16 Şubat 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 6

İR Finlândiy a dün İsveçte şaskeri yardım istedi iz gittikçe şiddetleniyor | Helsinki 16 (A.A) — Sovyetlerin Ü Mihtakasındaki taarruzları, gi Mice şid llenmektedir. Topçü bomber ını #ön şiddet derecesini bulmuştur. « bölün Finlândiya cephesine bom- © balâr yeğlırmaktadırlar. Bir Fin zabiti, ir tek bölüğün bulunduğu bir mev- e atılm!? 200 obüs saydığım söylemiş- iverkes'deki Fin bataryaları, yalnız erin buz üzerindeki hücumların * püskürtmek için değil, ayni zamanda n geriikde mütehaşşid Sovyet kı- © taatıina bombardıman etmek için dün fa aliyete geçmiştir. Finlândiyalların Ruslar (tarafından © Zaptedilmiş bir takım mevzileri istirdat oldukları haberi teeyyüd etmek- Fakat diğer bir takım mevzileri terketinek mecburiyetinde amma? Maamafiüi Rus propagandasının rettiği haberler, mübalâğalıdır. “Memeli, Ruslar, bazı betonarme istihkâmları zap- tetmiş olduklarını ilân etmişlerdir. Hal buki Mannerheim hattımın önünde Rus- ların zaptettiklerini iddia a ai ihkâmlar “maktul vermişlerdir. Taipale muıntakasında bilhassa çetin muharebeler olmuştur. İki Sovyet fırka» m, Finlândiya mevzilerine karşı atılmış” ter, Hücum dalgaları, fazılasız devam et- miştir. Bu mıntakada iki cephe arasında” ki arazi pek dar ve bazı noktalarda an- sak 75 metreden ibaret olduğundan muharebe, Finlândiya mevzilerinin he- men hemen önünde cereyan etmiştir. . Fakat Ruslar, püskürtülmüş ve 2500 ikmaşlardır. Finlândiyalıların mur ne kadar büyük olursa olsun st ciddi endişeler o tevlid etmekten Kema e Çünkü Finlândiya- taze ihtiyat kuvvetleri yoktur. 1896 ve 1897 snafları silâh altına da- arasında iki noktada düşman Fin ileri mevzilerine girmeğe muvaffak olmuştur. Başka yerlerdeki hücumlar püskürtülmüş- tür. etrafındaki çenber gittikçe kapa: Fim avcı tayyareleri muhtelif muhare- beler yapmış, diğer tayyareler de düşman tantile cephe gerisindeki gartarı bom- bardıman ederek yangın çıkarmışlardır. Govyet. tayyareleri büyük bir faaliyet #arletmiştir. Sovyetler, hücumlara müza- heret ve Pin ihtiyatlarnı bombardıman eimek için Kareli bersahı üzerine 500 tay- yare göndermişlerdir. Sekiz Sovyet tayya- resi muhakkak ol ve iki tayyare'de muhtemel olarak düşürülmüştür. Sovyet tebliği Moskova 16 (A.A) Leningrad eriihiharbiye dairesinin 5 şubat tarihli tebliği: Kareli berza! Sovyet im darı meğe mas silâh ve cephane t zayinll sicat etmektedir. Sovyet kıtalı rı Kamata istasyonuna yaklaşmaktadır- 15 şubatta Sovyet kıtalar 21 i top- Caphenin diğer mıntakalarında keşif Hnaliyetleri olmuş, bazı mıntakalarda da piyade ateşi tenti edilmiştir. Sovyet ha- va kirrvetleri düşman kıtalarını ve sake- Hİ hedefleri muvaffakiyetle bombardı- man etmişlerdir. Hava müsademeleri ee nasında altı düşmaa tayyaresi düşür çevirmek Kafkasya süvarileri, donmuş olan Bot ni körfezi üzerinden taarruza sevketmig” buzların üzerinde binlerce süvari, at ve | harp malzemesi kalmıştır. Kafkasyalılar iyi harp etmektedirler. Buna mukabil Sibiryahlar ümid edildiği gibi çıkmamışlardır. Sovyetler dün 4000 ölü ve pek çok yaralı vermişlerdir. 16 tayyareleri düşürülmüştür. Bir Rus tay- yaresi de yanlışlıkla kendi teyyarelerin- dan birini düşürmüş. bu suretle düşürü- len tayyareler on yediyi bulmuştur. Londra 16 — Helsinkiden alınan son haberlere: göre, Finler mukabil taarruza: | geçerek merkezde bazı mevkileri istir. dat etmişlerdir. Fakat Sovyetler Taipale ve Üniala mevkilerinde ilerliyorlar. Summa önünde Sovyet tankları bir bö- lük teşkil edecek kadar çoktur. Finlândiyaya giden gönül lüler 30 bini buldu Paris 16 (A.A) — Paris gazeteleri, ikânundan bugüne kadar Fin- a 30,000 ecnebi gönüllü gelmiş olduğunu ve her gün takriben 600 gö- müllü gelmekte bulunduğunu yazmaktar dırlar, Harp malzemesi meselesine gelince, gazeteler, bu ana kadar Finlândiyaya 70 avcı tayyaresi, 40 bombardıman tay» yaresi ve 30 keşif tayyaresi geldiğini ve yola çıkarılmış 100 tayyare bulunduğur nu ilâve etmektedirler, İngiliz gazeteleri ne diyorlar? Londra 16 (A.A.) — Sabah gazete leri Fin kuvvetlerinin Summa mintaka- sında, ricatlerini büyük başlıklarla ilân etmektedirler. Bu haber, akşam geç va kit alındığı için uzun tefsirler neşredilme- miştir. Bununla beraber Times ve Daily | aph gazetelerinin askeri muhar- vu mıntakada Finlerin vaziyeti müşkül olmakla beraber tehlikeli olma- dığı kanaatindedirler. Bu muharebelere göre Ruslar bu cephede her ne bahasına olunma olsun zaferi elde etmeğe gayret | etmekte | edeceklerdir. Şimdi cereyan olan muharebe, belki kati bir mahiyeti haiz olacaktır. Fakat Finlerin muvaffa. | kiyetli bir mukabil taarruza geçmeleri ihtimali de vardır Daily Telegraph gazetesi, cephaneleri bitmek (tehlikesine maruz bulunduğunu Sovyetlerin ise harp mal- zemelerinin gittikçe arttığını ve asl teh- likenin burada olduğunu ilâve eylemek- tedir. Daily Herald gazetesi, Fransm ve İn- gilterenin Finlândiyaya harp malzemesi göndermeleri lürumunda şiddetle israr etmektedir. Bu gazete, İngiltere hükümetinin Fin- lândiyaya mümkün olan malzemece bü- tün yardımları yapıp yapmadığım sor- makta ve bu noktanın tahkikini istemek- tedir. Bir Fransız generalinin mütaleası Paris 16 — Joumal gazetesinin aske- ri muharriri general Duval Fin harbi hakkında yazdığı makalede hulâseten diyor ki: «Sovyetler bazı mevzileri ele geçirmişlerdir. Bunlar ehemmiyeti hiniz değildir. Geçen harpte görüldüğü gibi bazan bu mevziler işgal edene fayda- dan ziyade zarar verir. Finlerin bütün zaafı, mütemrrızlar hücum eden kıtaatı mütemadiyen © değiştirdikleri (halde, kendilerinin durmadan harp etmeğe mecbur olmalarıdır. Finler için yegâne tehlike bitkinliktir. Bunu düşünerek ted- bir almalıyız.» Bir Alman gazetesinin makalesi Alman ajansı bildiriyor scher Beobahler gazetesi Sovyet - 'rbi hakkında dikkate değer bir ma- Makalede” ezcümle de- tazyiki art- endişeden epleri git- Boğuk şid- aları kesildiği, ıtalarına yol Sovyet tay- landiyaya bir kaç bin gö Da, bir kaç haaa ve ve se zahmete değ- bir yardım. ie çok geş Finlerin | Bu gazete, Finlândiyaun | kendim için bir vazile tayyare ve topa ihtiyacı olduğunu yaz KEŞAM n /940 Harpokulu mezunları subaylığa geçtiler (Bastarafı 1 inci sahifede) Ulus meydanındaki bu merasimi mâ- teakip subaylarımız okula dönmüşler ve sant 13 de de genç subaylarımızdan biz grup Al m Etnografya müzesindeki muvakkat kabrini ziymret ederek bir çe- lenk koymuşlar ve Ebedi Şefin manevi huzurunda eğilmişlerdir. Sant 14 de harp okulunda yapılan yemin merasiminde ise Büyük Millet Meclisi Reisi Abdülhalik Renda, Başve- kil Dr. Refik Saydam, Milk Müdafaa Vekili general Naci Tınaz, Dahiliye Ve- kili Faik Öztrak, Hariciye Vekili Şükrü Saracoğlu, Nafin Vekili general Ali Fu ad Cebesoy, Maarif Vekili Hasan - Âli Yücel ile Büyük Erkânıharbiye ve Milli Müdafaa erkâm, hizmette ve mütekait ordu mensupları, matbuat mümessilleri ve kalabalık bir davetli kütlesi hazır bu- lunmuştur. Okulun konferans salonunda yapılan bu törene İstiklâl marşı ile başlanmış ve ilk olarak kürsüye gelen harp okulu ku- mandanı Tuğgenermi Ömer Ezdemir genç subaylara muvaffakiyet temenni eden ve ordu içinde kendilerine düşen yüksek vazifeleri izah eden bir nutuk irad eylemiştir. Dr. binbaşı Galip Göker de bir nutuk irad eylemiş ve genç su- baylar adına Üsteğmen Orhan da heye- canlı bir hitabede bulunmuştur. Bunu müteakip, mektepten birincilik» İs çıkan topçu asteğmeni Durmuşay ile mektep ikincisi piyade asteğmeni Mab- mud Mitat ve mektep üçüncüsü Abdüs- samede B. M. Meclisi Reisi Abdülha- lik Renda tarafindan birer altın saat ve- rilmiştir. Mektebin birincisi olan asteğmen Dur- muşay okul yaş kütüğüne 106 nca çiviyi çakmıştır. Merasimin bu safhasından sonra harp okulu sancağı merasimle salona getiril miş ve okul alay kumandanı kurmay al- bay Behzad Köker genç subayları yerin etmeğe çağırmış ve bu davet üzerine grup grup tahlif merasimi yapılmıştır. Bundan sonra merasime nihayet veril- miş ve hazırlanan büfede davetliler izax olunmuşlardır. Bulgaristanın dış poli- tikası değişmiyecek (Bastarafı 1 inci sahifede) Bulgaristanın keza kat biz bitaraflık takip etmeğe ve Balkanlarda sulhun muhafazasında çalışmağa devam eyli- eği ilâve olunmaktadır. İstifanın sebebi “Paris 16 — Solyadan Kabinenin istifam, B. Köseiranofla eski Ziraat Nazırı arasında mebus namzed- leri e ç miştir. B. Köseivanof Ziraat değiştirmek istemiş, kral Börim, | zirant sahasındaki bilgisi ve çifçiler arasındaki mevkü dolayısile Vekilin değiştirilmesi: ni muvafık bulmmamaştır. Yeni Başvekilinin beyanatı Sofya 16 (AA) — Yeni Başvekil B. Filaf matbuat mümessillerine beya» natta bulunarak ezcümle demiştir ki: «Kabinenin Köscivenof hükümeti İ rafından takip edilmiş olan harict sir setin aynini takip edeceğini söylemeği addediyorum. Yeni Hariciye Nazırı B. İvan Popovun eski Başvekil ve Hariciye Nazırının şah- si dostu olması böyle bir siyasetin ileri- de tebeddül etmiyeceğinin bir nişane- sidir.» Yeni Başvekil, birkaç kelime ile yeni kabinenin siyasetini hulüsa ederek, bu siyasetin istikbalde bir sulh, bitaraflık, sükün ve dahilde milli vahdet ve kültü- rel terakki siyaseti olarak devam edece kini beyan etmiştir. B. Filof, sözlerine şu suretle nihayet «Hükümetim, Bulgaristanın refahı için çalışacaktır.» Yugoslavya - Bulgaristan Setya IG (AA, Viro gazetesinin Belg- raddak! muhabirine beyanatta bulunan Yu- goslavya Başvekil muavin! ve Hırvatların deri B. Matehek, Yugoslavların Bulgaris- tana karşı tam bir dostluk hissi beslemek- te bulunduklarını söylemiştir. B, Maishek, şimdiki beynelmilei vazsiye- tin Adriyatikten Karadeniz kadar bütün Slarların birliğini ve teşriki mesaisini za» uğunu ilâve etmiştir seseereresseseeseasesersenee sese eden bir devlet daha ortadan kalkacaktır. İsveçin tedbirleri Kaunas 16 (A.A) — zetesinin Stokholm muhabiri, İsveçin Finlâöndiyaya karşı sempatisinin bu memlekete gittikçe büyük yardımlarda bulunmak arzusuwn günden güne art- makta olduğunu $ smaktadır. «Anizius> ge Muhabir, İsveç vamamiyetinin garanti altına alınması için şark hududunda 100,000 kişilik bir kuvvetin tahşid edil mesi lâzım geldiğine dair bir İsveç mi ralayı tarafından söylenen hutku teba- rüz ettirmektedir. 4000 Fin çocuğu İsveçe gitti Stokholm 16 (A.A.) — Finlândiya- dan 4000 çocuk ve hamile kadın gelmiş bildiriliyor: | MEŞRUTİYETTE SARAY ve BABIALİ Yasan: SÜLEYMAN KÂNİ İRTEM — Tercüme, iktibas hakkı mahfuzdur. 'Tefrika No. 150 Mahmud Şevket paşa sadareti kabul etmeğe razı ediliyor Fethi beyin bu İzahatı zaten mü- | Mahmud Şevket paşanın sadaretins tereddid. bulunanları icraata girişme- ğe karar vermekten menetti. Talât bey bu neticeden hiç de mem- nun kalmadı, Ertesi günü Enver bey İstanbula gelince görüştüler. Gelibo- ludaki firkanın erkfinı harbiye riya. setini ifa eden Fethi bey vazifesi ba- şına âvdet etmiş bulunduğu için onun yeni bir itiramna uğramak ihtimali kalmamıştı. Talât ve Enver beyler aralarında kabineyi devirmek lüzumunda ittifak ettiler. Talât bey payitahttan uzakla. şan Fethi beyin. tesirinden âzade ka. | lan arkadaşlarını kendi fikrine imale ile uğraştı Nihayet ilk içtimadan on gün son- ra İkinci bir içtima yapılmasına ka» rar verildi. Enver bey burada arka daşlarına memleketin istikbalini Kâ- mil paşa kKabinesinin kurtaracağına emin olup olmadıklarını sordu. Menfi cevap alınca durmayıp hükümeti de. virmeğe çalışmanın vatan borcu duğunu izah etti ve kendisinin ait miş, yetmiş fodaf ile bu işi deruhde edebileceğini söyledi. Enver beyin bu kat! sözleri ve taahhüdü hazır bulu- nanlar üzerinde tesirini Icra etti. Te- şebbüse ittifak ile karar verlidi Bu karara göre İttihad ve Terakki- nin teşkilâtına mensup bulunanlar tayin olunacak gür ve saatte Babıfli civarında kahvehanelerde .toplana- caklar, Enver bey talimden ol | avdet | ediyormuş gibi at üstünde görününce | etrafını fedailer alacaklardı; bunlarla beraber Babıâliye girilecek ve kabine istifaya icbar edilecekti. Yamlacak hareket muvaffakıyetle neticelenecek olursa sadaret Mahmud | Şevket paşaya tevdi olunacaktı. Onun | da bu hususta muvafakati alınmıştı t paşa oğlu (Tan) gazetesinde neşrettiği hatırala- rına bu meseleye kendisinin de karış- miş olduğunu şu suretle nskletmek- tedir; (Sarayda büyük toplantının hazır- landığı sıralarda bir gün Talât bey) buluştum. Bana şu vazifeyi verdi: Mahmud Şevket. paşayı git, gör. Sadareti kabul edip, etmemek nokta» sında. fikrini sor. Kabul lüzumunu anlatmaya elinden geldiği kadar çö- laşi Pek hürmet ettiğim Mahmud. Şev- ket paşayı Şemsipaşa civarındaki evinde ziyaret ettim. — Yarın veya öbürgün sarayda bir toplantı olacak. Edirnenin Bulgarla- ra teslimi lehinde karar istenecek ve alınacak; hudud Midye - Enos hattı bay Ali Haydar | de kati surette karar verilmiştir. Bu- nu kabul etmek veya etmemek diye bir mesele münakaşa mevzuu olamaz. Memleketi vatansızların ellerinden kurtarmak için hepimizin el birliğile ve toplulukla hareketimiz lâzımdır.) Bizim öğrendiğimize göre Mahmud Şevket paşayı sadareti kâbule ikna eden erkânı harp Hüseyin Kadri ve İsmail Hakkı - Bursa valisi - beyler olmuştur. Mahmud Şevket paşa kendisini ev- velee iskat eden İttihad ve Terakkiye, hususile İttihad ve Terakki 'i lât beye muğber idi. Yapılan teşebbüz- ler ve vaki olan ısrarlar Üz | biye Nezareti de uhdesinde Üzere sadâret makamına g bul etmekle beraber teşkil edeceği ka- n dahil olinamasını Mahmndi $ Şevket paşayı vaziyette bırakmak islemiyen yolunda cereyan ed müza lerin: bir latma siyüsei devirmek için Nazım pası gösterdiklerini tamamen karıyı Nazım paşa verilmeden & yacağına dair Talât beyden mıştı. Bu sebeble idi, ki k tta ve ihtiyata s0 re teminat veriyordu Enver bey de Tral dinden sonra siyasetle ceğine ve yalnız askerin biyesile uğraşacağına dai | mağa olacak. Karar kati bir safhaya girme. | den evvel Kâmil! paşa kabinesini de virmek lâzımdır. Size umumi bir hür- met var. Sadareti kabul etmeniz mem- lekete büyük bir hizmet olur. ğa kalktı; pencereye doğru yürüdü. Kızkulesi akıntısmı göstererek şu söz- leri söyledi: — Sizin bana tavsiyeniz (akıntıya | kendini at!) demektir. Harbi kazan. mak hususunda benim hiç bir ümidim yok: Yüzde kırk derecesinde ümidim olsa hiç tereddüdsüz kendimi ortaya atardım. Bu adamlar sarayria topla. nıp Eğirneyi Bulgarlara teslim yolun- da kararlarını versinler. Biz kararın şeklini gördükten sonra hadiselerin göstereceği şartlar içinde harekete geçeriz. Bahsettiğiniz tecrübeyi sonra | yaparız. Bu taşkın ffkirler hep Enver beyin kafasından çıkıyor. Gidiniz, Enver beyi görünüz. Bu sırada hükü. | met darbesi yapmağa kalkışmak ka- | dar hatâ olamaz.) Bay Ali Haydar Mithat, Enver bey- le ancak bir gün sonra yani 1913 kâ- nunusanisinin yirmi fkisinde sabah- leyin görüşebiliyor. Mahmud Şevket paşanın sözlerini anlatınca, Enver bey kendisine şu cevabı veriyor: ( — Ben Mahmud Şevket paşanın fikrinde değilim. Harbi kazanmak hu- susunda yüzde seksen ümidim vardir. e geren il» Li vi | | kası değildir. Dedim. Mahmud Şevket paşa aya. naaüir le bir teşebbüse iştiraki her görer mağ ul eylemişti Dahiliye Nazırı Reşid ? Babığlt baskınından on beş gün kadar evvel kabine aleyhinde Itühadçılarca mü him dir teşebbüste bulunulacağına dair haberler almasile polis müdürü Cafer İlhami beyi nesdine davet ede- rek şu emri vermişti: İtihadçıların Balâliye müsei. lâhan tecavüz etmek için Hazırlik- larda bulunduklarını mevsuk olarak haber aldım. Babığli muhafız kuvveti Şimdi İstanbul muha- fazı Memduh paşaya gidiniz. Vaziyeti anlatınız. Buraya bizce emin zabit ler idaresinde bir bölük asker gö» dersin. Ancak İttihadçılar kendileri ni cürmümeşhud halinde yakalamak istediğimizi ve bunun için Bab:âlide kuvvetli tedbir aldığınızı anlamasın- lar diye bu askerin nazarı dikkati celbetmiyecek surette azar, azar gön- derilmesi muvafık olacağını da söy- leyiniz. Cafer İlhami bey baş müddetumur- mi muavinliğinden Reşid bey tarafın- dan polis müdürlüğüne alınmıştı Kanuni vukuflle tanınmış bir zat idiyse de polis mesleğinin İncelikleri. le“daha ünsiyet peyda edememişti. Dahiliye Nazırındam aldığı emri doğruca İstanbul muhafızına bildir ye üstün k bu kararın icra vamtas ol İ di Memduh paşa asker göndermek tertibi hakkında Nazırın sözlerine ehemmiyet vermedi. (OPolis müdürü üvdet ettikten yarım saat sonra bir piyade bölüğünü tam olarak Babdâli- ye gönderdi. Reşid bey aldığı mühim haber üze rine ittihaz etmek İstediği tedbirin Memduh paşa tarafından bu suretle bozulmuş olmasından Kâmli paşaya , giküyet etti, gürkan var) e pil