29 Ocak 1937 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 7
ai Wir t ize — & Raikkein 2 Künunusani 1937 Meyva ve sebze hâli Meyva ve sebzelerin nakledildiği kaplar çok pis ve çok mikropludur Hâlin sebze barakasında temizlik namına bir şey aramamalıdır, burası çöplük gibidir, belediye hâlin ve kapların t © İstanbul sebze ve meyva bâlinde- — SKİ satışlarda kabzımalların rolünden We DÂl itaresinin sadece resim ala “RAK İfatlerin tanzimine hiç karışma” çağından bahsetmiştik. Acaba hâl idaresi neden satış işle GMİS alâkadar olmuyor?” Bunu sor M duk. Bize diyorlar ki: «Hâl idaresinin müdahalesi demek narh, ya- pe Bunlar, bahusus meyvalar» dar hazik şeylere narh, yahut âzami İnt koymak kabil değildir. Esasen Barİi usulü belediyece bir çok şey- 8 tecrübe edilmiş, faka hiç bi. | nde müsbet ve faydalı bir netice ver- Memistir. Bundan başka ticaret serbestir, İcareti tİihdid ve takyid edemeyiz. Yanın hiç bir yerinde hâllerde fi Stlerin arz ve talep haricinde tayin edildiği vaki değildir.» Bu mütalâa doğrudur. £ Belediye- BİN hâle gelen meyva ve sebzelere ve kabul edilemez. Esasen bir şey kimsenin aklına da mez. Pakat acaba hâlde fiatlerin tanzi- Mİ, yani halkın daha ucuza sebze ve Meyva. yiyebilmesi için biç bir şey x mı? Bizim fikrimizce çok Şeyler yapılabilir. Bunları tatbik kıs- belediyeye, kismen hükümete KABZIMALLARIN ROLÜ Eâlde alım satım tedkik edilince © mühim rolit kabamalların oyna- görülür. Kabzımallar ve di- bir takım mutuvassıtlar satışlar» mühim komisyon alırlar. Bu ko- Misyonlar malın pahalı satılmasında tesir yapar, Şu halde akla şu fikir gelir: Kab ve mulavassılları. kaldıra- hm... Bu fikir bir çok defa ortaya $, bir çok kimselere çok mülâ- gelmiştir. Fakat bir parça ted- kik edilince buna imkân olmadığı gö- Biçin?... Çünkü müstahsile Kredi Yapan, onların mahsullerini naklede- Bilmeleri için küfe, kap temin eden » Bahçe sahipleri, köy- İller başları sıkışınca kabzımala mü- Yacaat ederler ve ondan avans para Alarak bağlanırlar, Keza sebze ve meyvaların nakli için Kizim gelen Kapları temin etmek te Mühim bir meseledir. o Köylünün ve > Sahiplerinin elinde bu kaplar Ur, İKİ MÜHİYI NOKTA — Mütavassıtları kaldırmak için ya- lacak şey müstahsile kredi ve Kap teminidir. Ziraat bankası te Min edebilir. Bundan bir çok defalar ir. Hattâ bir aralık ban: inn behçe sahiplerine kredi temi» İçin teşkilât yapacağı da söylen iştir. Fakat henüz bu teşkilât ya- mi bankasının himayesile kre- ifleri kurmak her halde Sak faydalı olacaktır. Kap tedariki meselesine gelince kurulacak kooperatif bürişi de deruh- de edebilir. Ziraat ve yahut iktisat Vekâletleri tarafından yapılacak teş- kap temin edebilir. meselesi yalnız müstahsil için deği, ihracat noktasından da çok Kühimdir. Giçen sene Almanyaya kiri edilen mühim bir parti elmanın » Sirf güğlükle ve pâhalı olarak ik edilen sandıklar yüzünden başına, ilç kuruş yükselmiştir. Görülüyor ki müstahsil kredi, ucuz P. bulursa mutavassıtların rolü maz. Arada mufavassı olmadığı» MA Göre fintler tcuzler, Ot ami fiat koymak demektir. | bir kısmı kısa bir zaman içinde | derhal bozulur. Bu ka- © emizliğile alâkadar olmalıdır Meyva ve sebze halinde sebze satış barakası ve yerde çamurlar içinde serili 5 duran sebzeler DİĞER MÜHİM NOKTALAR Fakat sebze ve meyva işlerindeki sa- kat noktalar, yalnız bunlardan ibaret değildir. Sebze ve meyvanın pahalı sa- lılmasına sebebiyet veren daha bir ta kım âmliler vardır ki bunları da kısaca anlatalım: Meyvalar ve sebzeler, ağaçlardan top- İ lanıldığı gibi şehrimize getirilemez Bunlar, fena gmbalâjlar, vapurların ambarlarında havasız yerlerde nakle- dilmelerinden, naki müddetinin uzun müddet sürmesinden kısmen çürürler ve bozulurlar. Müstahsiller fazla olarak bozuk, çürük ve berelenmiş meyvala» nı, sağlamlarına katarlar ve bunların daha çabuk çürümelerine ve bozulma» larına sebebiyet verirler, Alıcılar, hâlden satın aldıkları mal ları, çürüklerinden ve berelilerinden ayırmağa mecbur olurlar. Manavların tabirile bu «iskarta> mallar asgari yüz- de beş, azami yüzde ondur. 'Tabintile manavlar ve seyyar satıcılar, iskar “taya, çıkarılan bu.çürük ve bozuk yaalların. bedelini, bazan vüzde 40-50 kârlarına zammederek satarlâr. İşte fiatlerin fırlamasında bu nokta mühim bir rol oynuyor, KAPLAR ÇOK PİSTİR Yediğimiz meyva ve sebzelerifT temiz- Niğe gelince, bunu iki bakımdan ted- Kik etmek icap eder. Biri malın bahçe- den toplanılıp hâle getirilinceye kadar diğeri de hâle getirildikten sonra alı- cılara satılıncaya kadar geçirdiği saf- Balardir. Bir defa müstahsillerin sebze ve mey- valarını naklettiği kaplar, ve Küfeler çok pistir. Buna kimse itiraz edemez sanırız, Meyva ve sebzelerin nakledil- diği bu Kap ve küfelerin köylüler tara- fından bahçelere gübre nakliyatında kullanıldığı da sık sık görülen hâdise- Terdendir. Bu sebepten dolayı küfeler ve kaplar bin bir cins mikropların yu- vasıdır, HALDE TEMİZLİK Hâldeki temizlik şartlarına gelince, meyvaların satışına tahsis edilen bü- yük beton pavyon, şüphe yoktur ki, es- kisinden biraz daha temizdir. Meyva kaplarının durduğu hâl salonunun gün- de bir iki defa yıkanması temizliği mehmaemken temin ediyor, fakat hâl sslonile meydanı ve kabzımalların dük- Künları çok dar olduklarından buralar. da biribiri üzerine istif edilen mey- va kap ve küfelerini kaldırarak zemini iyice yıkamak çok müşküldür. Sahanın, darlığından doğan bu izdiham da te mizlik tedbirlerini akamete uğratıyor. Gayet pis kaplar içinde nekledilen meyvalar, yıkanmadan alıcıya devre | âildiği için müstehliğin yani halkın e Hne elden ele geçmekten bir kat de ha pislenmiş olarak geliyor. Hattâ, £okaklarda, seyyar satıcıların hâlden satın aldıkları elmalar üzerine tüküre- Tek ve çakşırlarına sürterek parlat- tıkları de sık sık görülen hâdiselerden- dir, SEBZE BARAKASI NE HALDE? Hülin sebze barakasına gelince, bun- da temizlik namına birşey aramak abestir. Bu barakada kabzımallara tah sis edilen ahşap dükkânlar, heran gü- neşe, toza, hava tesirlerine maruzdur. Buranın zemini sözde çimento ile dö- şenmiştir. Fakat yağmurlu günlerde burası kalın bir çamur tabakasile ör- tülmüş bir çöplük manzarası gösteri- yor. Burada çamur ve toz yığınları üze“ rine devrilmiş ve pis sulara batmış pra- sa demetlerine, lakanalara, helvacı ka- Nİ Bahite Sağlık ağızdan başlar Diş çürümesinin sebeb olduğu hastalıklar Apandisit, barsak kanseri, safra, kronik romatizma ve nihayet melankoli... Diş sağlığının ehemmiyetini anla” tan yeni bir kitab çıktı. Diş hekimi Malhas Düz tarafından neşredilen çocuklarımızı bir yandan ağız ve diş temizliğine alıştırırken di- ğer taraftan gıdalarına da dikkat et meliyiz. Diş hekimi Malhas Düzün «Sağlık ağızdan başlar» isimli kitabından her- kesin öğrenmesi lâzımgelen bazı par- çaları hulâsaten aşağıya naklediyo- TUZ: ÇÜRÜK DİŞ NE DEMEKTİR? Diş çürüğü bir hastalıktır. Bu has- talığa kulak verilmediği takdirde çü- rüğün iptida dişim üzerine, sonra çe- ne kemiğine ve nihayet vücüde sira- yet ederek en hayati neselerimize nü- fuz edeceği muhakkaktır. Bir diş çü- rüğünün akla gelmiyecek vücut has- talıklarına sebep olabileceğini çoğu- muz henüz bilmediğimiz için bunu tekrar etmek zaruridir. Diş çürüğü ihmal edilirse, apandisit, barsak kanseri, safra, kronik romaliz- ma, kemik veremi, sinir romatizması, kansızlık, menenjit, bronşit, ve niha- yet melankoliye sebep olabilir. En ufak bir diş ağrısı hissedilince derhal diş hekimine müracaat etmek lâzımdır. Herkes senede iki, hiç ol m.azsa bir defa, hiç ağıl hissetmese bile dişlerini bir hekime muayene et- tirmelidir. Diş çürüklerine Earşı alınacak en büyük müdafaz tertibi bütün dişlerin üst ve altlarını muntazam ve daimi surette fırçalamak, temizlemektir. DİŞ NEDEN ÇÜRÜR? Dişlerin başlıca vazifesi yemekleri çiğnemekle salya guddelerini tahrik etmek suretile hazmi hazırlamaktan ibarettir, Fakat bugün yediğimiz gr dalar ekseriya kuvvetsiz olduğu için salya guddelerini bolca ifrazata tah- rik edemiyor, yemekler ağzımız için- de ekşidiğinden dişlerin çürümesine sebep oluyor. Bundan başka yemekle- ri az çiğnemekteyiz Ki bu da alt ve üst baklarına, yağmurun, karın ve güne- | çenelerin hakkile vazife görememele- şin tesirile bozulmuş ve çürümüş seb- | rine ve dişlerin zayıf kalmasına sebep zelere raslarsınız. Eski Keresteciler yan. | olur. Onun için temizlikle Beraber gın yerinin mühim bir kısmını işgal | menşei hayvani olan tabii gıdalar al- eden bu salaş baraka, İstanbulun en | malı ve çok çiğnemeliyiz. TAM 32 DİŞ LÂZIMDIR. uzanan ve yaz kış mülevves toz ve çar Maalesef bu sayıyı bulabilmek için murlar içinde yüzen bu yolun bütün | içimizden lâakal bir kaç bin kişinin pislikleri bu salaş binanın içine dol- | ağznı muayene etmek icab eder. maktadır. Bu şartlar altında. yediği- | Maksat ağızda bu 32 sayıyı tam ola- miz sebzelerin ne kadar mülevves ve | rak bulmaktır. Bunların bazısının pis şeyler olduğunu düşünmeğe bilme- çürük, bazısının kırık veya dolgu ol- yiz ki hacet var mıdır?, ması değildir. Ne kadar mükemmel BELEDİYE ALÂKADAR OLMALIDIR. | yapılırsa yapılsın tamir görmüş diş İstanbul belediye meyva ve sebze fi- ler tabil ve sağlam dişlerin yerini tu- atlerinde nâzım rolünü oynamadığı gi- | tamaz, yapma dişlerin çiğneme kuv- bi, sebzelerin nakil, istif ve temizliğile | veti sağlam ve tabil dişlerinkine naza- de alâkadar olmuyor. Esasen ahşap ve | ran onda birdir. iptidai bir binada temizliğe riayet et- meğe de imkân yoktur. İstanbulda be- DİŞLERDE DİYET NEDİR? ledi bir mahiyet alan tifo vakalarının Ağız perhizinin mide perhizinden önü alınmak isteniyorsa, her şeyden | evvel geldiği tam bir hakikattir. Diş- evvel yiyecek ve içeceklerimizin temiz- liğini temin etmek lâzımdır, Beledi- yenin asu vazifesi de budur, lerin diyetini gözetmek için her gün sert ve çetin yemekler yemekle çene- ye hareket imkânı vermek ve yemeği tam çiğhemekle salya guddelerini tahrik etmek lâzımdır. Meselâ her ye- mekten sonra, bilhassa akşam yemek» lerinde yaş meyvalar, elma, armut, ee şi aş Bilâkis hamur işi yemekler, tere- rin mukavemetini eksilttiğinden diş- leri kuvvetsiz bırakır ve kolaylıkla çürütür. SIK sık şeker yemek dişler İçim iyi değildir. ÇOK ÇÜRÜR? Diş hekimlerine müracaat eden has» taların yüzde altımışını kadınlar teş- kil eder. Kadınların dişleri er- keklerinkinden fazla çürümeğe mey- yaldir. Çünkü onların dişleri kuvvet itibarile daha zaşıftır. Kadınlar elbise ve tuvaletleri için sarfettikleri itinayı dişleri için de sar- fetmiş olsalar gerek kendilerine ve gerekse cemiyeti Deşeriyyeye karşı borçlu oldukları vazifelerinden birini yapmış olurlar. > Bunun için yemeği itina ile çiğne- meli, yalnız dişleri fırçalamakla ikti. fa etmeyip diş ellerini de temizleme- yi unutmamalıdır. DİŞLERİ NASIL FIRÇALAMALI? Evvelâ dişlerin aralarındaki yemek kırıntıları bir kemik kürdan ile çıka- rıldıktan sonra ufak ve sert birdiş fırçaslle diş etlerinden başlıyarak üst dişleri aşağıya doğru ve alt dişleri yu- karıya doğru amudi bir surette fırça- lamalıdır. Bundan sonra dişlerin üstwe İç kısımlarının kuvvetlice fırçalanıp te- izlenmesi hzımdır. Bazr diş etleri fırçalanınca kânar- lar. Bu kanın ağız ve dişler için hiç bir zararı yoktur. Bilâkis faydası var- dir. Diş etlerini evvelâ yumuşaktan başlıyarak yavaş yavaş sert firçaya alıştırmalıdir. ya: Yedikulede Teofilos, Alemdar; Divanyolunda Esad, Şehremini: Ahmed Hamdi. sorarsan zar vere TERE CERMEN EN
