11 Ocak 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

A POLİTİKA Harp 1 Şmdiki harhin askeri barekâtta mütemadi durgunluk gibi tarihte İzin az görülen bir garabeti olduğu gibi siyasi gayelerinin bir türlü tayin ve edilmemiş olması gibi bir hususiyeti de 940 da bitecek mi? vardır. Bu müphemiyet türlü türlü tefsir ve mânalara yol açmıştır. Almanya bidayette kendisne bir hayat sahası edinmes ne İngilterenin mimanaat etmekte olduğu dâvasını ileri sürmüştü. i bii İtalya da harbin İngiliz ve Fransız müstemlekeleri gibi ham madde menn : ve ticaret piyasası olmıyan büyük devletlerin bunları temin etmek gayretin. den çıktığını ileri sürerek Almanyanın düvasını teyid etmişti. vr Pakat son günlerde Almanya harbin sırf Almanyayı imha etmek si le ile yapıldığını ilân etmişti. Bilâkis İngiliz Başvekili yeni senedeki ilk büyük | ikında izahat vermiş, arada ni giliz impara! i putkunda Almanyanın, iyice düşünülmüş bir plânla İni vattakı e imha maksadile harp ettiğini ve İngilterenin ise nihaf mu - | m, hi'elinden bırakmamağa azmetmiş bulunmakla beraber böyle Almanyayı va gibi “ beyan etmiştir. intikam güden bir kasdi olmadığını bey Şu kadar var ki iki tarafın yirmi dört saat içinde yaptıkları Hân ve ihbar arak li lara hazaran Alman ve İngiliz milletlerinden birinin kati olı artı vey " mağlüp olmadıkça harbin bitmiyeceğine artık şüphe peeme il toralın hazırlığı ve iki tarafın idare teşkilâtındak! son değişiklikler bun: teriyor, Almanyanın bütün harp Iktisadiyatı bir elden idare edilmek üzere muhtelif yezaret ve teşekküllere aid bulunan bu işler münhasıran mareşal Göring'e verilmiştir. İngilterede de bütün harp iktisadiyatı ve askeri işler Başv Harbiye ve muhtelif ellerde dağılmaması için ekil Geni İs İm — He Propağanda Nazırlarımı değiştirmiş ve her işi kendi eline almış Tümdur ü va ve de Avrupanın garbinde, yani bugün cephelerde ne karada, ne de hava letlerin mizde harbin kati neticeye varmasına imkân bulunmadığı meri ie yn Ke Wçüde ve taraftarları da kanaat si ME e e emesi ilmi yade güçleşeceği muhakkak olan harp için : ve Ma mikyasta hazırlık yapılıyor. . İngiliz Başvekilinin haber vr veçi o İs hasma olusra olsun 1940 senesinde harbin sona ermesi çaresiz görülmi Türkiye - Fransa - F.E. İngiltere tek bir kalb, tek bir millet teşkil ederler Bir Fransız muharriri Fransız kadınlarını zelzele ir ana Fransız muharrirle, Marie - Edith de Bonneuli, Anadolu. daki zelzele felâketi münasebetile Pa- riste çıkan Journal gazetesinde; «Tür- kiyeye yardım etmek lâzımdır. Bu sadık ve emin memleket, dostlarınm âlleenabane yardımına güvenmelidir; seriâvhasile yazdığı bir makalede Fransız kadınlara hitap ederek iane meğe davet ediyor ve ezeümle di. yor ki: Feci bir talihle muztarib olan Fransız kadınları! Sizin eşsiz kalbini. ze hitap ediyorum Yılbaşı gecesinde şehir, kasaba ve köylerin çocukları ve bunların arasında en fakir küçük muhacirleri bile Sömmeden Akdeni- ze kadar uzâyan yerlerde oyuncak. larla dolu Noel ağacının sevinçten ellerin) çırparken ayni ge- ce Türkiyede göz yaşı, kan, soğuk ve ölüm gec i olmuştur. Ey Fransız kadınları! Sizin ne zor- karşısında bulunduğunuzu bi- yorum, ler şeyi vatan uğruna ver. diğinizi biliyorum. Fakat gene biliyo. rum ki, - bu memleketimin mucizesi. dir - verecek bir şeyleri olmadığı hal- de € verecek bir şey bulan Fran- sız kadınlarıdır. İşte bundan dolayıdır ki ne kadar küçük olursa olsun #anenizi Türki. ye göndermeği sizden istiyor ve yalvarıyorum. Orada bir frank bir hayatı kurtarabilecek sıcak bir fin- can çay, bir lokma ekmek demektir. h ». | D8YVavA n, madam karşısında | felâketzedelerine yardıma davet ediyor akleikee rae.» Gültecileriniz bizim kuşun . | ve mubhacirlerimiz gibi sevinçten Şırpmaları için değil, fakat artık ağ- İ Iamamaları ve ölmemeleri İçin veri niz. Pansiman bezleri noksandır. Fakat böyle büyük ve geniş bir felâ ket karşısında hangi memlekette | pansümanlar eksik olmazdı. Mukte- dir olabilenler, bir pansüman, bir ku- tu silt, bir kutu konserve et veya seb- 2e, bir yelek, bir çift ayakkabı, giye. cek bir elbise velhasıl bir şey gönder. sinler, Akdenizde bir müvazene ve istik- râr Amili, Karadenizde Romanyanın kalkanı, Fransanın Suriyedeki men- fnatlerine riayetkâr olan Türkiye, dostluğu için pazarlığa girişmemiş- tir. Biz de ondan yardımımızı esirge- miyelim. Mademki Manş denizinden Boğaz- içine bir gümüş köprü kurulamıyor. O halde Fransa ve İngiliz kadmları, kendi kalblerile yapılmış bir köprü kursunlar. Paristeki Türk sefirinden bize, ha- rap olmuş güzel memleketine en mü- tevâzi yardımımızı bile €sirgememeğe müsâade etmesini rica ederken bana söylediği şu heyacanlı sözleri tekrar etmekliğime müsaade ediniz: — Vatandaşlar arasında teklif ve tekellüf yoktur. Bu ne kadar doğru bir şeydir. Türkiye, Fransa, İngilte. re, tek bir kalb, tek bir millet teşkil Dürüst müttefikimiz Türklerin ço GÜNÜN ANSİKLOPEDİSİ Yeni bir tablosu bulunan RESSAM RAPHAEL Raphael'in şimdiye kudar malâm olmı- yan ve 1500 senesinde yapılmış olan yeni bir tables keşfedilmiş, İsmi Rafael suretinde talâffaz edilen Raffailo Banti bizim hulk arasında da reş- samların en meşhuru olarak tatunır. Bu İtalyan artisti 1485 yılında Urbinoda doğdu. 1520 de, Romada 37 yaşında öldü. Raphael ço- şti, Fa- kalınca ederler.> Papa onuncu L40n, kendisini, Komada yaptırılan büyük binaların baş mimarlığı. na geçirmişti. Raphaci mimarlıkta da bü- yük kabiliyet gösterdi Fransa krah onu Parise çağırdıysa da ressam memleketinden ayrıl: z birkaç tablo yapıp gönderdi. Şi ler Louvre müzesindeğir Raphaelin ekser eserleri hiristiyan sari. hine aittir. Bütün tablolarında çisgi, sekil, renk bareket ve ifade mükemmelliği görü okşar. Pek çı $i şaheser sa, yük eserleri samları da maiyetin. Bir fırıntının Kızı olan Fo; orina k sine modellik ve metreslik yap, Bir rivayete göre sefahetter yete güre de soğuk alarak ölmüşt Roma- daki Pantheon'da göm ülmüştür, mesine mâni olmak in, fplâketzedelere . elizeleden Kayınımız 23131 ölü, 7994 yaralı, 16385. ev tamamen yıkıldı (Baş tarafı 1 inci sahifede) şehrinde mühim hasar olmadığını, Hafik ve Zara kazalarının, bilhassa Hafiğin İlisila nahiyesinde, Suşehri ve koyulhisarda zayiatın ağır, Erzin- canda işe her yerden fazla olduğunu söylemiktir. B. Faik Öztrak, karın yolculuğu güçleştirdiğini, trenin gidememesi yö» sünden Eskiköyde 88 saat kalındığı: nı anlatmış ve demiştir ki: Eskiköyde kaldığımız müddetçe fır- tınanın uğultusunu mütemadiyen duyuyor, kar tipisini görüyorduk. Fırına vagonumuzu daima bir sar- sıntı halinde bulunduruyordu. Kalo- riferin durmadan yanmasına Tağ- men biz vagon İçinde üşüyor ve o halde açıkta ve enkaz altımda kalanı kardeşlerimizin iztirabını düşünerek eailiyorduk. Erzurum yolu bozuk olduğu için oradan gelen tren de "Tunceli istasyonunda Kalmışlı. Dahiliye Vekili, Mimi Şefin Erzin- candaki tedkiklerine temas etti. Rek #icümhurun etrafını saran felâket delerin: «Üç can kaybettim, beş can kaybettim, sana kurban olsun, sen saf ol İnönüs diye bağırdıklarını ve bun- | ların Milli Şefi candan tezahürlerle nasıl karşıladıklarını anlattı B. Faik Öztrak, enkaz altından mü- temadiyen yaralı çıktığını, 800 asker- den 400 ünün öğleye kadar, 400 ünün de öğleden sonra çalışarak enkaz ak tandan cesed ve yaralı çıkardığını, im- se wt. yahdan Erzincana nakledilmiş olan yardım Finlândiyaya yatıpklar gös- mahkümları ,.. Bu görüş hususunda asilâne fedâ... terdiğini söyledi. Dahliye Vekili, Turhal, Tokat, Nik- sar, Erbaa, Reşadiyede alınan tedbir. leri izah etti, Yolu kapalı olan yerie- re develerle erzak ve giyecek gönde. rildiğini anlattı ve: — Bisi en fazla sıkan Şarki Karahi. sar, Mesudiye, Suşehri ve Koyulhi- SATĞI, Dedi; buralara bin müşkülâtla gi. dildiğini söyledi, Seylâptan Kemalpaşada 19 ölü var Dahiliye Vekili, zelzelenin sebep ol- duğu felâketlerin tamiri ile uğraşıldı- Ea bir sırada bir de su tehlikesi baş gös- terdiğini söyliyerek dedi ki: - Sinop vilâyet merkezile kazala- rm, Manisâ ovasim, Kocaeli köyleri- ni, Bursanın Mustafa Kemalpaşa, İz- mirin Seferihisar ve Bergama, Antal- yanın Serik, Çanakkalenin Lâpseki, Bahkesirin Susığırlık Edirnenin Ke- şan közalarını su asmıştır. Bu sel âfetinden Mustafa Kemalpaşa kaza- sında 19 insan öldü, 300 ey yıkıldı, Ödemiş, Serik, Lâpseki köylerinde de birer insan boğuldu. 'Tekrar zelzele felâketzedelerine ya- pılan yardımlara temas eden B. Faik Öztrak, bundan sonrâki yardımların daha az güçlükle yapılabileceğini söy- ledikten sonra sözlerini Şöyle bitirmiş- tir; Kir Asılsız şayialar Arkadaşlar, size bir kere daba geç- miş olsun diyerek sözlerimi bitiriyo. Tum. Arkadaşlar, bu maruzatımdan son- râ şuradan, buradan kulağımıza ge- len ve cidden vicdanlarımızı tahriş eden bazı şayialara nazarı dikkatini. zi celbetmek isterim, Bilmiyorum, milletin felâketinden istifade ederek, kendi kötü niyetlerini tatbik etmek İstiyen insanlar veya teşekküller var mıdır? Felâketten kurtarmak için her şeyi yapmak lâzım iken vatan- daşlarımızın bazı tecavüzlere uğra- dıkları rivayetini duydum. Meselâ bunlardan bir tanesi, bir kadın en. kaz altında kalmış, kolu dışarda imiş bileziklerini almak için kolunu kes. bu kadın şimdi şka bir riv t, mus, alık olmu: Arkadaşlarım sizleri temin ederim ) hastanede imiş ğim mesai o kadar kolay yapılmış değildir. Çok sıkıntılı ve meşekkatli olarak yapılmıştır. Bu kadar hüsnü niyetle çalışan insanlara şöyle böyle şaibeler isnat etmek hiçbir zaman bu büsnü niyetle kabili telif değildir. Arkadaşlar, hepinizden rica ede. rim. Sizler vasıtasile bütün milletten rica ederim. Memlekette oturan er- babı namustan rica ederim, Öyle ri- yayet halindeki sözler vaki olduğu saman lütfen sorsunlar, böyle bir şey olmuşsa gören veya herhan- gi bir şekilde maruz kalan kimseler alâkalı kimselere müracaat etmiş midir? Kim tarafından nerede nasıl ve ne suretle olmuştur. Bu sorulduğu vakit görülecek ki, bunların hepsinin altı boş ve hepsinin altında kirli bir maksadın gizli olduğu görülecektir. Sıhhiye Vekilinin beyanatı Dahiliye Vekilinden sonra Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekili Dr. B. Hulüsi Alataş beyanatla bulunmuş ve demiştir ki: Zelzele felâketine uğrayan can, Sıvas, Amasya, Tokat, Sanısun, Ordu, Giresun, Gümüşhane, Yozgad ve Tunceli vilâyetlerinde tesbit etti- ğimiz ölü mikdan «23.131» ve yaralı mikdarı 7.994 ve tamamen yıkılmış olan ev miktarı 16,385, içine girilmi- yecek hale gelmiş olanlar 9,157 olmak üzere 29.390 hane harab oi muştur. Bu rakamlar her gün değiş- mektedir. Yeni aldığımız haberlerle değişiklikleri günü güne tashih edi- , takfb ediyoruz. "anti Vekili alınan sıhhi tedbir- Erzin- İ ler etrafında uzun uzadıya izahat ver- ista, sika LI gün sonra bile Tal kor Vartanyanın 16069 hesap No, mis- prerede ipotek edip ve miş, erikas alli maddi canlı insanlar çıkarıldığını tir. Yardıma geç kalman Refahiye, Su- şehri, Köyulhisar, Şebinkarahısar, Mesudiye, Reşadiye kısımlarına da sihhi imdad heyetleri gönderilmiş ol duğunu söyliyen Sıhhiye Vekili, atı mhhiye memurlarının harekete geç- tiklerini, zelzele mmtakasında bir çok yerlere yiyecek, giyecek ve inşa- at malzemesi sevkine başlandığını bil. dirmiştir. B, Hulüsi Alataş ayni za- manda salgın hastalığın gelmemesi için de çalışıldığını söyledikten sonra her türlü yardım için devlet vasıta larından İstifade edilmenin esas iti. nde borcunu verm Ankara 10 (Telefonla) — Meclisin bugünkü içtimaında, zelzele felâke- tine uğramış olan yerlerdeki mah- küm ve inevkuflara âit kanun Jâyi- hasının müstacelen müzakeresi Ağ- liye Vekili tarafından teklif edilmiş- tir. B, Fethi Okyar demiştir ki Bu kanun Jâyihasını meclise sev. ketmek için hükümeti tahrik eden sebepleri biraz izah etmek isterim, Malümu âliniz zelzele felâketine uğ- Tamış olan birçok yerlerde ceza evle- ri yıkılmıştır ve birçok yerlerde de ceza evleri içinde durulmayacak ka. dar hasara uğrâmıştır. Bu suretle bir çok malıküm ve mevkuflar açıkta kalmışlardır. Bü kışın şiddetli zama- nında bunları açıkta ve çadır altında muhafaza etmekteki müşkülâtı tak. dir büyurursunuz. İkinci bir sebep de, insan! bir mü- lâhazadır. Bu mahküm ve mevkuflâr herkesle beraber ayni surette felâke- te uğramış olan ve evleri yıkılmış bu- Yunan birer ailenin #stinatgâhıdır. Bunlar hiç olmazsa felikete uğramış Raphael ; İtalyanın «Renaissance, hi temsil eden ressamlardandır. devri ki vazifeli veya vazifesi herkes” ha. muskârane çalışmış ve çalışıyor. Bu- rada yapıldığı muhtasaran arzetti- re 5 der. Bazi Pak; ” N olan ailelerinin yanında bu zamanda bulunup da ünlara az çok yardım Sanlüiymuzuay? barile kabul edildiğini anlatmıştır. Sıhhiye Vekili, Tokada iki, Erzin cana üç sıhhi heyet gönderildiğini, birçok yerlere de müteaddit heyetler sevkolunduğunu, her türlü sihhi ted- birlerin alınmış ve alınmakla oldu- gunu söyledikten sonra: : — air yaralıları uzak yerlere nak- letmek mümkün olmadığından ma- hallinde tedavileri için de tertibat alınmıştır dedi ve sözlerini şöyle bitirdi: — Halkımızın ve yabancı memle- ketirein bu felâketimiz karşısında gösterdiği hassasiyet minnet ve şük- rana şayandır. Bunu da ilâve etmeyi bir vazife bilirim. Hatiplerin beyanatı Vekillerin beyanatından sonra ha- tipler söz almışlar ve büyük facia içerisinde kurban gitmek suretile bizden ayrılan kardeşlerimiz için bü- tün milletçe duyulan gayri kabili te- selli acıya tercüman olmuşlardır Hatipler yine bu arada tamamen veya kısmen harap olmuş olan şehir- lerimiz, kasabalarımız ve köylerimiz, zin yeniden kuruluşlarında alınması Yüzumlu gördükleri hususat etrafın- da da bazı temenniler izhar eylemiş. lerdir. B. Mazhar Müfid karim yeri ve iği & nın vaktü zaman e mi temi edilmediği hakkındaki küâyetlerden bahsetti. Bu hususta Mi görülen memurlar hakkında şiddetli tad- birler almmasını Dahiliye Vekilinden İs- Mi itmi mebusu B. Rasih Kaplan, bil- bassa 'Tokat Halkevi binasının yıklmasınz temas ederek dedi ki — Bu binayı vali ve mühendis kabul et- memiştir. Tesadüf, hem vali, hem MİNE, dis o vilâyetten alınmışlar, o sirada da bi- Sahi nedi caddesinde eski yıkılan bina bu bina olmüğ. Ülken aaa Jar, © binanın müteahhidi aldığı para rahatça Ve huzurla yiyebilecek midir? Binayı Kabul eden bir fen memuru * Bu fen memuru acaba müsterih bir danla millet arasında gezebilecek midir? Eğer bu bina, içinde 500-1000 kişi varken gökseydi binayı yapanların kalbi titremi- yecek miydi? Çanakkale mebusu B. Ziya Gevher EtiN, Türk milletinin bu hâdise karşısında gös“ terdiği ulüvvü cenaptan #itayişle bahsetti ve İngiliz Başvekilinin gazetelerde çıkan beyanatını mevzuubahis ederek; rımıza şükran, insanlığa min mettar... diyerek sözlerini bitirdi. Bu müzakereleri müteakip Meclis, cuma günü toplanmak Üzere içtiman nihayet verdi Zelzele mıntakasındaki mahkümların cezaları Ceza hükümleri ile tevkif müzekkerelerinin infazı bir sene müddetle tecil olunacak Kanun kabul edildi ederlerse elbette faydalı olur. Bu itibarla mevkuflar hakkındaki tevkif müzekkerelerinin ve mahküm. lar hakkındaki mahkümiyet kararla- rının tehiri infazını teklif ettik. Ad. iye encümeni tetkik ettikten sonra kabul etti. Bu suretle bugün bu ka- Dun lâyihası, meclisi âlinizde müza- kereye arzedildi. Bu İzahatı müteakip kanun mad. delerine geçilmiş ve olduğu gibi ka- bul olunmuştur, Bu kanun hükümlerine göre, 27 kânunuevvel 939 tarihinde ve müte- akip günlerde vukua gelmiş olar zel- zelede ehemmiyetli surette hasara uğ- Tayan yerlerdeki mahküm ve mev- kuflardan bir kısmı veya tamam hakkında verilmiş olan ceza hüküm. leri ile tevkif kararlarının infazı mü. Sait vaziyet avdet edinceye kadar Ad- liye Vekâletince tecil olunabilir Yukarıki maddenin tatbik edilece- ği yerlerle bu yerlerin hepsinde veyâ bazısında müsait vaziyetin avdet - eylemiş olduğu İcra Vekilleri heyeti kararile tayin olunacak ve bu kanun 31/12/941 tarihine kadar meri ola» caktır. “ği