12 Kasım 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 6

Haseki hastanesi 400 yaşında... İstanbul sokaklarında içi kül dolu kaplarla gezen memurlar... Bugün istanbuldaki hastanelerin babası olan Hasekinin ilk hali Bir şifa kaynağı olan Haseki has- tanemiz dört yüzüncü yaşma basıyor. 400 sene!... Bu dile bile pek kolay gelmiyen bir rakamdır, Dört yüzün- cü yaşına basan Haseki, mevcud has- tanelerimizin en. eskisi, tabir caizse: «Hastanelerin babası» oluyor. Vakıa İs- tanbulda Hasekiden evvel kurulmuş hastaneler vardır. Fakât bunlar bu- güne kadar mevcudiyetlerini idame edememişlerdir. Hasekinin dört yü- xüncü yıldönümü parlak merasimle kutlanacaktır. İstanbul Üniversitesi Tıb tarihi ens- titüsü direktörü profesör Süheyl Ün- ver tarafından Hasekinin dört yüz se- nelik tarihçesine ait pek dikkate şa- yan bir etüd hazırlanmıştır. Bu mü- nasebetle genç âlim Süheyl Ünverle | Hasekinin dört yüz senelik hayatı hak. © kında görüşmeği faydalı bulduk, Pro- fesör bize Haseki hakkında şunları anlattı: — Bu hastane, ilk defa 1539 da Av- — retpazarında kurulmuştun. Hastane- — yi yaptıran Hurrem sultandır. Haseki, Istanbulda yapılan üçüncü hastane- dir. İlk hastane, Fatih tarafından yaptırılmıştır: Fatih darüşşifası.. İkinci hastaneyi Yavuz sultan Selim yaptırmıştır. Bu da 1614 te tesis edi. len Miskinler tekkesidir. Üçüncü ola- Tük Haseki hastanesi yapılmıştır. Fa- th darüşşifası, Miskinler tekkesi bu- gün mevcud olmadığına nazaran İs- tanbulun en eski şifa yurdu, #ihhat müessesesi Haseki hastanesidir. Mev- cut kayıtlara nazaran Haseki hasta.“ i a esi < e nesi dört yüz sene içinde faaliyetine hiç fasıla vermiş değildir. Şurası da şayanı dikkattir ki yir- minci asrın başına kadar Türkler İs- tanbulda elli hastane vücude getir- mişlerdir. Bu da bizim sıhhat işleri- mize ne büyük bir ehemmiyet verdi- Kimizi çok güzel gösterir, Haseki ilk kürulduğundanberi tam kadro ile çalışmıştır: Biri başhekim olmak üzere iki hekim, iki cerrah, iki göz mütehassısı ve eczacılar... Hekim- lere bugünkü paraya göre oldukça mühim bir ücret verildiği kayıtlardan da anlaşılıyor. Bu hekimlere birer gündelik verilirmiş. Başhekim günde 25 dirhem altın alırmış. İkinci hekim günde 15 dirhem gümüş, birinci cer- rah günde 5 dirhem, ikinci cerrah Üç dirhem, birinci eczacı beş dirhem, ikinci eczacı Üç dirhem gümüş alır- Jarmış. Hastane, âcil vakalara da cevap vermek üzere geceli gündüzlü. açık dururmuş. Hekimler geceleri hasta- hede yatarlar, müesseseden hiç ayni. mazlarmış. Hastane ayni zamanda mektep mahiyetinde imiş, Hekim mü- Yâzimleri burada yetişirmiş, Pazartesi, perşembe günleri, bugünkü asri has- tanelerde olduğu gibi, poliklinik ya- pılırmış. Bugünlerde muhtaç olan hastalara ilâç, şurup ve macunlar ve- rilirmiş. 1868 senesinde hastane ıslâh edil miştir. Bir aralık darülâceze, kadin deliler için tecridhane haline getiril. mişir, Hattâ bir kısmı ,mücrim kadın. kullanılmıştır, biyetini Hiç kaybetmemiştir, Sonra hastane kalabalıklaşmış, bu- rası kâfi gelmeyince 1884 te şimdiki bulunduğu bina satın alınmıştır, Şim- | diki bina meşhur Moralı Ali beyin ko- nağıdır. Fakat eski bina son zaman- Jara kadar gene kullanılmıştır. Bura- da uzun müddet kadıri deliler teda- vi edilmiştir. 1310 zelzölesi hastanede epeyce hasar yapmış ve telâş uyandır. miştir. 1917 Aksaray yangınında ka- dın delilerin nakli oldukça mühim bir mesele teşkil etmiştir. Haseki hastanesinin ilk açıldığı za- man 40 - 50 yataklı olduğu tahmin ediliyor. Bu yataklar vakıfların mali sw..4âi, O zaman Evkaf büyük bir faaliyet Haseki hastanesinin eski ve yeni hali gösteriyordu, Vakıflar idaresi bundan sonraki devirlerde bozulmuştur, Evka- fın ilk zamanlarda ne kadar çalıştığı- nı göstermek için “bir misal söyliye- yim: Eskiden Evkafın aylıklı memurları varmış, Bunlar ellerinde birer kap şehirde dolaşırlarmış. bu kapların içinde kül bulunurmuş, Bu me murlar sokakları dolaşırlarken yerde bir tükrük gördükleri zaman hemen kapdan bir miktar kül: alırlarmış, bu tükrüklerin üzerine dökerlermiş. Eski Evkaf bu derece mükemmel teş- kilât yapmıştır. Bundan başka Hasekide, Fatihte ve şehrin birçok semtlerindeki ima- retler de o zamanın mühim bir ibtiyâ- ema cevap veren faydalı müesseseler olmuştur. Bu imaretlerin Fatih gibi zengin olanlarında çeşit ceşit nefis ye- mekler bulunurdu. Hattâ zengin bir imarette üzüm furşusuua kadar her nevi turşu bulmak kabildi, Lisanımız- da «zırva» diye bir tabir vardır. Zır- va imaret yemeklerinden birinin İs- midir. Bu yemek fevkalâde kalorili bir. şeydir. Şöyle yapılmaktadır: 20 okka nişasta, 20 okka kuru üzüm, 20 okka şeker, 20 okka kuru incir... Bunlar bir pelte haline getirilir, güzel bir yemek yapılırdı. Karışık maddeler- den yapıldığı için bugün bağı işlere mrva denilmesi ihtimal ki buradan gelmektedir. Diğer taraftan keşkekten başka ol- mak şartile buğdaydan yapılan bir İmaret yemeği daha vardır. Bu yemek Az tuzlu pişirilir, herkesin önüne böy- le getirilirdi. İstiyen buna şeker atar, tatlı olârak yer, istiyen de tuz eker, öyle yerdi. Haseki hastanesinin yanında da ol dukça zengin bir imaret vardı. Ayrı- câ hastanede de hastalar, hekimler ve sair hademeler için yemek pişerdi.» Haseki hastanesinin dört yüz sene- i lik tarihine şöyle bir baktıktan gon- Ta biraz da şimdiye kadar birçok kim- selerin merakını uyandıran bazı has. | tanelerden bahsedelim, Meselâ Mis. kinler tekkesi... Bu tekkenin şimdiye kadar Zam- rad devrinde yapıldığı sannediliyordu. En son araştırmalar neticesinde bu- ranın Yavuz sultan Selim zamanın- da: kurulduğu meydana çıkmıştır. Buradaki eski hayat hakikaten son derece meraklıdır. Meselâ bu tekke- hin sakinleri kadın, erkek beraber ya- şarlarmış - Hattâ Miskinler' tekkesin- de allesile beraber oturanlar varmış. Hasta miskinlerden erkekler “ka- dınlarla evlenirlermiş. Tıb tfakültesi- nin imamı İzzet efendi iki miskiriin nikâhlarını kıymıştır. Hattâ. bazan tekkedeki miskinlerin hariçte hasta olmıyan * kiraselerle - evlendikleri de görülmüştür. Miskinler. tekkede tavuk, keçi ye- tiştirirler, harice süt ve yumurta sâ- tarlarmış, Hattâ Ömer elendi adında bir miskinin 20 keçisi varmış. Hikmet Feridun Es Bugünkü maçlar Şeref stadı: Anadolu - Karagümrük Saat 9 Süleymaniye - İ, Spor Topkapı - Vefa Galatasaray - Beşiktaş Takstm stadı: İ) Beyoğluspor - Galataspor Beykoz - Bilâl Beyoğluspor - Kurtuluş Fener stadı: Altınordu - Galatagençler > Fenerbahçe - Kasımpaşa » Bayram turnuası “Taksim stadı müdürlüğü larafın. dan bayram günleri devâm etmek Üzere dört kltip arasında turnua maç- ları tertip edilmiş ve ortaya bir kupa konmuştur. Bayramın ikinei günü başlıyacak OOlan turnuanın ilk maçlarında Galatasaray ilc İstanbul- spor, Beyoğluspor ile karşılaşa- caklardır. Bayramın ü maçların galipleri karşı. cak ve ku- panın sahibi belli olaca) Ayni gün mağlüplâr da üçüncülük için oynıya- caklardır. Müsabakalara her iki gün saat bir buçukta başlanacaktır. | ganizatörlerle yapılan anlaşma üzeri- Galatasaray. Beşiktaş ma- çının neticesine olabilir? Senenin en mühim maçı bugün | Şeref stadında oynanacak Uig maçlarına bugün Şeref, Taksim ve Fener stadlarında devam edilerek beş birinci küme, üç ikinci küme mü- sabakası yapılacaktır. ! Bu karşılaşmalar ârasında günün, | hattâ senenin en mühim maçı hiç şüphesiz Şeref stadında Beşiktaş ile Galatasaray arasında yapılacak olan müsabakadır. Liglerde yaptığı altı maçın hepsini de galip olarak “ rek 18 puanla başta giden Beşiklaş- hları, bugünkü müsabakayı da kazan-| dıkları takdirde, liglerin birinci dev- resini birincilikle nihayetlendirdikle ri gibi, birinci devrede diğer klüplerle açtıkları puan farkını kapatmak çok | güç olacağından, geçen sene-olduğu gibi gene İstanbul şampiyonu olarak görmek icab edecektir. Filvaki futbolün birçok sürprizle rine şahid olduğumuz lig maçlarında birinci devreyi mağlüp ve berabere olmadan nihayetlendiren bir takımın ikinci devrede ayni kuvvet ve enerji- yi muhafaza edeceğini bugünden id- dia etmek doğru olmamakla berâber liglere iştirak eden diğer takımlarımı- zın vaziyetini göz önünde bulundurur- mızın tahakkuk etmeme- r çbir sebep yoktur, Beşiktaşlılar Feneri kazandıktan sonra ikinci korkulu maçlarını bugün Galatasâray karşısında yapacaklar. Kabul etmek lâzımdır ki Galatasarayın bu seneki kadrosu şehrimizin en tek- nik ve netice alan oyuncularından teşkil edilmiş bulunmaktadır. İstik- rar temin etmiş on bir oyuncunun Kurduğu bu ekip, İstanbulaporta karşi, Profesyonel güreşler Dinarlı Mömel ile Kara Ali yarın iddialı bir müsabaka yapacaklar Profesyonel güreşçilerden Dinarlı Mehmedin Avrupa ve Mısırda bir tur- neye çıkacağını evvelce bildirmiş ve bu turneye çıkmadan evvel kuvvetini isbat etmek için başta giden pehli- vanlarımızla boy ölçüşmesini ileri sürmüştük. Memnuniyetle haber aldığımıza gö- re, Dinarlı Mehmed bu fikrimizi ka- bul etmiş ve karşısma çıkarılacak her hangi bir pehlivanla tutuşmağa hazır olduğunu bildirmiş olduğundan, or- ne bayramın birinci. günü: Taksim stadında profesyonel pehlivanlar ara- sında müsabakalar tertip edilmiştir. Saat 13,30 da başlıyacak olan bu mü. | sabakalarda Dinarlı Mehmed - Kara Ali ile Tekirdağlı Hüseyin - Babaes- kili İbrahim ile, Mülüyim - Karaca- beyli Hâyati ile, Molla Mehmed. Arap Hüseyin İle tuluşacaklar ve” bunlardan başka ikinci sınıf pehlivan- lar arasında da bazı müsabakalar ya- pılacaktır, Her hafta devam eden lig maçları dolayısile başka güreş yapmağa mü- sait saha olmadığından, müsabaka- lar bir günde nihayetlenecektir. Bu yüzden karşılaşmaların çok sıkı ge- çeceği tahmin edilmektedir. Beşiktaş ile Fener- bahçe e e Bayram tatilinden istifade edilerek Fenerbahçe ile Beşiktaş takımları ara- sında hususi bir müsabaka yapılması- na karar verilmiştir. Bayramın ikinci günü Şeref stadında yapılacak olan bu karşılaşmaya her İki takımın en kuvvetli kadrolarile çıkacakları tabit olduğundan, müsâbakanın çok zevkli ve o nisbette heyecanlı geçeceği tah- min edilmektedir. Bu mühim maça vuku bulan tesadüfi mağlübiyetin acı- sını bütün lig maçlarında çekmekte- dir. Yoksa onlar da ayni vazivetie ve Beşiktaşın puanına yakın bir derece İle bugünkü müsabakaya . iştirak et- mek İmkânına malik olscaklar. ve şampiyonluk yolunda da en kuvvetli rakip bulunacaklardı. . Halbuki bu ümid Beşiktaşin bügün ve ikinci dev- re maçlarında Galatasaraya ikinci de- fa yenilmesile kabildir ki, bu da bize biraz güç görünmektedir. Bu maçla- rın birisi Beşiktaş tarafından Kaza- | mıldığı takdirde yukarıdaki iddiamı- zin tahakkuk edeceği tabiidir Bugünkü maç ne olabilir? Yukarı- da her iki klübün şampiyonlukta oy- nıyabileceği rolü esaslı surette teşrih ettik, Ayni derecede sıkı ve çetin bir müdafaaya istinad eden bu takımla- rın bugünkü karşılamasını muhacim- lerinin halledeceğini ileri sürmek en doğru harekettir. Asabiyete kapılma- | dan soğukkanlı oymyabilecek muha- cim hattı, maçı kendi klü! çevirecektir. Zuhur edecej ve bundan istifade etmesini bilen muhacimler ki (her iki mevcuddür) klübüne üç puan kazan. dıracaktır. Saha ve : halk avantajını Beşiktaş lehine kaydederken fırsatcı mühacim avantajını da Galatasaray lehine görmekteyiz. Günün di ları arasında puan cedvelinde him değişiklik yapacak derecede müsabaka yoktur, Kanaatimizce 1s- tanbulsporun Süleymaniyeyi, . Vefa- ran Topkapıyı, Beykozun Fe. nerin Kasımpaşayı kazanması nor. mal netiçeletdir. N Atatürk atletizm müsabakaları Her sene 27 kânunucvvelde yurdun her tarafında yapılacak Beden Terbiyesi Genel Direktörü spor mıntakalarına şu tamimi göndermiştir; Ebedi Şefimir Atatürkün kurtuluş mü- cadelesi başlangıcında 21/B Küâriun”1915 da A ilk def. ayak bastıkları gün, atletler tarafından bir «por zahürüne vesile olmuş ve Ebedi Şefin An- karaya giriş noktası olar mevkiden İlk ko- nak yeri olan Hükümet dairesine kadar uzamak Üzere sokak kaşuluri bertip edil- saişti, Yüzlerce gencin iştirak ettiği bu koşuar Ankara Bölgesinde üç senedenberi mün- tazaman yapılmaktadır. Ankarada Ata- türkün şehre giriş gününün yıldönümünü kutlama programını bazıriayan ve tatbik eden Ankara Halkevi bu koşul rimel sine Ber sne bir Kupa vermekte; ayrica derece alanları madalya ile iritif eylemek- tedir. Beden Terbiyesi Genel Direktörtüğü, müli hayatta iş» başladığı gündenberi ber ne memufiyet ve sfatta olursa Olsun her şeyden svvoi tam bir sporcu olan: Ebedi Şef Atatürk'ün aziz hatırasını yada vesliş olmak üzere Ankarada (yapılmakta olan bu koşuların bu yıldan itibaren yurdumu- zun her köşesine teşmilini muvafık “gör- mektedir. 1 — Bu koşu, bütün Türk gençliğine aç,x olacak ve her sene aynı tarihte sast 10 da tekrarlanacaktır. 3 — Koşunun. mesafesini © her Bölge, 1000 - 5000 metre'dahilinde, elinde meveik eleman şartlarına göre tesbit etmekle ser- beslir. Muvasalat mahalli olarak Cüm- buriyet meydanı veya Hükümet konağının fotihabi, umumi alâkanmn celbi Hakirın- dan faydahdir. 3 — Koşuya mümkün olduğu &adar 'az- la sporcunun, hatâ kulüplerin bütün at- letlerinin iştiraki temin edilmelidir. 4 — Bu koşunun kaza merkezlerine ka- dar Leşmili çok şayanı arzudur, 5 — Müsabakayı kazananlara İ inelden 3 üncüye kadar Bölgece veya mahalli Halkevince münasip mükâfatlar vetilmedi muvafık olur. Bu müânubakaları Bölgenizde de tertip ve teşvik etmekle beraber, koşuların fo- öni ve netice hakkında Genel Direktörlüğe werilmesli! saygılârımia arzederim, Apartıman sahipleri Boş dairelerinize hemen iyi kiracı bulmak için «Akşamın KÜÇÜK İLÂNLARI'ndan isti #ade ediniz.