27 Şubat 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

POLİTİKA Sulh için tavassut olacak mı? ün düny: elmilei politika sahasında en mühim hadise Ame- Sin el Se İN ikinci Hariciye Nazırı bulunan Welles'i Almanya, İiğiltere ve Fransa hükümetleri rilesa ve erkânı İle görüşmek Üzere Avrupaya göndermesidir. Zahirde bu Amerikan devlet adamı harbden sonraki dünyan verilecek nizam üzerinde muharip devletlerin ba. | bulunacaktır. Fakat hakikatte harbe iyilik | Iktisadi vaziyetini ve buna şındakilerle fikir teatisinde ye uzlaşma tarikiyle nihayet vermek imkânlarını aramak vazifesini almıştır. i z “ de büyük bir harekef | Bunun için Welles'in Avrupaya muvasalatı sulh lehin, uyandırdı, Chamberlain ile Hitler, İngilterenin ve Almanyanın harb gayelerini | oidukça açık ve toplu olarak izah etiler. İki taraf birbirini teslli ve mahvet- mek maksadını gütmediklerini temin ettiler. Bulhün şartlarını bir iki kelime. de hülâsa ettiler. Maddi şartlar İngilterece Çeklerle Lehlilere istiklâl veril. mesinden; ve Almanyâca eski müstemlekelerinin kendisine iadesi ve hududunu tayin etmediği Avrupanın karasındaki iktisadi cihetten istifade edeceği hayat sahasına başkalarının müdahale İtalya da harbe girmemek için dünya #erveilerinin âdilâne tevzli şarlım İleri sürüyor. Yeni Dalay Lâmanın taç giymesi ükümeti, Tibet'de yeni Dalay Lâ- | taç giyme merasimi için 400000 ıştır. Bilindiği veçhile, len 300 namzed- Koko Hor adında agi çilmiştir. Çinlilere Petrol 1930 senesi dünya petzol istihsalâtı hak- kında boplanan malimat neşredilmiştir. Geçen seneki Istihsslâtın yekânu 206 mil- yon ton ölüp 1033 senesine nazaran 14 milyon ton fazladır. İstihsal olunan bu mikdarın yüzde 61 kısını Amerikada, y de 1i kısmı Rusyada, yüzde 10 kismi Ve- nezdellâda İstihsal edilmiştir. Yani geçen sene Amerikada 190 milyon ton, Rusyada İran geliyor ki ge- on bir milyon ait: yüz bin ton petrol istihsal edilmiştir. | Beşinci derecede Hind Pelemengi adala- Avrupada şiddetli kışlar hangi senelerde oldu İstatistiklere bakılırm Orta Avrupada | 4l kışlar, 15 inci asırdan zamanımıza kadar hep sira ile iki sene devam etmek- tedir. Müstesna olarak yalnız 1629 yılı kı- © şiddetli olduktan sonra ardındaki 1990 yılının kışı haflf geçmiştir. On beşinci asırdan 1928 yılına kadar g4 Mddetli kış kaydedilmiştir. En şiddetli a0- nalar 15 ve 46 ncı msır- fi ve 1408, 1434 ve 1485, 1480 ve 1461, 1404 ve 1466. 1468 | ve 1480, 1476 ve 1477, 1400 ve 1491, 1514 ve 1515, 1516 ve 1517. 1560 ve 1651, 1562 ve 1563, Bir sirkte yangın Amerikada İndiana cümhuriyetinde Ro- gester şehrinde büyük bir sirk yangın me- cesinde mahvolmuşlur. Sirkte bulunan kaplan, aslan gibi pek çok yırtıcı ve vahgi Şİ nm 1 Bir aile faciası Bir koca, karısını sopa ile döğerek öldürdü Sıvas (Akşam) — Sıvann Kayadibi nahiyesinin Yanalak köyünde çok feci bir cinayet işlenmiş, İzzet adında biri kası Hatunu öldürmüştür. Cinayete 86” Bep, İzzetin başka bir kadınla alâkesi” dır. Bunu haber alan Hatun, babasının evine gitmek üzere yola çıkmış, İzzet karının hareketine mani olmak istemiş” tir, Kadın, gitmekte ısrar ettiğinden, İz- zet karısını sopa ile döverek öldürmür” | tör. Katil koca yakalanmıştır. Hurda demir ihracına mü- saade istendi Hurda demir satışı yasak edilmişti. Hurda demir tacirleri, Ankaraya bir mü- messi göndererek llmanda ve şehirde kü) İiyetli mikdarda hurda demir mevcud ol duğunu, hariçten mütemadiyen siparişler aldıklarını, fakat kanun imkân olma- dığından mal satılamadığını beyan ile ye- Biden müsaade talebinde bulunmuşlardır. Murda demir ihracatçıları, harlce satacak- arı hürda mukabilinde işlenmiş yeni de- mir ithal edeceklerini de ayrıca kaydet- Mektedirler. Kömürden zehirlendi iyeye sid Halk ha- yaşlarında n gazla zehirlenip tir. Cesedi musyene lediye doktoru, bir kore de morgis otopsi yapılmasına lüzum gösterdiğinden imdi! i her suretle zarar gören ve Şimdiki harbden muharip devletlerden ziyade t sıkıntı çeken, bütün bitaraf memleketler Welles'in gelmesinden cesaret ve harekete geldiler. Bilhassa iki harb sahası arasında sıkışıp kalan ve ezilen Skandinavya devletleri Hariciye Nazırları Kopenhagda n ransda deyamlı ve haklı bir sulh hakkındaki temennilerini İzhar ettiler. Papa- lık makamı da nesdine Amerika Cümhurreisinin gönderdiği hususi mümessil ile mutabık kalarak resmi sulh tavassutunu yapmakta artık gecikmiyecektir. istinhsalâtı cesedi dün morga kaldırılmıştar. etmemelerinden (ibarettir. akdeitikleri Okonfe | F.K. göre, ihtiyar Dalay Lâmanın öldüğü anda ruhu bu çocuğa geçmiştir. Bunun için Dalay Lümalığa. seçilmiştir. Çin, harpte bulunmasına rağmen yeni Dalay Lâmanın taç giyme merasimine hazırlanmaktadır. Altıncı derseede Romünyadır. Burada cede Meksika ölüp burada tihsal olunan pe darı beş buçuk milyon tandur. Bekisinci derceode Iraktır. Geçen sene burada 4 milyon yedi yüz bin ton petrol istihsal ediimişti Basra körlezindeki Bahreyn adalarında geçen sene bir milyon yüz bin ton petrol edilmiştir ki on üçüncü dereceyi ür beklemek aran, ieketinde ancak 1538 başlamış olduğu 540,000 ton pet- yol istihsal olunmuştur, 1545, 1570 ve 1871, 1678 ve 1586 ve 1587 se- nelerinde olmuştur. - On yedinci azırda şiddetli fırtınalı kışlar şe senelerde olmuştu: 1600, 1607 ve 1608, 1850, 1683 ve 1684, 1685, 1604 ve 1606, 18 in- sl asırda da kışları şiddetli geçen seneler şunlardır: 1708, 1709, 1718, 1739 ve 1740, 1155, 1163, 1768 ve 1769, 1788 ve 1190. 19 un- cu azır esnasında ise şiddetli kışlar şu beş yılda olmuştur: 1828 ve 1830, 1880, 189! ve 1895. Yirminci ssr esnasında kışı çok şid- detli olsn 1920 yılının kânunusani ve şubat ayları olmuştur. hayvanlar diri diri yanmışlardır. Yanmak- tan kurtulan bir sürü fü, şebrin sokakla- | rında balk arasında panik uyandırmışlar- | dar. Bandırmada fırtına İki gün Bandırmaya vapur giremedi Bandırma (Akşam) — Geçen hafta burada şiddetli bir fırtına hüküm sür müştür, Çarşamba günü İstanbul - Ban- dırma gündüz postasını yapan Marakaz vapuru Bandırma boğazından giremiye- rek İstanbula dönmüş, gece postasını yapacak Antalya vapuru da Bandırmaya gelememiştir. Bu yüzden İzmirden tren- lerle gelenler Bandırmada kalmağa mec. bur olmuşlardır. Oteller kâfi gelmediğin- den bir kısım yolcular vayonlarda gece- lemişlerdir. Acele işi olanlar otomobil. lerle ve Bursa ; Karaköy yolile hareket etmişlerdir nbtmın kaldırım taşlarını kâ- ER aka kerata ulmuştur. İki hırsız yakalandı Çay (Akşamı) — Çay nahiyesinin Karacaviran köyünden Kasaboğlu Mehmedin 1600 lirası ve 15 altını meçhul kimseler tarafından çalınmış- tı. Nahiye müdürü Şevki Çetin ve ka- rakol kumandanı onbaşı Mehmed tör rafından yapılan tahkikat neticesinde m Hasan ve Hüseyin tarafın- hı anlaşılmış, bunlar yâ- dır. Paralar Metmede iade edilmiş, hırsızlar mahkemeye veril. mişlerdir, a Eski günlerde Evlenip ww kurmuş oğul ve kızlar, birader ve Dandik yeni yaşça küçükler, büyüklerini sk sk £ ziyaretle mükelleftiler. Baba, ana, hala ve teyse- leri de karşılık sonlara gider, gönüllerini boş ederlerdi. Yalnız dede, hacıamca, babaanne, anneanne gibi ihtiyarlardan osra güt mek beklenme: Varıp elleri öpülünce (otur!) dedik- ten sonra bir kenara (lişilecek. Ayetli, hadisli, kelimi kibarlı | (nasihatâmiz) sümlelerine, eski divanlardan mesel ge- #rilme (hikmetâmuz) beyitlerine kulak kesilinecek. Nezdlerinde fes çıkarmak, ayak ayak Setüne atmak, sizara içmek, yemekte bulunuluyorsa evvel sahana el uzatmak, enler şakaya girişip gençliklerindeki Kâ- ğthane ve Çırpıcı âlemlerinden | tuttur- duklarında aşka gelip gazele mezele, şarkıya markıya girişmek küstahlıktı. Böyle edep üzerelere büyüklerin de (ruyu dil) den geri kalmamaları vacip: Cümleye ayrı ayri memnuniyet beyanı He iltifntlar; masumlar okşadıktan son- za uslulukları, güzel güzel mektebe de- mları, açık zihinlilik ve çalışkanlıkları işitileğelmekte | idüğüne | (fetebarekel- Mâhi) lar ve şükürler... Yakın akrabayı ziyaretle ne miktar oturulacağının vakti, saati olmaz, icabın- da yemeğe kalınır, zorladıkları takdirde gece de yatılırdı, Maamafih pek ibtiyar- lar odasında yerleşip akşamı etmek, yatsılar geçiştirmek de © muvafık ma ya?... Muhteremler belki başlarını dinli- yecek, mindere uzatıp şekerleme kesti- recek, lâzunlığını, mâzımlığını istiyecek... Konukomsşu ziyaretleri, meyanede faz- la candanlık varsa, en yakın akrabaların- kinden farksızdı. Malüm a, komşuluk hakkı pek bü- yük. Şeriat kitaplarında bile (Hakkı mücaveret) babırida nice emirler zikre- dilmiş. Riayet edenlar hem dünya, ham ahret müküfatlarile tebşir ediliyor; et miyenler de şiddetle levmolunuyor. Kapı komjular için her gidişe karşılık azsa da biraz teklifli ve inde müddetini kol- rip duruyorlarsa hiç uğra- ahbaplıkta atra lamak, gecik mamak âdetti, Ev sahibi misafirini yüzle karşılamağa mecbur, Olur a, işi çok, başını kaşıyamıyacak halde: O Me- taş çamaşır yıkaniyor, ortalık ip #üpürülüyor, yahut damadın veya gelinin tutarakları tutmuş, Adamcağızın, hatuncağızın hâlâ hafakanları devamda, Ölmüş babaları mezardan çıksa yüzünü görecek halleri yok; Gene de vaziyeti belli etmiyecekler; kem surat durmiyacaklar; tam tabirile kan kussalar, kızılcık şerbeti içtim diye- cekler nun Ye güler Kapıdan girildi, misafir odasına buyu- ruldu. Bir hazırlık, telâş eseri seziliyor. Zatı şerifin pardös kaloşları sokak kapısının önüne çevrilmiş. Zatı şerifenin ayna önünden henüz ay- nldığı dumanı tüten kıvrık saçlarında blüzuna yayılmış o pudralarından belli, Çarşafının altını bile giymiş; içindeki taf- ki hışırtısı duyuluyor. Bir yere çıkmak üzereler; belki de bir mesireye gidiyorlar. Hiç odaya çökmek, minder eakitmek hk değil de nedir? vurdumduymaz, kel ayvazla- sey on dakika diş sıkıldıktan azeret hazırdı: — Affet birader, mektep şerikim ma- beyinci X beyefendinin bacanakzadesi evleniyor; akdi müteyemmenine davet» sının yedi döşeği kalkıyor. Adımız zaten büyük, gitmesek vallâhi tefe kor- ler! Misafirlikteki normal oturuş, bir, bir buçuk saatti, Hane sahibince çekinilecek | hususlar daha var: Misafirlerin üst tarafına oturmak; hep kendi söylemek ve başkalarının ağzını, mütemadiyen (lâfınızı balla kestim) di ye kapatınak; inadeı inadcı münakaşa; Bap yutmuş gibi düşünce; rahatsızlık ve istirahata muhtaçlıktan bahiz; sık sık sa- ale bakış; zırt zit odadan çıkış. Bunlara k adan beter etmek de- Bir; artık orada durmanın âlemi var mı? biyesizlik onda kalsınl,, ın dilberi ne kadar nazik ol- azl Jarı derundan ye- sade dilemeleri nezaket muk. tazasıydı » sohbet kıvamin, » keyifli keyifli 3 İn; dere- renlik g Gel g den tepe diyo: Rica ederim gitme birader, tatlı konusuyoruz!.. tatl — Allasan otur kardeş, bilmem ne pa- kabilinden yararlar kalkmak da saygısızlık... Misafirin de çekineceği noktalar gokı Sellemebilsselm baş sedire geçeneki yaşa ve mevkice büyüklerin yanında «yak ayak üstüne atmak; fosur fosur si- gara iellendirmek; Kavuklu Hamdinin orta oyunundaki hallaçvari makine gibi şene işleterek, herkese Çillâllah va ye- sal) çektirme; lüzumlu lüzumsuz, Kel Hasanı seyrediyormuşçasına © kahkaha- İar atma; Amerikan bezi yırtıyormuş gi- bi sümkürme; hapşu hapşu (o aksınıkta, 8hö 5hö öksürükte, gart gert teftihte avucu ağza siper etmeyiş Çeatağfurul Jah) 1 unutuş; kuşgönü pastırmayı, sar- mısaklı cacığı, Tatar böreğini kıvınp ge- Miş ve rayihalar neşrediş; odanın, salo- Bun döşeme dayamasına, konsolun üs- tündeki tefariklere bakıp bakıp eski #er- vetü samandan, ölmüş babı h, batmış gerniden bahis: uşağa, kalfaya, ahretliğe âmirane Amirane bitap; Yeni bir ziyaretçi gelince, tanışıklık yok diye ruhsat talebi Mahalleye yeni taşınanlara ( din) e, yani (hoşümedi) ye gidilmek borçaa da, ev alarak mi geliyorlar, yoksa kiracı mı, önce bu ciheti etraftan, esnaf- tan tahkik elzemdi. Öyle ya, uygunsuz takımdan olabilir ler. Ufak bir şüphe hasıl olup, hele ka- sap, bakkal gibiler dudak bükerek: (Yu- murtadan sağlama benziyorlar!) deyive- rirse, artık semtlerine uğranılmaz, hale- sanlar, sabahı sabahlamalar başlardı: Komedi artistleri Ziyaretler, misafirlikler Akrabalarınki, komşu ve ahbaplarınki — Gördün mü olanları şimdi? Deli- banlılarımız, tazelerimiz baştan oçika- saki... ları soka- ar, çerçe- — Eyvahlar olsun, gece y. ğumızda nâralar atılacak; car: veler inecek, baskınlar kopacak des ne... Sarhoşlukla lâmbalar, mangallar da devrilip kapı kapamaca yanacağız.... Boğaziçi, Çamlıca, Anadolu yakası bi yazlıklarda yalı, köşk tutanlara gel « kısmından denilir, safa geldi bet edilmezdi. Buradaki yerlilerin baş dı yatı misafirleri. Faraza F &ün evvel güç ediliş Bir de bakarsın, önde efendi, ardınd, karsı, daha arkada oğlu, ini ve y da, kucakta, memede sübyanlar; sürü sepet sökün ediyorlar... Ka mek üstünde sekiz, on taneci, Maksn n mayısı, ertesi geceki ci kaçırmamak Haremde, ö lerce p. aki İ yemişleri temirler, tarhlardaki çiçekleri yolar, dolap beygirlerini taşlayıp marej tulumbaları paramparça ettirir, ufacık bir söze alınarak, suratları bir ka ne banp giderlerdi. Sermed Muhtar Alus Fransez geliyorlar Gelecek olan artistler kimlerdir ve hangi piyesler temsil edilecektir * Komedi Fransez artistlerinin nisanda Ankara ve İstanbula gelerek birkaç tem- sil vereceğini yazmıştık. Dünkü posta ile gelen Paris gazetelerinde okunduğunu ire, Fransız trupu 7 martta Paristen Ikanlara ve Yakın Şarka müteveccihen hareket edecektir, Komedi Fransez artistleri, şark türne- si esnasında temsil edecekleri eserleri ha- zırlamakla meşgul oluyorlar. Komedi Fransez artistlerine bu turnelerinde B. Yonnel riyaset edecek, seyahate de B. Aim4 d, matmazel Delille, Marie Belle, madam Germaine Rouer, madam Catherine Fonteney, Sully, Chambrevile, P. de Rigoult,Seigner ve enire buluna- saktır. B. Yonnel heyetin temsil edeceği ser ler hakkında demiştir kiz — Misanthrop, Andromague, Carrosss, Voyagcur ve Amour piyeslerini temsil edeceğiz. Tiyatromuzun daha bazı ga- heserlerini oynamak isterdik. Fakat 14 Bugün Romasıya- mın bayramıdır. Balkanlı komşu- muzda 27 şubat ta- Hhi, o meşrutiyetin yıldönümü (olarak kutlanır. Bu dost millet, meşrutiyeti- ni, majerte kral ikinci Karol'a med- yundur Rumen o devleti, mevcudiyetinin ük samanlarında, ma- halli ör! ve âdet- lere o dayanıyordu. İdnrede, — Bizansın hukuku da az Amildi. Derken eğ denbire, o garpten, hiç bir tebeddüle Yizum hiseedilmeksizin baş gösterdi 1866 da kabul e: Majeste kral Karol alınan mizamlar ilk idare pre Belediye bir fidanlık te: edecek ir İçindeki caddelere ve yeşillik sa dik meyvnsiz ağaç e bu fidanları muvafık görmüştür Şe balı uluyor. Bunun içi re ve civarında suya yakın bir fidanbk arazisi tesis İçin $40 bütçesinden bahsisat ayırmağı düşünmektedir. | nisanda Parise dönmüş bulunmamız lâ- am geldiğine göre, repertuarımız bu eser lerle bile fazla yüklüdür. Ehemmiy ye gayretle çalışıyoruz. Zira Komedi Fransezin idare müdürü geçende bir ka zada yaralandığı cihetle, vereceğimiz. temsillerde hiçbir şeyin ihmal edilmediği snniyet ve kanaatini kendisine vermek istiyoruz. Heyetimiz beraberinde yeni dekorlar, birçok sandık kostümler, diğ şeyler götürecektir. Komedi Fransez ar. tstlerinin, hariçte Fransız dehâsının en temiz eserlerini yaratacaklarından ve yi- decekleri yerlerde en beliğ elçilerin va- | zilesini göreceklerinden emin olabilirsi- niz» Yeni Rumen anayas ri, bugünlere kadar Romanyada İdaresinde esas olmuştu. O Romanya harbe kadar iyi idare edilebil- diyse de, geçen umumi harbi mütenkib da- bili tezadiar zuhur ettiğinden bambaşka bir nizama ihilyaş duyuldu. Romanyanm. ört ve âdatında te olan otorite fik İçtimmi tejevvüşler içinde tehdid edilir vaziyette kalıyordu. Pirkalar mücadeleler öyle bir hal almıştı ki, di tehilkeye mu dizlik, karga: Mukadderatın bu hallevi manyanin falihi olduğu başındaki iradeli Şef, 27 gul Du esasisini ilân etti. 24 şubat 1698 de yapılan reylimla halk tarafından kabul edilen bu Kanunu esasi Romanyayı nizam ve terakki yoluna sok- muştur. Majeste kral Karolun bu eseri, istibdadın avdeti mânasına değildir. Yeni anayasa, moderi Anında, aşıldı. 1998 kanu» / Gazi köprüsünün şartnameye uygunluk derecesi tetkik ediliyor uvakkat kabulünü fen işteri müdürü nda teşekkül eden köprüler müdürü boya mütehassıs yollar müdürü B. Ga- 1 B, Refik, Ten mühendisi B. İ Mb, elekirik müdürlüğünden makine * Lütfiden mürekkeptir.