12 Kasım 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 3

yi A 12 Teşrinisani 1939 AKŞAMDAN AKŞAMA 32 liraya ayakkabı furyası Heyoğluma bayram için alışverişe Şıkanlar, şaved erkek ayakkabısını seçmek ürere birçok vitrinleri ted- kik ettilerse muhakkak ki hayrele düşmüşlerdir. Bu derece pahalılık, hiç bir yerde, hiç bir zaman görülme- mişti Bir iskarpin 22 lira!.. Diğeri 25, üçüncüsü 27, yanında bir 27 lik da- ha... Bir de 32 lik.. Nihayet, köşede fukir, âciz bir tane sıkışıp kalmış; 16 liracığa!... (Topu topu 16. Düşü- nün?..) O da rütbesini anlamış! Ma. kadiri düşmüş gibi'mahçup mahçup oturuyor. Eskiden pek nadir bir iki dükkân böyle pahali mal satardı. Bugünlerde e, Beyoğlu caddesindeki ayakkabı- cıların hemen üçte ikisi flat fırlatma yarışına çıkmış. — Demek müşterileri var... Demek 27 likleri, 32 likleri ayağına takanlar pek çok ki bu furya böyle almış yü. rümüş... Baremin rakamlarile tezad teşkil ediyor amma, yüz liralık apar- tımanlarla, dör bin liralık O hususi otomohillerle hiç de mütenakız de- gil. Keramelleri neresinde?... İşçiliğin- de mi?.. İstanbul şehri, zaten iskar- pin zanaatkârlığıyle ötedenberi meş» hur değil miydi? Avrupada vlurup ta | buradan kundura ısmarlıyan merak- hları bilirim, Hem de bir değil, iki değil, pek çokturlar.. Ötedenberi böyle bir milli sanatımız olduğuna göre, fırlayışı, sişçilik noktasından €rasaksiz bir emek var!s diye olmasa gerek... Malzeme noktasından? Bir deri fubrikası geziyordum. Ku- yulurın başmda durmuştuk. Şöyle anlattılar: : — Terbiye olsum diye buralara gö- mülen küseleler, 3 ay da içerde kala- bilir, 20 sene de... Bizim piyasadakiler ekseriya 3 ilâ 6 ay kalanlardır ki ta- bil pek makbul sayılmazlar... Bazi İngiliz kunduralarının malzemesi 15- 20 yıl bekletilir. Buna mukabil, İngilterede 50 Tira- ya potinler satılır amma, evlâdiyelik olduklarını işitmiştim. Bizim de 27 likler, 33 İikler acaba o çeşitten mi?.. Üç beş sene olsun giyilecekler mi?.. Çarpılmıyacaklar mı?... Su almıya- cüklâr mı?... Zanmetmiyorum, ; Ecnebi dillerde bir tabir vardır: *Hamakati beşeriyeyi istismar»! Kerkarım ki bizim fiatler o sebeb- den yükseltilmiş bulunuyor: «En pa- hahsını sldım!» zevkini tatmak iste Yenlerimiz pek çok... Bunların züppe likleri tatmin ediliyor... — Pahalıdır hikmeti yar, ucuzdur İleti var! - dlyorlar ve sırf bu dük Şünceyle cüzdana davranıyorlar... Hakikaten de wcuz etin yahnisi ekseriya yayan olar. İki liralık bir boyunhağın her takılışı 50 paraya geliyor diye hesapladım. Halbuki 35 kuruşluk boyunbağlardan bir tane Aldımdı. Modeli iyi olduğuna tamah etmiştim. 3 kere taktıktan sonra ip baline geldi. Demek beher seferi, 7 kuruşa!... 2 liralıktan pahali... Bu 32 lik kunduralar eski 10 luk- lar, İZ likler ayarında İse, satın alanlara meheldir. Akılsız başin ce- zasım taban çekermiş, - akılsız baş talana hiç bir suretle safa sürdüre- Miyor demektir. (Wâ - Nü) aa PRP Mesud bir evlenme <Akşamı» sahibi ve başmuharriri, Sıvas mebusu bay Necmeddin Sa, dak'ın kızı beyan Neclâ Sadak'la B. Necdet Erdem'in akiğleri dün Beyoğlu Belediye dairesinde aile ve akrabaları huzurile icra edilmiştir. Tarateyne Saadet temenni ederiz. anl ürkiyedeki Almanlar t rep ay zetölerinden biri, memleke- moli. bü bahar geri çağınıdığını yaz- fakat ge pa ibustma aksetmiş, ğer esnebi muhabir- ler yine di Deal matbuatında havadisi yar Türkiyede 8000 Alman vi a ancak 600 ü son vaAğiyetler Kylie e Jeketimizden şahsi arzularile yahud hususi vaziyetleri ve mecburiyetleri dolayısile git- mayer ki, bu, ancak umumi yekünün AKŞAM ŞEHİR HABERLERİ Elektrik, Tramvay, Tünel idarelerinde ıslâhat * Vücude getirilecek yenilikler için 5 ile 7 milyon lira arasında bir paraya ihtiyaç var Yapılan hesaplara göre Elektrik, Tramvay ve Tünel idaresinin ıslahı | için 5 ile 7 milyon lira arasnda bir tahsisata lüzum görülmektedir. İda- renin 4, 5 senelik varidatı fle bu ısla- | hat yapılacak ve sonra müessesenin variğntı Belediyeye kalacaktır. Yapılacak ıslahat, daji« şirket zâ- manmda Nafla Vekâleti tarafından gönderilen hir fen heyetinin uzun ted- kiklerinden sonra tesbit edilmişti. Hat- İd bu rapor üzerine Flektrik idaresin- de bazı ıslahat yapılmış, ezcümle Si- Yahtarağa fabrikasının bazı kazanları değiştirilmiş, elektrik istihsalinin art- tırılması için bazı tedbirler alınmıştı. Fakat tramvay için henüz böylebir Sirkeci rıhtımı Münakalât Vekâletinin em- rile temizlenmesine başlandı Münakalit, Vekâletinin emrile Sirköci rıh- bumu önündeki demir mezsrlığının temizleme mesine buşlarımıştar, Bu iş için 60 bin Jira tahsis . Bozuk havalı günlerde çahşılmamak şartile ilkbahara kadar lima- Yar Sirkeci rıhtımı önü temizlenmiş ola” cuktır. Bundan sonra Golata ve Tophane rihlimi önleri temizlenecektir, Sirkecideki temizleme esnasında dinamit de kullanır - cağından temizlenecek sahaya işaret kon- muştur. Burada gündüz iki siyah küre, B3- Ge de çift kumuzı Tener kujlamlacaktar. Şehrimize gelen Vekiller Şeker bayramım geçirmre üzere dün sabsh Ankaradan Büyük Millet Meclisi reisi B, Abdülhalik Renda, Adliye Vekili B. Fethi Okyar, Maliye Vekili B. Fuad Ağralı, Iktisnd - Vekili B: Hümü Çakır ve Ticaret Vekili B, Nazmı Topçuoğlu İzsan- bula gelmişlerdir. Yapılacak yeni yollar Belediyenin yapacağı yeni yollardan bir kısmı asfalt, bir kısmı da parke olarak in- şa odilocektir. Yokuş kısımlar parke, dü yollar da asfalt olaruk yapılmaktadır. An- cak Babıâli ve Ankara caddelerinde ol- duğu gibi kullanılan musülx parke teda- riki müşkül olacağından bundan sonra in- $A edilecek yollarda âdi cins parke Küllı- mlacaktır, Ancak bu yollann ometaneti için parke taşları arasına. 2ift dökülecek- tir, Dün Avrupadan gelen mallar; Defkalyon adl Hollanda bandiralı bir vapura manımıza yeniden demir 40, boya, şampanya, viski, vermut; Romahya bandırali Transilvanya vapuru ile de a3- falt boya, tıbbi ve kimyevi ceza gelmiştir. Yugoslav heyeti Memleketimizden tütün al. mak için İstanbula geldi Dün sabah, bir Yugoslav tisaret heyeti daha şehrimize gelmiştir. On gin kadar ev- vel de başka bir heyet gelmiş, Türk - Yu- 1 goslav afyon İhracatının müşterek inkişaf» değil, Fikir tisi bakımından cereyan nt- mektedir. Yeni heyet is, tütün satın aj- mak için memleketimize gelmiştir. Dünden İşibüren Yugoslav heveli, ulâkadarla te- nlasa geçmiş bulunmaktadır. Heyetin bay. Tamertesi Ankaraya gitmesi mubüşmeldip. Gümrükteki kimyager imti- hanına 4 talip çıktı Gümrükler baş müdürlüğünde ayın 23 ün- de yapılarak kimyager imtihanlarına anyk 4 kişi girecektir. Baş müdürlük, klınyayız imtihanlarını çok sıkı icra etmek Için ted- birler almıştır. Birçok talipler, dühul gart- Isrinn sıkılığından dolüyı üntihana gir- mekten vazgeçmişlerdir. Esasen alınacar kimyager adedi de 2 dir. Yeniden talib çık- mazsa İmtihanlar bu dört namzed arasında, yapılacaktır. İhracat için talepler artıyor Bazı maddeler üzerindeki ihraç memnule yetinin kıldırılması üzerine memleketimiz ile iş yapan birçok memleketler, şehriraizm deki ticaret mümessilleri vesıtasile müta- bata başlamışlardır. Sovyet Rusyadan tif» tk ve yapağı, İlalyadan yumurta, Çekya» dan tütün talepleri gelmekimdir. Diğer ta- raftan hazırlanan satılmış malların sevki için 4 vapur beklenmeksedir. Mallar, İtel- ya, Yunanistan, Misir ve Ameriksyu gön. derilesektir. Bayram esnasinda da sevkiyağ yapılacağı ürgid edilmektedir. Dün, yenisini birçok iliraç malları içli meüşe şahadetna- meleri verilmiştir. proje hazırlanmamıştır. Belediye, bu hususta bazı tasayvur- larda bulunmaktadır. Ezcümle, Avru- pada birçok şehirlerde artık tramvay modası geçtiği için İstanbulda da ba- za hatların sökülerek yerine otobüs İş- lelilmesi düşünülmüştür. Hattâ yokuş ve dik olan caddelerde tramvayların kaldırılması daha muvafik görülüyor. Ancak bu ıslahatın yapılması için İs- tanbulun bugünkü ihtiyacına tekabül edecek miktarda otobüs getirtilerek ve| evvelâ şimdiki hatlara işletilen oto- büsler yerine Belediyenin getirteceği otobüsler işletilecek, bundan Sonra münasip görülecek hatlarda tramvay hatları söktürülmek suretile yerlerine Karilerimizin mektupları Berberlerin çalışma saatleri Biz berberler sabahın saat Aaltısın- dan gecenin on birine kadar ayak üm:- rinde çalışmaktayız. Sıhhstimiz gün- den güne erimektedir. Binaenaleyh me- sal saatlerimizin indirilmesini veyahut bütün berberlerin in saatlerde kupunmasını büyüklerimizin o nazari dikkate almalarını dileriz. ğ Boyamd Veznecilerde berber Nihad Allan ... AÇIK MUHABERE B. Cahid Yuca: Bahsettiğiniz tarzda bir tövassulta bülunmağı isterdik; fakat biz de öz bir kimse tanımıyorüz. Gene ekmekçiler Çuval parası verdikleri için ekmek fiatini artırmak istiyorlarmış Fırıncılat Belediyoyw yeni bir müracaat- ta bulunmuşlardır. Bu müraraata göre ekmekçiler çuval tedarikinde müşkülâtı uğramaktadırlar. Uncuların sattıkları un için ayrıca çuval parası İstemeleri bu müş- külâta sebep olmuştur. Fırıncılar, bu va- siyeb doyum estiği takdirde - dirf çuval için pura verdiklerinden dolayı - ekmak fiatlerine zam yapak mecburiyetinde kalacaklarını söylemişlerdir, Belediye firintların bu iddiası üzerin? son zamanlardi bası ihracal mallarınız yeniden ihracına Müsaude edildiği için Durun mukabilinde ithaldt da olacağı, gehrin ihtişaeı ölün çuval da ithal edile- ceğinden bu çuval buhranına meydan kal- mıyaeağı heticexine Yarmıştır. Bu takdir- de fırıncıların telâşma mahal kalmadığı ileri sürülmektedir. Mahrukat ihtiyacı Belediye, sömikok sevkine ne zaman başlanacağını Vekâletten sordu İstanbulun maden kömürü ihtiyacını kurşılamak üyere Zonguldakta istihsnl eğe len 4500 - 4600 ton Sömlkokun yalnız İş- tanbula gönderilmesi için İltisad Vekâleği tarafından emir verildiğini yazmıştık. Be- lediye, İslanbulun körtür ihtyacını karşı. Hyacak olan bu sevkiyata bangi tarihte başlanacağını Iklisad o Vekâletinden sop5 muştur, Diğer taraftan kış Münasebetile &ömürü ve odun ihtiyici etrahmaş <a? tedkikat yapılmış, mshrukat stokunun seçen seneden fazla olduğu Bürülmüştür. Rskiden birçok kimseler, odun isi çe ettikleri halde mon Zamanlarda lee Hne maden kömürü tereih ottiklerinden odun istihlâki azalmıştır. Bu itibarla bu sebe odun fiatlerinin artmıyacağı muhak- kak görülüyor. Mangala düştü Kumkapıda Kalaycı sokağında oturan yetmiş dört yaşlırında Mehmed ismindş biri, hasta yatarken, Kazan yanındaki mangala düşmüş, Vücudünün muhleif yerlerinden yandığı cihetle bereyi tedavi Cerrahpaşa hastanesine yatırılmıştır olobüsler ikame edilecektir. Belediyenin tramvay seferlerinde yapacağı ıslahat bundan ibaret kal. mıyacaktır: Düz sahaya munhasır kal. mak suretile mevcud bazı hatlar uza- tılacaktır. Nitekim Bebek hattının Rumelihisarına uzatilması, Maçka hattının Dolmabahçey2 indirilmesi mevzuubahis olmaktadır, Bundan başka Beyoğlu Halkevi re- isi R, Ekrem Tur'un yetine Umumi meclis tarafından yeniden intihap edilecek murakibin bir fen adamı ol- ması münasip görülmektedir. Bu iti- barla Meclis Tiyaset divanmın Mecli- 8e bir elektrik mühendisini namzed göslermesine intizar edilmektedir, Adliye faaliyeti Müddeiumumilik 1939 sene- si faaliyet bilânçosunu hazırlıyor Senebaşının yaklaşması dolayısile İstan- bul müddelumumlliği, İstanbul ve mülha- kalı udliye dairelerinin bir spnelik faaliyeti etrafında her sene mutad olan İstatistiğin hazırlanması için faaliyete başlamıştır. 999 #enesi başındanberi müddeiumumilikl vre ve muhtelif hükuk ve ceza mahkemelerine gelen ve bunlardan intaç edilip edilmiyen işler ve 940 senesine devredilecek davaların mikdarı sene sonuna tesbit edilerek Adliye Vezületine iecektir. Bu istatistikle, yeni teşkii olunan imün- ferld kâkimli mahkemelerin, İşlerin sürat- 1e görülmesi üzerindeki tesirleri de ahiaşı- Yacaktır. Meşhud suç mahkamelerinin, vu- Kuatın azalması üzerinde tesiri bu sene da- ha açık olarak görülmektedir, Geçen sene ye nisbetle bu sene zarında meşhud £wç mahkemelerin» gelen davalar yarıya inmiş- İ tir. Piyango talihlileri Mili piyangonun dün çekilen ilk keşi- desinde kazananların isimlerini YAZIYoruz! Haydarpaşada muşamba mübayaacsı B. Mahmud ve arkadaşları seksen bin Ji- ra kazanmışlardır. Yirmi bin lira Kazananlar: Taksimde Talimhancde âi numaralı apartımanda 'B. Mehmed, Karagümrükte tütüncü Ke- mal kımı bayan Aynur, Beşiktaşta Paşa maballesi 26 numarada kahveci Mehmed ve köfteci Nebi, On baş bin lira kazananı; Karagümrük- te mübaşir Ragıp. On bir lira kazananlar: Büyük postaha» neda telgraf memuru B. Kemâl ve arka- daşı Büyükderede berber Fuad, Dolmabah gede garaj bekçisi Diahmed. Tasarruf haftası Bu sene iktisadi tekâmülü- müzü gösteren bir sergi açılacak Her sene olduğu gibi bu sene de 12 kâ- nunuevvelde tazasrif haftası Lüşuyacak- tır. Bu seneki tasarrıl haftasında bir ye- nilik olmak üzere son yıllardaki iktisadi tekâmüllerimizi gösteren açık bir sergi vü- cude getirilecektir. Sergide iktisadi hare- ketlerimizin bücün safhaları grafiklere, fotoğraflarla teşhir edilecek ve sergiyi zi- yaret edenler gayet vazih bir gekilde t- | tisadi hareketleri yakından #airb edebi- | Jeceklerdir. Bu maksada İktisad Vekâleti müfettiş- lerinden B. Daniş valiyi ziyaret ederek tasarrıf haftası ve Taksimde açılacak açık sergi etrafında temaslarda bulunmuştur. Tasarruf haftası her yıl olduğu gibi, ou sene do Başvekilin bir nutiile açılacaktır. Römörkör sandala çarptı Liman işletmesinin bir numaralı römer- kürü Haliçte ilerlerken Gazi köprüsü eiva- rında Tophane iskelesine bağlı 4293 plâka numaralı bir sandala çarpmış, parçalamış» tır, İnesner zayiat olmamıştır. Azgın beygirin çiftesi Cemji isminde birinin idare ettiği araba beygiri, Xolanını takmakla olan Cemile bir gifte atmış, tehlikeli surette yaralanması na sebep ulmuylur. Cemil hastaneye kaldı- rılmıştır. Araba iki kadına çarptı Necib isminde birinin idaresindeki araba beygirleri Ryüpten geçmekie iken ürzmüş- ler, arabayı sürüklemeğe buşlıyarak Hatice ve Dilber sdlarındea iki kadına çarpıp muh - telif yerlerinden yaralamışlardır. Po115, ya- rahıları Haseki hastanesine kaldırmış uup | Necib hakkında Jüzim gelen kanuni taki- but yapılmakladır. Sahife 3 SOHBET DERKENAR ZOR. — Bir kitabı güstererek: «İşte lkışa, hattâ hayranlığa lâyık bir €ser.. Hakiki ve uzun bir emeğin mahsulü... Sanatkârlarımızın hepsi de böyle çalışmağa razı olsa!... Çoğu, kendilerini bir parça olsun yormak- tan kaçmıyor, itinasızca, alelâcele yazılmış şeylere imzalarını atmaktan çekinmiyorlar...» demişlerdi. — Bu kitaba çok çalışıldığı o kadar belli mi? diye sordu... Belli ise, sanat- kâr muvaffak olamamış demektir; günkü onun vazifesi bize emeğini de- gil, eserini göstermektir. Sanat ese biz onum karşısında bir rahat, dinlenme hissi duymalıyız. Siz sana- tin çalışma değil, oyun nevinden bir faaliyet olduğunu unutuyorsunuz... «Sanatkâr çalışmaz demiyorum; istirabla çalışması da kabildir.. Ben ona eserini ne suretle vücüde getir- diğini sormuyorum; orası kendisine aiddir, benden gizlesin. Ben sanat eserinden zevk beklerim... Bir adamın çalışmasını, İstirah çekmesini tasvir etse bile yine kendisinde o çalışma- nım, İslirabın izleri bulunmamalıdır. «Siz esere değil, onu vücude getire. ne bakıyorsunuz; eserin meziyetleri. ni değil, onu vücude getirenin mezi- yetlerini arıyorsunuz; yani daima dışta kalıyorsunuz. Böyle bedi ol maktan ziyade ahlâki hükümler ver- mekte devam ettikçe sanati gerçek- ten duyamıyacaksınız. Gayet ince tahlilleriniz, büyük bir alâka ile din- lenecek sözleriniz olabilir; fakat sa- natkârı unutup da sadece esere bağ- lanmağa razı olmadıkça, bir işi zor olduğu İçin beğenmekte devam ettik- çe hikümlerinizin bedii bir kıymeti olmiyacaktır..: «O muharririn bu kitabı kolaylıkla, oynar gibi yazdığmı (söyliyecek ol. saydınız size, zannederim, yine buna benzer bir cevap verirdim. Zorluk bir kıymet olmadığı gibi kolaylık da bir kiymet değildir. Uzun, istiraplı emek- / Jer mahsulü - olan eserler arasında, âdeta oynıyarak vücude getirilmiş olanlar arasında çok güzelleri gibi büsbütün değersizlerine de rasge linmiştir. Zaten sanatkâr olmıyan adamın çok çalışması ne işe yarar?.. Hattâ bazı sanatkârların, kolayca vü- cude getirdikleri güzel eserleri, son- radan onların üzerinde uzun uzun çalışarak bozdukları görülmüştür... Hayır, zorluk, çalışmak, sanatte bir şey isbat etmez...» Sonra düşündü; içinde haksulık etmiş gibi bir hüs vardı: — Belki de haklısınız! dedi, Çok çalışmış, istirap çekmiş bir adamın eserine, o emeğe hiç itibar etmeden bakmak insana ağır geliyor. Gönlü- müz her emeğin bir mükâfalı olma- sını istiyor, Uğraşmış, didinmiş insa- nın muvaffak olamaması bizde ada- let hislerini rencide ediyor; bu yüz- den o eseri beğenmek İçin sebebler arıyoruz. «Kendimizden de şüphe ediyoruz: Bir insanın aylarca, yıllarca çalışa. rak vücude getirdiği eseri bizim - ça- bucak reddetmeğe ne hakkımız var?.. Kendimizde böyle bir hak tasavvur etmek bizi utandırıyor. Bunun için- dir ki iyi, güzel eserlerin emek mah- sulü olduğunu, ötekilerin de alelâce- le vücude getirildiğini iddin etmek, buna inanmak daha hoşumuza gidi. yor. Demin size, bir eser karşısmda sanatkârın emeğini düşünmekten, ahlâki hükümler vermekten kendini alamıyacak insanın hiç bir zaman sanati gerçekten o anlıyamıyacağını, vereceği hükümlerin bedii bir kıymeti olamıyacağını o söylemiştim. o Öyle ama © emeğe hiç itibar etmiyecek olan kimsenin de insandan anlıyahi- leceği pek şüphelidir. o * «Fakat buna rağmen İçimizden ge- len sese, ister merhamet hissi, isler adalet hissi deyin, o hisse mukave. met etmemiz, bir emek mahsulü de olsa güzel bulmadığımız eserin güzel olmadığını söylemeğe cesaret etme. miz lâzımdır. Zaten o adalet hissine kapılmakla başku türlü bir adaletsiz. liğe düşmüş Olmaz mıyız? Zor işin (Devamı 4 üncü suhifede) Nurullah ATAÇ