20 Aralık 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 8
Amiral Graf von Spee kimdir ? Umumi harbin iki büyük deniz muharebesi Amiral Von me” nin Coronel Mharebesindek! muvaffakıyeti Falkland da faik İngiliz kuvvtleri karşısında harbi kabul ederek kahramanca ölümü Almanların büyük ümidler bağla- dıkları Graf von Spes zırhlısının, ken- Gisinden çok zayıf İngiliz kuvvetleri | tarafından mağlüb edilmesi ve niha- yet harbi kabul etmekten çekinerek kendi kendini batırması her tarafta büyük alâka uyandırmıştır. Bir çok gazeteler Alman zarhlısımın şerefsis akıbeti ie gemiye ismini vermiş olan | iman amiral Graf von Spee'nin umur mi barpteki kahramanca ölümü ara. | anda büyük fark olduğunu kaydedi- yorllar. Amiral Graf von Spes 1881 senesin- de doğmuş, 914 de ölmüştür. Umumi harp başladığı sıralarda Çindeki AL Iwnun kumandanı idi, Bu Mo Sehamborst ve Gnsisenau yrhlt kru vazörlerile Dresden, Emden, Leipzig ve Nürnberg kruvagörlerinden mü rekkepti. Harp başlamazdan bir kaç yün evvel Amiral von Spee, kumanda» ındaki filo ile Çinde Alman müs- kesi olan Kiaon Cheo limanın- | dan hareket ederek açılmıştı, Filo Çin ve J sularından uzak- | aştıktan van Speg Em- Uz tüccar gemi- | batırmak üzere nd Okyan göndermiş, kendisi mütebaki gemilerle birlikte Büyük Okyanusa açılmıştı. Burada üç küçük kruvazörü muhtelif istikametlere sal- dırdı, Arada teması muhafaza etmek Ie beraber bunları İngiliz tüccar va- yurlarına musallat, etti, Bazan birle- şerek, bazan ıssız adalarda gizlene- tek ve kömlr, yiyecek alarak Ağus- tos, Eylü 4 mü tamadi faaliyetle ge Cenubi Amerika sahillerine yaklaştı Alman donanmasının bu faaliyeti r Amiral Cradock'ün mandası altında bir filo gönder. şlerdi. Bu filo Canopüse zırhhsı ile Good Hope v h arhiı kru- | vazörlerinde Glosgow ve Otrante | küçük rlerinden mürekkepti. İki filo, Birinciteşrinin sonlarında | biribirine çok yaklaştı, Fakat henüz | bir muharebe olacak gibi görünmü. yordu. Hai Amiral Cradeck Cang- puse zırhlısını ufak tefek bazı tamin ler için bir körfezde bırakmıştı Bam istikşaf hareketlerinden sonra zırhlı ile birleşecek ve yoluna o deram ede cekti, i 914 senesi İkinciteşrinin birinci gö: | nü iki tarafın hafif kruvazörleri kar- | şılaştılar. o Bunların arkalarından | mrhhi kruv çıklı ve akşama Coronel açıklarında bir mu. Coronel deniz muha- rebesi adı verilen bu harbe Almanlar ik kuvvetle girmişi in kumanda ettiği filo erden mürekkepti: ize lerini yakalam ine İngi zörler erdir, İki tarafın kuvveti Seharnhorst ve Ghelsenau zırh krurazörleri - ayni tipte olan bu ilâ sirhlı kruvazör 906 inde inşa edilmişti. Hacimleri 11 m, sürük- leri saatte 23,8 mil, silâhlari 8 aded 2İ ik, 6adet 15lik, Iöadet 88lik op, mürettebatları 704 kişi Dresten ve Nümberg - 5 olan bu iki kru inşa edilmişti. süarti en, i tipte r 90T senesinde Hacimleri 3850 ton, eri saatte 24,5 mil, silâhları 1$ 4 adet 52lik top, mürettebatları 361 kiiş. Lelpzig kruv: du Süra adet 10,5 lu örü . 905 de yapılan uvazör 3,250 ton eminde idi. i sanite 233 mil, silâhları 10 1 a A ettebatı 297 erden st 15 Uk, 12 adet ttebatı 900 kişi idi, mmouth zarhlı kruvazörü 901 imıştı. Hacmi 9,960 ton, sürati Amiral von | | | | | Amira! Graf von Spce 5,2 lik odatı 540 kişi 909 da ya y »ti haizdiler Coron | muharebesi İngi na rü kin dan lerine sert, vertey diz kapal ağı olmaları dalgalı ik yıka bazen na geliyc alovunda sam Amira şmuştı ştial oldu ve Amiral ve m Monmo: fak meğe tak ol an zırhlı giren muva kruvazörü Nürenberg erine çullan» sinde Mon- outh ül tmağa büş- de kâr karanlıktan Bu haber İ uy geride andirdı. iral Cradoek'ün, bu can ve harbi kabul etti.> cevabını verdiler, İngiliz Bahriye Nezareti derhal Alman filosunu yakalamak üzere big j filo hazırladı. Bu filo İnvincibie ve İnflexible harp kruvagörleri 3 zırhlı 3 hafif kruvazörden ve bir muavin kruvazörden mürekkepti | Alman filosu Valparezo'da Bu sırada Alman filosu Şili'nin Valparezo limanına gelmişti. Filonun tamire pek ibtiyası yoktu. Amiral İ von Spce şu tiç düşünce ile bu limana gitmişti 1 — AN Terek : 2 uvvefini göste- anevi £ Alman 5 2 pmak xonsolosu ile | İ Tu vardı sını büyük tez Karadı yaptı Fi iki filo karşılaşıyor Birincikânunun sekizinci günü iki filo karşılaştı. Alman Ami terenin en kuvetli iki rünü bu su min etmiyordu. O gi gilizlerin yemlik sürdükleri kömür gemisini 3 mak isterken karşılarına çıkan f İ görünce akıbetini anladı. Derhal İ yanındaki küçük krdvazörlere kaça rak ıığa devam et verdi. Fakat İngilizler buna meydan. vermediler, harp başladı. İngiliz filo- mile arp su şu g ible vazörleri I sürate malik inin 8 adet 10,3 lik topları vardı. ı — 903 hacminde, 6 adei hacımindi bu iki ger ir. 4880 ton hacminde. 2 ik! 10 adet 10,2 lik topla müsellâh. harbine daha yoli görleri peşi uk top- de gene daha küçük dan istifade et gemilerine yaklaş- harp kru- eri . İstifade ederek buna imkân vermiyorladı. Harp başladıktan bir müddet son- | ra Alman Amiral gemisi Seharnhorşt İ harab oldu ve ateş alarak için, | Amiral von Spee ve bütün zabitan ve ! | arı mürettebatile battı, Bir müddet son- ra da Gnelsennu devrildi ve battı Bunlari müteakib Leipzig ve Nü Tenberg de batırıldılar. Yalnız Dresten süratinden istifade ederek kaçabildi. İ Alman filosuna refekat eden iki mu. İ avin kruvazör de batırıldı. Bu muha- İ rebede iki küçük kruvazörden pek az kimse kurtanlabildi, Amiral von Spes ve diğer bahriyetiler harp ederek kah- ramanca öldüler. Yer değiştirecek kiracılara tavsiye! Akşam'ın KÜÇÜK İLÂNLA. R'n dikkatle okursanız kendi. nize en olverişli yurdu yorulma. dan bulabilirsiniz, 20 Kânunuevvel 193 22 MEŞRUTİYETTE SARAY ve BABIALİ # SÜLEYMAN KÂNİ İRTEM — Tercüme, tibas hakkı mahfuzdur. Tetrika No. 1 Abdülhamidin yanındaki tabancalar ve oğlu Abdürrahimi 'Teşrinisani ortalarında Selânik WH- | Mmanına bir İtalyan kruvasörü gelmiş, usulü dairesinde selâm topları St | Kuştı. Top sesini düyünda Abdülha- | mid sebebini sormuş, bir ecnebi ge- cevabını alınca; n zırhlısı mı? işti, ibbi hâsülhası mâhya impâratorun! t disini düştindüğü zehabıma kapılmıştı! Birgün Abdürrahim efendi muha- hitlere şunu anlatmıştı Babam sultanı yanına gırdı Bu susl gös- AV fr Seni Said paşanın oğlu (1) Sen de kendisini kabu değil mi? Şi miş, Diye sordu iye sultan kabul ederim izerine babam n İstemiyor İstanbulda 1 varmış! benim iç tlf n v mu? larını saltar nid paşanın ol beni yanına ça illet mazlum bir rmaz. Bu işleri dirler, Mülâzimler, yettir Reşad | efendiye ayda 1500 lira verirdim. O da aları hep cemiyete gönderirdi.) bir defa da bana şu tavsiyede (Bir sen benim alırsın!) Ben bu sözü İş dan kaçtım. Ben Diğer bulundu intikamını gün ol musahip Cevher ağa, alar muhafız zabitlere iahd iken aldığı ken- le muhabı disi için çah- Imdarı be: yadişahın kadınlardan taraftar bulunuyorlardı. St sı Süleyman Fehmi bey | aşlarının feveranı halinde iyi bir | » vermiyeceği şüphesiz olan bu | slerinin tadiline ve şehzade Abdür- gösterilen barid | muamelenin tebdiline “çalışıyordu Musahip Cevher ağanın yanında kendi! p 4 olarak 400 altın vardı. Muha- r bu parayı sarf ve istimal edecek | » bir hayır işine tah- Baya tavsiye ettiler, o da kabul etti. Hürriyet kahramanı Eyüp Sabri beyin Ohride bir idadi ktebi yaptırmakta olduğu bilini- yordu. Bu para bu binaya sarfedilmek Üzere Eyüp Sabri beye gönderildi Kitabi Muhsin bey, Alatini köşkü tı hakkında bir «Vukuat defteri» tutuyordu, Bunu okuması için yüz- başı Süleyman, Fehmi beye vermişti. Muhsin beyin bu defterde yazdığına | ve muhafızlar arasında da söylendi. ğine göre, Abdülhamidin yanında iki royelver vardı. Hattâ bir gün kızmcs oğlu Abdürrahim efendiyi bunlarla tehdid etmişti Bu tabancalar hakkında başmuha- | asim bey ordu kumandanı Hâdi pa ğ miş, bundan ile- ride bir fenalık çıkabileceğini, buna almamak Üzere tabancala- Abdülhamid 8 ün araştırılma- Ku diye eylemesin! rn aknm ver isande istemişti nak çirkin olur, Diye emre intizar etmesini Rasim e tenbih etmişti, tasim bey 16 teşrinisani 1909 - Ru- mi 3 teşrinisani 1325 - tarihinde bir takrir Yererek: (İleride bir intihar tehdidi a bir hai olu ası veya başi rn meşui tutulma ğini resmen bildirdi. 1909 - Rumi 14. de Paris a eski başmuhafız Ali Fethi bey Paris. ten Selâniğe gelmişti. Selânikte kaldı, ğ m İttihad ve Terakki a devam ediyor, hem Ordu köşküne uğruyordu. Yüz- başı Süleyman Fehmi bey, Ordu köş- künün ahvali hakkında kendisine at verirken bu tabanca mese- , bu silâhların Abdülhamid mez- dinde bulunraası işine lüzumu kadar ehemmiyet verilmemesinin mahzur- Yarını anlattı, Fethi bey «<Abdülhami- din yanında tabanca bulunduğunu kimler söylüyorsa, yanlarında bir 7a- bit varakası tanzim edip kumandana veriniz; saklasın, İleride bir şey olur- bunu ortaya çıkarırsınız...» tavsiye» Me bulundu. Süleyman Fehmi bey bunu Rasim beye söyledi; o da muva- fık buldu. Ancak böyle bir zabit yapı- Işmadan ve taban & mu a. lâzımgelece- » da alınma a göre malümatı d olan şehzade Abdürra- him efendiye birçok kitaplar yer, efendiyi tahsile teşvi dı. O ise hiç oralı olmuyor, abp bir tarafa çıktıktan s rdu! ğini söylüy Bir gün kendisine (Mitat paşa) eseri okunuyordu. Abdülhamidin ağa- larından Nureddin ağa gelerek baba sının kendisini istediğini söyledi; o da şimdi gidemiyeceği cevabını verdi, Mu- hafızlar, ağaya, Abdülhami diye Mitat paşanın Taif anında azdığı kitaplar okunuyor) haberini vermesini tenbih ettiler. O da bu leri aynen ilhamide na Nuri ağanın Abdülhamide söylediği efendi merdi- birakış nra tahsile devam edece nd Abd n elen- oku) diye tavsiye lüyorinr) de- i efendi tarihini oku!) cevabını v Sonra da (Vak- aj Abdülâziz) i getir; bana okü! hih edeyim) diye ihtar et Muhafız yüzbaşı Süleyman ml bey Abdürrahim efendiye bu eseri Babasına okumasını ve sö öceği şey- leri kitabın kenarına işaret etmesini tavsiye etli, Pakat Abdürrallın efen- dide buna ne arsu, nede kabiliyet vardı! Ahdülha uhafız Rasim be- metten bazı istekleri oldu. ula gitmesine lüzum bulunduğu- öylemiş, Rasim bey de bunu or- du kumandanlığına haber vermiş, Hâdi paşa Abdülhamlı lediğini öğrenmesini emretmişti. Ra- sim bey bu ciheti istizah edince, Ab- dülhamld: - Dün a yku uyuyamadım, Şimdi fikrim dağınıktır. Yarın bir def- ter ve kalemi alıp geliniz; s Cc abını verdi, isim bey — Her ne emriniz varsa şimdi bir kâğıda yazmak mümktin. dür Abdülhamid — Yok, yok! Yarn Abdülhamid birkaş him efendiden Ra- Ayet etmişti, Bir defa bu nda (Arkası var)
