25 Mart 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 4

ye *#r, maksim km şa “aak Mimik, vadiler ee < getirip halkın ihtiyacına ki bulun ilk bendi m. . Bizansken takan ve payitaht yapan Büyük Kostan- #ine kadar varıyormuş. Sonraki Şark imparatorlar, bilhassa 12 nci asır nihayetinde tahtta bulunan Andronikos Komnen de bu gibi inşaat- tan geri kalmamışlar, Bizler ise (eu ile her şey hayat bulur), (temizlik imandan gelir) deyip mevcutları wlâh Bilarını ilâve etmişiz. ve nice İstanbulda 7 tane bend vardır. Bun- ların hepsi Büyükdere gerisindeki Bah- çeköy, Belgradköyü (1) ve çevresi b: altı saatlik, dört bin hektarlık Belgrad ormanı civarlarındadır. nleri sirasile: Sultan Mahmud ben- di, Valide bendi, Küçük bend, Büyük bend, Kirazlı bend, Karanlıktopüz ben di, Avvat bendi... Birer birer tariflerine girişelim: Büyükdere çayırının nihayetinden ye- İs tutup zümrüd yeşillikleri, sra sira .i 1, Bahçeköyü de geçtin mi, ilki birinci Mahmudun 1731 de yaptırtığı 48 metre uzunluğunda, seddi beyaz mer #merlerle kaplıdır. Bunun garbine düşen derenin tstün- deki Valide bendi 1796 da öçüneli Se- Bmin annesi Mihrişah kadının; keza mermerden, İkisinin de suları Bahçeköyün yama- cındaki tek kath, 20 gözlü, 409 metre inme 27 metre yüksekliğinde bu- Sultan Mahmud kemerinden aş Balta Ulmanı sırtlarındaki sw te- Fezilerinden, Maslaktan geçip Beyoğlu- na ve Boğaz içinin Rumeli yakası köy- erine akmada, Yine Bahçeköyden yolu takip edi aşağı kıvrılarak ilerliyelim; Sml Belarad ormanı içindeki Küçük bend; köyü geçtikten sonra da Büyük bend. Birinci Komntatine mal edilen, Andro- nikos tarafından da yenilenen işte bu- dor. Fatih, Kanuni, Birinci Mahmud, Bi rinci Abdülhamid devirlerinde boyuna mükemmelen tamir edilmiş. Büyük bendin suları yanı başlarında- ki Kirazlı ve Karanlıktopuz bendlerinin kilerle birleşerek Kâğıthane deresine dü- gen İğrikemerden Kemerburgazın altın- daki (Başhavuz) da Ayvat bendinin mecramna karışıyorlar. Bazı tarihçiler İğrikemerin Rumlara, bazıları da bizlere ait olduğunu eöyler- İer, Üç katlı, 35 metre yükseklikte, ze- min kısmı 6,5 ve Üstü 3,5 metre emin- dedir. Ayvat bendi Bürgazın 7 kilometre gimalinde, ormanın içinde. 1766 da fçüncü Mustafanın yapısı, Güzergâhı daki Uzunkemer Kanuni Süleyman ah- dinin 698 metre boyunda, 26 'metre yükseklikte ve iki katlıdır. Biraz evvel dediğimiz gibi, Başhavuz- dn birleşen sular, az ötede Ali bey de- resindeki Munllak kemeri (Jüstinyanos- dan kalma idüği melhuzmuş), daha öte- deki Cebeci kemerini (bunu da Jüstin- nosa ve Kanuniye atfedenler var) at- biz sonra Ayvansaray sırtlarındaki İstanbul yı i lan, bazı Kd Kırkçeşme denilen Bendler ilkbaharda ağzını kadar do- , yağış havalar yetişmezse bharcana harsana ağustos ortalarında kuruyuve- rirlerdi. Artık İğküm kokulu çeşme mus- haklarında katre arama; ümmeti mu- hammed kart kart kazınmada; ortalık Karbeli Gelsin tenekesine meteliği verip Ter- kestan imdad. Halbuki 6 zamanlar 6 da biçare. (Mide delen) diye adi bile çıkmış. Yani hımhımla burunsuz, birbi- rinden MS Bendler? ayni i zamanda birer mesire idiler. kkk ti öbür ucundan hel valarla, dolmalarla o Büyükdereye inip kimi talika, kimi beygir, çoğu da tabanla gelenler; Beyoğlunun, civarın o piknike çokmuş tatlı su frenkleri; Büyükdere ça- yınnda polo oyunundan dönen Tarabi- yeli sefaret kâtipleri... Ve ayak satıcıla- ram hepsi Biz tarafta hasırlara yayılyp maniler, Balarla polkalar, kasap havaları; d ötede gramafonları kurup valseden sin- yorlar, Akşam serinliği, en keyifli vakit; siv- risinekler, tatarcıklar savulmağa, oh de- meğe başlanırken herkeste bir telâş ve ayi v Son vapuru yetişmek, araba bulmak, arabacıya babasının nikâhını vermeğe Katlanmak... Vapur kaçtıysa avuçlar şa- bakta kalırdı: — Burada geceliyecek bir ahbap?... Kayıkla Beykoza vurup dış kapının mandalı bir akrabaya m: gitsek?. Bir sabahcı kahvesi bulabilir miyiz acaba?, Geldiğine, geleceğine bin pişman, bir anal sularından açmışken bugün boyuna adı geçen, İokantalarda, biraha- selerde, piyazcılarda öne konan, saka- lar tarafından teneke teneke taşınan Ha- midiye suyunun da nenin nesi olduğunu hikâye edelim: Adliye ve mezahip nazın Abdürrah- man paşanın riyasetine bağlı, mabeynci Dağisatnlı Emin bey, istihkâm feriği Bertiye paşa ve kimyager Bongolfski lan mürekkep bir komisyon, Kâğıt- hane gerilerinde ve Cendire vadilerinde- ki menbaları yoklamışlar, tetkiklerde bulunmuşlar... Su bol. İşe girişilmiş. Kemerburgaz civarında beheri 600 metre mikâplık iki depo ya” pılıp 85 beygir kuvvetinde ve kam- pavnd sisteminde iki buhar makinesi konmuş. Biriken suyu 120 mete irtifan kaldırarak ve demir borularin sevkede- rek deniz sathından 150 metre yüksek- İikteki teraziye çıkaracak; üç kilometre tilda bendler ler, su terazileri ilerideki 1000 metre mikâplık Ohazine- den de etrafa dağılacak. Açılımı 1902 senesindedir. Bazısı mer- mer, bazısı demirden olan ilk çeşmeler Tophanede Muradiye camiinin yanında Firuzağada, Nişantaşında, Şişlide Etfal Hastanesinin önündekilerdir. O vakitki sarfiyat miktarı 24 sant İs 1200 metre mikâbı olarak kay- iliyor. Devrin en namlı kimyagerleri va Mektebi tıbbiyenin tahlili ve hayati | kimya muallimi kaymakam Ali Rıza bey merhum tahlil raporunda demiş ki: (En «af sular sınıfındadır. Çeşmeler- dekilerin hepsinden üstündür, Fıçılar ve kapalı şişelerle ateş bahasına satılanla- nn çoğuna muadil, herhalde onlardan daha temiz olduğuna şüphe yoktur). Gal gelelim Yenicami dönemetinde ağı mütemadiyen öten, pat burun- şişmanın, Karaköy börekçi fırınının önünden geçilirken mutlaka durulur: — Bir Karakulak verl.. — Bir Göztepe doldur!.: Diye onluk çıkılıp ve bal cadde tutulurdu. Sermed Muhtar Alus TEŞEKKÜR Yarım asırdan fazla Beyand kütüpha- nasl müdürlüğünde ve Darüllünün arap edebiyatı müderrisiiği ile Beyamd derslam- Uğında hizmeti mesbuk olan ve 77 mart 1040 gecesi sast 11 de hayata gözünü ka- pıyan pek sevgili ağabeyimiz İsmali Saip #ibi işilip boca hakkında kadirşinas ve merhumun | sevdiği sayın Maarif Vekili B. Hasan —- Yücelin göstermiş olduğu büyük alâka ve kadirşinaslığa ve merasime itina gös- teren İstanbul valisi B. Lâtf! Kırdar'a, son veda merasimine bizzat iştirak etmek lüt- funda bulunan İstanbul maarif müdürü B. Tevfik Kut ile Üniversite heyeti talimi | yesine, kendisini tanıyan ve seven kiymetli | arkadaşları ve talebelerine Kız ve Erkek muallim mektebi talebelerine akraba ve dost- larımısa, telgraf ve mektupla veya bizzat tasiye etmek lütfunda bulunanlara ayri aynı teşekküre pek derin tecssürümür mâ- ni olduğundan şükran ve minnetlerimizi takdime muhtörem gazetenizi tavsit eyle. ri. Kardeşleri Hasan Kemal, İbrahim, Davut PA el a İSE İKY AKİ eN ERİ ŞEHİR TİYATROSU İstiklâl cad. Komedi kısmı Herkes kendi Bö Bu gözler ve kulaklar için bakik! bir ziyafettir. MELEK'te Biletler bugünden satılmaktadır. Tel: 40868 pp vap İ | İ ük resmi gelmektedir. İ ayından itibaren bu resimlerin tahailâ- tenakusu tevlid eden âmiller ortadan kalk- İ mile 28,300,000 lira olarak tahmin edil- | miştir. 25 Mart 1940 Yeni bütçe lâyihasına göre Tahsilâtı azalan ve çoğalan (Baş tarafı | nci sahifede) Hizmet erbabi kazanç vergisi Hizmet erbabı kazanç vergisinin 1939 yılı sekiz. aylık tahsilât 9,940,324 lira Geçen senenin son ayında 3,024,065 lira tahsil edildiği ve 1940 yı- hada bazı Vekiletlerin maaş tahsisatla- na takriben 4 milyon liraya yakın bir Hayvanlar vergisi İrad ve servet 1939 yılındaki (sekiz aylık hali ye tahakkukatı OİZ milyon 152 bin 654 ve tahsilât da 11 milyon 487 in 467 liraya baliğ olmuştur. Her sene bu vergilerden yüzde 97 nisbetinde tah- siülât yapılmakta olup haliye tahakkuka» ana nazaran sene sonuna kadar dahi 300 bin lira raddesinde bir tahsilât ya- İması ve sene sonunda bu miktarın 1,788,047 lirayı bulması mümkün gö- rünmektedir. Diğer taraftan bu senenin sekiz aylık sabıka tahsilât da 290,418 Kiraya olmuştur. Bu hale göre sene sonunda silâtın 12,078,000 liraya çıkacağı anla- gılmaktadır. Bu rakamlar göz önünde tu- tularak davar, deve ve domuzlardan a- hnan vergiden 1940 yılında elde edile- cek varidat 1939 muhammenatına naza” ran 200 bin lira noksanile 12 milyon lira olarak tahmin edilmiştir. Diğer hayvanlardan alınan vergilere gelince bu vergilerin 1939 yılı sekiz İık haliye tahakkukatı 3,158,416 ve tah- silâtı da 2,795,657 lisadır. Sene sonuna kadar yapılacağı tahmin edilen haliye ve sabıka tahsilât: da hesnba katılarak 1940! senesinde bu kısımdan elde edilecek va- | ridat 3 milyon lira olarak tahmin edil. . Bu yektin 1939 muhammenatın- dan 300 bin lira noksandır. Gümrükler resmi Evvelce de bildirildiği gibi devam at- mekte bulunan siyasi buhrandan en faz- İn müteessir olan in başında güm- 1939 Ağustos tında başlayan tenakus her ay muntaza- man devam etmiş ve sekizinci ayın 80- nunda geçen sene tahsilâtına nazaran 10,085,779 lira gibi mühim bir tenakus Kaydedilmiştir. Son aylar içinde yapıl miş olan tenret anlaşmalarına rağmen mamış olduğundan bu tenakusun önü- müzdeki aylarda ve 1940 senesi içinde devam edeceği göz önünde tutularak 1940 mali yıh gümrük resmi geliri 1939 a nazaran 23,200,000 lira nokaa- vergiler İthalât muamele vergisi Gümrük resmi hakkında verilen bu izahat, itbalât muamele vergisi hakkın- da da vari? bulunduğundan bu verginin 1940 yılı hasılatının tahmininde de ayni osas dairesinde hareket edilmiş ve 1940 yılı muhammenatı 1939 a nazaran 7 mik ii 300,000 lira noksanile 7,900,000 olarak kabul edilmiştir. Tahsilâtı artan vergiler İkinci kısım yani tahakkukatına nazaran tahsllâtında farialık görülen vergi ve re- #imler şunlardır: Ticari we sınal teşebbüs- lerle sair işlerden slınan kazanç vergisi, veraset ve intikal vergisi, su ve kara ay vergileri, nakliyat resmi, tapu harçları ve kaydiyeler, mahkeme harçları, bankalar ve sigortalar muamele vergisi, şeker ve istihlâk resmi, eleklrik ve havaga- m istihlâk resmi, öter harçları, tütün ve içkiler müdafaa vergisi, kibrit ve çakmak bamlalı, oyun kâğıdı, Devletçe idare edi- Jen emvalin icar bedelleri, emlâk satış be- deileri, Darphane ve Damga matba Mlatı, mukavelesi mucibince Musul petro- Münden alınan aldat, askerlik mükellefi- yeti, teftiş mukabili şirketlerden alman hasılat, cezalar, İstanbul Üniversitesi ha- sılatı, müteferrik hasılat, hizmet erbabın- dan alnan iküsad! buhran vergisi, hava kuvvetlerine yardım vergisi, buğday ko- ruma vergisi, Tahsilâtı fazlalaştığı halde nisbetleri arttırılmıyacak vergiler Bu vergi ve resimlerden nisbetleri 1940 yılında da muhafaza edilecek olanlar çun- lardır: Ticari ve sinai kazanç vergisi, veraset ve İntikal vergisi, sü ve kara av vergileri, tapu harçları ve kaydiyeler, mahkeme harçları, elekirik ve havagazı istihlik resmi, noter harçları, oyun kâğıdı resmi, Devlet emvalinin fear bedeli, emlâk satış bedeli, Darphane ve Damga matbaası hasılatı, Musul potrolle- rinden alınan hasılat, askerlik mükellefi- yeti, teftiş mukabili şirketlerden alman hasılat, müteferrik hasılat, hizmet erba- bından alınan iktisadi buhran vergisi, buğdayı koruma vergisi. Bunların 1939 ve 1940 mali yılı muham- menatı gazetemizin dünkü nüshasında İn- tişar etaniş olduğu için burada tekrar edil- memiştir. Nisbetleri arttırılacak vergiler Tuabslâtında fazlalık görüldüpü hel- de bütçe açığını kapatmak için nisbetleri- Bin arttırılması lüzumlu görülen vergi ve resimlere gelince bunların 1909 - 1940 muhammenatı arasındaki farkın ne mik- darının tahsilât fazlalığından, ve ne mik- darnın da pisbetlerin artlımimasından Yeri geldiği (1) numaralı cedvelde göste- rilmiştir. teşebbilslerden alınan Tahsilâtında tenakus görüldüğü halde yine bütçe açığını kapatmak için nisbet. lemine birer mikdar zam yapılması lüzum- Ya görülen vergi ve resimlere gelince bu rg. ve resimlerin 1939 - 1940 muham- e 1989 mali senesi tahsilâtında vukua geleceği tahmin edilen tenakuslarIş nisbetlerinin arttırılmasından elde edile- ceği hesaplanan fazlalıklar da (2) numa- rah esdvelde gösterilmistir. (0 numaralı cedvel >» Ticari ve sanal teşeb- büsler kazanç vergisi Bankalar ve sigortalar muamele vergisi 000.000 i 3.000.000 Tütün ve içkilerden alınan müdafaa vergisi Kibrit ve çakmak haslati 3165,000 100.000 6.260,000 tahsilâttan elde edileceği tahmin edilen fazlalık Nisbetlerin arttırılma- smdan husule geleceği tahmin edilen fazlalık 1939 muhammenâalına i i 1.900,00 10,515,000 1727000 1,600,000 100,000 1800 ,000 12,400 000 101,000 (2) numaralı cedvel a yi 163,000 Milyonerler Barı (Fransıtcn ) 'alnın milyonların bir Like... bazırlayabileceği 'nlnır milyonerlerin yaşayabileceği bir hayat... — Yek LÂL E'nin görmebirceği bk siber.