28 Aralık 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

Erzincan vilâyeti ile Kemah bir enkaz yığını halini aldı (Baştarafı 1 #nci sahifede) Erzincan, Tokat, Sıvas ve Ordu vilâ- yetlerinde göstermiştir. Erzincandan alınan telgraf Peyderpey malümat almaktayız. Aldığımız mallmata göre müsaade buyurursanız Erzincan'ın telgrafını okuyorum: «Gece t 2 raddeşinde çok şiddet- Ji bir zelzele oldu. Bu zelzelede hükü- met konağı, ordu müfettişliği, ordu evi, poslahane ve şehrin en sağlam binaları dahil olmak üzere bütün ev- Jeri ve dükkânları yıkılmıştır. Şehir an başa enkaz yığını halindedir. lerini kürtarabilenler sokakla- Şimdiden bir çok edilmiştir, bir çok # enkaz altındadır. im âz hasa lar ımdan gelen 0s“ caz altında kalanların sına ve ötede beride başlı- gının İtfesına çalışılmakta rde muhabere imkânı bulun- madığından bin müşkülâtla general İskora ile birlikte Dumanlı istasyo- nuna gelinmiştir. Ve malfimat ancak ian arzedilebilmiştir. Tümen ko- arı Akdoğan sehirde yarrıım işle. meşguldü ilen yıkıl- undan ekmek ihtiyacı oldu- 32 altından Kurtulanların kurtulacakların tedavileri için ilâç ve doktor ve halkı barındırmak için çok mikdarda çadıra ihtiyaç var- dır Tahribat yalnız şehre münhasır olmanı; köylerde de geniş mikyas- t ve zayiat olduğu anlaşıl- mıstir. Bu hususta elde edilecek taf- silât arzedilecektir.» Kemahtan gelen telgraf Kemahtan gelen telgrafı okuyo- rile tata Bu raddelerinde ahta husule gelen şiddetli zeize- gece saat 2 &skerlerle enkaz kalanların kurtarılmasına ve da başlıyan yangınların sön- dürülmesine çalışılmakta olduğu, de muhabere imkânı kal- &ğından Dumanlı istasyonu ile muhabere yapılmakta olduğu, 3 — Kurtanlabilen nüfusun yiye- ceğini teminin müşkülleştiği ve fazla mikdarda çadıra, ilâç ve doktora ih- tiynç bulunduğu, 4 — Zelaslenin yalnız kasabaya münhesiır olmayıp köylerde de geniş mikyasta tahribata lunduğu ve mütemmim malümaâlın bildirileceği, 5 — Keyfiyetin Başvekâlet yüksek makamına, Milli Müdafaa, Sıhhat ve İçtimaf Muavenet Vekâletlerine, Ki- zılay cemiyeti genel merkezi başkan- lığıma, arzolunduğu Erzincan valisi ve ordu müfettişliği kurmay başkanı ta- rafından bildi niştir. Arzolunur. Tokattan gelen haberler Tokattan gelen telgrafı okuyorum: 26 gecesi saat 2 de vukubulan şid- detli bir sarsıntıda merkez ve mül- hakatta şimdiye kadar tesbit edilen ölü miktarı 88 ve yaralı adedi 66 olup Yikilan binaların adedi henüz tesbit edilmemiştir. Kazalarla muha- bere mürkati olduğundan hususi ve. saltle istihbar edilen vaziyete göre Brbaa ve Niksar kazalarında tahri- batır çok fazla olduğu ve bir hayli miktar ölü ve yaralı bulunduğu an- Taşılmıştır. Yaralıların tedavisi için mümkün olan imdadı sıhhi heyetinin ve açıkta kalanlar için şimdilik 500 çadırın ve meydanda kalanların İâşeleri için şimdilik telgrafla iki bin lira gönde- rilmesinin emir buyurulmasını ar. zederim, Zaradan gelen telgraf Zaradan gelen telgrafı okuyorum: Bu geceki zelzele dolayısile mer. kezde ve köylerimizde yüzlerce hane yıkılmış ve şimdiye kadar 26 ölü te$- bit edilmiştir. Birçok binalar da yı- kılmağa namzettir, Birçok fakir kış günü sokaklarda kalmıştır. Yakında kati rakamlarla vakayı arzedeceğim, ! den aldığımız 200 çadırla tesbit edilecek nakdi yar- dımın tezelden gönderilmesi, Alınan tedbirler Alınan tedbirler şunlardır: Erzincan vilâyetine: Kızilay mer- kezinden şimdilik 15 bin lira, 500 ça- dır, 1000 dan, 1000 gömlek, 1000 bat- | taniye, Erzurum ve Sıvastan ekmek, un ter- 'tİp edilmiş, Erzurumdan cozayı tıb- biye ve malzemeyi sıhhiye İle birlikte iki sıhhi heyet, Sıvas vilâyetine: Kızılay merkezin- den 5 bin lira 500 çadır, 500 don, 500 gömlek, 500 battaniye ve bir imdadı sıhhi heyeti. Tokat vilâyetine: Kızılay merke zinden 3 bin Ira, 400 çadır, 500 don, 500 gömlek, 500 battaniye ve Sam- sundan Tokat vilâyeti emrine imda- dı sıhhi heyeti. Ordu vilâyetine: Kızılay merkezin- den 2 bin lira tertip edilmiştir. Bu akşam Erzurumdan hareket edecek olan trenle Erzincana tertip edilmiş olanlar yola çıkacak, Sıvas. tan tertip edilenler de sabaha karşı hareket edecek bir trenle yola çıkarı- Jacaktır. Bunlara ilâveten şimdi Tuncelin- telgrafta zelzelenin bilhassa Plümerde tesiri fazla olduğu . ve 5 ölü bulunduğu bildirilmektedir, Peyderpey malümat toplamakta devam edeceğiz. Şimdilik kemeli te- essürle arzedeceğim malümat bun- dan ibaretlir, Muhaberenin teminine çalışılıyor Vekilin bu İzahalını takiben şu müzakere terem Vekil, müsaade buyurursanız bir nokta arzedeceğim, Telgraf vermek için telgrafhaneye gillim, dediler ki, Dahili lerisi, sahil hatları- telgrafınızı an- Demek ki, bu malâmat dal ryolu telgraf batlarile alınmıştır. Demiryolu Olmiyan vilâyetlerden hiçbir haber alinamadığıns göre, acaba Diyarbakır, Bitlis, Van üzerin- den, Erzurum Larikile, Trabzon ve Gümüş hane çihetile muhabere imkünr yok mudur? Çünkü tam Erzincanınşimalinde bulunan, ayni havza dahilinde olan kısımlarda da bundan evvelki hareketi arz nasil tesir göstermişse, bunlarda da ayni tesiri gös- termesi ihtimali vardır. Biz muhabe- re imkânı bulamadık, fakat hükümet bu- labilir, Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekili B. Hulüsi Alataş (Aydın); «Bütün vilâyetlerle muhabere tesisine çalışıyoruz. Ordu vilâye- ti hakkında İzmir vapurunun telsizi ie malümat aldık. Diğerleri için de devamlı olarak üzerindeyiz. Milli yardım komitesi Tunçeti mebusu B. Sami Erkmen, zelzele- nin memleketimizde çok tahribat yaptığı- mi beyanla, gelecek sene tahsisatından ödenmek üzere felâketzedelere yardım ol- mak üzere 40 bin lira verilmesini teklif etmiş ve açıkta kalan halkın memleket dahilinde barındırılmalarınm daha doğru olacağını söylemiştir. Çanakkale inebusu B. Ziya Gevher Et, Büyük Millet Meclisi Reisinin riyaseti al- tında bir Milli yardım komitesi teşkilini İ istemiş ve bu teklif ittifakla kabul olun- muştur. | Sıvasta Bıvasta 158 de 20 saniye devam eden çok #ldüetli zelzeleden sonra 11 e kadar muhte- lif şiddette 13 zelzele olmuştur. Bıvasta Iki ev tamamen yıkılmıştır. İn- sanca zayla$ yoktur. Mekteplerin bazıların- da mühim çatlaklıklar görüldüğünden bü- tün mektepler tatil edilmiştir. Hafik kazasında İpelle nahiye merkesin- de 130 ev yıkılmıştır. Gene kazanın Çalıç, Ermenis, Kozlu, Küçüköy, Kıpçak, Cercis, 'Tavra, Gevele ve Gölcük köylerindeki ev- lerin üçte ikisi yıkılmış bulunmaktadır. Ha- Tiğin Pireput köyünde de yetmiş ev yıkıl- mıştır. Zarada Cümhuriyet mektebi tama- men yıkılmış, Askerlik şubesi tamamen, Belediye ve postane binalarile bazı evler de kismen harap olmuştur. Kasabuyu ya- km Kamen köyü çifliğinde Kadriye ve Devekse köylerile Şerefiye nahiyesinin Göktepe, Alışır, Kayadibi köylerinde bir- çok evler yıkılmıştır. Bu köylere yandım İçin asker ve jandarma müfrezeleri gön- derilmiştir. İpsileye bağlı köylerde en çok hasara uğrıyanın Okturun köyü olduğu bildiri. mektedir. Zaru kazası dü maddeten mühim hasa- ra uğrıyan yerler urasındadır. Bu kazadaki mektep, puslane ve Belediye binaları yıkıl- muş, Askerlik şubesi harap olmuştur. Mev- eud evlerin yarısı yıkılmış, yarısı da oturu- Jamıyacak bir hale gelmiştir. Bu kazaya tabi köylerin ekserisinde de mühim hasarat olduğu ve birçok kimsele- rin enkaz altında kaldığı haber verilmek- te isp de hasarat ve zaylalın miktarı hak- kında malümat verilememektedir. Sıvas 27 (A.A) — Vilâyetimizin Suşehri Kaza merkez ve mülhakatın- da 1000 hanenin yılaldığı zannolun- maktadır, Koyulhisar kazası ile mülhakatın. dan henüz malümat alınamamışsa da, yer sarsıntısının burada da zayi- ata sebep olduğu tahmin edilmekte. dir, Samsunda Samsunda 400 kadar baca ve du- vardan başka beş ev tamamen yıkıl. mış, minareler tehlikeli bir surette hasara uğramıştır. Vilâyetin bütün kazalarında ayni saatte sarsıntı ol- muş ise de Çarşambadan başka bir yerde insan ve hayvan telefatı kay- dedilmemiştir. Yalnız bazı köylerde samanlıklar yıkılmış, hususi ve res- mi binaların duvarları çatlamıştır, Çarşambada 25 ev tamamen, hükü- met konağı ve emniyet dairesi kıs men yıkılmış, inhisarlar tütün ambae rı tamamile harap olmuştur. Sakatlanan ev adedi 100 den fazla- dır, Çarşamba - Samsun hattı üze rindeki menfezler sarsıntıdan çatla- dığından bugün tren işlememiştir. Bozulan elektrik, telgraf, telefon hat- larının tamiratına başlanmış, maili inhidam evlerin muayene edilerek yıktırılmaları için fen heyetine emir verilmiştir. Amasyada Amasyada zelzele 30 saniye kadar devam etmiş ve buradaki tarihi âbi- delerden Sultan Beyazıt camisi ile Mehmed paşa, Yakup paşa ve Sofu- Jar camileri kullanılamıyacak bir de- recede harap olmuştur. Merkezdeki diğer camilerin mina- releri ve şerefeleri yıkılmış, duvarları | yarılmıştır. Şehrin belli başlı binala- ri da hasara uğramıştır. Bu meyanda vilâyet binası, orta mektep, Kiliç As- lan ilk mektebi vardır. Elektrik santralı binası ile istasyon binasının bazı kısımları, belediye ve jandarma daireleri de kısmen hasara uğrayan binalar arasındadır. Şehri istasyona bağlayan ve Yeşilırmak kenarını ta- kip eden Parke bulvarının emniyet duvarı ırmak tarafından yarılmıştır. Şehrin muhtelif mahallelerinde 300 kadar ahşap ev esaslı surette hasara uğramıştır. Zelzele esnasında sokak- lara fırlayan halktan bir kişi ölmüş- tür. Ezine Pazar nahiyesinde Efte, Zi- gola, Ezine Tatos Bölmelik, Ali Çer- kes, Kavak çayırı, Uzunaba, Suluova köylerinde de mühim hasarat olmuş- tur. Bu köylerde enkaz altında ka- lanların sayısı 100 kişiyi bulmuştur. Zilede Zile 21 — Zelzeleden burada, muh- telif mahallerde beş ev tamamen, 100 ew de kismen yıkılmıştır. Simdiye kadar enkaz altından çıkarılanlar. dan iki hafif yaralı müstesna insan- ca zaylat yoktur, Ulu cami ile diğer üç camiin şerefelerinin üst kısımları tamamen yıkılmıştır. Birçok binala- rın duvarları çatlamıştır. Civar köylerden gelen haberlerde hasarat ve zaylatın mühim olduğu öğrenlimiştir. Buralarda insan zayia- tı henüz tesbit edilmemiştir. Hükü- met ve Kızılay tarafından köylere sıhhi imdat heyetleri gönderilmiştir. Çorumda Çorum 27 (A.A.) — Bu sabah saat ikide bir dakika devam eden şiddetli bir zelzele olmuştur. Merkezde bir ev çökmüş ve kârgir binalardan bir kısmında çatlaklıklar hasıl olmuştur, Üç yaralıdan başka insanca zayiat yoktur. Siyasal Bilgiler okulu tale- belerinin teberrüü Ankara 27 (Telefonla) — Siyasal bilgiler okulu talebesi, zelzele haberi- ni alır almaz derhal bir toplantı yap- muşlar ve çok kısa bir zaman zarfın- da, felâketzedelere yardım olmak Üzere kendi aralarında 1000 lira top- Jamışlardır. Ankara radyosu dün akşam mutad programını tatbik etmedi Bütün memleketimizi teessüre gar- keden zelzele felâketi münasebetile dün akşam Ankara radyosu mutad programını tatbik etmiyerek tadilât yapmış, temsil tamamen kâldırılmış, müzik neşriyatı değiştirilmiş, muh- telif fasılalaria felâket hakkında alır | nan haberler verilmiştir. Ara sıra ya- pılan musiki neşriyatını memleketin hissettiği acı duygulara uygun par- çalar teşkil etmiştir. Hasarat olmıyan yerler Hususi muhabirlerimizin ve Ana- dolu ajansınm bildirdiğine göre zel zele mıntakasında hâsarat olmıyan yerler şuralarıdır: Çankırı, Zafranbo- lu, Kayseri, Bafra, Maraş, Kırşehir, e İzmir 77 (AA) — Dikili ve Burgama havalisinde zelzeleler yeniden sıklaşmaştır. Dün 9,20 de Dikilide 15 saniye süren gid- detli zir zelzele olmuştur. Bergumada 835 te ve Kemalpaşada 85 ta garpten şarka doğru orta şiddette birer selzele kaydedil- miştir. Dikilide 18.55 te 8 saniyelik bir zel- zele daha olmuştur. Kandilli rasadhanesinin tebliği İstanbul 77 (AA) — Kandını rasadha- nesirden: Dün gece yarısından sonra sa- at biri 57 dakika 80 saniye geço çok şiddetli bir zelsele kaydedilmiştir. Merkez üstünün Pasadhaneden mesafesi 450 kilometre tah- min edilmektedir. Ankara 71 (AA) — Aldiğimiz malümata göze, bu sabah saat 1,50 ile 5 arasında mep- kezi Sıvas, Tokat ve bavalisi olduğu tah- min edilen ve yer yer şiddetli veya hafif olmak Üzere hemen bütün Anadoluda his- #edilen bir hareketi arz olmuştur. Bu hareketi arr, 250 de Kocaelinde, 125 te Bursada, 145 te Diyarbakırda, 10 da Tosyada 2,5 ta İznikte, 2 de Antalyada, 210 da Konya ve Ulukışlada, 2,55 te Malatvadâ hafif olarak, duyulmuştur. 1.50 de İstanbulda, 2 de Kayseride, 188 de Yozgatta, 2 de Elâzığda, 150 de Sinopta, 220 de Eskişehirde, 2.17 de Kastamonuda, 153 te Çorumda, 2,73 te Kirşehirde, 228 de Samsunda, 1,45 ve 1,47 arasında Tokat- ta, ve 1,57 de de Sivas ve kazalarında du- yulmuş olan yer sarsıntım oldukça şiddetli olmuştur. Sıvasın kazalarında ve Tokatta yer sar- #ıntısının insanca, hayvanca zaylata se- bep olduğu ve bir kısım binaların yıkıldığı zannolunmaktadır. Hareketi arı Ankarada saat 2 ile 5 sra- sırığa ilk ikisi şiddetli ol üzere 4 defa hissedilmiştir. Bazı sismografların iğneleri kırıldı Londra 27 — Dün gece sismograf âlet şiddetli bir zelzele kaydetmiştir. Zelzele Is- viçre ve ds duyulmuştur. Sarsın- tanın şiddetinden bazı yerlerde sismografın iğnesi kırılmıştır. Zelzelenin merkezinin Anudoluda olduğu tahmin ediliyor. Hükümetin ihtikâra karşı aldığı tedbirler Ticaret Vekili dün Büyük Millet Meclisinde takrire cevap verdi Ankara 27 — Büyük Millet Mecli- sinin bugünkü içlimamda ihtikâr meselesine dair Çoruh mebusu B. Mazhar Müfid Kansu tarafından ve- rilmiş olan sual takririne, Ticaret, > kili B. Nazmi Topçuoğlunun verdiği | izahat dinlenmiştir. B. Mazhar Müfid Kansunun verdi- ği takrir şu idi: «<İhtikâr şiddetle devam ediyor. Ve hatta Anadoluya da sirayet etmiştir. Memurin ve orta sınıf halkise bu yüzden ıztırap içindedir. İhtikârın devamına meydan vermemek için şiddetli tedbirler almması zamani çoktan gelmiştir. Hükümetin bu baptaki noktal nazarı nedir? Ve ne yapacaktır?» Ticaret Vekili B, Nazmi 'Topçuoğ- lu, Avrupada harp başladıktan sonra evvelâ demir ve çuval fiatlerinin art- tığını, diğer eşyalar üzerindeki fiat tereffülerinin de hiçbir maddi esasa zay etmediğini söyliyerek demiştir — Bilhassa kolay ve çabuk para kazanmak hirsile gözleri bulanmış olan bazı insanların harpten istifade ederek geniş bir spekülâsyon yapma» larından tevellüd etmiştir. Hatta o kadar gözleri kararmış bir halde bü- Junuyorlar ki, spekülâsyon şartları- nın mevcut olup olmadığını tetkik | etmeğe dahi lüzum görmüyorlar. Ticaret Vekili, bügün elimizde bir senelik ihtiyacı karşılayacak malımız bulunduğunu kaydettikten sonra bu spekülâsyonculara temas ederek, bü- tün memleketin altı aylık ihtiyacını karşılayacak kadar kahve mevcut ol- duğu halde flatlerin 110-120 hatta 130 kuruşa çıkarıldığına işaret et- miştir Vekil İstanbuldaki temasları hâk- kında da izahat vererek demiştir ki: - Derhal ithalât ihtiyacı için lüzum gösterdikleri dövizi emirlerine âmade kıldık. Demir için, çuval için, çay için, İnşaat malzemesi için ve piya- sada noksanlığını iddia ettikleri her ne mal varsa bunları tedarik etmele- Tİ için icap eden dövizleri emirlerine âmade tutarak spekülâsyon şartları- nin mevcut olmadığını kendilerine açık olarak gösterdim, Bugünkü ik- tısadi şartlarımız hiçbir zaman har- bi umumideki şartlara benzemez. Her tarafımız açıktır. İstediğimiz mem- leketten istediğimiz kadar eşya gelir- mek iktidarına malikiz. Mübayua edeceğimiz eşyanın bedelini temin edecek kadar elimizde dövizimiz mev- cuttur. Ticaret Vekili, iktisadi tedbirler arasında âlınâcak iuzabti tedbirler. den de bahsetmiş, bir malın elden «e geçmesi ile yüzde 2 ve yüzde 3 kaza- nılan kazanılan o malın fistinin yüz. de yüz nisbetinde arttığını anlatmış ve buna meydan verilmiyeceğini söy- Iyerek şöyle devam etmiştir: — Hututu umumiyesi itibarile ala cağımız tedbirler bir taraflan mem- leketin ihtiyacı olan istihlâk eşyası. ni bol miktarda temin etmeye çalı- şirken diğer tarftan da her hangi bir şekilde fintlerin sebebsiz yükselttiril. mesine ve ticaretle alâkası olmıyan insanların piyasâya karışarak malın nedretine sebeb olmalarına da imkân vermemektir. Bu tedbirlerin heyeti umumiyesi alındıktan sonra ki, memleketimize gelecek eşya hiç olmazsa yüzde otuz noksanına maledilmiş olacaktır. Bu vaziyette flat tereffü hariçte yüzde 50 olursa bunun bizim memleketi- mizde ancak yüzde 20 si inkâs edecek demektir. Binaenaleyh bu harp kon- Jüktörü içinde zannediyorum ki baş- ka memleketlerden daha az muzta- rip olacağız. İhracat eşyamız ise bugün artık sârfelmek için hiçbir müşkülâtımız kalmamıştır. Piatler yükselmekte ve mallarımıza talepler pek ziyade art- * maktadır. Pamuk almak için musirrâ» ne talepler vardır. Türk Hava Kurumu Büyük Modelcilik Müsabakaları Müsabakalara her bir tayyare modeli girebilir, Kıymetli bir çek mükâfatlar dağıtılacaktır. Müsabakuda büyük muvaffakıyet gösterene şeref kupası verilecek- tir. Fazla tafsilât, Türk Hava Kurumu şubesine mürâcaat ederek alına- câk müsabaka büröşürlerinden öğrenilebilir, Müsabaka 7/1/940 da Yeşilköyde yapılacaktır. (10770)