4 Nisan 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 2

Ve Sahife 2 AKŞAM 4 Nisan 1938 Dün Geceki ve Bu Sahahki Eiaberler GÜNÜN HADİSELERİ İngiltere - İtalya anlaşma- sının sebepleri İtalya ile İngiltere an anlaşıyor. Bu- nun sebebi nedir? Almanyaya karşı, bu iki devlet, ne olur, ne olmaz diye gephe mi alıyor? Berlin - Roma mih- yerinin resmen hâlâ devam etmesi- ne rağmen, « geniş İtalyan menafli noktasından - buna lüzum görüldü- ğü kuvvetle tahmin edilir. İngilterenin bu anlaşmaya vasıl ol» mak için ram olduğu ancak şudur: Habeşistan ilhakını tanımak. Fakat, şu şartla ki, bunu ferden rika harbi başlangıcında kendi #zası olan İtalyanın gene kendi âzası olan Habeşistan yutmasını zecri tedbir- lerle önüne geçilememiş bir emri vaki telâkki edecek ve kabul eyliyecek. İngiltere de bu umumi karara uy&- cak! Bunâ mukabil, İtalya, bir çok Şey- tehdid ediyor. Saniyen itlâf imzala» nır imzalanmaz İtalya İngiliz aleyh- darı propagandayı kesecek. İtalyan- ların Arap âlemini, bilhassa radyo Ge nasl tahrik ettikleri malümdur; bu vaziyetten İngiltere gibi Fransa da müstefid olacak. Salisen İtalya, 'Trablusgarptaki askerlerinin yarısını geri çekecek. Bu askerler bir taraf- tan Mısır, diğer taraftan Fransız müstemlekeleri için tehlike teşkil ediyorlardı. Ve nihayet iki taraf, "Akdenizde bulunduracakları kuvvet- ler hakkında biribirlerine haber ve- recekler, Kızıldenize müteallik mese- ielerde mutabık kalacaklar, Bütün bunlara bakılırsa, netice şu- dur: İngiltere, yalnız Habeş emri va- klini kabul ediyor, fakat İtalyanlar İngiliz imparatorluğunu ve bir dere- ceye kadar da Fransayı tehdid eden emellerinden ricat ediyorlar. İtalyanın İngiltere ile bu derece yakınlaşabilmesinin sebebi, Alman tehlikesi olsun, ne olursa olsun, her halde beşeriyet nam ve hesabına memnun olacak birşeydir. # Japonya zorluklarla karşılaşıyor Bir haftadanberi, Uzak Şarkla Japonların aleyhine kaydedilecek ha- berler gelmektedir. İlk günler, «Çinli- lerin muvaffakiyeti pek mevziidir, Japonlar, yeniden ilerler!» diye dü- şünüldü. Fakat Çinlilerin muvaffa- kıyetlerine dair haberler &rd arda geliyor: Nehirleri öle yana aşmışlar, şehirleri geri almışlar... Japonya, Çin harekâtını «askeri bir tenezzüh saymıştı> Hakikaten de, o sıralarda Çin, anarşi içindeydi. Fakat her geçen gün, Japonyanın menabi- ini biraz daha kurutuyor ve Çinin Şuurunu biraz daha arttırıyor. Son devredeki bütün istilâcı ha- Treketler içinde Çin meselesinin menfi netice vermesile bir gün karşılaşır. sak şaşmamalıyız. Koca Çin, nete- melidir; tarihle kendini istilâ eden bütün cihangirlerin başını yemiştir. Uzak Şarkla şayanı kaydolan bir cihet de: Beyaz ecnebilere karşı Ja- ponların ilk takındığı düşmanca mu- amelelerin arkası kesilmesidir. Jg- ponlar «ne olur ne olmaz!» diye te- emmüle başlamış gibi görünüyorlar, Sadece bu siyasete bir nihayet veril- mesi, onların artık kendilerinden e$- kisi kadar emin olmadıklarını göster- meğe kâfidir. /F. Tanur pe e Maliye Vekâleti müsteşarı Ziraat bankası umum müdür muavinliğine tayin edildi Ankara $ Cieletonlay — Maliye yekâleti müsteşarı B. Cezmi kendi ta- leb ve arzusu e Ziraat bankası umum müdür muavinliğine tayin , Bu suretle Zirast bankası Son dakika Çek hükümeti, Südet Alman partilerile müzakereye sirişti Berlin hükümeti, Südet Almanlarına müfrit talepler ileri sürmemelerini tavsiye etti Prağ 4 — Hükümet, Alman Südet partilerile müşaverelerine faaliyetle devam ediyor, Hükümetin maksadı, başka telebler dermeyan etmelerinin önüne geçmek için kendilerine âza- mi müsaadat göstermektir, Südetler henüz teleblerini vazıh bir surette ileri silrmemişlerdir. “Bu hususta Berlinden talimat bekledik- leri bellidir. İyi malümatlı mahafil- de beyan edildiğine göre B. Bitler Alman Südet partilerine makul ve mantıki talimat vermiştir. Pragdaki Alman gefiri de Südet şeflerine szimkâr davranmakla be- raber müfrit talebler ileri sürmekten çekinmelerini tavsiye etmiştir. Lehistanın Çekoslovakyaya notası Varşova 3 (A.A.) — Varşovanım iyi malâmat alan mahafilinde, Polonyâ- nın Prag elçisi tarafından Çekoslo- vakya hükümetine verilmiş olan muh- tıranın ancak Pragda neşredildikten Bonra, Varşovada neşredileceği söyle- niyor, - Hakiki manasile bir profestoname olmıyan muhtırada sadece Çekoslo- vakyada yerleşmiş olan ve kendileri- ne Prag hükümetince müsamaha | gösterilen Polonya komünist fırkası- nın faaliyeti hakkında Polonyanın şikâyetleri sayılmaktadır. İyi bir membadan alınan malüma» ta göre muhtıra, yalnız aşağıdaki üç noktayı ihtiva etmektedir; 1 — 1935 senesindenberi Polonya komünist fırkası, Ostrava, Moravska ve Pragda bir fesat ve bir propagan- da merkezi ihdas etmiştir. 2 — Komintem'in ajanları, sabte pasaportlar kullanmak suretile Po- lonyaya girmekte idiler. Çekoslovak ya memurları buna muhalefet etmi- | O $ — Polonya aleyhindeki bütün Ti- İ saleler Çekoslovakyada kâln Siyezin- | de tabedilmekte idi. | Muhtıra daha bir takım tali i noktaları ihtiva etmekte ve bu faali- yetten mesul olan Prag hükümetin- İ den bu ahvale mümkün olduğu ka- dar süratle ve ebediyen hatime çek- İ mesini talep etmekle nihayet bul- maktadır. ii Lerida düştü, Franko kuvvetleri denize doğru ilerliyorlar Hükümetçiler de Guadalajara cephe- sinde ileri hareketine devam ediyor Havas ajansı muhabiri Lerida etrafında elân harbin devam ettiğini iddia ediyor Paris 4 — Saragostan bildirtidiği- ne göre, Lerida şehri saatlerce süren süngü muharebesinden sonra Fran- kocuların eline düşmüştür. Frankocu- Tar Akdeniz sahilinden 25 kilometre uzakta bulunuyorlar. Salamanka 3 (A.A) — Frankist tebliği: Frankistler, yukarı ve aşağı Aragon cephesinin her mıntakasın- da ileri hareketlerine devam ve bil hassa Boltana İle Sıyerra Mallera'yi işgal etmişler ve nehri geçmişlerdir. Faslı kıtaat, Lerida'nın ilk evlerini işgal etmiştir. Frankistler, denize doğru ileri hareketlerine devam ede- rek Gandeza'nın ilerisinde kâin Ba- ten'yı işgal etmişlerdir. Esirlerin mik- darı üç bin ve düşmanın telefatı bin kişi tahmin olunmaktadır. Mühim mikdarda harp malzemesi, bilhassa 20 kamyon silâh ve mühimmat zap- tettik, Gundalajara cephesinde Cümhuri- yetçi kıtaatın taarruzları püskürtül- müştür. Cümhuriyetçilerin tayyare- leri, Toledo'yu bombardıman etmiş- tir. 41 ölü ve yaralı vardır. Gazeteciler Bursada Gazeteciler şerefine Çelik Palasta bir ziyafet verildi Bursu 3 (Telefonla) — saya gi gelen İstanbul gazetelerinin mü- messilleri Mudanyada Bursalı meslek- daşları tarafından karşılanmışlardır. Mudanyada mütarekenin imzalandı- Bı ev gezildikten sonra otobüslerle Bursaya gelinmiştir. Çelik Palasta bir müddet istirahatten sonra Yeşil cami, yanındaki türbe, müze, musiki mek- tebi, Halkevi gezilmiştir. Musiki mek- tebinde bir konser dinlenmiştir. Bö- cekçilik enstitüsü Atatürk evi de ge- zilerek otele dönüldü. Otel Anonim şirketi tarafından gazeteciler şerefine bir ziyafet verilmiştir. Çelik Palas Anonim şirketi idare meclisi reisi B. Hulüsi Köymen tarafından beyanı hoş Amediyi mutazammin bir nutuk isad edilmiştir, B. Peyami Safa matbuat namına teşekkür etmiştir. Atatürkün sıhhatlerine iki defa kadeh kaldını- Bugün bu- ! Hükümetin tebliği Barselona 3 (A.A.) — Cümhuriyet- çilerin tebliği: Düşmanın tankları, tayyare ve topları Cümhuriyetçileri Lerida'dan çekilmeğe mecbur etmiş- tir. Ebre'in cenubuna doğru ricat et- tik. Düşman orada Gandeza'ya doğ- ru ilerlemektedir. Guadalajara cephesindeki ileri ha- reketimize devam ettik. Paris 3 — Jür gazelesinin Barse- londan aldığı bir habere göre şehirde dehşetli bir panik çıkmıştır. Fransaya iltica edenler Paris 3 — İspanya Hükümet kuv- vetlerinden 6,000 milis Fransız top- rağına iltica etmiştir. Bunlarla ber ber gelen kadın, çocuk ve ihtiyarlar hastanelere yerleştirilmişlerdir. Po- lis milislere Franko tarafına mı, yok- sa hükümetçiler tarafına mı gönde- rilmelerini sormuştur. Hemen hepsi hükümetçiler tarafına sevklerini ve ölünceye kadar harbedeceklerini bil- dirmişlerdir. Yalnız 200 kişi Franko kuvvetleri- nin işgali altındaki sahaya sevkedil- melerini istemiştir. Mısırda seçim neticeleri Nahas ve Beid paşalar intiha- batta mağlüp oldular Kahire 3 (A.A.) — Mısırda yapılan intihabatın neticesine göre nisabı ek- geriyet hasıl olamadığı için tekrar in- tihap yapılması lâzım gelen 18 mın- taka hariç olmak üzere, hükümet 96, saitciler 79, müstakiller 59 ve Veft'ci- Jer 12 mebusluk kazanmışlardır. Kahire 3 (A.A) — Eski Başvekil Nahas paşa ile Maliye Nazırı Makram Übeyd paşa nitihabatta mağlüb ol- muşlardır. Nahas ve Übeyd paşalar mebus çıkamadıkları için kendilerine Ayan âzalığı için yapılan teklifleri reddetmişlerdir. Antakya baş konsolosumuz Merkeze naklediliyor "Ankara 3 (Telefonla) — Antakya baş konsolosumuz B. Firuz'un merke- ge nakli tekarrlir etmiştir. Antakyeye kimin tayin edileceği henüz belli EL m mm yene sümme EA İngiliz - Alman itilâfi mukadder esi çLondonderi bir neşretti Londra 4“ Mareşal Göringin dostu olan ve bir çok defalar B. Hitler tara- fından kabul edilmiş olan Lord Lon- donderi neşrettiği bir kitapta İngilte- re ile Almanya arasında bir anlaşma vukuunu mukadder addediyor ve di- yor ki: «Öyle görünüyor ki, askeri kuvveti günden güne artmakta olan Alman- ya, bilhassa müstemleke meselelerin- de tatmin edilmedikçe hiç bir kuvvet önünde tevakkuf etmemek azminde- Balkan iktisad konseyi ve matbuat kongres | Balkan İktisad konseyi ve Matbu- 8t kongresi 7 nisanda Yıldız sarayın- da içtimalarına başlıyacaklardır. Kon- sey ve kongrenin mesşisi bir hafta ka- dar sürecektir, İktisad konseyine iş- tirak edecek heyeti murahhasamıza Trabzon mebusu B. Hasan Saka riya- set edecektir, Hariciye umumi kâtibi B, Numan Menemencloğlu, bir nutuk ile konseyi açacaktır, Balkan matbuat kongresine iştirak edecek Yugoslav heyeti 9, Rumen he- yeti 5 ve Yunan heyeti 3 gizeteciden mürekkebdir. Matbuat heyetlerini karşılamak Üzere Matbuat mümessili B, Neşet Ha- Mi Atay bu akşam trenle hududa gi- decektir, B.Hitler Avusturyada Avusturyadaki sefaletin sür- atle ortadan kaldırılacağını söyledi Graz 3 (A.A) — B, Hitler, bu akşam buraya gelmiş ve bir nutuk irad et- miştir, Bütün şehir bu ziyaretin he- yecanile sarsılmaktadır. Sokaklar ve evler donatılmıştır. Graz şimdiye ka- dar bu derece kalabalık bir halk küt- lesi görmemişti. B. Hitler nutkunda, 75 milyonluk canlı bir milletin müthiş enerjisi ve vasıtaları sayesinde Avusturyadaki sefaletin süratle ortâdan kalkacağını söylemiş ve demiştir ki: «Dünyanın bahsedegeldiği Avustur- ya istiklâlini Avusturya milleti istih. za İle karşılıyordu. Çünkü bir Alman için tek bir istiklâl vardır: Büyük Al man vatanının istiklâli.» Müteakiben B, Hitler Almanyanın sulh siyasetini, İtalya ile muslihane teşriki mesaisini anlatmış ve Alman milletinin hayat kuvvetlerini olduğu gibi muhafaza etmek yolundaki idea- Hariciye Vekili Dün vapurla bir deniz gezintisi yaptı Dün sabah Ankaradan şehrimize gelen Hariciye Vekili B. Tevfik Rüştü Aras öğleye kadar otelde istirahat et- Miş, öğleden sonra vapurla bir deniz gezintisi yapmışlır. Hariciye Vekili bugün ve yarın, Balkan antantı matbual ve ekonomi konseyi toplantısı hazırlıklarile meş- gul olacak, önümüzdeki çarşamba © | günü İskehdetiyeye hareket edecek- tir. Misir seyahatinde B. Tevfik Rüş- tü Arasa refakat edecek olan Emniyet umum müdürü B. Şükrü Sökmensüer Yarın sabah şehrimize gelecektir. k Mısırda yapılacak könuşmalara, "Türkiye - Mısır münasebelının daha ziyade genişlemesi noktasindan &hem- miyet verilmektedir. Genel ldhalât © tejimi kararnamesinin birinci mad- desi hükümlerinin tatbik edildiği memleketlerden olan Mısır ile ticari münasebatımız serbes döviz esasına” müstenittir. Aramızda, müzakereler sonunda meydans gelmiş iktisadi bir mukavele mevcut değildir. Bu bakım- dan, Mısırla bazı ticari anlaşmalar yapılmasının her iki memleket için de azami dercede İstifadeli olacağı muhakkak görülüyor. Hariciye Vekilimizle Roman- ya Hariciye Nazırı arasında telgraflar Ankara 3 — Yeni Rumen kabinesi- nin teşekkülü münasebetile B, Kom- , hen ile Hariciye Vekili B. Rüştü Aras arasında dostane telgraflar teati edil miştir. B. Hacı Mehmed Adalı diyor ki: «Bütün Şark âlemi, Atatürkü Şarkın Atası tanırlar Hatay intihabatını Türklerin kaza- nacakları muhakkaktır» Ankara 3 (Telefonla) — Eti Türk- lerinden olup vaktile Suriyenin zira- at vezirliğinde bulunan Bay Haci Mehmed Adalı bir kaç gündenberi şehrimizde bulunmaktadır. Bugün kendisi İle görüşütüğüm B. Hacı Mehmed Adalı, anavatana olan has- retinden bahsettikten sonra Hatay- llarm Atatürke karşı olan bağlılık- larını tebarüz ettirerek dedi ki: — Atatürkü yalnız biz Türkler de- dil bütün şark âlemi kendilerinin Büyük Önderi olarak tanırlar. O, bü- tün şarkın Atasıdır. Arablar ve bu civarda yasıyan diğer anasır ona «Ata Şark; derler. 'B. Hacı Mehmed Adalı Ankaraya yaptığı bu ziyaretten İstifade ederek Hariciye Vekili B. Rüştü Arası ve di- ğer hükümet ricalimizi ziyaret etti- ğini söylemiş ve demiştir ki; — Hatayda 15 Nisanda intihabat yapılacaktır. İntihabatta Türklerin büyük bir ekseriyet kazanacakları muhakkaktır. Çünkü Hatayda Türk- ler nüfus ve kültür itibarile diğer anasıra fsiktirler. Hatay büyük bir saadet beklemektedir. Türkiye ve Fransa gibi iki büyük devlet onun istiklâlini temin için aralarında an- Jaşmışlardır. Hatay için bu büyük bir nimettir. Orada yaşıyanlara yal- nız iktisadi imkânlarını genişletmek için çalışmaktan başka bir vazife kalmıyor. Hataylılar çok yakın bir zamanda refaha kavuşacaklardır. Noterlere beyiye Ankara 3 (Telefonla) — Noter iş- lerinde sarfdeilen tayyare resmi va- rakaları için noterlere yüzde beş beyiye verilmesi kararlaştırılmıştır. Avusturyada Yahudi avukat- lar hakkında verilen karar Berlin 3 (A.A.) — Adliye nezareti- nin neşrettiği bir emirname, Alman- yada Yahudi avukatlar hakkında cart usulü Avusturyaya da teşmil etmek- tedir, Almanyada tatbik edilen usul mucibince 1914 senesi ağustosundan evvel baroda mukayyet bulunan, Al- manya veya müttefikleri hesabına harbe iştirak eden ve cephede baba veya oğullarını kaybeden Yahudi avu- katların mesleklerine devam etmele- rine mümaneat edilmemektedir ea