23 Ekim 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 2

Sahife 2 23 'Teşrinlevvel 1939 Dün Geceki ve Bu Sabahki Elaberler Son dakika - Sovyet - Alman iktisadi anlaşması imzalanıyor Sovyet Rusyanın Almanyaya iktisadi yardımı zamana bağlı bir meseledir Paris 23 — Sovyet - Alman iktisadi anlaşması imzalanmak üzeredir. Dün Moskovuda neşredilen bir tebliğde, müzakerelerin evvelden tahmin edilen mü- said şekilde cereyan ettiği bildiritmiştir. Alman heyeti relsi B, Ribner Mosko- yâadan Berline hareket etmiştir. Maamafih Alman mahafili, Sovyet Rusyanın Almanyaya iktisadi yardımı bir zaman ve nakliyat meselesi olduğunu itiraf ediyor. Binaenaleyh iki memle- ket arasındaki mübadele programı uzun senelere taksim edilecektir. Almanya bükümetinin muvalâkatile Şkoda fabrikaları, Sovyet Rusyadan İstenilen nak- Miyat malzemesini değiştirmek için siparişler kabul edecektir. Skoda fabrika- sının Sovyet Rusyaya teslimleri 1942 senesine kadar vuku bulacaktır, Maginot hattını yarmak için 2 milyon asker feda etmek lâzım Londra 23 — Felemenk askeri mütehassıslarından biri, Almanyanın Maginot hattını yarabilmek için 2 milyon asker feda etmesi lâzımdır. Müte- hassısa göre B. Hitler bu yarma hareketi için 1 milyon asker feda etmesini gö- ze alınışsa da bunun bir misli! daha fazla bir fedakârlık yapmakta tereddüd ediyor. Bundan başka Maginot müstahkem hattının arkasında taarruza hazır bulunan Fransız ve Imgiliz ordularını da hesaba katmak lâzımdır. 250,231 ingiliz neferi davete icabet etti Londra 23 — Harbiye Nezaretinin daveti üzerine dün askerlik hizmeti için 20-22 yaşlarında 250,231 efrad ienbet etmiştir. Bunlar, elyevm silâh altında bu- Yunan 1,250,000 neferlik orduya iMihak edeceklerdir. Finlândiyanın Sovyet Rusyaya mukabil teklifleri nedir? Helsinski 23 — Moskovaya giden Finlândiya murahhası B. Paasiviki, bü- kümetinin mukabil) tekliflerini bugün Sovyetlere tebliğ edecektir. Ahnan ma- Yümata güre Finlândiyr. hükümeti arazi mübadelesini ve hudud tashihini ka- bul eylemekte, ve fakat diğer Baltık memjeketlerile aâktedilmiş olan yardım puktları gibi bir pakt akdini kabule yanaşmamaktadır. Finlândiya heyeti ara- sırda Maliye Nazırının da bulunması, Finlândiyanın Sovyet Rusya ile iktisadi teşriki mesaiyi kabul edeceğini göstermektedir. Danimarka açıklarında deniz muharebesi oldu Londra 22 (A.A.) — Röyter ajansının Stokholm'den öğrendiğine göre, şimali Jutland'da kâin Hirtshals'deki balıkçılar Danimarka açıklarında bir ta- kım harp gemileri arasında bir deniz muharebesi olduğunu bildirmişlerdir. Bu bârp gemilerinin hüviyeti tesbit edilememiştir. General Weygand'ın Havas ajansına beyanatı l “Türk - İngiliz - Fransız muahedesi bir iyi niyet, — akıl ve dürüsti eseridir ve üç memleketin samimi işbirliğinde yeni bir devre açacaktır,, Ankara 22 (A.A.) — Fransız gene- rali Weygand Ankaradan ayrılırken * Havas ajansı muhabirine aşağıdaki beyanatta bulunmuştur: — Benim ve general Wavef'in fev- kalâde bir muhabbete mazhar oldu- ğumuz Ankaradan aynlırken, tarihte mühim bir hadise teşkil edecek olan muahedenin imzasını yaşayabilmiş olduğumdan dolayı sonsuz sevincimi bildirmek İsterim. Fransız büyük elçisi Massigli'nin de açıkca İfade etmiş olduğu üzere Sofyada gizli radyo “istasyonu Solya 22 — Gçen akşam Sofyada, Bofya radyosu dinleyicileri ayni dal- gada çalışan başka bir Sofya radyo- &u daha dinlemeğe başlamışlardır. Bu radyo kuyvetli olmadığından Sofyada duyulmuştur. Gizli radyo merkezinin sahibi Ge- Boçev, radyosunda bu keşfinden yı özür dilemiş ve bulunduğu ye- «Çatalca» hanede kurduğu radyo tesisatı müsadere ve de tevkif edilmiştir, Boçevin, 4 ini büyük kâşiflerden sayan bir çe iş i Mdr Türk - Fransız - İngiliz müâhedesi bir iyi niyet, akıl ve dürüst eseridir ve üç memleketin samimi iş birliğin- de yeni bir devre açacaktır, Keza şanlı Türk ordusunun yüksek şeli mareşal Fevzi Çakmak ve diğer münevver Türk general ve subayla- rile yapabildiğim fevkalâde samimi ve İtimadlı temâslardan dolayı da bilhassa bahtiyarım. Beyrutta Beyrut 22 (A.A) —. General Wey- gand bu akşam tayyare ile Ankaradan buraya dönmüştür. ! Romanya Hariciye Nazırının seyahati Solya 22 — Peşteden Utro gazete- sine bildirildiğine göre, Romanya Ha- riciye Nazırı Galenko, yakında Yu- guslar Hariciye Nazırı Tsinsar Mar- koviç ile tekrar görüşecektir. Bundan sonra Gafenko, diğer Bal- kan memleketleri devlet adamlarile görüşmelerine devam edecektir, Amerika - İrak ticaret muahedesi Bağdad 22 (A.A) — Irakla Birle- şik Amerika arasında 1938 kânunu- evvelinde imzalanan ticaret ve seyrü- sefain muahedesi, meclis tarafından tasdik edilmiştir. | Misafirlerimiz Dün Vilâyet tarafından bir siyefet verildi Hariciye Vekili B. Şükrü Saraç- ötme lemmdei getiren Moskova kruvazötile Fronze torpito muhribi kumandan ve zabitleri şerefine dün saat on üçte Vilâyet tarafından Park otelde bir öğle ziyafeti verilmiştir. Ziyafete Vali muavini B. Hüdai riya- set etmiştir. Ziyafet 40 kişilikti. İstanbul ku- mandanı ve diğer bir çok zevat ziya- fette hazır bulunmuşlardır. Misafirlerimiz dün öğleden sonra gehrin temaşaya şayan yerlerini gez- mişlerdir. Dahiliye Vekâleti teftiş heyeti reisliği Ankara 22 (Telefonla) Esnaf umum müdürlüğü idare meclisi aza sından B. Hakkı Haydar Eksan Dahi- Mye Vekâleti. teftiş heyeti relsliğine tayin edilmiştir. Yeni mebuslarımız B. Rauf Orbay ve B. Razi ittifakla seçildiler Ankara 22 (A A.) — Boş olan Urfa ve Kastamonu mebusluklarına 22/10/939 pazar günü yapılan İntihapla Parti namzetleri Nafia Vekâleti demiryol inşaat dairesi reisi mühendis B. Razi Soyer, eski İstanbul mebusu ve eski Başvekil B. Rauf Orbay ittifakla seçil. mişlerdir. iskoçya sahillerinde Alman tayyarelerinin bücum teşebbüsü akim kaldı Londra 22 — Bu sabah İskoçya sa- hiilerinde bir çok yerlerâe tehlike işa- yeti verilmiştir. Fakat düşman tayya- releri buralara yaklaşamamış, İngiliz avtı tayyareleri karşısında geri dön- müşlerdir. Yarım saai sonra tehlike- nin geçtiği ilân edilmiştir. Londra 22 (A.A) — İstihbarat Ne- zareti bildiriyor: Bugün öğleye doğru cenubu garbi sahillerinde iki düşman tayyaresi gö- rülmüş ve bunlar avcı tayyarelerimiz tarafından durdurulmuşlardır. Tay- yarelerden biri düşürülmüştür. Londra 22 (A.A.) — Hava Nezareti. nin bir tebliğine göre bugün İngilte. rehin şimali garbi sahillerinde görü- len düşman tayyarelerinden hiç biri bomba atmamıştır. Polonyada ATİ Sovyet intihabatı Polonya hükümeti plepisiti tanımıyor Moskova 22 (AA) Polonyayâ âid garbi Ukrayna ve garbi Beyaz Rusya kısımlarında bugün milli mec- liş için intihâbat yapılmıştır. Beş bin müntehib için bir mebus seçilecektir, On sekiz yaşından yukarı herkes in- tihabata iştirak edebilecektir. Garbi Ukrayna meclisi Lwow'da ve gari Beyaz Rusya meclisi de Bialistol!'de toplanacaktır. Paris 22 (A.A.) — Polonya hükümeti ee- nebi memleketlerdeki mümessillerine ver- diği talimatta mezdlerinde bulundukları hükümete birer nota vererek Sovyet ma- kamatı tarafından Polonyağı işgal etmiş oldukları yerlerde yapılan plebisiti protesto etmelerini bildirmiştir. Lukaslevlez, Daladier'ye tevdi ettiği no- tada diyor ki: «Askeri işgal altında yapılan plebisitin ypelmilel hukuka mugayir olduğunu mü. ve binaenaleyh. mezkür plebisii hükümsüz addeyler. Polonya hükümeti ple- bisit neticesini katiyen meşru ve kanuni olarak tanıyamaz. Kabataştaki kaza Vatman Ömerin idaresindeki Bebek tram- yayı dür akşam saat on yediye doğru Ka- bataşia Dolmabahçe arasına geldiği bir si- rada arkasından ilerliyen şoför Mahmu- dun kullandığı 2369 numaralı taksi tram- vayı soldan geçmek istemiştir. Bu sırada da Beşiktaş cihetinden gelen Melimed Necip adında bir gencin kullandığı motosiklet otü- mobile çarpışmış, bu müsademe netiöesin- de otomobil, tramvayın önüne kaydığı için hasara uğramış Necip ehemmiyetil surette yaralanmıştır. Mehmed Necip hastaneye kaldırılmıştır, İ Amerikaâyan meclisi bugün karar verecek Cümhuriyetçilerin iştirakile bir Milli birlik kabinesi kurulması muhtemel Vaşinglon 22 (A.A.) — Bitaraflık | meclisi tarafından müzakeresi işinin kanununa müteallik müzakereler €s- | tahdit edilmesine . müteallik olan nasında demokrat Ayandan Andrews, | Barkley takririni reddetmiştir. silâhlara konulan ambargonun kal. dırılması tezini müdafaa ederek de- miştir «İngiltere ile Fransa, bizim en zi- yade iltizam etmekte olduğumuz bir davayı, beşeriyetin sulhu ve hür- riyetleri için esas olan bir davayı mü- dafaa etmekledirler. Eğer ambargonun kaldorniması bizi bita- raf bir vaziyete sokmak gibi bir neti- ce tevlid edecek olursa düşünce ve akideleri ve siyasetleri bizimkilere tamamile uygun olan bu memleket- lere karşı bitgraf kalmamağı tercih ederim.» Müzakerat, sakin ve.yeknasak bir hara içinde devam etmiştir. Pazar. tesi, umumi müzakeralın son günü Olacak ve salı günü Pitlman projesi hakkında teklif edilmiş olan tedilât ilk defa olarak reye konulacaktır. Ayan meclisi, içtimama nihayet vermeden evvel mümkün olduğu ka- dar süratle reyini (verebilmesi için bitarafhk kayunu lâyihasının âyan şimdiki | Barkley takririnin aleyhinde bulu- nanlardan cümhuriyetçi Monary, müzakeratı tahdit etmek hususunda muhaliflerin önümüzdeki pazartesi günü hükümet taraftarları ile bir şebileceklerini beyan etmiştir. Milli birlik kabinesi Nevyork 22 (A A.) — Nevyork He- rald Tribune'ün Vaşinglon muhabi- ri, B. Rooseveltin ambargonun kal- dırılmasına müteallik reylerin “verii- mesini müteakip önümüzdeki Riya- seticümhur intihabatında namzed!i- ğini koymayacağını ve kendisine ha- Yef olarak âli mahkeme azasından William Arville Douglası gösterece- gini Hân etmesi muhtemel bulundu- ğunu bildirmektedir, Mezkür muhabirin ayni telgrafın- da B. Rooseveltin iki maruf cümhu- riyetcinin iştirakile bir mini biriik kabinesi teşkil etmek üzere yakında kabinede tadilât yapacağı haber ve- rilmektedir. Uzak Şarkta vaziyet Çin Sovyet nüfuzu altına girerse Amerika Japonyaya karşı olan çekingenliğini Moskovaya karşı gösterecek Vaşington 22 (A.A.) — Japon Ha- riciye Nazırı Nomuranın Uzak Şark- taki Japon siyasetinin hiçbir ecnebi müdahale tesiri altında kalamıyaca- ğına dair olan beyanatı, Vaşington diplomasi mahfillerini hayrete düşür- 'memiştir. Birleşik Amerikanın 'Tokio elçisi Grew tarafından söylenen nu- tuktan maksat, Amerika efkârrumü- miyesini Çine karşı neden dolayı sempati duyduğunu ve Japon askeri | şeflerinin emperyalis, metodlarına ne sebeple muarız olduğunu Japon- Jara açıkça izah etmekten ibaretti. Bununla beraber Birleşik Amerika hükümeti, Japonya ile olan münase- batını ihlâl etmek niyetinde değildir. | Amerika diplomatları Avrupa harbi- nin Vaşingtonla Tokio arasındaki mü- nasebalı düzeltmek hususunda belki de bir brsat vereceği mütaleasında- 'dır. Japonyanın antikominlern pakta sadık kalması ve harbin Uzak Şark ve pasifik denizine yayılması endişe- leri, Alman oSovyet muabedesinden sonra zail olmuştur. Japonya, hege- manya programını muhafaza etmek- le beraber, Berlinden müzaheret gö- receğini ümid etmemektedir. Birle- şik Amerikanın bitaraflığı ise, Ame- rika diplomasisinin içinde büyük bir serbesti ile hareket etmesine artık müsald değildir. Birleşik Amerika ile Japonya ara sındaki ticaret muahedesinin feshe- dilmiş olmasına ve Japonyanın bir kaç ay sonra ambargo tehdidine ma- ruz bulunmasına rağmen, Vaşingtön böyle bir silâhı suiistimal etmeği dü- şünmemektedir. Münasebatın düzel- Batırılan vapurlar Bir tahtelbahir bir İsveç va- purunu batırdı Stokholm 22 (A.A) — 1500 ton hacirindeki Güstav Adolf adındaki Norveç gemisi, birçok eşyayı hamil olduğu halde yola çıkmış iken Shet- Jand açıklarında bir Alman tahtel- bahiri tarafından o batırılmıştır. 19 kişiden Ibaret olan mürettebatı, Riscaye adındaki Norveç gemisi ta- patından kurtarılmıştır, | müessir bir yardımda mesi şayanı tercih ise de bü düzelme keyfiyeti ancak Vaşingtonun Uzak Şarktaki yeni nizam, açık kapının tamamen ortadan kalktığı ve garp devletleri menafiinin inkâr edildiği manâsını tazammun etmediğine ka- naat getirmesi sayesinde mümkün olabilecektir. Büyük Britanya ile Fransa, Avru- pa harbine dalmış bulundukları za- mandanberi oOÇinin mukavemetine, bulunabilecek, yegâne devlet Sovyet Rusyadır. Bu, yardımın Japon emellerini tadil hu-, susundaki tesirini, Vaşington müsait, bir âmli olarak telâkki etmektedir. Fakat Çin, Japon tahakkümünden kurtulmak için Moskovanın hükmü altına girecek olursa, Vaşington, çok çabuk kuşkulanacaktır, Birleşik Ame- rikanın Japonyaya karşı olan anane. vi çekingenliği bu takdirde ve eğer Moskova nüfuzunu Uzak Şark ile Pasifik denizine doğru daha fazla yaymak teşebbüsünde bulunursa ko- Jayca Sovyet Rusyaya dönebilecek- tir. Alman - Sovyet paklının imzasın- danberi bu çekingenlik tabiatile art- mıştır. Bu muhtelif mülâhazalardan çıkan nelice şudur ki, Vaşingtonun Uzak Şark siyaseli halihazırda bir rakkas rolü oynamaktadır. Ve Ame- rika diplomasisi Çinde sulhü yeniden tesis etmek ve Amerika bitaraflığının muhafazasını daha güçleştirecek olan Avrupa barbi akislerinin Pasifik deni- zine geçmesine mâni olmak için Ja- ponya üzerinde tadil edici bir tazyik. icrasına devam eyliyecektir. Vehib (paşa) Evvelki akşam Yunanistan- dan İstanbula geldi Eski ordu kumandanlarından Ve- bip (paşa) evvelki akşam Romanyâ vapurile Yunanistandan İstanbula gelmiştir. Vehip (paşa) mütareke denberi mamleket haricinde bulunu- yordu. Bir aralık Habeşistana gide. Tek Negüs'e askeri müşavir olduğun- dan bahseğilmişti. Son zamanlarda malül bulunuyordu,