5 Mayıs 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

POLİTİKA Italyanın lisanı değişti hariplik Avrupada siyasi vaziyet birdenbire değiştiğinden askeri vaziyette dahi büyü bir tahavvül hasıl olmuştur. Harbin bidayetindenberi gayri mu- namı altında bitaraflık gösteren ve bu yolda her tarafa ve bahusus Müttefiklere teminat veren İtalya, Norveç harp sahnesi olduktan sonra lisa- Bini değiştirmiştir. Matbuatı ve belli başlı siyasi adamları müttefiklere en şid- hücumları yaptıktan başka Almanyanın gayri mağlüb olduğu yolunda Müddelyatta da bulunmağa başlamışlardır. Bu suretle efkârrımumiyeyi askeri vaziyetin güya müttefiklerin aleyhine döndüğüne iknaa çalıştıktan sonra İtalyanın Devlet adamları İtalyanın harbe memesi gayri mümkün olduğunu ilân ettiler. İtalyanın bu tavrı hareketi Yette yeni bir plânı olarak telâkki edilmiştir, İngiltere, İtalyanın hakiki hi öğrenmek için harp iktisadiyata esası üzerinde kârlı bir ticaret muahe- min akdini teklif etmişt. Fransız Başvekili dahi İtalya ile anlaşmağa Fran. hazır bulunduğunu ve bunu resmen bildirdiğini parlâmentoda iki defa beyan etmiştir. Fakat bu tesebbüslerden henüz bir netice çıkmamıştır. Fransa Başvekili. BİN ahiren beyan ettiği veçbile Norveçteki harekât, müttefiklerin şimalde hri televvukunu daha ziyade sağlamlaştırmış olduğundan ve Alman filosu- | Bun hemen hemen yarısı tahrib edildiğinden İngiltere ile Fransa hükümet- İ, artık Şimal denizinde bulundurulmasına ihtiyaç kalmıyan donanmaları- Man mühim hir kısmını her ihtimale karşı Şarki Akdenize nakletmişler ve bu Mıntakada çok sıkı emniyet tedbirleri almışlardır. Mektep maç Galatasaray, Boğaziçi ile 1 - 1 berabere kaldı Hayılarpaşa, Hayriyeyi 3 - 1 yendi İstanbul maarif müdürlüğü tarafından trtip edilen mektep maçlarının finali Şeref stadında yapılmıştır. müsabakalarda almacak eticeler 5 danberi devam eden mektep maç- nin şampiyonunu meydana çıkaraca- İidan »tad üç bine yakın bir meraklı ilesi tarafından çevrilmişti. Haydarpaşa - Hayriye ünün ilk maçı saat 15 de Haydar- De ile Hayriye lisesi arasında yapıldı. müsabakanın galibi mektep maçla- apda üçüncülük derecesini kaz 29 her iki takım en kuvvetli #ahaya çıkarak şu şekilde dizildileri aşa; Sabri - Sadettin, Niyazi - Yihan, Tarık. Kemal - Suad, İbrahim, Memduh, Müzdad, Halid. Hayriye: Nevzad - Mastafa - Galip, Necmi, Faruk. Arif - Salih, Tevhid, Or- Ban, Kadir, İsmet. Hakem Şazi Tezcan. Oyun çok seri başladı, Karşılıklı akın- lar arasında geçen ilk dakikalardan son- *a Haydazpaşalılar yavaş yavaş hâkimi- Yeti alarak rakiplerini tehdide başladılar. igvirhaf Tarıkın çok güzel desteklediği İaydarpaşa hücum hattının netice al yası her an bekleniyordu. Nihayet bek- > ol 18 inci dakikada İbrahimin si rl le oldu, Üç dakika sonra da Mem- İh takımının ikinci golünü yaptı. yedikleri goller (Hayriye kenarını harekete getirdi. o Mer- &den yaptıkları seri bir hücumda bir 1 valtı kazandılar ve Orhan bunu go- tahvil etti. 2 l stüste ye) vaziyete giren oyun süratlendi. tenin nihayetine doğru Müzdad ka- gvinin hatasından istifade ederek Hay- “paşanın üçüncü golünü yaptı ve bi- İı devre 3-1 bitti. jj inci devrede iki taraf da bütün ener- yi tile oynamalarına rağmen bu netice- H, Pğimiremediler ve müsabaka 3-1 “riyenin mağlübiyetile nihayetlendi. aYdarpaşalılar bu galebe ile mektep açlarının üçüncülük mevkiini elde ev "8 oldular. Galatasaray - Boğaziçi “nün ikinci maçı Galatasaray ile Bo- rasında yapıldı. Bu karşılaşma” tak, Elibi şampiyon olacağından her iki nrlan, PU Maç için haftalardanberi har va mi akta idi, * 16.30 d. haya çıkan takımlar tekilde dizildiler; e Y: Necmi - Ali, Talât - A- Mi, Hal Mahmud - Mustafa, Aydın, r. Nuri, Bülend. Eni, Sazci: Halil - Süreyya, Rahmi - Teni » Niya özlem Sami Açıköney. her işe Boğaziçi başladı. İlk anlarda arkad kn maçın heyecanından kurtu- Ve mügpi cihetle gelişi güzel oynuyor du Nip baka bu yüzden zevksiz oluyor- takıma yet 15 inci dakikadan itibaren notmal bu tutukluktan kurtuldular ve Boğaz, yun kendimi gösterdi. Bu sırada hicmi açıklar, vastasile yaptığı olayord Galatasaray kalesi için tehlike > Fakat yapılan müteaddit akın- Vermi, ,<imlerin acelesi yüzünden netice 28 ine bulunmsi dakikada müdafilerin İlerde solda pdan östifade eden Gulatasa- favyli, an ani bir hücum yaptı, Bu akın kalecir kesildi. Çekilen favule Boğaziçi Yavaş eni bir çıkış yaptı ve Aydın Bolünü yi tüle Galatasarayın yeğâne ! larının finali Boğaziçinin hâkim oynamasına rağmen | birinci devre 1-0 Galatasaray lehine bitti, İkinci devreye Galatasaray çok canlı başladı. İlk anlarda üstüste yaptıkları akınlarla Boğaziçi kalesini tazyik ettiler. se de netice alamadılar. BİR KAZA Devrenin 14 üncü dakikasında Gala- tasarayın soldan yaptığı bir hücumda solaçık Bülend topla giderken Boğaziçi kalecisile çarpıştı ve bü çarpışmada her ikisi de yere yuvarlandılar, Aksi bir te. sadüf olarak ters bir vaziyette bacağı altta kalan Galatasarayın bu genç ve is- #datlı oyuncusunun sol bacağı bilek ke- miğinden kırıldı. Bu hâdiseden dolayı oyun on dakika kadar inkıtaa uğradı ve sıhhi tedabir alınarak Bülend imdad otomobili ile derhal hastaneye kaldırıldı. Oyuna tekrar başlanıldığı zaman her iki! taraf sporcularının morallerinin bozul- duğu isteksiz bir şekilde oynamaların- dan belli oluyordu. 10 kişi ile kalan Galatasaray oyunda- ki nisbi hâkimiyetini kaybetmiş ve hü- cum sırası Boğaziçine geçmişti. Nitekim birbirini takip eden bu akınların birisin. de Niyazi bir karışıklıktan istifade ede- rek 18 inci dakikada takımının beraber- lik sayısını yaptı. Galatasaraylılar bu golün ofsayd ol- duğuna itiraz ettilerse de hakem kara- rını değiştirmedi. Müsabaka bundan son- ya sert bir şekil aldı ve bu netice değiş meden İ-l beraberlikle nihayetlendi. Bu maçın beraberlikle bittiği takdir- de yarım saat temdit edileceği evvelce ilân edildiği halde hakem bu temdidi yapmadı ve bu suretle mektepliler şam- piyonu belli olamadı. Şampiyonluk için her iki takım bir kere daha karşılaşa- caktır, ' Beyoğluspor, Demirsporu 2-1 mağlüp etti İki Ankara, üç İstanbul klübü arasında milli küme harici olarak tertib edilen spor kupası maçlarına dün İstanbulda devam edilmiştir. Bu deplâsman maçı için An- Karadan şehrimize gelen Demirspor takı- mı, ilk müsabakasını Beyoğluspor klübile “Taksim stadında 1500 kişiyi bulan bir #€- yirei kalabalığı önünde yaptı. Takımlar sa- haya çıktıkları zaman şu şekilde yer ak moda oğluspor: Yanko - Civelek, İstavro - el Maroli, Etyen - Filip, Temi, Mest. mezi, Bambino, Şükrü. il Herket > Demirspor: Hilmi - Gazi, 2005 han İbrahim, İbrahim - Salih, Arif, Hak- kı, Fahri, Zeki. Hakem: Nari Bosut. y Oyuna Peralılar başladılar. İlk on daki- ka nisbi bir hâkimiyet kuran Peralılar, 8 inci dakikada topu solaçıkları Şökrüye gönderdiler. Şükrü seri bir inişe kale çiz- gisine kadar geldi. Ortaladığı topa çok nefis bir kafa vuran Tomi Beyoğlusporun #k golünü temin etti. Bundan sonra de- vamlı tazyiklerle rakiplerini bunaltan De- mirsporlular ezici bir hâkimiyet kurdular- sa da, bu hâkimiyetlerile mütenasip gol temin edemediler, 30 uncu dakikada De- mirsporlular bir penaltı kazandılar. bir vuruşla, kaleyi gafil avlıyan Şevket beraberlik golünü yaptı. 40 ne: dakikada yanlış bir ofsayd tebiye- si yapmak isteyen Demirspor sağ müdafti Gazi, takımı aleyhine bir gole sebep oldu. Maroliden güzel bir pas alan Tomi rahat bir sürüş ve vuruşla İkinel golü de yaptı. Devre de bu şekilde bitti. İkinci devrenin bemen hemen tamamı “Demir memleketi Almanya 10 milyon tonluk demir ihtiyacının 9 milyonunu buradan alır Isveç demirlerinin Norveçin Narvik limanı vasıtasile ihraç Norveçin istilâya uğraması, Almanla- ğ nn İsveçten almakta bulundukları de- miri günün meselesi yapmıştır. İsveçte dört beş yerde demir. madeni vardır. Fakat bunların içinde en ehemmiyetlisi $ ve en halis demir cevheri çıkaran, Ki- runa şehri civarında bulunan mâdenler- dir. Kiruna, İsveçin cn şimal tarafında, kırmızıya boyanmış bir kaç yüz ahşap & evden mürekkep küçük bir kasaba- dır. Bütün İsveç şehirlerinde olduğu gibi bu kasabada da 2 - 3 sinema, bir kaç otel vardır. Kasabanın ka leri aki pantalonu giyerler. Kasabalarına gelen bütün ecnebilere karşı derin bir itimadsızlık gösterirler. İşte Skandinav- yada Almanya ile müttefikler arasında cereyan eden muazzam o mücadelenin mihverini teşkil eden İsveç demir cev- herlerini' sihesinde taşıyan Kiruna kasa» basının kısaca tasviri budur, Kasubaya daha varmazdan evvel uzak- tan bodur dağlar görünür. Dağlarn yüksekliği, bir kaç yüz metreyi geçmez. Yarı yarıya karlarla örtülü olan etrafta» ki dağların yamaçlarında kazılmış tara- çalar ve bunların eteklerinde tek tük yükselmiş ağaçlar vardır. Buralarda yeni Ginedeki altın madenlerinin etrafında görülen şairane manzaralardan eser yok» tur. Kasabada evlerinin kapıları önün- de kocalarının, kardeş veya sevgilileri- nin dönüşünü endişe ile bekleyen kadın- lar görünmez. ma ne şairane, ne güzel ve ne de ayı celbedici bir şehirdir. Fakat bu- rası, zengin, son derece zengindir. Al manların bu kasabaya âşık olmalarının sr ve hikmeti budur. Kasabanm alâkayı celbetmemesinin sebebi de demir cev- herinin yeraltından değil, sathından çı- karılmasıdır. Buradaki demir ocakların. da galeriler, tüneller ve kuyular yoktur. Kıymetli demir cevherini bol bol çıkar- mak için etrafındaki sıtların yamaçları- na kazma vurmak kâfidir. Buradaki ocaklarda demir cevherini şıkarmak için ameleler, başka memle- ketlerin kömür ve altın ocaklarında ol- duğu gibi yeraltında biç bir zaman gü- neş yüzü görmeyen ratip ve kuvvetli bir kaş yüz metrelik kuyuların dibine ine rek kaya ve toprakları kazmalarına zum yoktur. Çirkin fakat pek zengin ka- dınlar gibi Kiruna kasabası da sahip ve sakinlerine tehlikesiz, endişesiz, helecan- İ sız kolay ve müreffeh bir hayat temin ediyor, Helecansiz tabirini yalnız yerli halk için kullanmak lâzımdır. Çünkü kasaba- yı ziyaret eden ecnebilerin vaziyeti fark- hdır. Etraftaki dağ yamaçlarından demir cevherini kolaylıkla ve bol mikdarda çıkarmak için her gün patlıyan dinamit lâğımlarının korkunç gürültüleri ve evler ile otellerin camlarını zangır zangır tit- Kırkpınar güreşleri Serbes güreş müsabakaları da yapılacak Ankara 4 (AA) — Bu sene Edir. nede yapılacak olan Kırkpmar güreş müsabakalarına Beden terbiyesi ge- mel direktörlüğü güreşçileri de işti- Tak edecekler ve yağlı güreşlerden başka serbes güreş müsabakaları da yapacaklardır. Edirneye güreş için etraftan gelen ve bir çoğu Halkevleri mensupları olan halk güreşçilerinin, güreşlerin devam ettiği günlerde, Edirnede, Edirne Halkevi tarafından misafir edilmeleri için Cümhuriyet Halk Partisince ted- bir alınmıştır. Ayrca. yağlı güreşte, her siklette birinci ve ikincilere ve serbes güreşte birincilere | «Kırkpınar güreşleri C. MK. P. armağanı 10/5/940> yanlı cep saatleri hediye edilecektir. EEEEEŞ EEE ŞEŞEN ENER RAE ERER EE Demirsporun hâkimiyeti altında geçmiş olmasına rağmen muhacimlerinin becârik- n ve etkek- demirlerin vapurlara kolayca yükletilmesini Iruna edilmesinin sebebi nedir? temin eden tesisatın bir kısmı Kiruna maden mıntakasını ve Narvik ile Lulca'yı gösterir harita Tetmesi, ecnebi ziyaretçilerin sinirlerini bozuyor ve şehrin tayyare bombardi- manına uğradığı intibamı uyandırıyor. Kirunanın etrafındaki dağlardan di- namit fitillerile çıkarılan demirler, cev- ber itibarile Avrupanın en zengini adde- dilirler. Bu cevherlerde yüzde 60 - 65 saf demir bulunur. Dağın eteklerinde kurulmuş olan bir fabrikada bu cevher kitleleri vapurlara o yükletilebilmek öçin parçalanmakta ve sonra da, buradan elektrikli şimendifer yolile Narvik lima- nına sevkedilmektedir. Yakın zamana kadar Kiruna ocakla” rından her yıl beş milyon ton demir cevheri ist | ve bunlar. hep Narvik lime — “olile ihraç ediliyordu. Fakat bir kaç denberi, Almanyaya demir ih- racatının artması Üzerine Kirun ocaklas rının senevi istihsalâtı evvelâ 8, sonra 12 milyon tonu bulmuştur. Almanya demir ihtiyacının onda dö- kuzunu İsveçten temin eder. Onda biri- bi de Fransa, İspanya, Belçikadan ge“ tirtirdi. Harbin başlaması üzerine bu memleketlerden ithalât yapamadığından şimdi, harp dolayısile artan bütün iht- yacını İsveçten temin etmek mecburiye- tindedir. Almanyanm senelik demir ihti- yacı 10 milyon tondur. Harpten evvel bunun 9 milyonunu İsveçten ithal ederdi. İsveç bu 9 milyonun 7 milyonunu in Narvik, 2 milyonunu da Baltık d nizinde Botni körfezi sahilindeki Lulea İsveç limanı vastasile yapardı. İsveçin demirlerini kendi limanlarile ihraç etmiyerek daha ziyade Norveç va- i ö iptida garip wir. Bir defa Lulen limanı senenin 7 ayında buz tu- tar, buradan ihracat yaprağı yoktur. Buzlar ancak mayısın sonuna doğru çözülür, vapurlar Luleaya gelme- ğe başlarlar. Fakat teşrinievvelin sonun- da körfez donar, y ii durur. Halbuki Narvik limanından Golf Strym denilen sicak su akıntısı geçtiği işin burası katiyen buz tutmaz. Kışın da vapurlar buradan demir yükliyebilirler. İkinci nokta da Narvikte liman tesisa- tının çok mükemmel olmasıdır. Vaktile İsveç ve Norveç bir hükümet iken bü- tün demirler Narvik yolile ihraç edilir- lerdi, Esasen Kiruna, Narvike Lulca li- manından daha yakındır. O zaman bu ihracatın kolayca yapılması için limanda mühim tesisat vücude getirilmişti. Nor- veç İsveçten ayrıldıktan sonra da küçük bir resim alarak bu nakliyatın yapılma» sını temin etmiştir. Kiruna ile Narvik arasında gece gün düz çeyrekte bir tren vardır. Bu trenler demir cevheri yüklü açık vagonlardan mürekkeptir. Dekovil vagonlarının bü- yüğü olan bu vagonlar limanda vapuron yanına kadar gelirler ve yana yatarak hamulelerini vapurların anbarlarına be- şaltırlar. Limanda bunun tertibat Alman donanmasına toplu bir kuş bakışı «Denize mecmuasının son nüshasında Al- man donanmasına dair aşağıki malümat verilmektedir: 7 tane muharebe zırhlı: Halihazırda Al- manların 2 muharebe zırhlısı vardır. Bu #ne sonunda bitmesi muhtemel olan 3 ta- ne 35000 tonluk zırhlı ile mecmuu beş eder. 3 tane Cep krurazörünü de zırhlar ara- #anda saymak mümkündür. Hizmetteki gemiler: İsmi O Mai mahreç Sürali Büyük silâhları tonası Seharnhorst 26000 171) 9 tane 28 7ik Gneisenau ( 28000 2imll0 tane 28lik (,J 3 tane cep sırhimı: (Admirsl Graf Spec) Montevideoda battı Admiral Beheer 10000 20 mil 6 tane 28lik Deutschland o 10000 26 ml 6 tane 28lik 2 tane büyük kruvazör: Admirsi Bipper 10000 32 mll8 tane 203lük Bidcher 10000 3d mil$tane 203lük Yekün 92004 İsmi O Mai mahrec Sürati Büyük silâhları tonası 6 tanc küçük kruvazör: Nümberg wo 33 9 tane 15 lik #izliği yüzünden gol çıkaramadılar ve neti- | Ankarada yapılan milli küme cede 2 - 1 mağlâb oldular. Gol çıkarama- maktan mütevellid bir asabiyelle ikinel devreyi de pek hırçın oynadüdar. Oyunun birine! devresinde Zekinin, oyur- dan sonra da Gazinin yan hakemine karşı yaptıkları dürüşt hareket ve muamele fena bir intiba bıraktı, Demirspor bugün Şişli ile karşılaşıyor Demirspor takımı ikinci maçını bugün saat 10,5 da yine Taksim stadında Şişli e yapsenk ve akşam Ankarâya hareket edecektir, maçları Ankara (Akşam) — Dün 19 mayıs sta- dında büyük bir kalabalık önünde mill küme xsüçlarına devam edilmiş ve İzmir takımlarile Abkara takımları karşlaşmış- lardır. Günün ik müsabakası Gençlerbirliği ie Altay arasında yapıldı. Çok heyecanlı ve biribirini takiben yapılan karşılıklı sayılar arasında geçen bu müsabaka meticesinde Gençlerbirliği Altaya 5 - 3 galib geldi. Gü- nün ikinci karşılaşmasını Muhafızgücü ile i Altanordu yâptı ve Muhafız tamamen hâ- | A Dö a gü DEAN Yem tir, 32 32 ki bi 79 15 5 8000 6000 6000 6000 5400 Leipzig Köln Karisruhe Könlgsberk Emden 15 5 Yekün 35400 Destroyerler 22 tanodr. 8 tanesi 1811 tönlük ve 16 tanesi 1625 tonluktur. Ayrıca 800-800 tanluk 20 tane tor- pitosu vardır. Süratleri 33-36 mii Denizaltılar: Harp başladığı zaman 60 ta- ne idi. Bunların en az ©li tanesi balmıştar. Yeni yapılanlara beraber bugün 20 kadar mevcut olabilir. 50 kadar da mayn ve sair hizmet gemile- ri mevcuttur. (.) Bu gemilere verilen isimler 1914 de Keronel galibi Alman Amirali Graf Von Spee'nin donanmasına mensup olup Falk- Jânt muharebesinde İngiliz donanması ta- rafından batırılan İki geminin isimleridir. Not: Battığı bildirilenlerle batıp batma- dığı meşkük olan Bazı gemilerde bu listede mevcuttur. m a aaa Fenerbahçe - Kurtuluş maçi Bugün Fenerbahçe stadında Fenerbahçe e Kurtuluş klübü arasında saat 16 da bususi bir maç yapılacak ve Fenerliler bu müsabakada bazı yeni oyuncular tecrübe edeceklerdir. Tirede çekirge İzmir 4 (AA) — Tire kazasının bazı köylerinde çekirge görülmüş ve imhası için derhal faaliyete geçilmiş.