14 Mayıs 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5
POLİTİKAZ am Italyanın vaziyeti Almanya, Norveçten sonra Şimali Avrupanın tam mânası ile müstakil ka- lan son üç memleketi Hollanda, Bu seslerle birlikte İngillere ve Fransaya Meri sürülmektedir. Asıl nazırı Mussolini olan Yani asıl faal şefi amiral Cavogmari üyi e mevkiine koyduğu zaman İngiltere ile ablokasının hukuku düvel ahkâmma mügayir Nim ticareti bu yüzden müteessir olduğunu söyledikten sonra: VE sevkulceyş haklarına muhalif olan bu vaziyet de Bu şikâyetten sonra İtajyan amirali otuz beş bin ehemmiyetli bir şey olup İtalyan donanması- driinotunun donanmaya iltihakı Belçika ve İllere ve Fransa ile kendi aleyhine ettikten sonra İtalyada bu hareketi takdir eden ve Miştir, Lüksemburg üzerine, bunların anlaşmış olmaları iddiası ile, hücum haklı gören sesler yüksek karşı İtalyada birçak şikâyetler Bahriye Nezareti müsteşarı, meclisinde Bahriye bütçesini müza- Fransanın tatbik ettikleri deniz olduğunu ve Akdenizde İtalya- «Milletlerin tabii değiştirilmelidir» demiştir. tonluk iki İtalyan süper Min harekete hazır olduğunu haber vermiştir. Bu sözler alkışlandığı zaman Mussolini de mecliste hazır bulunmuştur. © — Büyük devletlerin bepsi de otuz beş dir. Fakat buna ilk başlayan İtsiyanın Ması İtalyanın siyasi cesaretini arttırmış İtalyan devlet adamlarınm ve müesseselerin! Sözleri ve neşriyatı kalka tabrik ettiğinden Yişler yapılmış ve İngiliz teba: genin iş İline İm Me Vaziyet almaktan gayesi Fransa or duduna bağlamak ve bu suretle dolayısil ei hakikaten harbe gireceği beklenemez. da bulunmak olmalıdır. Lâkin tonluk süper âritnotlar yaptırmakta- gemileri şimdiden harbe hazır bulun- görünüyor. in müttefikler aleyhindeki İngiltere ve Fransa aleyhine nüma- uğramıştır. İtalyanın böyle hasma- ie kendi müttefiki Almanyaya yardım- F.E Kara, deniz ve hava hizmetlerinde muvaffak olanlara e Üç nizamnamenin yerine ikramiye verilecek kaim olmak üzere yeni bir nizamname hazırlandı Ee mak Ankara 13 (Telefonla) — Ordu 1k- | fâmiye nizamnamesi ile askeri fabri- | kâlâr umum müdürlüğü ve harita genel direktörlüğü ikramiye nizam- Mâmeleri yerine kaim olmak üzere yeni bir nizamname (hazırlanmıştır. Bü nizamnameye göre kara, deniz ve hava hizmetlerinde mükifata lâyık Muvaffakıyet gösterenlere İftihar atış ikramiyesi veya kıla hediyeleri verile cektir. Her sene yeni gelen erler arasında i sene nihayetine doğru bir oku- Mâ, yazma müsabakası yapılacak ve bölüklerde okuma, yazma öğrenenle- Tin adedlerini en fazla çoğaltan öğ- retmenlere de ikramiye verilecektir. Bundan başka hazer ve seferde müsademelerde fevkâlâde yararlık gösterenlerden subaylara iki maaş Akrepleri imha Mardinde bu sene de müca- deleye başlanıyor Mardin 13 (A.A.) — Geçen sene cümhuriyet müddeiimumisi Aşir Aksu | tarasından tesis edilen «Akrep imha ce- Miyeti> bu yıl mücadeleye daha geniş bir şekilde başlayacaktır. Geçen sene ya- pılan üç aylık bir mücadele neticesinde veri iki kuruştan 23,394 adet akrep Satın alınarak imha edilmiştir. : Cemiyet bu sene Hasankeyf nahiyesi Gürs mıntakası köylerinin bazıların- da, çarpmasile beraber ölümü intaç eden akrenlerle şiddetli bir mücadeleye geçi- | bilmesi için mezkür yerlerde ve Nu- Kiziltepe o kazalarımızda birer mücadele şubesi açacaktır. | Geçen sene kazalara dağınlan akrep #eromlarından büyük faydalar temin İmiş, akrep çarpmasına uğrayıp mü- hakkak bir ölüme mahküm olan birkaç vatandaş kurtarılmıştır. Bu sene daha fazla serom dağıtılacak ve bu seromlar fından sokulanlara meccanen Pırınga ettirilecektir, GÜNÜN Meşhur bir kumarbazın ANSİKLOPEDİSİ nisbetinde para ikramiyesi, erbaşlara 30 lira, erlere de 20 lira ikramiye ve- rilecektir. Nimanamede orduya mali ihtira- larda bulunanlara, binicilik ve hay- van terbiyesinde muvaffakıyeti görü- lenlere, ecnebi dillerde temayüz eden- lere, telif ve tercümelerde bulunanla- ra, harita, kroki ve hava fotoğrafisi almakta büyük muyaffakıyeti görü- lenlere, rekor kıranlara Genel Kurmay başkanlığınca taköir edilecek kıymette ikramiye verilmesine dair hükümler olduğu gibi askeri fab- rikalarda müteamil usul ve imelâtı ıslâh ve tevsi edenlere, tehlikeli ve edenlere verilecek ikramiyeler hak- kında da hükümler vardır. Hollanda ve Belçikadaki talebe Tahsil şeraiti daha müsait bir memlekete nakle- dilecekler Ankara 13 (A.A.) — Hariciye Vekâ- Jetine en son gelen haberlere göre, Hol- landa ve Belçikadaki talebeler İle elçi- lik ve konsolosluk mensupları ve La Haye'de ticaret müzakeresine memur heyet Azası, kâmilen sıhhat ve afiyet- tedir. Hollanda ve Belçikadaki bütün Türk talebelerinin bugünkü © vazi- İc yette, tahsil şeraiti daha müsait bir memlekete nakilleri için hükümetçe icab eden tedbirler alınmıştır, Edrinede hayvan sergisi Edirme 13 — At, sığır, inek ve koyun şubelerini ihtiva eden ehli hayvan ser- isi merasimle açılmış 2300 Tirayı bulan mükâfat dağıtılmıştır. basit gıda icad etti SANDVİ Biraservilerde Ali Tatoğlu imzasile bize Mektup yazan bir karilmiz soruyor: «Sandviç kelimesi Jisanımıza sirdi. Kimi #endviç diye inceltiyor, kimi sandoviç di- Ye kalınlaştırıyor. Bu sözün mânası, men- #İ nedir? Telâffuzu nasıldır?» ... Kelimenin asıl imlâsı sandwich ve telâf- Tuzu «sandulçodir. İngilizce bir ismi hastan Mimi cins haline sokulmuş, sonra bütün ii- Savlara geçip köylere kadar yayılmış olan Y6 bize dahi gelip sandviç şeklini alan bu Yelimenir. ve ifade ettiği basit gıdanın ga- TİP bir hikâyesi vardır. Bandwich (Sanduiç) kontu olan ingiliş Yohn Montagu gayet kumarbaz bir zatmış, Kendini o kadar oyuna verirmiş ki, yemek Yemeği unuturmuş. Efendisinin aç kaldığı- DA Örülen uşağı, iki ekmek dilimine yağ sü- TÜP, aralarına Jsmbon, yahud peyhir. ya- Kez ciğeri koyup kerdisine usulle ve- tirmiş. Lord Sandw'eh de bunları yeşil çu- bah masanm başında yerken oyununa de- vam edermiş. Eşi dostu bunu görerek klübün garsonu- na: — Sandwleh'in yediğinden bana da yap. — Bir Sandırlch de bana... - diye gakala” şirken, bu söz ve bu derme çatma yemek yemek usülü klübün ve Londranın bhudud- ları dışına taşmış, bütün dünyanın malı ol- muş. Sandriç bizde âdeta francalanm ortasını yarp arasına bir dilim peynir sokmak de- recesinde büsbütün basitleştirilmiştir. Fa- kat iki dilime sürülen tereyağını tuzla ve hardalla lezzetlendirmek, ondan sonra ©r- tasına ayrıca nevale koymak, yahud biçim- Ni kesilmiş ekmepi kızartmak suretile bir de- receye kadar mutenalaştınlan sandviçler elbette makbuldür, Kazanç vergisi kanununda tadilât Hazırlanan kanun projesi bugünlerde Meclis umumi heyetinde görüşülecek Anonim ve eshamlı şirketlerin kazanç vergisi yüzde on birden yüzde on beşe çıkarılıyor Ankara 13 (Telefonla) — Kazanç vergisi hakkındaki 2395 ve 7720 sayılı kanunların bazı maddelerinin değiştirilmesi ve bazı maddelerine yeni hükümler flâvesi hakkın» daki kanun projesi bugünlerde meclis umumi heyetinde görüşülecektir. Yeni pro- Je le 2305 sayılı kazanç vergisi kanununun vergiden istisna edilen teşebbüsler ile şahız- lari gösteren üçüncü maddesinin 19 uncu fıkrası şu şekilde tadil edilmektedir: «Ecnebi devletlerin Türkiyede bulunan elçi maslahatgüzar konsolosları ile maiyet- lerinde çalışan memur ve müstahdemleri- nin ve Türkiyede resmi bir vazifeye memur edilen veya tahsil gören ve Istihkakları mensup oldukları devlet umumi bütçesin- | den veya hususi idare veya belediye bütçe- lerinden ödenen memur ve mürtahdemlerle talebenin maaş ücret ve tahsisatları» Ayni kanunun dördüncü maddesinin. bit numaralı bendinin D fıkrası da aşağıdaki yekilde değiştirilmektedir: «Hususi ve âdi şirketlerde mükellef aşa- Gıdaki şekilde tayin olunur: Şirketi iânre eden şerikler mütenddid ol- duğu takdirde şirket muamelâtından dola» yı tarholunacak verginin tamamından bün- ların her biri müteselsilen mesuldür. Şirketi şeriklerden birisi idare ettiği ve bu şirket hakkında yapılıcak takibat kıs- men veya tamamen semeresiz kaldığı tak- dirde aranan miktardan diğer şerikler mü- tesaviyen mesuldürler. Ancak ceza zam- ları yanız şirketi idare eden şerikten isle- mebilir. Şirketin idaresi yeriklerden gayri bir şahsa tevdi edilmiş ise vergi mtikelefi bu şahıstır. Ancak bu şahıs hakkında ya- pılan takibat neticesinde alınamayan vergi ve cezaları baliği şerik olanlardan müte- ssviyen alınır.» Gene mezkür kanunun 12, 13, 16, 20, 30, 31, 37, 40, 50, 57, 74, 80 ve BI incel maddele- rinde yapılması teklif edilen değişikliklerle Kazanç vergisi nisbetleri kısmen değiştiril- mekte, mükellefiyet mevzuu ihtiyaca göre tadil edilmekte ve verginin tarh ve tahakkuk usulleri, kaçakçılığı önliyecek bir şekilde, yeniden tanzim olünmakladır. Merkezleri Türkiyede bulu- nan anonim şirketlerin * vergileri arttırılıyor Bunlardan 31 ipci maddede yapılan tadil #le merkezleri Türkiyede bulunan anonim şirketlerle eşhamhı şirketler ve merkezleri ecnebi memleketlerde bulunan bu gibi şir- ketlerin Türkiyede çalışan şube veya teşek- küllerinden alınmakta olan kazanç vergisi yüzde on birden on beşe çıkarılmaktadır. Bu maddeye ayrıca şöyle bir fıkra da Yâ” ve edilmektedir: 43659 sayıh kanun kükümlerine tâbi müs esseselerin, idare m i reisi ve azalarile mürakiplerine ve müdür ve müstahdemle- rine verecekleri temettü ikramiyeleri 32 n- cl maddenin ikinci fıkrasında yazılı nisbet- lere göre vergiye tâbi tutulur.» Yeni proje ile 2365 sayılı kazanç vergisi kanununa ilâve edilmesi tekli! edilen hü- kümlerin başlıcaları şunlardır: «Beyannamelerine bilânço ve kâr ve za» rar hesabı raptetmek mecburiyetinde olan mükellefler, beyannamenin taallük ettiği hesap devresi içinde amortismana tâbi tüt- tukları kıymetler We her birine tatbik et- tikleri amortişman nisbetini ve amorte et- tikleri kıymet miktarile kalanı müfredatlı olarak gösterecek bir cedvel ile mezkür he- sap devresi de dahli olmak üzere, e tarihe kadar safi kârlarından ayırdıkları ihtiyat âkçelerinin her seneye üld miktarlarını ay- rı yn gösterecek diğer bir codveli de rap- tetmek mecburiyetindedirler. Hayat sigorta şirketleri, bu cedvellere ilâ- veten beyannanıenin taallük ettiği hesap devresile bundan evvelki devrelere ald ri yazi ihtiyatlarını müfredatı listesini ve ay- ni devrelerde ecenbi reassüirörlere terkedilen primlerin müfredatlı listesini de beyanna- melerine buğlamağa mecburdurlar.» Bu hükümler kazanç vergisi kanununun on birinci madedsine ilâve edilmiştir. On yedinci maddeye eklenmesi teklif edilen fık- ra da şöyledir; «Aralarında hususi veya adi şirket kur- muş olan şahıslar bu şirketin islerini, müs- takil bir yer tahsis etmeksizin kendilerine veya başkalarına aid mağaza, dükkân veya yanhanelerde tedvir ettikleri takdirde hu- susl veya adi şirketin vergisine de, bü iş- lerin tedvir edildiği yerin gsyri safi iradı matrah ittihaz olunur» Yen! proje ile 2396 sayılı kazanç vergisi kanununu tadll eden 2729 sayılı kanuna bağlı cedvele yeni üç fıkra daha Uâve edil- mektedir. Bu, fıkralarla: 1 — Türkiyede yerleşmiş veya yerleşmiş sayılan ecnebi müssseseler; aymi İşlerle uğraşan ve sermayesi elli liradan fazla veya az olan an ted, kazanç dağıtan kooperatif ve eshamsız komandit şirketlerle, 2 — mi mülhak ve hususi bütçeli d esses#lere ve menafüü umumiyeye hadim cemiyetlere aid alup ticari bir gaye takip eden müesseseler 2729 sayılı kanuna bağlı cedvelde gösterilen miktara İlâyeten her şube ve bu şubelerde çalışan müstahdemleri için ayrıca kazanç vergisi vermekle mükel- )ef tutulmaktadırlar, Her şube ve şübeler- de çalışan her müstahdem için verilecek vergi miktarı yeni cedyelde ayrı ayr: gös» terilmiştir. Harp tebliğleri Belçika kuvvetleri İngiliz ve Fransız kuvvetlerile sıkı bir irtibat halinde harbediyorlar Alman askeri tebliği, Almanların Li&ge şehrine girdiklerini ve Li&ge kalesinde Alman bayrağının dalgalandığını bildiriyorsa da bu haber teeyyüd Paris 13 (A.A) — 13 mayıs sabah tebliği: Hollandada ve Belçikada bilhas- sa Albert kanalının şimal bölgesi mınta- kasında, bu kanal ile aşağı Rivin arasın- da ve Tirlemont'nun cenubu şarki mın- takasında ve Belçika Ardenneslerinde, | düşmanın hücumları şiddetlenmektedir. Fransa - Belçika hududunda, Longwy- den Moselle'e kadar, şiddetli bombardı- manlara rağmen, mühim değişiklikler ol- mamıştır, Bu mmtekanın daha şarkında kayde değer bir şey yoktur. Dün akşama doğru ve gece hava kuv- vetlerimiz, Alman kollarına bombalarla ve mitralyözlerle hücum etmiştir. 12 ma-! yıs akşamı 12 Alman tağyaresi düşürül- müştür. Fransiz akşam tebliği Paris 13 (A.A) — 13 mayıs akşam tebliği: Alman kıtaları bugün gerek Hollandada, ge- rekse Belçikada kütle halinde hücumlarına İ devam etmişlerdir. Almanlar Hollandada ezcümle Meusein cenubunda bir ilerleme başarmışlardır. Belçikada Salnt - Trond bölgesinde Fran- sısların bilhassa muharebe arabalarile yap- akları mukabil bücumlar düğmana ağır zayiai verdirmiştir. Almanlar Belçika Ardenlerinde bilhassa ehemmiyetli bir gayret göstererk ilerlemeğe muvaffak olmuşlardır. Süvari müfrezeleri- miz geciktirmeden İbaret olan vazifelerini ifa ettikten sonra düşmanın bir kısmına ulaştığı Mevse üzerine çekilmişlerdir. Düşman Longwyye şiddetli bir tezyikte bulunmuştur. Düşmanın gerek buradaki, gerekse Mosellenin şarkında ve Sarre böl- gesindeki hücumları püskürtülmüştür. Rhin üzerinde kayde değer bir şey olma- mıştır. Müttefik, bombardıman tayyareleri has- mın kıtaat kolarma hücum suretile kara kuvvetlerin yardım hareketlerine devam #Y- lemişlerdir. Bu hareketler esnasında 15 düş- man bayyaresi düşürülmüştür. Cephe gerilerinde, düşen hava kuvvet- leri mükerrer bambardımanlara rağmen askeri bakımdan pek ez ehemmiyeti olan hasarlar mm ngiliz tebliği Londra 13 (A.A) — İngiliz umumi karargâhından tebliğ ediliyor: İngiliz kuvvei seferiyesinin, Fransız kuvvetleri le müştereken yaptığı ileri hareketi, Bel- çikada program mucibince o muvaffaki- yetle devam etmektedir. Süvarilerimizle düşman arasında ya. | pılan ufak taarruzlar lehimize neticelen- miştir, Belçika tebliği Brüksel 13 (A.A.) — Belçika tebii ği: Dün gece muhtelif noktalarda müsa- deme olmuştur. Sabahleyin metörlü düş- man kuvvetleri bütün mevzilere yeniden taarruzlar yapmışlardır. " Belçika kuvvetleri İngiliz ve Fransız kuvvetlerile sıkı bir irtibat halinde mu- harebe etmektedirler, Brüksel 13 (A.A) — 13 mayıs öğ- le vakti neşredilen Belçika tebliği: Muh- telif noktalarda Belçika kuvvetleri ile düşman arasında çarpışmalar olmuştur. Belçika kıtaatı, mevzilerini muhafaza et- mişlerdir. Sabahleyin Almanlar, mevzi- lerimize karşı yeni hücumlarda bulun- muşlardır. Kuvvetlerimiz, Fransız ve İn- giliz kuvvetlerile sıkı temaslarını muha- faza etmek suretile çarpışmaktadırlar, Brüksel 13 (A.A.) — 13 mayıs ak- şam tebliği: Bütün gün kıtalarımız çetin muharebeler vermiş, her tarafta düş mana muannidane bir surette mukave- met etmiştir. Düşmanın eline geçen bir köy mütte- fik hücum arabalarının müzaheretile Bel. çika kıtaları tarafından yapılan mukabil bir hücum neticesinde geri alınmıştır. Son günlerdeki harekât ömasında ba- zı piyade, bisiklet ve avcılarımız büyük bir cesaret ve kahramanlık göstererek te mayüz etmişlerdir. İşgal edilen topraklar üzerine düşürüş | len bir Belçika tayyaresinin mürettebatı Alman hatlarını geçerek o mevzilerimize ulaşmaya muvaffak olmuştur. Hollanda tebliği Amsterdam 13 (A.A) — 13 mayıs tarihli Hollanda akşam tebliği: O Yese5 geçen Alman kıtaları tuğyanlarla hima- ye edilmekte olan Geldebrand vilüyeti- nin garbinde kâin mevzilerimizle muh- telif noktalarda temasa girmiştir. Şimal vilâyetlerinde, Alman kıtaları muhtelif noktalarda Yerel ve Zuiderzeye varmışlardır. Memleketin bu kısmında" ki hudut kıtalarımız hafif zayiatla geri EN ve esas mevzilerimize varmışlar- er, Alman zırhlı araba kolları Brabantın şimal kısmında sLangstranta a ulaşmış- lardır. : Rotterdamın cenup kımında henüz kuvvetli surette müsellâh fakat topçusu olmıyan birkaç müfreze mevcuttur, Almanların havadaki büyük üstünlük- lerine rağmen Hollanda hava kuvvetleri istisnai bir cesaretle mühim düşman he- deflerini bombardıman etmislerdir. Alman tebliği Führer'in umumi karargâhından 13 (A.A.) etmemiştir — D, N. B. ajansı bildiriyor: 13 mayıs askeri tebliği: Garpte, pazar günü Alman İleri hare- keti, iyi bir şekilde inkişaf etmiştir. Hollandada, Alman Kıtaatı, Zuldwillem kanalı garbinde ilerlemektedirler. Bu kıta- lar, Rotterdam civarına hava yolile indi- rilen kuvvetlerle irtibat tesis etmişlerdir. 'Belçikada gene Alman kıtaatı, Albert ka nalının Hanolt şirmelindeki kısmından ge- çid açmağa teşeobüs etmişlerdir. Liege'in garbinde kılalarımız Meuse'in şimalinde garbe doğru İlerlemektedirler. Bunlar, (ege şehrine girmişlerdir. Bu sabahdanberi bayrağımız Llege kalesi üs- sünde dalgalanmaktadır. Kalenin diş is- Uhkâmlarından bir kaçı henüz mukavemet etmektedir. Ourthe'un garbinde ve Belçika cenubun- da kuvvetlerimiz Fransız kıtalarını püs- kürtmüşlerdir. Bu muntakada fırkalarımız süratle ilerlemekte ve bugün için tesbit edilen hedeflere yaklaşmış bulunmaktacır- Jar, Sarrebruck'un cenubunda ve Çifie kip- rüler mevkiinin e#nubü şarkisinde mevzi- lerimiz ileri götürülmüş ve bir kaç yüz esir alınmıştır. Ordu, Seri hareketinde tayyarelerin top- lu kitaata, yürüyüş halindeki kuvvetlere ve demiryollarına yaptıkları taarruzlardan, müsmir yardımlar görmüştür. Bunun ha- ricinde tayyareler, garpteki harekât saha- m üstünde hava üstünlüğü elde etmek için yaptıkları büyük müendeleye hissedilir muvaffakıyetlerie devam etmektedirler Pazar günü, takriben 320 düşman tayya- resi tahrip ettik. Bunlardan 58 tanesi ha- va muharebelerinde, 72 si hava dafi ba- taryalarımız tarafından ve mütebakisi ka- rada tahrip edilmiştir. Yalnız, Maastrleht civarında Meuse üstündeki köprülere ya- pılan taarrurlarda hava daf! vasıtalarımız 25 tayyare düşürmüşlerdir. Avcı tayyarele- rinden müteşekkil bir fi8o 16 düşman tüy- yaresi düşürmüştür. Bizim saylatımız, düşmanın zayiatile ve dünkü gün elde edilen muvaffakıyetlerle mukayese edilirse hafif kalır, Denizlerde, düşman keza mühim Zayla- ta uğramıştır. Hollanda sahlli açıklarında bir kruvazör, bombalarla ciddi basarı uğ- ratılmıştır. Southampton tipi bir kruvazör we 15,000 tonluk bir nakliye gemisi batırl- mıştır. Ayrca yedi tane yük gemisine isa- bet vaki olmuştur ve bunlar yakılmıştır. Küllyetli düşman kuvvetlerinin görün- düğü Narvik önünde bir muhrib ve Hem- mesoy önünde bir kruvazör, bombalarla elddi hasara uğratmıştır. Merkezi Norveçte Masjden ve Me yaki- nında harekât yapan Alman kıtaatı tâke viye edilmiştir. Narvik grüpü, sayi isibarile fazlasile talk v düşmana karşı yararlıkla çarpışmaktar
