28 Nisan 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 4

Şanc > Müttefikler sebeb yokken Trondhjeme giden şimendilerin Baronun içtima! harp ilân etmiş! (Baştarafı 1 inci sahifede) «Alman milleti ve onun Führeri, 1933 kânunusanisindenberi, İngiliz ve Fransız milletleri ile sulh ve dostluk halinde ya- şamak azimlerini tezahür ettirmekten hiç bir zaman fariğ kalmamıştır. Fakat bu şerait içinde Alman milleti, kendisine icbar olunan harbe, mukaddes bir azim ile atılmıştır. İngiliz - Fransız zimamdar- larının Alman devletini parçalamak, Al- man enilletini bütün siyasi hukukundan mahrum etmek ve Alman ekonomisini mahvetmek plânları, Alman milletinin müttehit kuvvetlerine çarpacaktır. Şimdi garbde Alman seddine karşı direkt bir hücumun imkânsız olduğu ka- bul edildikten ve Almanyaya karşı İn- giliz ve Fransız zimamdarları tarahndan ileri sürülen Polonyalı müttefik muvaffa- kiyetsizliğe uğradıktan sonra, nevmida- ne bir surette, Almanyanın hakkından ge-| lebilmek için yeni imkânlar araştırılmıya başlanmıştır. İşte bu suretle harp evişletilimesi, garb devletlerinin si- e askeri direksiyonunun esas dü- şüncesini teşkil etmiştir. Bu sebepler- den dolayı bu senenin başındanberi, İn- giltere ve Fransa, bütün vasıtalarla, bi- tarafları kavganın içine çekerek, harb sahnesini başka tarala götürmeye gay- ret etmektedir. Bu bahisde İngiliz zi- mamdarlarına bilhassa küçük O Avrupa memleketleri, en iyi unsur olarak gözük- mektedir. Bu küçük memleketlerin hal- k;, anane halini almış eski âdet mucibin- <c, İngiliz kanının çok idareli bir süret- *te kullanılmasını mümkün kılacak kıy- metli yardımcılardır. Bu harbin genişletilmesi siyaseti fikri- si yaymak için, - Fransız zimam- darları, bizatihi bitaraflık prensipine ve bu bitaraflığı muhafaza ederek harp dı- sında kalmak için bitaraf bir devletin ! yaptığı bütün teşebbüslere karşı siste- matik mücadeleye geçmişlerdir. Churchill, 21 kânunusani 940 da söy- lediği meşhur nutku ile bu mücadeleyi açmıştır. Churchill, bu nutkunda bita- raflığa hücum etmiş ve bitaraflardan, Almanyaya karş yapılan İngil Fran- sız harbine işti wlep eylemişti. O za- mandanberi İngiliz ve Fransız siyssetci- lerinin söylediği hiç bir nutuk yoktur ki, bitaraflardan Almanyaya karşı harbe | iştirâk etmeleri için talep bulunmasın.» B. Ribbentrop bir kaç misal saymış, 3 künunusanide Chambetlainin, alâka- sızlıklarından dolayı bitarafları şiddetle takbih eylediğini söyliyerek sözlerine şöyle devam etmiştir: «4 şubatta, İngilizlerin bitaraflığı açık bir tarzda ihlâl etmelerinden ve Alman Altmark vapuruna hücum eylemelerin- den sonra, Chamberlain, bu bâdisenin bitaraflığının teknik bir ihlâli demek ol- duğunu müşahede etmiştir. 27 şubatta Churchill, bitarafların hu- kukunu düşünmekten bıktığım söyle- miştir. 20 martta, İngiliz Harbiye Nazı- ni Stanley, İngilizler, bitarafların huku- kunu tanımamak faydalıdır, doktrininin muti talebeleri olmuşlardır, diye beya- natta bulunmutur, 30 martta, Churchill, ogarb devlet- lerinin, hayat memat mücadelelerinde, meşru mukavelenamelere o merbut kal- maları doğru olmadığını bildirmiştir.» Alman Hariciye Nazırı, mübtelif ta- sihlerde İngiliz v: ları tarafından i rederek İZ martta B Daladier ve 19 martta da B. Chamberlainin, İngiltere ve Fransanın oSkandinavya memleketleri arazisini hareket üssü olarak almak su- retile Rus - Fin amlaşmazlığına askeri surette müdahaleye azmettiklerini söyle- miş ve demiştir ki: «Alman lutalarının Norveçte ele geçirdikleri vesikalar - ki bunlardan münlehab ufak bir kısmı bügün neş- edilmektedir - İngiliz ve Fransızlâ- rın Skandinavyada müdahalelerini ne kadar geniş mikyasta hazırlamış ol- duklarını yeniden isbat eylemektedir. 'Narvikte elde edilen vesikalar, İngiliz Entellicens servisinin Norveçteki fa- aliyetini geniş surette göstermektedir. Entellicens servis, Norveç sahilleri boyunca limanlarda, Osloda ve dahil- deki şehirlerde casusluk yapmış ve İngiliz - Fransız seferi kuvvetlerinin ihracı İle Norveçin işgalini hazırla- mıştır. Burada görülüyor ki, İngiliz Entellicens servisi, Norveç hükümeti- nin çok zâmandanberi İngilizlerle gizli anlaşma halinde bulunmasına rağmen, gerek ihracın, gerek harekât plânının bütün tefsilâtını sistematik bir surette hazırlamıştır. Finlândiyada sulhün Rkdi, garb devletlerini şimal işlerine karışmak- tan menettikten sonra, garb devlet- leri, harbin genişlemesi hedefine va- al olmak için, hemen derhal yeni vasitalar “aramaya (koyulmuşlardır. İngiliz ve Fransızların durmadan ce- nubu şarki Avrupasını korkuya ver- mek teşebbüsleri, İngiliz servisleri ta- rafından Balkanların muhtelif mın- takalarında yaptıkları daimi sabotaj © gayretleri, Weygand “ordusunun se- | neşredilmiştir, ferberliği vesaire de bu hattı hareket üzerinde bulunmaktadır. Kendi niyetlerine mânevi kuvvet verebilmek için, İngiliz - Fransız zi- mamdarları, daima ve bilhassa ken- dileri için bu derece arzu edilmeyen Rus - Fin sulhünden sonra, Almanya- nın Norveç sularını ihlâl niyeti bu- Junduğunu ileri sürmüşlerdir. Bu ni- yetle emirle yazılmış bir çok yazılar arasında, 27 nrart tarihinde yani garb devletlerinin Norveçi işgal hakkındaki hazırlıkları sona erdiği bir zamanda 'Temps gazetesinde çıkan bir makale- yi misal olarak gösterelim.» Norveçe asker ihracı B. Ribbentrop, müttefiklerin 8 ni- sandan itibaren Skandinavya karasu- larındaki hükümrünlığı yok telâkki ederek muayyen harekete başlıyacak» larını ve bunun birkaç gün evvel Al man hükümeti tarafından hâber alın- dığını söylemiş ve: «Filhakika, 8 nisânda, Alman'tica- rel seyrisefainine mâni olmak istedi- ğini söyliyerek, İngiltere, Norveç ka- rasularının maynlanmasını bildirmiş- tir. Fakat hakikatte, Norveç limanla- rına konan maynlar, o dakikada Şi- mal denizinde ilerlemekte bulunan se- feri kuvvelin ihracını temin eyliye- i cekti. Stavangeri, Bergeni, Tondhjemi ve Narviki işgal edecek olan İngiliz kıtaları, 8 nisanda, yolda bulunuyor. du, İngiliz amirallığı, o zaman, Alman deniz kuvvetlerinin Şimal denizinde olduğunu öğrendi. Amirallık dairesi, bunu, İngiliz ihracı hareketi ile alâ- kadar gördü, nakliye gemilerini geri çağırdı veya çağırmaya teşebbüs etti ve derhal Alman filosu ile muharebe temasına girmeğe çalıştı. Fakat buna rağmen bütün nakliye gemilerini geri almaya muvaffak olamadı. Alman bombardıman tayyareleri, bu nakli- ye gemilerinden bazılarını buldular | ve tahrib ettiler, 9 nisan sabah: yapılan Alman mu- kabil hareketi, Norveç sahillerine İn- giliz - Fransız ihracına mâni olmak için tam zamanında yapıldı. İngiliz ve Fransız zimamdarları, Skandinav- ya arazisinin işgall hakkındaki proje- lerinin muvaffakıyetsizliğini anlayın. ca, Chamberlain, Churchill, Halifax ve Reynaud, halk karşısında müte- heyviç yaziyetlerini takındılar ve ko- nulan maynlardan başka Skandinav- ya arazisinde katiyen hiç bir hareket. te bulunmak niyetleri olmadığını te- min ederek Almanyaya karşı ağır it- tihamlarda bulundular.» Askeri vaziyet «Alman hükümeti namına ve bilhassa hakikat ve hak namına, $imdi sizlere, İngiliz - FPransıs zimamdarlarının temi- natlarının yalandan ibaret olduğunu güs- teren vesikaları vereceğim.» demiş ve bu- nu müteakib, vesikaları göstererek Nor- veçteki askeri vaziyeti de bahiş mevzuu etmiştir? «Mühasımlarımızın tebliğleri, gürb dev- letlerinin, Hamar ve Elverum mmtakasın- da kazandıkları büyük o muharebelerden bahsetmiştir. Filbakika buralarda şiddetli: muharebeler. olmuştur. Bu muharebelere ingilizler de iştirak eylemiştir. Bu muha- rebelerde Alman kıtaları, düşmanın bütün pozisyonlarını almiş ve karşılaştığı İngiliz - Norveç kıtalarını geri püskürtmüştür Alman kıtaları, Dilebammer mıntaka- sında, bir İngiliz livasının kumandanını ve kurmayını ve aynı zamanda 141 inei İngi- Üz piyade İlvasının sekizinci Sherwood Foeresters taburuna mensup bar unsur- ları esir almıştır. Trondhjemin şimslindeki muvaffakıyetli muharebelerden sonra ele geçen liva kurmayında ve ösirler üzerinde bulunan vesikalar nrasında, Norveçin İn- gilizler tarafından işgali hakkındaki hare- kâtın plân; da mevcuttur.» Vesikalar «Bir seri neşriyat İle, Alman hükü- meti, aşağıdaki hususları isbat eden vesikaları verecektir: 1 — İngiltere ve Fransa, Norveçin işgalini çoktanberi hazırlamışlardı. 2 — Norveç hükümeti, bu niyetin- den haberdar idi, 3 — İsveçin aksine, Norveç hükü- meti, bu niyete iştirak etmekte idi ve lüzumu takdirinde, esasen sonunda olduğu gibi, İngiltere ve Fransa ile birlikte harbe iştirake hazır bulunu- yordu. 4 — Yalnız, bir çok saat ara İle Al manyanın müdahalesi, İngiliz hare- ketini muvaffakıyetsizliğe uğratmıştır, 5 — İngiltere ve Fransanın bilâha. Te yaptıkları beyanat yalandır.» B. Von Ribbentropun bu beyanatı, bütün Alman radyoları tarafından büyük kısmı müttefiklerin elinde (Baştarafı 1 inci sahifede) Bergenin şarkında Alman kıtaları Nor- velilerle kısa bir muharebeden sonra Mossu almışlardır. 26 nisanda İngiliz de- niz kuvvetleri manın ve Narvik civarının bombardımanına devam etmişlerdir. Narvikin şimalinde Alman dağ müfreze lerinin mukabil bir hücumu esnadında bir Norveç taburu imha edilmiş, 114 Norveçli esir tar, Hava kuvvetleri, Norveçte orduya ge- tek doğrudan. doğruya, gerekse bilva: ta müzaheret için baskınlarına devam et mişlerdir. Sogne koyunda bir kruvazörüne dört bomba isabet etmiştir. Kruvazör mühimmatı infilak elmiş, ge“ mi ciddi hasara uğrıyarak barp harici ol- muştur. İngilizler tayyare meydanına muvaffakiyetsiz taarruz teşebbüsünde bus! lunmuşlardır. Garp cephesinde, devriyelerimiz ve müsademe kıtalarımız büyük bir fa Yet göstermişlerdir. Düşman zayiata uğ” Tamış ve İZ esir vermiştir, Norveç harbinde Almanya- nın mukadderatı oynanıyor Berlin 27 — Frankfurter Zeitüng ga- zeteai, Norveçteki askeri harekât hakkın da şunları yazıyor: «Norveçte seri muvaffakiyetler bekle- mek hata olur. Vaziyeti tetkik etmeli ve geçici hâdiselerden müteessir olmama- layız. Nörveç harekâtinda muvaffakiyeti temin için her Alman askeri, bütün ener- jisini toplamalı, bütün zekâsını kullan» malı ve bütün fedakârlıklara katlanma- lıdır. Norveçteki harekâtın muvalffaki' yet veyahut muvaffakiyetsizliğinin, manyanın mukadderatı üzerinde kati bir tesiri olacaktır. Alman ilerleyişi durduruldu Helsinki 27 (A.A.) ndiya vad- yonu Norveçte bulunan Fin muhabirleri- nin Norveç cephesindeki vaziyeti şu su- retle hülâsa ettiklerini bildirmektedir: Müttefik kıtaları Trondhjemin 60 kilo- metre cenubunda kâin Störene kadar iler- liyerek Alman motörlü kıtalarının Stö- rene giden yoldan ilerlemeletine müni olmuşlardır. Diğer cihetten Alman ileri harekâtı Jendsvold ve Tyvoldda durdurulmuştur. Alman hava kuvvetleri Gubbraudal vâdisinde kâin Dombaası bombardıman etmişlerdir. Alman Görülmesi ES Rosos halkına ültimatomu Stokholm 27 (A.A.) — Alman kıta- ları Rososu istirdad etmişlerdir. Şimdi Rosos ile İsveç - Norveç hududunda bir muharebe cereyan etmektedir. Alman kıtaları evvelce bu şehri işgal etmiş fa- kat Norveç gönüllülerinin şiddetli muka- vemeti karşında şehri tahliye etmek mecburiyetinde kalmışlardı. Alman kumandanı sivil makamlara bir ültimatom göndererek mukavemet karşı sında kaldığı takdirde şehtin bombardı- man edileceğini bildirmiştir. Eşraftan bir kaç kişi rehine olarak alikonulmuştur. Alman propagandasına aldanmamalı Amsterdam 27 (A.A.) — Tron Norveç radyosu dün akşam halkı si nete davet etmiş ve Almanların kontro- lü altında bulunan Norveç rodyolarının neşriyatına inanmamak lâzım (geldiğini bildirmişti Spiker, Narvik ve civarında bir kaç münferid müfreze kaldığını, bunların da her taraltan Norveç kuvvetlerile mütte- fik kıtalar tarafından muhasara edildiği- ni ilâve etmiştir. Spiker, Norveçe yeniden İngiliz kuv- vetleri ibraç edilmiş olduğunu ve bunla- ng arasında Hindistanda hizmet etmiş olan ihtiyat ordusunun dağ kıtaları bulunduğunu söylemiştir. Fransız gazetelerinin mütalâatı Paris 27 (A.A) — Paris Seanslar: 11-230 : İ dar olan sahuya bâl İ menetmek maksadındadırlar. Çünkü bu matbuatı, - Norveçteki (ihraç (oOha- reketine devam eden müttefik kuvvetle- İ rin orada yaptıkları muharebelerden bahsetmekte ve hava dafi topçusu ile tayyazelerin faaliyete girmeğe başlamış | olmalarını memnuniyetle kaydeylemek- tedir. Ocuvre güzetesi, denize hâkimiyetini in- kâr edilemez bir şekilde tahakkuku saye- sinde İngilizler Fransızların bu yeni sephe-| yi süratle kazanmağa ve cenuba doğru atis! Jan ileri kuvvetlerin gerisinde bir mütte- | fik ordular kuvayi külliyesi vücude ge- tirerek bunu iaşeye muvaffak oldukları- Bı söylemektedir. Bu gazete: «Hitler, is- tese de istemese de Norveç, onun için, olduğu gibi yeni bir üs değil, bir harp sahasıdır.> diyor. Matin gazetesinde Fabıy, harp saha- sını tetkik ediyor ve diyor ki: «Trondhjemin şimalinde, Narvike ka» bulunuyoruz ve 1914 de olduğu gibi arkamızda deniz vardır. Bu besleyici denize, 1914 dekine mıyan bir bir eepbedi > Bu, elimizde büyük kozdar, Çünkü de- niz, içinden çikarip atılmamız kabil ol- mıyan bir cephedir. Ocuvre gazetesinde Juvet, Almanla- rın cenuptaki başlıca kuvvetlerile, bü- yük bir sevkülceyşi kıymeti haiz liman | olan Trondhjemdeki grupları arasında | irtibat tesisi için nevmidane gayretler sar- | fettiklerini kaydederek şöyle yaziyor: «Düşman daha pek yakın bir tarihte ihraç hareketi yapan müttefiklerin, elle- | rindeki bütün vesaiti henüz kullanma- iniş bulunmalarından istifadeye çalış maktadır. Fransız - İngiliz - Norveç kuv- vetleri Alman irtibatının teessüsüne mâ- ni olmalıdırlar.» Victoire gazetesinde Herve diyor kit | «Şimdi artık Almanların maksadı, de- mir madeni yolunu açmak, yahut Nor- veç sahilindeki tahtelbahir ve deniz tay- | yareleri üslerini ele geçirmek değildir. Müttefik orduyu, Norveç sahillerini ve sonra eçin cenup sahillerini işgalden işgal, müttefikleri Kopenhaga 10 kilo- metre mesafede ve halis Prusya eyaleti olan Alman şimal sahiline 100 kilometre yaklaştırmış olacaktır.» Epogue gazetesinde Kerilis, harbin bu akla gelnriyen ve vahim devresinde, halkın sabır göstermesini ve her gün bir zafer bülteni beklememesini istemektedir, Kerilis diyor ki: «Bütün Norveçin, bir- den düşman eline geçmesine ramak kal dığını gözönüne getirirsek, şimdiye ka- dar elde edilen neticelerin umulmaz şey- ler olduğunu takdir ederiz. Fakat, eğer müttefikler Trondhjemi işgal ve bu şi- mal Selanigini muhafaza ile iktifa edip İsveçle muvasalayı temin etseler yine Alman hezimetinden bahsedilebilir.> Gazeteci Kemaleddin Şükrü vefat etti Gazeteci arkadaşlarımızdan Kemaleddin Şükrünün, tedavide bulunduğu Guraba hastanesinde dün velat ettiğini teessür- le öğrendik, Uzun zaman İstanbul ve İz- mir gazetelerinde tercümeler ve muhte- lif tefrikalar yazmış olan merhum son za- | İstanbuldan ayrılarak İzmire gitmişti ve orada Yeni Asır gazetesinin yaz işleri müdürlüğünü yapmakta idi. | Merhum, İzmirde hastalanarak şehrimi- ze gelmiş ve Guraba hastanesinde teda- vi alına alınmıştı, Cenazesi bügün has- taheden kaldırılarak Merkezefendi cami- sinde namazi müteakip Merkezefendi kabristanına defnedilmiştir. Arkadaşımı- za rahmet diler, ailesine taziyetlerimizi | iz. Beşiktaş SUAD PARK Sincmasında BOĞAZİÇİ ŞARKISI | Türkçe sözlü şarkılı Hatipler söz alarak bazı dileklerde bulundular em barosu dün öğleden sonra rels . Hasan Hayrinin riyasetinde senelik mi toplantısını yapmıştır. Toplantıya elli Kadar svukat iştirak etmiştir. İçtima- da, baro idare heyetinin 1939 senesine aid mali raporu okunmuş ve rapor üzerinde muhtelif avukatlar mütalânlarını söyle- mişler ye neticede aynen kabul edilmiştir. Bundan sonra söz al: ukatlardan B. Vedad İstanbul avukatlarının muhtelif | ihtiyaçlarından bahsederek ezcümle, ad- liye sarayı işinin biran evvel halledilmesi, | muhakemelerin ufak tefek sebeplerle talik edilmiyerek biran evvel intacı, mahkeme zabıllarının okunaklı şekilde yazılması, muhakeme harçlarının mahkemede parça | parça alınmayıp dava hitamında toplan alınması, mahkeme kalemlerinin, avukat. ların rahatça çalışabilecekleri Şekle 80- kulması, hukuk ve ceza mahkemelerinde müğdel ve müddaaleyhlerin oturacakları yerlerin tesbiti, temyiz müddetlerinin ic- ra, hukuk ve ceza mahkemelerinde aynı şekilde birer hafta olması, mahkeme zabıt kâtiplerinin maaşlarının arttırılması hu- #usunda bedkikat yaparak bunları bir ra“ porla teşbi: edip Vekâlet nezdinde teşeb- büste bulunmak üzere baro âzasi arasn- dan beş kişilk bir komisyon seçilmesini istemiş ve barı kanımlarımızda mübaye- netler mevcud olduğuna işaret ederek bunların tesbiti ve refi için lâzım gelen tedkik ve teşebbüslerde bulunmak üzere bir komisyonun ayrılmasını taleb etmiştir, B, Mesud da bazı avukatların, mesleğe yakışmıyacak şekilde hareketlerde bulunduklarını ileri sürerek: — Meselâ, bir arkadaş, Türk milletini tahkir eden ve Büyük Atamıza dil uzatan bir adamın mahkemede vekâletini almış ve, müekkilinin bu çok çirkin harekeline karşı dayanamıyarak neşriyat yapan bir gazeteciyi mahküm ettirmiştir. Yine bir arkadaşımız ds, basit bir banka davası meselesinden dolayı bir gazeteciyi mah- küm ettirmiştir. Haromuzda mukayyed arkadaşlar bu gibilerin vekâletlerini al- maralıdır.» Dedi. Reis B. Hasan Hayri, avukat B. 'edâdin dileklerinin yerinde olduğunu ncak, B. Mesudun dileklerinin kabulüne kanuni Oimkân bulunmadığı söyledi, Uzun müzakerelerden sonra B. Vedadın verdiği takrir kabul edilerek bu dilekleri tesbit ve lâzım gelen teşebbüslerde bulu, mak üzere beş kişilik bir komisyon & mesine karar v i vet a hitam buldü. ÖLÜM Devlet demiryolları 4 üncü işletme ha- reket baş müfettişi (Alkivyadi Kalidis) tedavide bulunduğu Fransız hastanesin- de dünkü gün vefat etmiştir, Cenaze me- rasimi yarınki pazartesi günü 29/4/940 saat 15,30 da Taksimde Aya Tryada Rum klisesinde yapılarak badehu Sişli Rum kabristanına Cenaze merasim servisi: N. Piştof Telefon: 44236 SAKARYA,da 2 Güzel film birden; - KIZIL DANSÖZ VERA KORENE - JEAN GALLAND ve JEAN WORMS tarafından oynanmış hissi ve mükemmel bir film -ZORAKİ NİŞAN - Meşhur Yunan komikleri: PARASKEYVAS - EKONOMOU ve RENA DOR tarafından Rumca komedi Bugün saat 11 de tenzilâtlı matine BÜYÜK ŞEHİR SPENCER TRACY GÜSTAV FRÜLİCH su LOUİSE RAİNER Bugün MELEK. te 2 saat eğlence - Zevk - Neş'e Kahkahası Züğürt Milyoner İhtişamlı ve zengin sahneler içersinde geçen bir film Baş rollerde JANET GAYNOR - PAULETTE GODDARD - DOUGLAS FAİRBANKS ij Ayrıca: METRO JURNAL - En son havadisleri Bugün saat İl de tenzilâtlı matine Bugün Tr A K S i M sinemasında Bu sene Türkiyede yapılan en büyük 2 filmi birden 1- YILMAZ ALi 2-Taş Parçası Modern Türk polisinin iştirakile tertip ve temsil edilen zabıta ve cinayetromanı| | Eser: VÂ- NÜ ye 930 Güldüren ve ağlatan bir aile faciasi Eser: Reşat Nuri Güntekin Aşammlar. ha ASA ee,