21 Ağustos 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5
POLİTİKA Italya ve Orta Avrupa Salzburgda Almanya ve İtalya Hariciye Nazırları arasında son yapılan mülâkatın neticesi olurak her iki devlet bundan sonraki faaliyetlerinin sahalarını daha sarih olarak tayin etmiş görünüyorlar. Orta Avrupada ar. tık münhasıran Almanyanın faaliyette bulunması ve İtalya Hariciye Namı- rmın Amavutluğa seyahati bunu gösteriyor. On gündenberi Almanyada bulunan Macaristan Hariciye Namrı, Hit İerin bulunduğu yer ile Almanya Hariciye Nazırının oturduğu sayfiye ve Roma şehri arasındu mekik dokuyor. Almanya, Slovakyada askeri cihef- ten artık tamamile yerleşmeği tasmim etmiştir. Bu memleketin merkezi Bratislavada bir Alman askeri heyeti yerleşmiştir. Bütün işler Alman as keri kontrolu gltına alınmış demektir. Slovakyada Alman kuvvetleri Lehis- tan hududu boyunda ve Karpat Ukraynası civarında tahaşşild etmiş bulu. nuyorlar, İtalya artik Slovakya işlerinde Almanyayı serbes bırakmış bu. Tumuyor. Buna mukabil İtalya daha ziyade Arnavutluk ile meşguldür, İtalya Ha- riciye Nuzırı kont Ciano Tirana geliyor. Bu memleketin başlıca şehirlerini ziyaret edecek ve yeni yapılan yolları ve tesisatı gözden geçirdikten sonra yenilerini tayin edecektir. Arnavutluk işlerine memur İtalyan nazırı da bu memlekette amele ve mesat işlerini faşist İtalyadaki esaslara göre uydurmak için Tirana gelmiş- tir, İtalya Umumi Erkânıharbiyesi Reisi mareşal Badogllo ahiren Arna- vutluğu teftiş ederek Romuaya avdetinde Mussoliniye rapor vermiştir. İtal. ya, Danzig ve Orta Avrupa işlerinde, dolayısile kendisini alâkadar saymak» tadır. AKŞAM Iki emekli generalin cenaze merasimi Emekli general Galib Pasinerin cenaze , merasiminde Mısır askeri ma reisi de bulundu General Galibin cena ze merasiminden bir intiba Ölümünü teessürle kaydettiğimiz askeri temyiz mahkemesi ikinci relaliğinden mf- tekald orgoneral Galip Pasiner'in cena- #esi, dün saat 11.de Gülhane hastanesin- den askeri merasimle kaldırılmıştır. Merhumun tabutu Türk bayrağına sa“ rılmıştı. Gülhane bastanesinde yapılan dini bir merasimden sonra cenaze alayı $u suretle tertip edilmişti Önde ma- tem marşını çalan askeri bando, bando- yu müteakip bir piyade müfrezosi, bunu müteakip muhtelif makam ve zevat tara fından günderilen çelenkler, askeri lige talebesinden bir müfreze, birer askeri in- zbat ve polis müfrezesi, siyah zeminli kadife bir yaztık üzerine talik edilmiş ve bir askeri inzibat memurunun fhtiramla taşıdığı merhumun altın istikiâi madaj- yesl ve arkadan tabut Ki Genemi Galip Pasinerin un arkasından da Gülhane hastanesinde ve- fat eden doktor general Avninin tabutu takip ediyor ve her iki cenazeyi hamil olan tabutun arkasından da sivil ve as- ker güzide bir cemaat ilerliyordu Cenaze alayı Ayasolya, Sultanahmed ve tramvay caddesini takiven Beyazıd ca- isi önüne getirildi Alaya iştirik eden kıtalar burada ihtiram (vaziyeti alarak her iki generalin tabutunu selâmindılar. Beyamd camisinde cenaze namazı kılın- dıktan sonra ber iki tabut ayrı ayr c6- nas arabalarına konarak Edimekapıda- Bursa koza kooperatifi Bu teşebbüs Bursada çok iyi karşılandı Bursa, (Akşam) — İktısad Vekâ- Jeti şehrimizde bir koza satış koape- ratifi kurmak istemekledir. Bu te- şebbüs, Bursada memnuniyetle karşı- Tanmış, bilhassa koza yetiştiren köy- Müleri çok sevindirmiştir. Mükerrerci denilen koza komisyon- Cuları son senelerde mümkün olabil. diği kadar sıkı bir murakabeye tabi | tutulmaktadır. Satış kooperatifi ku- rulduğu takdirde, köylü için aldan- mak ihtimalleri tamamile kalkmış Olacak, ve yaş kozayı günü gününe satmak mecburiyetile bazan uygun Olmayan fintlerle elden çıkaran ve- #iştirici, mahsulünü daima normal bir piyasa ile alan bir kooperatife Malını verebilecektir, Koza kooperatifinin tesisl üzerinde İcdkik ve temaslar yapmak Üzere ki Şehidliğe götürülerek defnedildiler. heyeti reisi generali Hüsnü Ezzeydi paşa, maiyeti erkânmdan bir zat ve mihman- darlarile boraben hazır bulunmak sure- We bu eski Türk generaline kaşı ka- dirşinaslık göstermiştir. Merhum general Galip Pasiner'in cena- zesine Miser askeri heyeti, emniyet umum müdürlüğü, İstanbul polis müdürlüğü, Verem mücadele cemiyeti, Erenköyü &a- natoryomu, İş bankası ve diğer teşekkül- ler ve zevat tarafından çelenkler gönde- Cenazede tümgeneral Eyüp Sabri, ge- nemli Hüznü Rıza, İstanbul merkem ku- mandanı, ömniyeti umumiye müdürü B. Ali Riza Çevik, Kütahya mebusu B, Re- cep Peker, eski Harbiye Nazırı general Ziya, Verem mücadele cemiyeti reisi dok- tor general Tevfik Sağlam İle merhumun uzun hayatı siskeriyesinde maiyetinde bulunan bir çok zevat, dostları, akrabası hazır bulunuyorlardı. Genemi Galip Pasiner'in memlekete yaptığı hizmetleri nazarı dikkate alan Vali ve Belediye reisi B, Lütfi Kırdar, c8- nazeye İştirâk eden zevatı nakledeoek kâfi mikâarda otomobil tahsis etmekle kadirşinaslık göstermiştir. Merhuma tek- rar rahmet, dileriz. Çirkin bir hareket İstediği şarkıyı söylemiyen hanende kadını sahnede bıçakladı Adana (Akşam) — Mersin Bele- diye gazinasunda çirkin bir hâdise olmuştur. Hâdise şudur: Gazinonun sâhnesinde çalışan A- dalet adındaki bir şarkıcıya şarkı 15- marlayan Cemal, kadının, İstediği şarkıyı okumamasina fena halde si. nirlenmiş ve derhal yerinden sahne. ye fırlamıştır, Sahneye atılan Cemal, kadını belinden yakalanmış ve biça- ğını çekerek Adaleti muhtelif yerle. rinden vurmuştur. Yarâlı kadın has- taneye kaldırılmış, Cemal de yakala» narak tevkif edilmiştir. şehrimize gelen İktısad Vekâleti teş. kilâtlandırma müfettişi B, Talât, bu- rTadaki koza ve ipek tüccarlarile ti caret odasmda bir toplanti yaparak raporu için notlar almıştır, paamiamaaizm Suriye kralı kim olacak? Namzedler arasında en kuvvetlisi .. . .. Erdün Kralı Emir Abdullah görünüyor! Intransigsan gazetesi! “ Türkiye mühim bir nl oynamağa namzatlr, diyor ey Gülin Öğ enn, Solün Şek lekenin oğlu onde Bay, ürünün on Hareli namzsd emir Abdullah, Pariste çıkan İntransigeant gaze tesinin Londra muhabiri bildiriyor: Suriyenin mukadderatı, yalnız Arap Alemini değil, Londra mahafilini de alâkadar etmekte devam ediyor. Ar- tak bir sır değilidir ki, Türkiye, İngil tere ve Fransa ile ittifak akdederken bazı esaslı şartlar ileri sürmüştür, Bu şartların birincisi, Suriye ve Filistin meselelerinin kati bir surette halle dilmeleridir. Londrada bütün bir öcole, meselenin hal çaresini, Maverayı Erdünün, son- rada İrakın iltihak edecekleri bir Arap - Suriye - Filistin federasyonu» nun teşkilinde görüyorlar, Suriyede senelerdenberi, taç ve tah- ta tulip olanlar arasında entrikalar devam ediyor. Şerif Ali Haydar ailesi- nin, Mısır hanedanının Suriyede ta» raftarları vardır. Esasen birçokları kısa bir müddet müteveffa kral Fay- salın Suriyede saltanat sürmüş oldu: gunu unutmıyarak gözlerini Bağda- da çeviriyorlar. Küçük İrak kralı 3 yaşındaki ikinci Faysalın son zamanlarda Lübnana yaptığı seyahat, uzun sürecek bir na- ipliğin kendi menfaatlerine uygun ge- Jeceğin! zanneden İtalya ile Almanya- dan teşvik gören bazı Suriye politika- cılarının ihtiraslarını canlandırmış- tır, Suriye tahtı için daha ciddibir namzedlik, müteveffa kral Faysalın biraderi ve Maverayı Erdün emiri Ahdullahın namzetliğidir. Emir Ab- dullah kuvvtli İngiliz mahafilinin mü- zaheretine naildir. Yahudiler de ken- disine aleyhtar değillerdir. Türkiye de kendisine gayri müsait değildir. Fakat müşarünileyhin namzedliği, Filistin nasyonalisştlerinin muhalefe- tine uğruyor. Kudüs büyük müftü- sünün hizbi, müşarünileyhi Yahudi- lere müsaadekâr davranmakla ilham ediyorlar. Hicaz ve Necid kralı İbnissud da emir Abdullahın nüftuzunun artması nı İstemiyor. İrakın, Suriyenin ve Fi- Histinin birleşmelerine de muhalefet edecektir. İbnissuwd, oğullarından birinin ve meselâ emir Zeydin Suriyede kral na- ibi olmasını İstiyecektir. Fakat Ton- dra, şimdi emir Abdullahın pek lehin- dedir. İngilizler, binbaşı Glubbu, emi- rin maiyetine vermişlerdir, Arap lej- yonunun kumandanı Abou Hounaik ve heyeti icraiye reişi Tevfik paşa Abu Bouda ahiren Londraya giderek İn- gillereden daha büyük müsaadat ko Maamafih Filistinde iğtişaş yatış- maktadır, General Haining, Filistinde büyük bar İş görmüştür. Orada 16 ay kaldıktan sonra Londraya dönerken halefi general Barkere daha az endişe verici bir vaziyet bırakıyor. Filistinin en çetin şeflerinden biri olan Yusuf Abou Dourra yâkalanmış. tar. Türkiyenin mühim bir rol oynama. ğa nemsed olduğuna şüphe yoktur, sağda İrak kralı ikinci Feysal Türkiye, Saadâbnd paktiae İranın, İra- kın ve Afganistanın müttefiğidir, Tür. kiye, kelimenin tam mânasile Mısırla bir ittifak muahedesile bağlanmamış olmakla beraber, Ankara ile Kahire arasındaki münasebetler, mütekabi- len âskeri heyetler gönderecek dere- cede fevkalâde samimidir. Umumi harpte Süveyş kanalına hücum etmiş olan Türkler,şimdi onun müdafli olu- yorlar, Yakın Şarkta ve Garbi Asyada mihver devletlerinin tek müttefikleri bile yoktur. Türkiye ile Mısır aransın- daki munkerenet te Araplar arasında oynamağa teşebbüs edecekleri oyunu felce uğratıyor. Binaensleyh, İtalyanın tabiyesi - Almanyanınki gibi - garp demokra- silerine doğru tedafül bir vaziyet al- mağa ve Arnavutluktaki sıçrama tah. tasını kullanarak şayet Yugoslavya- nın yardımını ve yahut bitaraflığını temin edebilirse, şarka doğru bir ham- le yapmağa inhisar edebilir. Mısır, Has | boşistandaki ordu ile iltisak temin et- mek teşebbüsü ile Libya cihetinden taarruza uuğrıyabilir. Ayni zamanda Japonlur da Singapura saldırmağa t6 şebbüs edebilirler. Bu takdirde, İngiltere ile Fransanın hedefleri, Sicilya ile Libyadaki üssül- harekeleri ele geçirmek olacak, el- yevm Şarki Trakyada mühim kuvvet- iler bulunduran Türkiye de Balkanlar- da İtalyan taarruzunu durduracak ve şark ile Mısırı koruyacaktır. Suriye ve Filistin meselelerinin sür- alle ve mesud bir şekilde halledilme- si elzemdir. Londra mabafilinin fikri. ne göre, Mısır siyasi mahafilinde el yevm hüküm süren sui tefehhümler bu şekilde izale edilecektir. GÜNÜN ANSİKLOPEDİSİ Türkçeye yeni giren iki kelime: PASIF Pasif müdafaa! Son günlerde türkçeye giren bir tabir. Böylelikle bir beynelmilei kelimeyi ânha benimsemiş oluyoruz. Fakat bu- nun zddıolan «sklif, sözünü de unutmamalı, İkisine birden vatan- daşlık hakkı vermelidir. ” «Pasif», İâtince <münfell olmak; mânasına «Pati; sözünden vücuda gelmiş «passivuse kelimesindendir. Bünyedeki iki «ss den biri lâğvedilerek türkçeye giriyor. Bizzat faal olmayıp faal olanın hü reketine uyan» mânasınadır. Şemsed- din Sami, fransızca <passif» kelime- sini şöyle tarif ediyor: «Bir fil ve amel kabul eden ve kendisi fill ve amelde bulunmıyan, mutavı.> «Pasif itaate, körükörüne İtaat de- mektir, Hindistanda Gandhi (İngilizlere karşı «pasif mukavemetş gösteriyor du. Yani silâhla, kavgayla değil, On- larla iktisadi münasebete girişmiye- rek. İrlanda devleti reisi Valera Amerikaya gidecek Yaşington 20 (A.A.) — De Vale- rTanın 23 eylülde <Washington» ova- purile Nevyorka hareket ettiğini Tr. landa konsoloshanesi bildirmektedir. Vapur 28 eylülde Nevyorka vasıl ola. caktır. Vaşingtonda Rooseveltin misafiri sıfatile birkaç gün kaldıktan sonra de Velera Nevyork ve San Fransisko- yu ziyaret edecek ve 2 teşrinleyvelde Şikagoda açılacak olan Amerika - Ir. landa kongresinde bir nutuk söyliye- cektiz, > e e İadeli t AKTIF #Pasif müdafaa» sivilleri düşman hücumundan korumak için sığınak- | lara sokmak, evlerin ışıklarını Sön- dürtmek tarzında tedbirlerdir. «Pasif karakter», başkalarının ira de ve arzularına uyan insanların ah- lâkıdır. Gramerde «sevdim: sözüne mukâ- bil esevildim» şekli «pasif şekildedir. Ticarette «zimmeti, «borne demek- tir.. Fende, tababette, ilâhiyatta, gra- merde de muhtelif şekillerde kullani- lır bir tabirdir. “ «Pasif» mefhumunun ziddı olan | <aktif> ise, lâtince «activus» den ge Mr; Şemseddin Samiye göre, «faal, çalışkan, gayyur; müessir, tesirli; fiği, bilfili olan; işlek» demektir: <İn- san sevdiği bir işi yaparsa, dalma ak- tif olur!» vecizesi fransızca muharrirs lerinden E, Thorö'ye aiddir, «Aktif» tabiri de, «pasif» gibi, ilmin hemen her şubesinde kullanılır. * “. Kılıç aktif, kalkan pasiftir. Mermi aktif, zırh pasiftir, Y.Ç. Filistinde bir müsademe Londra 20 (A.A;) — Hayfadan bil diriyor: Müsellâh bir Arap çetesile yap lan bir müsademede İngiliz askerle. rinden biri ölmüş, üçü yaralanmış. tar. Araplardan birkaç kişi yaralan. © mıştır, Fransanın Lehistana açtığı kredi ne kadar? Paris 20 — Fransanın, Lahistana Fransadan harp mâlzemesi müba yaşmında bulunmak üsmee aptaği KEN N di mikdar 430 miyon franktır, İl Yay bu mektebin
