir- büyük ırtırabını, beşeriyet üzerine çöken endişeyi bütün ağırlığile taşıyan Sakin bir gece, İnsanı düşüncelerden kurtaracağı yerde düşüncelere salıyor. .. Sarfedilen bütün gayretler insan- ları huzur içinde yaşatmak, onları saadete doğru götürmek için değil mi idi? hürmetle eğildiğimiz ilmin her vasıtası bugün yalnız saadetleri yıkmak, yeni felâketler hazırlamak için kullanılıyor. Sandetlerini başkaları- mın felâketi üzerine kurmak istiyenler mi galebe çalacak? ; Huzursuz günler... Pencereyi kapayıp tekrar radyonun başına geldim. Düğmeyi çevirdim. Ayni istasyon bu sefer neşeli bir hava çabyordu. Beyhu- de... İnsana neşe yerine kasvet veriyor. Şevket Rado italyanın vaziyeti (Baştarafı 1 inci sahifede) nın Mussoliniye telgrafı rt 21 CA A) Belfort ararisinde get eden İtalyan analar, iye a göndermişlerdir: «Fransa ve İtal- hn müşterek medeniyeti olan hiristiyan Ye İtin medeniyetinin mukadderatı mev- dedin olduğu şu saatte Belfort seal iran İtalyan anaları Duçeye Hürü: M ederek kendisine kemali hürmetie iki © arasında yapılacak bir harbin bir mücadelesinin bütün dehşetini ta- Bacağını bildirirler» i Giornale d'İtalia'nın bir esi Roma 21 (AA) — Giornale d'İlalianın Yüdürü yanyor: Kont Ciânonun Miâno- KA Söylediği sözler tasrih ve tefsire hacet m anlaşılacak kadar açıktır. İtal- barbi istememiştir. Pakat, bütün canh rin mukadderatı bu ihtlâfta mev- Bubahis olduğu böyle bir yamanda İtalya kalamaz. İtalya, emelleri, ibtiyaç- akları meselesini ortaya mizyor. ve memleketin derin hissine ter- olan kant Cano, bu emelleri şimdi Misa gelen milli siyasetin müsbet bir Miyiğr $eklinde bir kere daha teyid et- 50 bin tayyare 3,5 milyar dolar sarfı lâzım gelecek Yaşingten 21 (AA) 21 (AA) — Hava Nezareti Akin ge.eai Arnold mebusan meclisi” Âli Ordu encümeninde beyanatta bu- Fak demiştir ki: 2402000 tayyareden mürekkep bir hava Yvetinin vücude getirilmesi senede 3 ml- Milyon dolara malolacaktır. Modem Şok miktarda tayyare p İm İrem mevcut 24 bin veya la nden takril s4 6 binini kul- İanmalktadır., “ben yanı geeiyork 21 (AA) — Erkâniharbiye yelsi hal ral Marshall, kongreden ordu için der- ediy DİN tayyare mübayaasına müride Seas istemiştir. an 31 — Dün Maliye, Harbiye Na- biye, Bahriye müsteşarlarının, ea iherbiye Telsinin, tayyare inşaatı ti- tie odAsI reisinin ve elli kadar tayyare Yapımı Emeşsilinin iştirakile bir toplantı Tülmge tir. Toplantıda şu noktalar görü- sürage ir“ 1 — Mütteğiklerin siparişlerinin eti teslimi, 2. Motör imalinin geniş- biri Tag 3 — Fabrikaların tevsii, 4 — Her 100 tayyare yapacak 30 yeni faD- Beğ, fa. Yeni fabeikalar ayda 3000, 8e- İm tayyare yapacaklardır. Bunlar BI bine plân 15 bin teyyare İle yekünu Arti, sıkaracaktır, Şirketler istihsalâtı ağı kabul etmişlerdir. Ten şim İl Beri egm GÜNÜN ANSİKLOPEDİSİ İsviçre gazetelerine göre İtal- Belforttaki İtalyan anaları- (yanın vaziyetinde yatışma var Bern 21 (A.A) — (Havas): İtalya» da bulunan te gazetelerinin muha- birleri Avrupa ib&lâfile alâkadar olarak Romanın diplomatik vaziyetinde bir de- receye kadar bir tahavvül hasıl olduğu- - nu beyan eylemektedirler. Muhabirler, birkaç vapurun gelip git- mesi ve bir İtalyan vapurunun Akdeniz- de cevelanı dolayısile vaziyette bir de- receye kadar gevşeklik hasıl olduğunu kaydetmektedirler. Diğer taraftan Correre del Ticino gar zetesi Papanın Romayı terketmesi muh- temel olduğuna dair verilen haberi tek- zip etmesini bir yatışma alâmeti olarak telâkki etmektedir. Sureti umumiyede müttefiklere hücum eden bazı İtalyan gazetelerinin lisanlarında hasıl olan de- ğişiklik de nazan dikketi celbetmekte- dir. Nihayet Kont Ciano'nun söylediği nutukta İtalyan taleplerinden dürüst ve diplomatik bir şekilde ve harbe telmih etmeden bahsetmiş olması da ehemmi- yetle kaydedilmektedir. ... Korsan gemisi Cenubi Atlantikte bir korsan gemisi dolaşıyormuş Londra 21 (A.A.) — Daily Tele- graph, in deniz eksperi ce- nubi Atlântikte bir Alman korsan gemisinin mevcudiyetine dair ortaya bazı emâreler olduğunu kâydetmekte- dir, Eksper cenubi Afrikanm cenup burnu açığında bir mayı tarlasının meydana çıkarıldığını hatırlalmak- ta ve bu maynlerin Rlo de la Platada- ki akibetinden evvel Graf Von Spee tarafından döküldüğünü zannetme- mektedir. Eksper 1917 de ayni munlakaya Wolf ismindeki Alman korsan gemisi tarafından mayn döküldüğünü hatır- Jatmaktadır. Türk Maarif cemiyeti : başkanlığı Ankara 21 (Telefonla) — Türk Ma- arif cemiyeti tarafından seçilen umumi idare heyeti toplanarak idare heyeti baş- kanlığına Edirne mebüsu B. Refet Ülgeni ve başkan vekilliğine de Ağrı mebusu B. Halid Bayrağı seçmiştir. Fransayı şimalden istilâ plânını hazırlıyan Mareşal Schliffen de? günlerde sk sık Sehliffen plânın- ia sehsolunuyor; Almanların Fransayı Tüm eleri için Belçika üzerinden yü- edil imi © düşünmüş, 1914 de tatbik ayn» bü plân, Almanlar 1940 dada en tekrarladılar. * Alfred Schkffen 1833 de Ber- vel, doğmuş ve 1913 de ayni şehirde 1şirnin bir Alman “ 1853 de orduya intisap etti. 1870 - 1871 muharebesinde Mecklembourg Grandükünün erkâm harbiyesindeydi. 1884 de Berlin erkâraharbiyei umumiye- sine çağrıldı. 1891 de bu erkâniharbiye- nin reisi olup 1905 tarihine kadar ayni vazifede kaldı. Fransayı istilâ için plânını işte bu se rada yapmıştır. Plân, bazı tadilâtan sonra tatbik edildi, 1911 de feldmareşal oldu, Masajın mucidi kimdir? yelimanlar umum müdürlüğünde mhhi- bk bay Sadettin (soyadı okuna- bizden menirbe. menşeini, omucidini Ein mucidi diye bir insan yoktur. İd, gede, Hintte, Çinde masaj yapı Mayupt bin senedenberi malümdur. Yunanlı “2 bö oğuştarmayı severlerdi. ar ve , masaja, yıkan- İ manın teferrüatımdas olarak rağbet eder- lerdi. Masaj, daima ampirik şekilde — ya- ni görenek usulile — kullanılırken, 1837 de Lyonlu profesör Martin, bunu Lom- bago denen bel ağrısının tedavisine tıb- bi şekilde koydu. Şimdi masaj elle yahut mubtelif öletlerle yapılmaktadır. Harp tebliğleri | Alman tebliğine göre Douvres ile Calais arasında 6 vapur batırıldı, 4 vapur hasara uğratıldı (AA) — Alman ordusu başkuman- danlığının tebliği: Bütün devirlerin en muazzam taarruz hareketi, ayrı ayrı bir seri büyük taktik muvaffaki- yetlerden sonra, halen ilk neticeleri» ni vermektedir. Vazifesi düşmanın Belçikadaki kuvvetli kıtaları İle Se- danın cenubunda Maginot hattı ara” sında irtibatı temin etmek olan do- kuzuncu Fransız ordusu imha edil miştir. Bu ordu, helen, inhilâl halin. dedir. Genel kurmay ve şimdiye ka- dar yedinci Fransız ordusu kuman- danı iken dokuzuncu ordu kuman- danlığını deruhte etmiş bulunan Ge- nersl Girsud esir edilmiştir. Alman fırkaları, bu taarruzla açılan gediğe girmektedir. Hücum arabaları kıtala- nı ve motörlü kıtaat Arras'ı Amlensi ve Abbevillel almışlardır ve Sommeun şimalinde bulunan Fransız, İngiliz ve Belçika orduları cüzütamlarını bu su- retle Manş sahiline doğru sürmekte- dir. Belçikada kıtalarımız, Gandın şar- kında Escautnun cenubunda müfre- zelerimize karşı koyan düşmana hü- cum etmektedir. Düşmanın Velan- cennes mıntakasında cenuba doğru yarme& teşebbüsleri akim kalmıştır. Hususi bir tebliğle bildirdiğimiz gi- bi, Alman kıtaları, cenup cenahında Iaonu almışlar ve Chemin des Dames yolu ile Alsne - Oise kanalına kadar ilerlemişlerdir. Kıtalarımız, Fransız hücumlarını geri püskürterek, bu mıntakada bir çok hücum arabalarını tahrip etmiştir, Düşman müfrezeleri- nin şimdiye kadar mukavemet gös terdikleri Rethel şehri alınmıştır. Hava kuvvetlerimiz, Alman ordusu” İ nun bu zaferine müessir surette yar- dım etmişlerdir. Havada hâkim olar Tak, nehirler üzerinde geçitleri ve naks| liye müesseselerini tahrip ederek, yü- rüyüş halindeki kollara hücum yapa- rak, dokuzuncu Fransız. ordusunun inhilâlini çabuklaştırmış ve şimdiye kadar düşmanın gediğimizin cenahla- rını tehdit için yaptığı bütün teşeb- büsleri nüve halinde iken boğmuştur. Fransız sahili üzerindeki keşif uçuş- ları esnasında tayyarelerimiz, bir Fransız torpilosunu, 5482 tonllâtoluk Niger donanma sarnıç vâpurunu, Pa» von Fransız kargosunu ve diğer iki kargoyu ağır surette hasara uğratmış” lardır, 20 mayısı 21 mayısa bağlıyan gece, Douvre3 ile Calais arasında ce- man 43 bin tonilâto hacminde 6 nak- iye gemisi ve sarnıç gemisi batırıl- miş, diğer taraftan ceman 13 bin to- nilâto hacminde dört vapur ağır su- rette hasara uğratılmıştır. Düsmanın kayıpları dün 47 tayyareye baliğ ol- muştur. 15 Alman tayyaresi kayıptır. Berlin 21 (A.A,) — Alman ordusu başkumandanlığının tebliği: 20 mayısta, tayyare filoları, Narvik civarında kıtalar arasında vukua ge len çarpışmaya muvaffakıyetle iştirak eylemiştir. Narvik mıntakasında faaliyette bu- lanan İngiliz filosu cüzütamlarına karşı yapılan hücum esnasında, AL manlar büyük muvaffakıyetler ka zanmışlardır. Resolutlon tipi bir safı harp gemisinin kumanda köprüsüne bombalar düşmüştür. Birinci sınıf bir kruvazöre de büyük hacimde bir bomba isabet etmiştir. Bu kruvazörün kaybolmuş bulunduğu tahmin edili- yor. Fransız tebliği Paris 21 (A.A.) — 21 mayıs sabahı tebliği: Bu gece cereyan eden bir çök çarpışmalara rağmen Somme ile Cambra arasında halâ mübhem olan yazivette mühim hiç bir değişiklik kaydedilmemişiir. o Cephenin diğer muhtelif noktalarında, ezeümle Aisne üzerinde ve Rethel bölgesinde düşman hücumları püskürtülmüştür. Tayya- relerimiz düşman gerilerinde şiddet- Mi gece bombardımanlarına devam et- miştir. Paris 21 (AA) tebliği: Somme'in şimalindeki muntakada, tazyikine devam edeh düşman, İleri unsurlarını Amiens ve Avrasa kadar ilerletmeye muvaffak olmuştur. Cep- henin geri kalan kısmında, düşmanın mevzii gayretlerine rağmen vaziyette” değişiklik yoktur. İstihbar hava kuvvetlerimiz ve bom- bardıman filolarımız, bahriye pike bombardıman cücütamlarının işbirliği ile, şiddetli faaliyetle bulunmuş ve durmadan arazi üzerinde düşman kı- talarını hırpalamıştır. Fransız hava kuvvetlerinin ve tay- yare dafi bataryalarının yalnız bizim hatlarımızda, 10 mayıstan 19 mayısa kadar olan devre esnasında düşürdü» ğü düşman tayyarelerinin asgari mik- tarı bugün 308 e varmiş bulunmakta. dır. N . İngiliz tebliği Londra 21 (A.A.) — ingiliz seferi kuvvetleri umumi karargâhının tebik ği: Bugün Scarpenin cenup muntaka- sında Alman zırhlı ve motürlü cüzü- tamları tarafından Selte mevziine mü- kerreren yapılan taarruzlar müttefik kuvvetler tarafından muvaffakiyetle geri püsükürtülmüştür. Belçika ordu- su şimdi cereyan elmekte olan teda- fül muharabenin muvaffakiyetine ge- niş mikyasta yardım etmiştir. — Fransız akşam Almanlar Arras, Amiens ve Abbeville'i işgal ettiler (Başlarafı 1 inci sahifede) Başka bildirildiğine göre, Sornme hat- tı da sağlam surette tutulmaktadır. Son söz olarak şu denebilir ki Sommeden Rene kadar, mükemmel mevzi almış va- Ziyette bulunan Fransız ordusu, Alman hücumlarına karşı koymak için organize olmaktadır. Çarpışmalar devam ediyor Paris 21 (A.A.) — Havas saat 14 de Vaziyet, heyeti umumiyesi itibarile, son üç gün zarfında mahsus surette inki- şaf etmemiştir. Cambrsin'in şarkında, Camrsi ile Pe- ronne arasında çok şiddetli çarpışmalar devam etmektedir. Bütün hu mıntakada vaziyet, esasen müphemdir, Almanların dün zırhlı cüzütamlarından büyük bir kütleyi ileri sürdükleri sanılmaktadır. manlar ekseriyetle faaliyeti derinlik tikametinde kendisini gösteren hafif cü- zütamlarla tmektedir. Alman yü ün umumi vechesi, Somme ve Pas - de - Calais limanları is- tikametinde, daima şarktan garbe ola: İ rak kalmaktadır. Oise ile Meuse arasın- da, Fransız kıtaları bazı geri çekilme hareketleri yapmışlar ve Laon'u terket- mişlerdir, Laon OAlmanlar tarafından harple alınmamıştır. Almanların Rethele Aisne'i geçmek için yaptıkları iki veya üç teşebbüs ve Montmedy'ye yapılan yeni hücumlar, tardedilmiştir. ir Son muharebeler Londra 21 (A.A) —- (Reuter): Do- ğu - şimal cephesindeki Alman tazyiki bu bölgeye nakledilen müttefik müsade- me kıtaları taralından şiddöle püskür- tülmüştür. Alman bücumu evvelkinden daha az şiddette değildi Saint » Oventin'in şimalinde ve gar binde müttefik kıtalarla Alman kıtaları arasında şiddetli muharebeler cereyan etmekte ise de düşman tarafından dün başarılan kazançlar, hücumun evvelki safhaları esnasında elde ettiğinden pek daha az mühimdir. Düşman tarafından dün yapılan en kuvvetli tazyik batı - şimaline doğru Manş limanları istikametinde olmuştur. Fransız kıtaları Cambrai'deki mevzi- lerini daima muhafaza ediyorlar ve Pe- ronne civarında şiddetli bir muharebe cereyan ediyor, Bürada vaziyet hâlâ müphemdir. Zira şehrin Almanlar tara- fından tamamen işgal edildiği mi, yok« harekât hakkında şu haberleri veriyor: | sa sadece bir miktar ilerliyen öncülerin mi şehre vardığı malâm değildir. Alman ordusu tazyikini derinleştirmek suretile cenahlarını genişletmeğe çalış- maktadır. Bu cenahlar, müttefikler tara- fından sıkı bir surette tutulmakta ve av- cı tayyarelerinin refakat ettiği bombar- dıman tayyarelerinden teşkil edilen geniş bir yelpaze Alman kıtaalının cenahlarını himaye etmektedir. Revterin hususi mi habiri bu tayyarelerin havada dalgala- nan büyük bir kuş kümesine benzetile- cek kadar çok olduğunu bildiriyor. Müt- tefik zırhlı kıtaları düşmanı gedikleri'dok durmağa müsaraata çalıştığı sırada gid- detle sarsmakta ve İngiltereden müte- madiyen yeni kıtaat ihraç edilmektedir. Şiddetli mücadele oluyor Londra 21 (A.A.) — Bu akşam Lon- dra askeri mahlillerinden verilen malö- malta göre, Londraya son gelen haberler, İngiliz seferi kuvvetlerinin | kendilerine gösterilmiş olan mevzilerde şiddetle mü- cadele ettiği ve askerlerin kuvvei mane- viyesinin çek mükemmel olduğunu bil- dirmektedir. Cenuba doğru, vaziyet, az sarih ma- hiyetini muhafaza etmektedir. Fakat, bu mıntaka hakkındaki Alman iddialarna rağmen, bu esnada şu cihet malâm ol- muştur ki münteha noktalara yalnız kü- çük motörlü müfrezeler varmıştır. Londra 21 (A.A.) — Garp cephesin- deki vaziyet hakkında, iyettar mah- filler, bunun her zamankinden daha ka- nşık olduğunu söylemektedir. Bu dakikada vaziyet o derece karışık- ur ki, bir tablo yapmak imkânı yoktur. Poşun içinde bitçok noktalar vardır ki bu yerler hâlâ Fransızların elindedir ve | buradaki Fransızlar bu yerlerden muka- bil kücumlar yapmakta ve mükemmel surette harp etmektedir. Alman gayreti: nin hedefi, münakaşa götürmez bir su rette, Manş limanlarıdır. Almanlar, müt- tefik ordunun şimal cenahının münakale- sini kesmek istemektedir. Tank sürüleri, tahrip edebilecekleri her şeyi tahrip ede- rek ve bilhassa terör saçmak niyetini gü- derek bu arazide dolaşmaktadır. Reuter'in askeri muharriri i min edilmekte, ne diyor? (A.A) — Reuter ajansı: nin aske uharriri yazıyor: Cep etra- fmdaki büyük muharebe ilerlediğğçe Ak manların bütün zırhlı fırkalarını kullan. dıkları daha ziyade tebarliz etmektedir. Çok mühim miktarda Alman tankı tah- Londra 21 rip edilmiştir ve ihtiyat tankların da pek yakında tükenmesi beklenmektedir. Bu Almanların bu kadar uzun müd- det idame edebildikleri hücum şiddeti kendiliğinden ağır bir vaziyete sebep olmuştur. Alman münakale hatları müttefikler tarafından müstemirren hava bombasdı- manlarına tutulmuş, muharebenin kan- şıklığı içinde müteaddit Alman ta müttefik hatların gerisinde bul Bu tanklar üslerini kaybetmislerdir. Diğer taraftan tankları sevk ve idare- ye memur Almanlar da 10 gündür de- vam eden fevkalâde bir çalışma netice- sinde bitkin bir hale geldiklerini hesaba katmak icap eder. Bunlar mukavemet- leri gittikçe artari düşmanlarına karşı mücadeleye daha uzun müddet devam mecburiyefindedirler, Müttefik kuvvetler bombardımanlara alışıyorlar, Bidayette Alman bombar manları şaşırtıcı bir tesr yapıyordu. Fa- kat şimdi bombardımanların topçu ate- şinden daha az müessir olduğu anlaşıl- maktadır. Alman hücumları gün aşırı şiddetleniyor Paris 21 (AA) — Almanlar hücumla- rında, artık pek güzel anlaşilmş olan usulü tatbik ve muhafaza cimektedirler; Bir gün İleriye kiş, bir gün nisbi sükünet. Mayi mabrukat temini ve zırhlı vasıta- ların tamiri için zaruri bulunan bir te- vakkuf günü olmuştur. Tabidir ki, bu mebzul malzemehin yasi parklarda toplan- mış olması, müttefiklerin hava kuvvetleri için mükemmel hedef temin etmiştir. Alman ihtiyat kuyretleri Rhin nehrinin yukarı mecrası üzerinde bu nehirle Main zehri arasında bulunmaktadır. Bu ihtiyat kuvvetlerinin 20 (lâ 30 fırka olduğu tah- ve Fransada karşılaşılan müşkülât dalayısile Alman kumanda heye- tinin, bunlardan 3 - 4 fırkasını almağa mecbur kaldığı söylenmektedir. Belçikada vaziyet La Panne ?i (A.A) «Belçika» — Havas ajansının muhabiri, iyi malümat almak: ta olan bir membadan istihbar ediyor: Belçika cephesinde vaziyette terakkuf vere dır. Müttefik kuvvetler Alman tazyikine mukavemet etmekte ve hükümet, zorla İşçiler ordusuna alınabilecek olan bütün eşbasın, blihassa 16 ilâ 50 yaşında bulu- nan kimselerin, poslacıların, şimendifer amelesinin, mühendislerin Fransaya sev- kedilmelerini temine uğraşmakladır. Bun- dan başka fabrikaların âât ve edevaltı, her nevi nakil vasıtaları düşman tarafın» dan kullanılmaması için emin yerlere nakledilmiştir.