29 Ocak 1937 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

ii 8 & ARİRE 3 BiR ni Bk Gk Dum harp sırasında Almanya, *» : Kântnusani 1937 AKŞAM SİYASİ İCMAL İspanyaya gönüllü göndermek meselesi İspanyaya gönüllü gönderilmesinin | Yasak edilmesi işt Londrada aid bulun- duğu beynelmilel komisyonda görüşü- | Mp kararlaşlırılacağı yerde Fransanın | töru le İngiltere bu devletle birlikte | mlâkadar devletlerin nezdinde doğru- | dan doğruya tesebbüsle bulunmuştu. Bu iki devletin ve bahusus Fransanın | bu hareket tarzını Almanya ile İtalya Mo görmemişler ve verdikleri cevaplar Ün işin daha ziyade komisyonda bakil- Masna lüzum göstermişlerdi Bunun üzerine İngiltere kendisi ko- resi olması itibarile gönüllü- gitmesi biran evvel menedilmesi İçin yalnız başına yeni bir teşebbüste . Almanya ile İtalya müs- İacel cevap istiyen İngiliz teşebbüsüne Şebap vermekte pek acele etmediler. İfalyaya, giden general Göring ile M. Mussolini uzun uzadıya kendi arala- ll görüşüp birçok muallâk mesele- hallederken İngiltereye verilecek m ayni esaslar ve şartlara bağ- Alman ve İtalyan cevapları esas Mibarile biribirinden farksızdır. İtalya YATAKLI VAGONLARLA LOKANTA VAGONLARI Orta Avrupa hatlarında yataklı va- gonlarla lokanta vagonları işliyen kumpanyası, bu ayın İ ci 5 Yirminci yılını kutladı. Viya ataklı vagon 1872 de Parisle | Yana arasında işlemeğe başladı. Bu | Ni Mu Lejli mühendis Nagalmaker | samimi Vagon üç bölümdü. Bir se- Beğ ilk Avrupa yatakli vagon- Panyası doğdu. İlk loksnta vi > Anhalt hattında işledi. Bu çk bir vagondu, yolcular da an- SAK İstasyonlarda lokanta vagonuna, İyorlardı. O zaman vagonlarda koridor olmadığından, yagondan vö- hi ku, eçimek kabil değildi. Vagonlar | midorlar yapıldıktan sonra lokan- | ag e onlaının kıymeti arttı, Alman- b İm vagon kumpanyaları €0- b Macaristan bir yataklı va- Şirketi teşkiline karar verdiler. Bu İ lokanta vagonları da işletecek- > Avrupa hatları bu şirketin Hahisarına verilecekti. Rwvelâ beş milyon markla «Mitro- | Şirketi teşekkül etti, az zamanda esini 20 milyon marka çıkardı. tek Ün bü şirketin vagonları bir Dar Wiçbe, Hollanda ve Skandinavya Sı larında da işlemektedir. 700 vago- Olduğuna göre Bün ente Ye oteli demek oluyor, Her 5) Mo kişi bu vagonlarda uyuyor. hirketi Kişi yemek yiyor. «Mitropa» etinin gündelik yiyecek sarfiyatı- 8 53,000 kilo onlarında günde ği , 25.000 peçete yıka- | » #gonlarda çalışan müstahdemle-| Sayısı 5000 di vr YÜZLÜK NE OLDU? erikada, Natalda kırk yıllık bir tazdar Yar. Bu.adamcağız bir sabah Yü başına. geliyor, kasa mevcudüi & vor: Yüz lirâlık bir banknot yemen Polise başvuruyor, araştırı- : » Soruşturuyorlar. Bankayâ O Tanı girmemiş... Kasanm 20r- p açıldığına dair bir iz yok. day rlük kırk yıllık kağadarın- iy, ie ediyor, adamcağıza yol ve- Masa ört iz sönüm, “banka birisi tar Me) Tavan arasında didiklenmiş Tina mn bulunuyor, biribi- b iyor ve kaybolan yüzlük olduğu anlaşılıyor... b T parayı çalan bir fare imiş! Kinin, kasadara tarziye veriliyor, Pasin başına getirtiliyor, bir aylık pa- da veriyorlar, kası kuruluyor cevabında İtalyadan gönüllülerin git İHer sene hariçten 396.100 melerini kanunla menetmek için diğer | devletlerin ayni tedbirleri almakla be- | raber milessir bir kontrol sisteminin umumi hatlarında mutabık kalmala- rıns şart koymuştur. İtalya müessir kontrol hakkındaki tekliflerini Lon- dradaki komisyona bildireceğini haber verdikten sonra İspanyaya evvelce ge- len muharip gönüllü, propagandacı ve muhayriklerin buradan çıkarılmasına ald eski bir teklifini hatırlatmış ve bu hakta İngüterenin mütaleasını sor- muş ve Londradaki komisyona müsbet tekliflerde bulunacağını kaydetmiş- | tir. İtalya İspanyadaki mevcud muharip | gönüllülerin İspanya tabiiyetine kabul edilmeleri ademi müdahale politikası- na milnafi düşeceğini de anlatmıştır Almanya da cevabında müessir kontrol işi ile İspanyadaki ecnebi muharip ve propagandacıların ihracı talebinde ve diğer esaslarda İtalyanın istediklerinin aynini talep etmiştir. Şimdi Londrada- ki ademi mildahale komisyonu İtalya We Almanyanın üzerinde durdukları milessir konirol işini tanzim ile uğra- MAYONEZ VE RİŞÖLİYÖ Almanyada yağ buhranı var, Bu | buhranın neticesi, devlete garib görü- İebilecek bir karar verdirdi: Almanya hudutları içinde mayonez yasak edil- di. Bu münasebetle Fransız gazetele- rinden bazıları, Almanyanın tam Transız yemeği olan mayonezi yasak | ettiğinden bahsettiler. ' 1756 daydı. O zaman dünyayı titre- ten Mareşal Rişöliyö, Mahonu mu- hasara etti, Mahon Balear adalarının | belli başlı bir limanıdır. Fransız ordu- su şehri kuşatmıştı ama, İspanyollar dayanıyorlardı; teslim olmuyorlardı. Fransız ordusu nihayet müşkül bir mevkie düştü, yiyecekleri tükendi. Fırtına yüzünden Tulondan sevkedi- lecek erzak sevkedilememişti. Adaya yanaşabilen tek tük gemiler- de kokmuş etlerden başka bir şey bu- İ Tunmuyordu. Mareşal askerlerin ma- neviyatını yükseltmek için elinden geleni yapıyor, gece gündüz araların- da dolaşıyordu. Ama açlık bu... Aç mide ferman dinler mi??. Bir akşam Mareşal ileri hatlarda | dolaşırken, bir askerin kokmuş bir balık parçâsını kemirdiğini gördü. — Aferin, dedi, sen arkadaşların gi- | bi müşkülpesend değilsin. Asker selâm verdi: — Mareşalim, dedi, balık kokmuş. Fakat bir salça yaptım, kokuyu gide- | riyor. ! — Nedir bu salça? | — Besit bir şey. Patlamış bir bom- | banın içinde yumurta ile yağ çalka- dım, limon da sıktım... | l | j Mereşai bu salçayı tattı, beğendi ve eskerlere yağla yumurta çâlkayıp üstüne limon sıkarak yemelerini em- retti. Bu salçanın ismine pek tabil olarak #Mahonez» ismi verildi radan Mayonez oldu. Meyonez orduya can verdi, on,beş gün sonra Mahon sukut etti, Fran- sızların eline geçti, ALTMIŞ SENE SONRA.. Kutupta incelemeler yapan bir İn- giliz heyeti, bir mağarada bir iskelet, iskeletin yanında da çatal bıçak ve bir kat ta elbise buluyor... Bu iskelet kime ait olst gerek?.. Mesele. anlaşılıyor. Bundan altmış sene evvel bir İngiliz kâşifi tek başma Arktik denizlerinde taharriyata çık- mış ve bir daha dönmemişti, Adam o civardaki Laplar denen yer- lilerin taarruzüna uğtamiş, soyulup sovana çevrilmiş, bunun üzerine İn- giliz, bir mağaraya çekilerek münze- vi bir hayat yaşamağa başlamış. Senelerce o mağaradu yatıp kalk- mış... Onun bu üzletini gören yerliler; kendisine Allah gibi tapmağa başla- mışlar ve ölümünden sonra da mağa- raya girmeğe cesaret edememişler. Bu olup biten, bir tesadüfle ancak altmış sene sonra meydana çıktı. Son- Anadolu tahvilâtı Bir ampul fabri- i liralık ampul getirtiliyor Memleketimizde bi? ampul fabrikası kurulacağı haber veriliyor. Bu cihet ta- hakkuk ettiği takdirde harice giden mühim bir para memileket dahilinde kalacak demektir. Senelik ampul itha lâtımız 84,950 kiloyu bulmaktadır Ki, bunun kıymeti 396,100 liradır, Ampul İ sarfiyatı yıldan yıla artmaktadır. Şu | vaziyete göre senede 400,000 liramızım | ampule tahsis olunduğu , anlaşılmak- | tadır. İ Ampulun hariçten memleket dahili- ne en çok geldiği yerler 78,200 kilo ve 353,900 lira ile başta İstanbul olmak üzere İzmir, İzmit, Mersin, Haydarpa- şa - Ankara, Zonguldak ve Derince- dir. Memleketimizin diger yerlerine am- pul İstanbuldan gönderilmektedir. Bu maddeyi eh çok ithal ettiğimiz memleket senede 29,700 kilo ve 190,200 lira ile Almanyadır. 17,100 kilo, 72,120 lira ile Avusturya ikinciliği, 7,050 ki- lo, 3,700 lira ile İsveç, üçüncülüğü al- maktadır. Bundan başka sıra ile Hol- landa, Rusya, Çekoslovakya, Japonya, Fransa. İngiltere ve İsviçreden de am- pul ithal etmekteyiz. Orta boydaki 8-10 ampul bir kilo geldiğine göre senelik ampul ithalâtımızn aded Otibarile | 164,500 ü bulduğunu tahmin etmek ko- E | layca mümkündür. l Birkaç senelik ampul ithalâtımızı gözden geçirirsek sarfiyatın artmak- ta olduğunu görürüz. Ampul istihlâki- nin böyle kısa zamanlarda çoğalmasına sebep, elektrik tenviratına karşı olan alâkanın fazlalaşmasıdır. Bilhassa Ana- doluda elektrik tesisatı olmıyan yerlere | İ dinamolar konmuş, kablolar döşenmiş | ve nihayet fener, lâmba ışığından vaz İ geçilmiştir. Yurdumuzun en tenha ve uzak köşelerinde de elektrik ihtiyacı ilk önce göz önünde tutulmakta ve te- | sisat için teşebbüslere girişilmektedir. | Belediyelerin bütçelerinde elektrik ten- viratına her yıl tahsisat ayrılması da bu ihtiyacın biran evvel görülmesi lüzu- | munü ortaya koymaktadır. İ Memleketimizde ampul istihlâki yıl- dan yıla artmaktadır ve ileride bir kat daha artacaktır. Binaenaleyh memle- kette bir ampul fabrikası kurulması- nın ne kadar lüzumlu ve ehemmiyetli İ bir iş olduğu kendiliğinden meydana | çıkmaktadır, yükseldi Müzakerelerin neticelen- mesi borsada iyi tesir yaptı Anadolu demiryolları tahvilâtı falz- lerinin hangi para üzerinden ödene- ceği hakkında Ankarada yapılan mü- zakerelerin neticelendiğini dün yaz- | mıştık. Bu haber dün kambiyo borsasında | büyük alâka İle karşılanmış ve borsa hareketleri bir kat daha canlanmış- tar. Anadolu tahvilâtı dün birdenbire ehemmiyetli miktarda yükselmiştir. Obligasyon bir gün evvel 35,50 lira iken dün 88,40 liraya, mümessil senedleri 39,20 den 41,90 liraya, yüzde 60 hisseli Senedler de 22 liradan 23,50 liraya yük- selmiştir, Şu vaziyete göre obligasyon 290, mümessili 270 ve hisse senedleri de 150 kuruş birden flat almışlardır, Ünitürk normal fiatlerden muamele görmektedir. Dün birinci Ünitürk 22,775, ikinci 21,25, Merkez bankası aksiyonları da 98 liradan alıcı bulmuş- lardır. Urlada sarhoşluk yüzünden bir cinayet İzmir (Akşam) — Urlada Ali adın- da biri arkadaşı Mehmedle birlikte içmiş ve gezmek üzere diğer bir kaç kişi ile birlikte bir otomobile binmiş- lerdir. Yolda Ali tabancasını çekerek Mehmede ateş elmiş ve ağır surette yaralamıştır. Mehmed biraz sonra öl- müştür. Ali sarhoşlukla ne yaptığını bilmediğini söylemektedir. Yeni tarihi tefrikamıza yarın başlıyoruz «İttihad ve Terakki » nin son devrelerinde suikasdlar ve entrikalar Cemiyet nasıl battı? Teceddüd fırkası niçin doğdu, nasıl dağıldı? 1908 temmuzunda o Abdülhamidin inadını ve istibdadını yıkan «İttihad ve Terakki> ricali ve liderleri arasında sarsılmaz sanılan bağlılık, meşrutiyetin ilk yıllarında, çok asil ve feragatkâr duygulara dayanıyordu. Fakat seneler | geçtikçe ve memleketin idare ve politi- ka sahasında radikal hiç bir tedbir ala- mıyan cemiyet iktidar mevkiinde sen- deledikçe, prensip ve kas münaka- şaları yüzünden doğan ayrılıklar, kısa bir zaman içinde, şahsi rekabetler, mü- haferetler, tehlikeli ihtiras ve intikam hisleri doğurdu. Umumi Harbin makâs neticelerinden ziyade, liderleri arasın- daki bu geçimsizliktir ki elttihad ve Terakki> camiasını yıkmış, harbin son- larına doğru en buhranlı bir safhaya girmişti. Harbin ikinci yılından sonra cemiye- tin bünyesindeki inhilâl hareketlerinin şiddetlendiğini, liderlerin biribirine kar- 8 emniyetsizliklerinin arttığını görüyo- ruz. «lttöhad ve Terakkiş nin bu son senelerinde, liderlerin, | biribirlerinin şerrinden korunmak, rakiplerini ez“ mek, vaziyete hâkim olmak ihtirasları en tehlikeli şekle girdi: Entrikalar; tu- İ lerde, kulinlerde Yazan: MUSTAFA RAGIB zaklar, karşılıklı sukasd teşebbüsleri, hükümet ve parti sahalarında başgös- teren zümreler, bü ihtilâfların meelis- doğurduğu hararetli münakaşalar ve nihayet harbin mağlö- biyetile beraber cemiyetin dağılması Baştan başa heyecan, merak ve tecessüs ifade eden bu yeni tefrikamızın! ehemmiyetini ve sürükleyici vasfını sılatabilmek için, bugün de gelişi güzel bahis başlıklarından bir kısmını daha ilâve ediyoruz: .. elttihad ve Terakki» kopmaz, dağılmaz bir kaya parçası değil. dir! — Tehlikeyi önliyecek çare nedir ? — Mağrur tavırlı, seyrek, kırçıl sakallı zat.. — 332 kongresine gelen murahhaslar ne düşün- düler? Ne buldular? — Terazinin kefesine ağır basan kimdi?—Mer- kez kumandanı Cevad bey: Talât beyin dostu.. — Enver paşa, Talât paşa ile arkadaşlarını nasıl iktidar mevkiinden atacaktı? — Yolda kurulan pusular.. — Mecliste bir fırka grupu toplantısı — paşaların #firarındaki esrar perdesi — «lttihad ve Terakkiynin son kongresi— Tevfik paşa kabinesi Dahiliye Nazırı Kambur İzzet ve «Teceddüd Fırkası...» Bu heyecanlı ve meraklı tarihi tefrikayı YARIN takibe başlayınız! Heroin kaçakçıları Altı kişi ihtisas mahkemesine verildi Falihte bir heroin fabrikası meyda» na çıkarılmış ve suçlulardan altısı hak- kındaki polis tahkikatı ikmal edilmiş ve bunlar dün geç vakit ihtisas mahke- mesi müddelumumiliğine verilmişler- dir, Suçlular ihtisas mahkemesi müs- tantikliğine tevdi edilecek ve yakında | sorgularına başlanacaktır, | Üç hırsız cürmü meşhut halinde yakalandı Mehmed, Osman ve İsmail adların- da üç kişi dün gece Hasköy civarında deniz kumandanlığına aid elektrik le- yazımı ve kömür bulunan depoyu soy» | mak istemişler, deponun penceresinden içeriye girmek için duvarın önündeki elektrik direğine tırmanmışlardır. Hır- sızlar pencereden girmeğe uğraşırken polis devriyeleri hepsini cürmü meşhud halinde yakalamışlardır. Suçlular mahkemeye götürülürken Bunların sabıkalı hırsızlar oldukla- n anlaşılmıştır, Tahkikat devam edi- yon, İHTİSAS MAHKEMESİNDE Kadıköyünde Yeldeğirmenindeki €- vinde 285 aded kaçak çakmak taşı bu- lunan Kostantin dün 9 uncu ihtisas mahkemesi kararile 6 ay hapse mah- küm olmuştur. Bundan başka Balıkpa- zarında Salih adlı birine esrar satan Hacı Ahmed bir sene ve Salih de iki ay İ hapis cezası almışlardır. Gazi köprüsünün inşaatı Fazl köprüsünün inşaatı, aranılan evsafta çimento bulunamamasından dolayı gecikmişti. Nafia vekâlelinin tesbiti ile çimentonun evsafı degiştiril- diği için köprünün üst kısımlarında kullanılacak olan çimento gelmiştir. Bu ay başından itibaren köprünün het iki başındaki temellere konacak kazık- ların çakılmasına başlanacaktır. Su k çinde kalacak kısim için sipariş edilen çimento da yakında gelecektir. Bu su- retle Gazi köprüsü inşaatı yeniden ta- bil bir safhaya girecektir.