19 Ekim 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

Yemenli Galib Efgani 10 sene evvelde gelmiş Sirkecide Yeni Aydın otelinde kalmış, vekili müruru zamandan bahsediyor Perapalaz otelinde para neden Üç &; oturup a Gs He otelelden de elden para al- iuhgan Hüzaun Yemenli Galip Efganinin haklı © dün asliye sekisinel ceza eri cmesinde devam edilmiştir. Bundan diği, elsede Galip Efgani türkçe bilme- Yapılı, lediğinden, teretmanla sorgusu mma. Dün mahkemede gene tereü- anlık Yaparak biri aranırken Galip Ef- Bani ayağa kalkarak: pa Ben, söylenenleri anlıyacak ve mi rip Dörtebe anlatacak kadar türkçe bi ray Binaenaleyh tercümana lüzum yok- Dedi ve tercümansız olarak muhakeme Yapıldı, ya celsede şahid olarak dinlenen Beyoğ- OG, oymakamı B. Ahmed eylül iptidasında alip »in kendisine mürdeaat etti. rek dedi ki ni dalreye gelerek Perapa- duğunu ve kendisinden ini söyledi, benim alâ- imamı i. Ben merkez hahiye B. Fevzi vasıtasiie Perapalas oteli sa B. Mısbahı daireye çağırttım. F * B. Misbah geldiği gün ben t Muştan alip p Mİ, parası geldiğinde otelin, kendi imzası Di taşıyan fatura bedellerini ödeyeceğini Yöylüyordu. Galip Efgani, B. Ahmedin bu ifadesini nil ettiğini bildirdi. Şahid olarak çağırı- “tel sahibi B. Misbah on günlük bir ra- Vor göndererek mahkemeye gelmemişti Bundan santa B. Mısbahın vekili söz al- Ye mahkemeye bazı vesika ve resimler Vererek dedi ki: — Bu hâdise ile meşgul bulunduğum sı- MİR bana Iki har yapıldı. Maznun Gelip Biçani 930 senesinde İstanbula gelmiş, kene Şimal devletleri konferansı açıldı (Baştarafı 1 inci sahifede) İsveç hükümdarı bir müddet son- Ta istasyona giderek saat 9,50 de hususi trenle gelen Norveç ve Dani- Marka krallarını karşılamıştır. İsveç hükümdarı, bundan sonra saraya gi- derek o Pinlândiya © Cümhurrelsine Mülâki olmuşlardır. Halk, misafirleri hararetle alkışlamıştır. Stokholm 18 (A.A.) — Şimsi dev- Tİ reislerinin konferansı bugün Saat 11 de sarayda toplanmıştır. Bu toplantıyı dört devlet Hariciye Nazır- larının toplantısı takip etmiştir. Konferansın ruznamesi Stokholm 18 (A.A.) — İyi haber Alan mahfillerde Söylendiğine göre, dinavya memleketleri konfe- Yansın ruznamesi aşağıdaki mad- ihtiva etmektedir: ı— Skandinavya memleketlerinin taraflığı ile alâkadar meseleler ve a$sa Finlândiya meselesi, 2 — Bu bitaraflığın iktisadi cep- ve muhariplerle iktisadi mü- reyi a elmilel işlerle alâkada; Mestiler >” > çi Ayni mahfiilerde hasıl olan kanaa- te göre, Skandinav memleketlerinin Murahhasları muhtelif hükümetlerin vaziyetlerini nazarı itibare alarak beynelmilel sulhun yeniden tesisi İçin sadece bir temenni izhar etmek- le iktifz edeceklerdir. Rooseveltin mesajı Londra 18 — Stokholm konferansı Açılmıştır. B. Roosevelt, İsveç kralı. Da bu münasebetle bii bir mesaj gön. | dermiş ve muvaffakiyet temenni et. | miştir. Mesajda, müzakerelerin Ame- Fikan milletince büyük bir alâka ile takip edildiği 'de bildi ledirler, Gazetelerden birl: «Bitaraf devlet) unmaları muhte bir tavacsut olursa Çekoslorg abal ma Pi aktar, disini Oulab Şah Abbas namile tanıtarak Sirkecide Yeni Aydın oteline misafir olup polisten ikamet tezkeresi almıştır. O zaman İstanbulda halı ticareti yapan matmazel Piyosyanla görüşerek kendisile halı alışvo- rişi yapacağını söylemiş ve Piyosyanın 12 bin İirasını almıştır. Diğer taraftan © ve- man Yeni Aydın oteli sahibi B. Osmanın da otsl parasını vermeden Bursaya git miş, B. Osman kendisini orada yakalattir- mış, fakat mamun takibattan kurtularak Istanbuldan gitmiştir. Bunun Üzerine B. Osman © zaman Efganistana giden Türk heyetinden Şevket adında biri vasıtasile tahkikat yaptırmış, Şevket yazdığı mektup- ta bu adamı yüpheli göstermiştir. Galip Efguninin, kendi ailesi olduğunu iddia ettiği üç kadının da kendisile ailevi alâkaları olmadığı zabıtaca tesbit edilmiş- tir. Yemene gönderdiği bin liralık kredi mektubunun da aslı yoktur. Bu iş te mev- humdur. Maznunun, mektup yamp para is- tediğini iddia ettiği Yemen vellahtı Sey- fülislâm Arap kongresi için Avrupaya git- miştir. Yemende yoktur. Bunun üzerine Galtp Efgan! ayağa kalk- ta ve: Avrupaya giden Hüseyin Seyfülizlüni- dir. Ben mektubu Ahmed Seyfülislüme | yazdım. O Yemendedir. Mevsuubahis olan kredi mektubu mevhum değildir. Bu mek- tubu, Adende şubesi bulunan Endiyan Nas- yonal Bank'tan aldım ve oraya bin İngiliz Mrast yatırdım. Dedi. Maznun vekili de müekkilinin on #ne evvel hakikaten İstanbula geldiğini, fakat kendisine isnad olunan on sene ev- veline alt cürümlerden dolayı müruru #e- man ve Af kanunu dolayısile hakkında ta- kibat yapılmasına imkân olmadığını söyle- | di ve müekkili seyyap olduğu cihetlel, dâ- vanın uzatılmamasını rica elti, Bundan sonra dinlenen şahid komiser EB. Osman, kendilerina yapılan müracaat | üzerine tahkikata girişip Oslip Efgani | ile B. Misbahı müvacehe ettiklerini, B. Mıs- bahın maznundan 4500 lira istediğini, Ga- Hp Efganinin İse anesk 3800 İlra borcu ka- bul ettiğini, o sırada B. Mubahın: «Para- yı ver de istersen Misirda tediye et» dedi- #ini söyledi, Diğer şahidlerin eeibi için mu- hakeme başka güne bırakıldı. İsveç Hariciye Nazırının beyanatı Stekhelm 18 (A.A) — Harleye Na- zırı B. Sandler, Hava ajansı muhabi- rine yaptığı beyanatta, beş şimal memleketinin istikiği ve bitaraflıkla- rn muhafaza etmek arzularını teba- rüz ettirmiş ve Stokholm konferansı- mın neticesi hakkında nikbinlik gös- termiştir. Sovyetlerin Finlândiyadan istekleri Bern 18 (A.A.) — (Havas): Verilen malümata göre, Sovyetler Birliği Fin- lândiyadan bir yardım paktile hangi askeri üssünü, hudutta bazı tashihler yapılmasını ve Finlândiya körfezin. deki dört adayı istemektedir. Bu malümata bakılırsa, Finlândi- ya son talebe muvafakate âmadedir. Fakat bir kompromi bulunması ümid edilmektedir. Arjantinin alâkası Buenos - Aires 18 (A.A.) — Arjan- tin Relsicümhuru, Stokholm konfe- İ rapalas ransı münasebetile, İsveç Kralma bir telgraf çekerek memleketin bitaraf bir memleket sıfatile bu konferansa gösterdiği derin alâkayı bildirmiş ve tesanüdünü teyld eylemiştir. Norveç'in şimalinde tedbirler Oslo 18 (A.A) — Mili müdafaa nazırı Monsen verdiği bir mülâkalta Norveçin şimal bölgesindeki ihtiyat tedbirlerini geçenlerde takviye etmiş ve bu bölgedeki askeri ve bahri mev- cudu, memleketin bitaraflığını koru- mak için artırılmış bulunduğunu bil. dirmiştir, B. Abdürrahman Naci Demirağın bir teberrüü Sivas 18 (A.A) — Baylarlarımızdan Ab. dürrahman Naci Demirağ, Sivas merkezin- deki 10 ilkokula mektep levanımı alınmak İçin ellişer dirn vermiştir. Ayrısa yıl sonun- da İlse ve öğretmen okullarından birinci çı- kanlar sitin saat, ikinellere çanta, Jise Se ortaokuldan birinci çıkanları gümüş saat, İkincilere çanta, 10 ilkokuldan birin- ci çıkanlara gümüş saat, ikincilare bizer çanta verilecektir. Bundan başka bu yu vilâyet ilkokullarından 300 fakir talebeye tam takım elbise vereceklerdir. Bu yardım Demirağ mükâfatı namile her yıl tekrat edilecektir. Naci Demirağ bu işe sensvi bep bin lira tahsis etmiştir. Büyük otelleri düş tükleri buhrandan kurtarmak lâzım Büyük ve konforlu bir otelin senelik masrafı tahmin edildiğinden ağırdır Kapanan Perapalas otelinde şimdiye kadar 16 devlet ve İstanbuldaki bel- W başlı oteller son zamanlarda Obü- yük bir buhran geçiriyorlar. Pek fazla omasrafları olan büyük otel lerin ekserisi müş- kül vaziyettedir. Hatta şehrin en meşhur otellerin- den biri olan Pe- kapsn- mıştır. Perapala- sin günde 300 li- ra, senede 108 bin lira masraii oldu- ğu söylenmekte dir. Otellerin geçir- dikleri bu bub- ranın hakiki s6 bepleri nedir? hükümet reisi, bir çok ecnebi Büyük bir otelin senelik masrafları I Otellerde düğün ne kadardır? Otellere en ağır gelen masraflar nelerdir? İstanbuldaki bu otel buhranının önüne nasıl geçilir? Bunların üzerinde uzun uzun dur mak, düşünmek ve tedkik etmek Iğ- zımdır, Kendisile görüştüğümüz büyük bir ötel sahib bize şunları anlattı: «— Bugün İstanbulda büyük bir ötel işletmek büyük bir sermaye me- selesidir. Konforlü, oturvlabilecek İ büyük bir otelin hiç akla gelmiyen İ öyle ezici masrafları vardır ki bunla- rı size birer birer saysam şaşarsınız. Telefon, su parası Meselâ bir telefon makinesinin &€- nede beş lira kirası vardır. Halbuki büyük bir otelde her yatağın başında bir telefon olması en tabi şeydir. Seksen yataklı bir otelde, 80 telefon vardır. Bu telefonların yalnız kirası 400 liradır. Dikkat ediniz. Bunâ mü- kâleme dahi! değildir. Bir otelin ay- da 120 lira telefon mükâleme parasi verdiği çoktur, Büyük bir otelin se- nelik telefon parası Kiralarla beraber 1200 - 1500 lirayı bulur. Asri otel, konforlu otel, temiz otel demek bol suyu olan bir müessese demektir. Bunun için konforlu bir otelde çok su sarledilir. Bizim sene- de 600 liralık su harcettiğimiz pek çoktur. Yilbk elektrik masrafımza gelin- ce bu da senede 1000lira tutar. Çünkü asri, könforlu bir otelde pek ziyade elektrik cereyam ( Sarfedilir. Hava gazı 500 lira tutar, Her odada kalerifer olduğu için Senede liralık kömür yakarız. Bütün bunlardan mutfak masrafi hariçtir, Mutfağa ayda 1000 - 1200 lira gittiği çoktur. Çamaşır?... Her gür yıkanan sofra örtülerini, masa örtülerini, yatak çarşaflarını, yastık yüzlerini hesap etmiyoruz. oYalmz senede altı çuval sabun har #i söylüyeyim. İste size büyük bir ote- Min ilk akla gelebilen masraflarını ya yoruz. Masraf bu derece ağırken son 2a- manlarda büyük otellerin müşkül bir vaziyete düşmesi için birçok sebepler ortaya çıkmıştır. Bir kere dünya va- ziyeti... Artık eskisi gibi memlekete ecnebi gelmiyor, Halbukt büyük otel- lerin belli başlı müşterileri seyyahlar, ecnebilerdir, Çünkü bunlar bir otel de 20-30 gün, hatta daha uzun müd- det kalabitirler, Yeriilerin en fazla kalacağı bir iki gündür. Sonra yalnı; hariçten gelenler azalmış değildir, dahili (seyahatler de durmuştur. Son zamanlarda İs. tanbulda oteller yüzde on nisbetinde bir tenzilât yapmağa mecbur tutul. muşlardır, 1500 | heyetler Perapalas oteli toplantıla- rının ve kaldırılmasının tesiri Bütün bunlardan başka meni isra- fat kanunu dolayısile otellerde dü- gün, nişan vesair gibi toplanlılar kak- dınlmıştır. Halbuki bu gibi toplantı lardan otelciler, büyük otel sahiple- ri epeyce faydalanıyordu. Böy.e dü- günleri, nişanları otellerde yapanlar israf yapmak şöyle dursun, bilâkis iktısad etmiş oluyorlardı. Çünkü bu gün hali vakti yerinde bir aflenin ev- de yapacağı bir nişan, otelde yapıca- İ ğından çok deha pahalıya çıkar. O. | telde her nevi tesisat, adam ve lâzım olan şeyler esasen hazıdır. İstenilen şeyler daha ucuza yapılabilir. Evde böyle değildir. Bütün bunlardan başka otellerden alınan vergi de ağırdır. Sonra bugünkü büyük otel müş- terisi de daha müşkülpesend olmüuş- tur. Ona bir şeyi beğendirmek hem güç, hem de masraflıdır. Hayat şart- ları da daha konforu ve masrafı icap ettirmektedir. Meselâ her zaman oda- sında soğuk ve sıcak suyunu bulma- kdır, Zilni basar basmaz istediği adam içeri girmelidir. Banyosu her dakika hazırlanabilmel'dir. e Bunun için çok adam çalıştırmak ve çok masraf etmek lâzımdır. Ve bütün bunlara karşılık olarak kazanç da pek azalmıştır.» İşte büyük otel sahiplerinin anlat- tıkları bunlardır. Bu vaziyet karşi- sında hakikaten büyük otellerin va- siyetlerini daha uzun müddet muhâ- İmza etmeleri pek müşküldür, Pera- palastan sonra şehirdeki diğer bü- misafir olmuştur yük otellerin ayni aki'ete uğrama maları için acele tedbirler almak lâ sımdır. Büyük bir şehrin şöyle olurulabile- cek birkaç otelden mahrum olması hakiki bir eksikliktir Bugün büyük şehirlerde, konforlu otelcilik yapmak «Hidematı âmme» den bir i; haline girmiştir. Başka memleketlerdeki yardımlar Umumi hizmetlere taallük eden geyleri, müesseseleri nasıl koruyor. sak, ötelcilikten de devlet, hiç değil se belediye yardımını eksik etmememiz lâzımdır. Aksi lakdirde bu işin yürü- yemiyeceği muhakkekt Meselâ Yugoslavyadu büyük ve turistik rolü olan otellerin bütün be- lediye vergilerinden mwaf olduğunu işitiyoruz. Yunanistmmda da ote belediyenin büyük yardımlarını gör- mektedir. oİsviçredeki otellerin © memlekette büyük turistik faaliyete rağmen senelerce resmi ve yanı res- mi yardımlarla işlediğini haber ah- yoruz. Biz ki memleketi ileride seyyahla- rın uğradığı bir diyar yapmak istiye- ruz. Bumun için ilk şart oturulabile- cek otellere sahip olmaktır. Şimdiki oteller bile bir turistik şehri için hiç kâfi değildir. Bize yeni oteller lâzım ken elimizde bulunanların kapan. masına tabiatile razı olamayız. Bugün Perapalas oteli bile sahibinin iken. kapanmağ olmuştur, Halbuki bugünkü birinci sınıf oteller arasında senede (10000 Mra hatta daha fazla kira verenler vardır. Meselâ Sirkecideki Özipek palasın senelik kirası 10,000 Jiraya yakındır. Büyük oteller böyle birer Birer kapandığı takdirde hatırı sayılır bir misafiri nerede barındıracağımızı düşünmek bile insan: endişeye dü. şürüyor. Şimdiye kadar Perapa' Kral Faysal, İran hükü 8g 16 ya yakm devlet ve hükümet rei- si, birçok ecnebi heyetler misafir ol muştur, Otuza yakın dünyaca meş- hur saantkâr bu otelde kalmıştır Büyük otellere halk ve niemleket menfaiti itibarile yardım etmemiz lâzımdır. o Otelellerin (İstediği gibi evvelâ elektrik, su vesaire için hasu- si bir tarife yapmak, vergileri indir mek veya büsbütün kuldırmakla başlamak icap eder, Ne yapmak lizmsa yapmalı ve şehri otelsiz kalmaktan kurtarmalı- dir. Hikmet Feridun Es GÜNÜN ANSİKLOPEDİSİ Alman tayyarelerinin hücumuna uğrayan Orkneys adaları Ayırır. Orkneysin nüfusu 22,400 kişi, me- sahası 975 kilometredir. EM altı ada ve kaya parçasi, Örkneye adalarının heyeti umumiyesini teşkil eder. Ekserisinin sahlileri fjard'laria. (fyordiarim) doludur. Tepeleri kırmızı kumu balçıktan kayalarile nazarı okşar. Toplu adalar, başlıca üç kısımdan mü- tekkeptir: Birincisi, Merkezi ada: Ponoma mürekkeptiz. Şimali Orkney de Sironsay, Bday, Sanday, Westray'dan İbarettir. Bü #imeldekiler ancak kocaman kocaman kü» Pal opal, balina, fok, ayı baliğir benziyen Avar olan mors evetle . Hububat rirmati de yaparlar, st, inek ve koyun beslerleğ, Talim rütubeti! ve sisli olmakla beraber gayet Jâtiftir. tarafından < sonra Nörveşlilerin eline geçti 4468 dan itibaren Skoçyaya intika! eden Orkneys, bu memleketin mukadderahne © tabi olmuştur. Bugün bir konlluk halin- dedir. İngiliz donanmasının en sağlam babi Bast burasıdır. Seapa Flow mevkli de bi- hassa 1914 - 1918 senelerinde tecrübe edil- miştir. a m Vali ve Belediye reisi Kartalda İstanbul Veli ve Balsdiye Reisi dün Kate tala giderek otüda tedkikat yapmış, yeni İnen edilen rılıtımı görmüştür. Civar &e: Belediye de Kartala gelerek Vi “e görüşmi! E 'B. LOtf Kırdar, Kartal ve havalisnin dama dinlemiş, bunlar not etmiş-