30 Kasım 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

SÖZÜN GELİŞİ Şehirde koşarak yürümeğe doğru gidiyoruz Zer şu otobüsler - bugünkü vaziyetlerile - şehirde vesaiti nakliye ihti- yacını karşılıyorlar zannediliyorsa hatadır. Bilâkis vesaiti nakliye in- Selime Seyrüseteri aliyetleri Pıdan Şişli tizamını bozuyor, tramvayların süratlerini yarı yarıya indirerek gidip makanizmasını ağırlaştırıyor, her türlü tertipten uzak yürüyüşlerile İçinden çıkılmaz bir hale getiriyorlar. i olması lâzım gelen bir hareket tarifesinden mahrumdurlar ve fa- biribirlerinden müşteri kapmak esasına dayanmaktadır. Edirneka- Cihangire hareket eden bir otobüs Fatihe yaklaşmca Fatihte duran otobüsü neele ile yola çıkar, ve Şişli otobüsü Beyazıda gelince Maçka oto- yö isleri derhal önlerine geçerler. Bu suretle üç otobüs arka arkaya yola düzü- bu otobüse gel, o rahat değildir. Şoför! de bir tramvay! Her istasyonda biletçiler aşağı İner: «Hanım Ağır ol! Müşteri geliyor... Çek, çek vaz- #çt..» Yolda otobüse bakan bir adam görünür görünmez gene ayni feryad: * ağır ol!» Sanki hızlı gidiyormuşsunuz gibi sarsıla sarsıla durur, çalkâa- Da çalkana ilerlersiniz. ndeki otobüs arkadakiler kendisini geçmesin diye dar sokaklarda çap- Taz durur, genişçe yollarda taksi ile tramvay arasına girer ve Karaköyde Savallı seyrüsefer memurunun bu düğümü çözmek için alınm çatladığını gö- Türsünüz, Eğer otobüs dolmamışsa bir yere âcele yetişmek maksadile bindiğiniz bu EÜya süratli nakil vasıtasından ümidinizi kesin! Çünkü o Eminönünde tram- Vâydan müşteri çağırır, Kadıköy İskelesi önünde durarak Sarayburnunu he- Müz dönmüş vapurdan Köprüye çıkacak müşteriyi bekler. «Çek canım» diye Sabırsızlandınız mı alacağınız cevap hazırdır: «Hatırınız için boş mu gideceğiz İm, işiniz o kadar acele ise taksiye Vâyla yirmi dakikada gideceğiniz vere neden hinmediniz?» ve böylece tram- otobüs sayesinde otuz beş dakikada | Vasıl olursunuz. Fakat tramvaya da binseniz vaziyet şüphelidir, çünkü onun Yürümesi de önünde sıralanan otobüslerin hareketine bağlıdır. Sonra işi acele olanların sokaklarda koşarak yürümelerinden başka çare kal- Miyacak gibi görünüyor. (Cİ Kaçık mimarın garib eserleri Nevyorkun yanıbaşında, Long İslard'da- ( i muhteşem binaların çoğu garip şekli ve | tarzdadır. O kadar ki, lik nazarda bunla- pin muhsel bir dimağın mahsulü olduğuna Bükmolunabilir. » | Bu binaların mimari yalnıs Amerikaya | Seğil bütün dünyaya meşhur Preddy Tonel İdi. Bidâyette bu adam sorna! ve aklı selim #ahibi olduğundan yaptığı binalar zamanın icabına uygun şaheserlerdi. Fakat bir hâdise bu mimarm sinirini ve aklını bazmtuştur: Özenerek yaptığı muaz zam bir binada affedilemiyecek bir kusur Eörüldüğünden bunun hp yeniden Yapılması lâzım gelmiştir. Kabahat plânda ve binaenaleyh mimar- da değil binanın inşasını deruhte eden us” tada idi. Fakat herkes kabahatı mimari | ulmuştur. Ru hüdise mimarın aklmı oy- Datmasına sebep olmuştur. Mimar bundan sonra garip binalar yapmağı aklama koy- Müştur, Garabete meftun olar Amerikalı- | geyler sayarak mimara birçok siparişler vermişlerdir. Fakat sonra mimarın aklın- dan zorü olduğu anlaşıldığından pekis veren olmamıştır. Maamafih mimar boj durmayıp © zamana kadar kazanıp birik- tirdiği milyonlar ile kendi hesabına birçok garip şekil binalar yaptırmıştır. Bu gibi bi- nalardan biri alelide ehram şeklindedir. Diğeri ise başaşağı gelmiş ehram şektinde- dir. Yanl uşağı tarafı ufacık olduğu halde havaya yükseldikçe genişliyor. Kaçık mi- marın maritetlerinden biri de telgraf dire- &i şeklindeki upuzun ve ince bir binadır. Her katında tek birer oda vardır Mimar bir gün camdan bir bina yapmu- ğı kurmuştur ve hakikaten cam malzeme- den bir binayı yükselimiştir. Fakat camlar mathip derbcede metaneti haiz olmadığın- dan bir gün en üst katı muayene ederken cam kırılmış ve milyonlarce. parçası We £ Ukte mimar düşüp ölmüştür. Mimar le beraber bıraktığı eser rip ve saçma sapan almas Çocukları maskelere alıştırmak İngilterede küçük çocukların gaz maske- sinden ve memnuniyetle bun- darı başlarına geçirmeleri için garip bir ça- Te bulunmuştur: Bebeklere mahsus minya- tör maskeler yapmak... Bebeklerin kıyafetlerine uygun gelmesi Xçin bu maskeler türlü renkte yapılmıştır. Çocuklar en ziyade beyaz rengi tercih cdi- Yorlarmış. Çünkü tayyare hücumu tehi- Kanser hakkında Kanser vakaları Avrupada tedavi ve mü- Ghdele güyret ve tabirlerine rağmen çoğal- maktadır. Bütün istetistiki Tiyor, Fakat bu tesayüd ? re rin çoğalmasından ini yoksa evvelce kan- der sayi » hastalıkların şimdi #on #en- Bİ İedk'kat üzerine buna mal edüme den mi ileri geldiği malüm değildir. Kasser yeni bir hastalık değidir, En 2s- ki zamanlardanberi meycud bir Afettir Yalnız vakit vakit adını değiştirmiştir. Şimdiye kadar bu hastalığın mehiy hakkında türlü türlü nazariyeler yürütül Müştü. Şimdi en son nazariyeyi (Otreht Alman kimyageri Kög! ileri sörmüştür. Bu Sat hastalığın yerini kandaki beyaz kürey Velerde bulmuştur. Beyaz küreyvelerin höe- | Teleri bünyesi şimdiye kadar tesbit olunan | - Finlândiya Rusya ie Finlândiyanın aras açıldıkça, ; Finlârdıyanın gölleri günün meselesi hali- Mİ almaktadır. Pinler memleketlerine MÂNaSna gelen «Tasavalto» İsmini verir- ler, Erazinin onda biri irili ufak) 35900 ile kaplıdır. Bunlar cenupta daha toplu- göl diyarı. ımanında :e- ipranmış, aşın- vanda cümudiyelerin i bu suretle granit vin- vi Seri maddelerden mürekkep olmasına yimen tesriyeye olarak, gimele Joğ- — hafl£ bir meyille İnen düz bir satın hali- | &tlmişsir, Bu salın üzerinde yer yer çü- | kesine karşı geceleri elektrik We odalar ten- vir edilmediğinden çocuklar beyaz masko- leri sayesinde bebeklerini görmeklen hoş- lanıyorlarmış. Bazı çocuklar aslan ve oyı Bibi oyuncaklarına da maske giydirme) çalışıyorlar. Bebeklerin maske giydi gören çocuklar maskeyi kendileri de seve giymektedirler. yeni bir nazariye yirmi aded amino asidinden müleşekkildir. Mumaileyh kanserden hasta olanların bu asidlerin sağu doğru ve hssta olmıyanlar da sola doğru mütev ih olduğunu tesbi etmiştir. Dahası var: Alman âlimi kanserli kürey- vatı beyzadaki sağa mü asidlerin tecrid edile! mümkün ulduğunu öğ tedkiklerden şu neticeyi hastalığı tahammür vi dan ileri geliyor. Hariç gi bir tarafına ika edilen tesir ve tahrip derhal oradaki tahammür vazifesini ihl etmekte ve bu hal bütün vücnde sirayıı etmektedir. Bu yeni nazariyeye göre kan» serin tedavi usulü de tablati ile değişeeek- tir. nın gölleri kıl taşı döküntüler! vardır ki Finler buna Ju» derler. Yollar ve binalar hep bur- lar üzerine yapılır; çünkü sular taştığı za. man en masun yerler buralarıdır. Göllerin sahilleri çok girintili, çıkıntılı- dır. En büyükleri 1760 kilometre mu rabbat sathındaki Sajma gölüdür. Bunun sularını boşal Vockla ırmağı 15 smewe iriladan düşerek İmatra şetâlesin! meyda getirir ve yansı Pinlândiyada, yarın Rusyada kalan Ladoga gölünü teşkil eder Bu göller, Viborg'da &ahile varan malla Finlândiya körfezine de birleşti mişlerdir. Pinlândiyanın erazisi “5 63 nis- betinde çam, kayın ve ccnapta meşe or- manlarlle lü olduğu için, göllerie or- manların manzarası pek güzeldir. Finlândiya göllerinin ekserisinde pek gök balık vardır. Yalnız Kemi gölünden geçen asırdanberi senede 170 ton balık çıkar. Bli- hasta somun balığı, alabalık, yılan balığı İ pek boldür, İ , | | Tasirhaneler hakkındaki fıkranın tefsirine dair mazbata hükümetle tedkik edilmek üzere encümene iade edildi Maliye Vekilinin beyanatı Ankara 29 — B. M. M. bugün Şem- seddin Günaltayın başkanlığında top- lanarak ruznamede bulunan devlet demiryolları ve limanları işletme umum müdürlüğü 1935 yıl hesabı katisine sit kanun lâyihasının mü- zâkeresini tehir eylemiştir. Muamele vergisi kanununun ikinci maddesinin tasirhanelere alt fıkrası- nın tefsirine ait kanunun müzakeresi esnasında talep üzerine birbirini ta- kiben bütçe, maliye ve iktisad encü- menlerinin mazbataları okunmuş ve bu mesele üzerinde bir çok hatipler söz almışlardır Eskişehir mebusu B. Emin Sazak iktısad encümeninin mazbatasının kabulünü istemiş, Bursa mebusu B, Fazlı Güleç de Türkiye mevaddı ipti- daiyesini ezen fabrikaların da vergi- den muaf tutulması lâzım geleceğini | İ söylemiştir. Manisa mebusu B. Refik Otobüsler çoğalıp bu intizamsızlığın önüne geçilmediği takdirde iki sene | İnce de iktısad encümeni mazbata sinin kabulü lehinde bulunmuştur. Maliye Vekilinin beyanatı u müzakereleri takiben söz alan e Vekili Fuad Ağralı meselenin KÜÇÜK HABERLER: 20 sene evvel Bakırköy açıklarında ba» Mal İ tan Pelengiderya gambotunun çıkarılması içir bir münakasa açılacaktır. Gambotun demir aksamı müteahhide, diğer kısımları hükümete alt olacaktır. #elsimon isminde birinin idaresinde man hususi bir otomobil, dün Harbiye- de vatman Tevfiğin idaresinde tramvay arabasile çarpışmış, otomobil hasara uğra- miştir, Xx Beyoğlunda Yeniçarıda oturan on dokuz yaşlarında Gülsüm İsminde bir kız odasında yaktığı mangeldan çıkan hamizi karbonla zehirlenmiş, polis tarafından Be- yoğlu hastanesine yatırılmıştır. Kostantin isminde bir işçi, evvelki ge- ce Üsküdarda bir sinemanın tamiratında çalışmakta iken, üzerinde bulunduğu iske- leden düşmüş, başından yaralanmıştır. h'un idaresindeki otomo- rında Sahak isminde bi lanmasına sebep olmuştur. Polis, şoförü yakalamış, yaralıyı tedavi altına aldırmış» tır. Sahak G yoğu hastanesinde ölmüştür. * Topkapı civarında Kadir adında biri »'n evinin penceresini kırarak içeriden pa Ta, elbise, tabanca ve #aİre, gene o civarda İlyadis adında birinin de dükkânından :ü- tün ve saire çalan Kâmil âdında bir hırsız dü sekizinci ceza mahkemesinde muhakeme edilmiştir. Kâm ver İki si- çu da sabit olduğundan on &5kuz ay on üç gün hapsine karar ir. B. Hayri Uğur'un cenaze merasimi Vilâyet Daimi enelmen âzasından Çataj- cal B. Hayri Uğur'un cenazesi. dün 12 de merasimle kaldırılmıştır. Merhumun ta. butu, Lâlelideki Kanadli âpartımanından ahnmiş, eller üstünde Aksnraydaki Valide camisine getirilmiştir. ndan sonra kılınan cenaze namr sı mütdekip (o(sbu, cenaze oto- mobiline konulmuş, Edirnekapı harieinde- Ki gehldiiğe götürülmüştür. Merhumu, ebi- di istirahatgâhına kadar İstanbul Vali ve Belediye Reisi B. LâJ Kırdar, İstanbul Parti müfettişi B, Tevfik Fikret Sılay, Da- imi encimer ve Şehir meclisi Azası, Beledi- ye ve ailesi erkin takip etmişlerdir. B. Hayri Uğur'un şehidiikteki kabrine Bele- diye, Vilüyet ve Parti namma çelenkler konmuştur. Kızına tasallut eden baba mahkemede Sarhoşluk yüzünden 14 Yaşındaki kın Necmiyeye (otasalidi etmekten maznun Mehmed dün Cürmümeşhud kanununa tevfikan mahkemeye verilmiş ve ikinci ahkemesinde Mmuhakemesine Müddelumumlliğin iddiana- mesinde, gerek tahkikat evrakı ve gereks3 şahidlerin ifadelerile Mehmedin suçu xe- bit görüldüğünden, cezalandırılması iste- siliyordu. İddia makami, muhakemenin gizli yapılmasını istediğinden, dâvaya gizi olarak devam edilmişti On bir evi soymuş, üçüne itiraz ediyor Kadıköy, Beyoğlu ve İstanbul elyarında birçok evlere soba kurmak bahanesile gi- rerek hırsızlıklar yapan sabıkalı S'dkı dön Adliyeye teslim edilmiştir. Sıdkı, Sultanahmed ikinci sulh ceza mah- kemesinde yapılan sorgusunda: «Soba kur- mak bahanesile Kadıköyünde iki, İstanbıl tarafında da dokuz evi soydum. Faka ba- na isnad olunan diğer Üç hırsıslıktan ha- berim yoktur, Bunları başkası yapmış ola- caldır.» demiştir. Mahkeme, Bıdkının te kifine karar vermiştir. tedavi altına alındığı Bs- | Burada öğle na-| tavazzuh ettiğini işaret ederek ve ra- kamlara istinaden bazı malümat ve rerek: — Şimdi bugün memleketimizde, merkezde ve mülhakatta gerek zeytin yağı, gerekse diğer nebatlardan yağ istihsal eden fabrikaların adedi 275 dir. Yani bu rakamda tasir, tasfiye ve tasir ve tasfiye yapan fabrikaların hepsi dahildir. Bu 275 den 267 si yal- nız tasir ile iştigal ediyor. Bunlar mur- | amele vergisinden tamamen muaftır. | Bunda davamız yoktur. Bir tanesi | yalnız tasfiye ile İştipal etmektedir. İ Bu da muamele vergisile mükelleftir. | Bunda dâ davamız yoktur. Geri ka- | lan yedi tanesi ile büyük meclisin mü- zakere zeminini teşkil eden hem t&- sir, hem tasfiye ile uğraşan müess€- selerdir. Bu yedi müessesesinin 36, 37, 38 senelerindeki vergileri tahak- kuk ettirilmiş ve 386 senesinde 75471, 37 senesinde 98450 ve 38 senesinde 113,621 lira tahsil edilmiştir, Binaen- aleyh bunlara muafiyet koyacak olur- sak hazinenin zararı şu arzettiğim ra- | kamdan ibarettir. Ege tütün pazartesi gü Demiş ve iktisd (encümeni maz batasının kabulünü rilen etmiş Muamele vergisinin istisnaya alt fıkraları dikkatle mütalâa edilirse gö- rülür ki ufak tefek el sanat ve hizmet. leri, kuvvel muharrikesi beş beygir- den, 10 ameleden aşağı ufak tefek tek taşla ve saire ile yaparak büyük maye konmasına ihtiyaç göstermiy işler için vergiden istismayı mutazam- mundır. Vazii kanunun maksadı bu- dur. Bu maksad diğer bir ameliye ile tasfiye edilcek olursa, mevzu gıda me selesi değildir ki iyi yağ, kötü yağ yi- yeceğiz densin. Böyle değildir. Beri ta- raftaki adam bu ameliyeyi yapıyorsa vergiyi vermelidir. Bence yalnı ye yapanları da bu veıgiden etmelidir. Maliye Vekilini müteakiben alan iktisad encümeni Sabuncu, meselenin bir hükümetle tedkiki mazbatanın encümene iadesini MİŞ bü tw leb kabul edilerek müzakereye niha- yet verilmiştir. Meclis Cuma günü toplanacaktır. piyasası nü açılacak istima söz reisi İsmail defa daha için Ticaret Vekili dün akşam radyoda bu teehhürün sebebini anlatarak müstahsillere tavsiyelerde bulundu Ticaret Vekili B. Nazmi Topçuoğlu dün akşam radyoda tütün müstah- sillerine karşı bir hitabede bulunmuş Eçe tütün piyasasının 4 kânunu- evvel Pazartesi günü açılacağını söy- lemiş ve bu üç gün teehhürün sebe bini anlatmıştır. Sebeb, memleketi- mizden mühim mikdarda tütün mü- bayaatında bulunan Amerikan Glen kumpanyası Şark memleketleri umum direktörü ile İzmir şubesi direktörü- nün seyahat ettikleri vapurun İngiliz koi | gemileri tarafından Maltaya sevkedilmiş olmasıdır. Bu direktör. ler 4 kânunuevvele kadar gelecekler ve piyasaya İştirak edebileceklerdir. B. Nazmi Topçuoğlu sözlerine Şöy- le devam etmiştir: | Bu çok meşru ve mücbir sebep nazarı dikkate alındığı takdirde, müstahsillerimi- zin piyasanın açılmasındaki bu teehhürü müsamaha İle karşıliyacaklarını ümid ode- rim, Aşağıdak! sözlerimi ehemmiyetle dinle- menizi rica ederim: 1 — İşe yaramıyacak kısım müstesna, #ütünlerinizin kâmilen © satılacağından emin olabilirsiniz. 2 — Ekseriyetie şimdiye kadar olduğu gibi, piyasanın Açılışından itibaren Üç beş gün zarfında beş, on milyon Kilo iyi tütün satıldıktan sonra alım satımın durmasına meydan o vermiyeceğiz. Kumpanyalardan bazıları çekilse dahi, ayni şartlarla diğer alıcılar mübayaaıa deyam edecektir. Bun- dan emin olunuz. Telâşınız sizleri ırar eder, tedsirlerimizin satbikinde bizi büyük zorluklarla karşılaştırr. 3 — Platler, cinsine göre, asgari geçen senenin flatine mundi tutulmağa çalışıla- caktır. Teliş etmiyenlerin istikbalde daha fazla kazanması müsteb'ad değildir. 4 — Tütünlerimizin iskartası taayyün et- meden pazarlığı girişip satmayınız. Denk- derin damgalanıp haftalarca ve hattâ ay- larca sonra muayenesine katiyen meydan vermeyiniz. Bu suretle satışların biraz ya- yaş yürümesi zaruridir. Bunda bir mahzur yoktur. Fakat muhakkak pek çok haksız- lığın önüne geçebilir. $ — Aşağı cins tütünler, işe yarıyacak evsafta olmak gartile başta İnhisar idaresi olduğu halde başka alıcılar da bulacaktır. İnhisar idaresi, en ucuz flate mal mübayaa etmeğe çalışan bir ticaret evi gibi değil piyasadaki nâzımlık rolünün müstahsil ve köylüye temin edeceği büyük faydayı müdrik bir devlet müessesesi gibi hareket ede. cektir, 6 — Umumi harpte kaybettiğimiz büyük tütün piyasalarından İngiliz ve. Fransız pazarlarını hükümetimi- sin aldığı tedbirler sayesinde tütün- lerimize yeniden, açmış. bulunmakta» “) yız. Yüksek iştira kabiliyetlerim bik diğiniz bu memleketler 20 sene 'ü. tünlerimize müşteri (olacaklardır. Ajansta tütünün istikbali hakkında verdiğim teminat hulâsa maneviya- tanızı takviye için söylenmiş yalnız nikbinliğe dayanan bir vâd değil maddi esaslara dayanan bir tebşir idi. İşte bunun içindir ki, gelecek se. | nenin tütün ekim hazırlıklarına em. niyetle başlayınız. Hazırlığınızı iyi tarlalara inhisar ettiriniz İkinci, üçüncü derecedeki ( tarlalarımzda başka mahsuller yetiştirebilirsiniz. Bugünkü harp ekonomisi içinde tahsile kâr getirmiyecek bir mahsul yok gibidir. Köylü ve müstahsil yurddaşlarım: Toprak mahsulünün dalın doğrusu umumiyetle çifei istihsalinin kiyme- tinden korkmayınız. Harbin ilk gün- lerinin kargaşalığı geçtikten sonra dü #atlerin nasıl salâha doğru gittiğini görüyorsunuz. Hükümeti. nizin .cn büyük gayelerinden birisi de 14 milyon köylünün mahsulünü değerlendirmek onun refahını artır. maktır. Çok çalışmız fazla istihsal ediniz. Vatan, hudutta olduğu kadar tarlada da emek ve alın terinize bu gün dünden daha muhtaçlır. Pamukçu ve dericiler de birlik kurmağa teşebbüs ettiler Tiftik ve yapağı ihracağ birliğinden baş- ka diğer nevi ihraç malları için de ayr) ay» rı birlikler kurulması düşünülmektedir. İlk olarak pamuk, daha sonra da deri İhraç birlikleri teşkili için şimdiden bazı teşeb- 'büsler yaprmıştır, Almanyanın bir tekzibi Berlin 29 (A.A.) — Neşrolunan yarı resmi bir tebliğde, ecnebi mahfillerde intişar edip Almanyanın bitaraf pi- yasalarda iktisadi bir inhisar tesis et- mek istediğine ve bu gayeyi elde için, bitaraflardan uzun vadeli istikrazlar taleb ettiğine dair haberler, tekzib olunmaktadır. Aynı tebliğde, Almanya ile bilaraf- lar arasındaki mübadelelerin kliring sistemile cereyan ettiği kaydedildik. ten sonra bu sistemin gayet iyi işledi- &i ve bundan dolayı kredi sistemine müracaat için hiç bir sebeb olmadığı ayrıca kaydedilmektedir.