27 Ekim 1935 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 10
e e ME AM a vE e yy a MAŞ A v EA ve AKŞAM SARAY ve BABIÂLİNİN İç YÜZÜ Yazan: SULEYMAN KÂNI IRTEM — Tercüme, iktibas bakkı mahfuzdur — Tefrika No. 579 “Mustafa efendinin sadasını ben bil- beni mi aldatacaksınız?,, * . La mez mıyım, Gene Ata tarihinde görüldü- nazaran H. 1241 tarihinde sarayda meşkhanede eski usul üm Koğuşlardaki haysiyet ve ser- vet sahipleri zabitleri marifetile (ocak ağaları) denilen zabitler- diğer koğuşlardaki çavuş ağaları davet Bunlara akşam kahvaltısı ei namazından; sonra kü- me faslına başlanırdı. İkinci sultan Mahmudun huzu- nan bu küme fasıl larında saraydan t etmeyip dışarıda musiki tahsil edenler ya- hut sara vuşlarındı müsa- hipliğe geçenler de bulunurlardı. Bu fasla giren musiki' üstadları sultan Mahmud huzurunda ferş iin ihramlara oturarak zan saatlerce süren ahenkler ic- ra ederlerdi. Bu fasıllar arasında sultan Mahmudun kendi besteleri, şarkı- ları da okunurdu. Sulta; zamanında Sa- dullah ağanın geçirdiği ölüm teh- likesini başka yolda bir sebeple sultan Mahmud devrinde meşhur ttat ve musil Hacı Mus- tafa İzzet efendi de atlatmıştır: Tosyalı Mustafâ İzzet efendi İstanbul medreselerinde tal mişti. Sadası pek güzeldi. Sul- dun müsahipl bu genç diyi dai- zade Ali resi İzzet sene sonra H. 1236 tarihinde Kğ alın. ta z aştı. İzzet efendi gerek yazıda, ge- rek musikide artık üstad o miyordu. Sultan Mahmudun ra- zı olmıyacağını bildikleri için kiç kimse onun rzusunu al sülük ile der- vişliği ihtiyar eylemişti, İstanbula gelince saraya uğra- hırkası, sar acı ile evinde duası için Beyazıd camiine git- miş, mi n mabfeline çıkmı: 4. Hatmini okurken sesini işi. ricada bulun. ezan okumasını dular. İzzet efendi tı şahane ikide, birde bu camie sn ye mi işitecek olursa iyi olma; Diye itizar etti. Fakat ekleri 1) Meşhur banende İ Rifat be ba- Mei gehlerendim Hafız Abdul an — Efendimiz bugün İstanbula gelmedi ve gelmiyecektir. Yolunda teminat verdiler. İz- zet efendi ikindi namazı için yüksek sesle ezan okudu. Bu anda sultan Mabmud cami ka- pısından girdi; namaza durdu. e tesbih ve tehlilde devam ga verir sultan yave: birini Bu yaver müezzin başıy: Şevketli pla sual ni ağn Kamet eden kimdi. ? ordu. Mahmud Mini. işaretle İzzet —— mile Yaver zan halile ve yeni kisvesi dolayısile efendiyi tanıyamadı. Sultan Mah- da: mu — Bir Özbek dervişti, Pe arzetti. Sultan Mahmud kızdı — Mustafa rr sadas ben bilmez miyim? Özbektir di. ye beni mi eni Diyerek bir adam daha gön- derdi. (Mahfelde kaç kişi varsa 1 irer aşağı insinler) irade- sini tebliğ ettirdi. Mustafa İzzet efendi aşağıya inince sağ tarafa önerek evine savuşmi istedi. Fakat i isini tanıdı, İstanbula geldiği halde saray- da ein ve bu kı- yafete gi inden fena halde hiddetlen: sig Demek ki Mustafa İzzet efendi kendisinin teveccühünü istihkar ediyordu! Sultan Mahmud zavallı musi- kişinasın derhal imhasını irade etti; hattâ parmağile İşareti e verdi. Yanındaki meşhur Hire paşa atıldı: — Ferman efendimizin ! akat m efendi eteğinden çekerek Hüsrev pa- yı: — Paşa hazretleri! Çocuk mu- sun! Ne sr ği Diy. netti, Padişah hiddetle Mere e zet efendi Said efen paşanın ricaları üzeri tilde en kurtuldu. Nefyine ıktı. ine e Müsahip Kömürcü zadeye: — Senin şu hac arkadaşına ne dersin? Özbek kıyafetile Beya- hizmet ettim. Bütün şu kıyafette karar kıldı) demek Katlini ferman etmiştim. Hüsrev paşa affını isti- Nefyine razı oldum.) Diyerek hareme girdi. Ertesi siir Hafız Sie yazıd uvakkithanesi Oönünde tesadüf ettiği İzzet efendiyi bir kenara çekti: n efendimize iy ağ fetile görünmüşsün ler. va değiştir. ar iz Be- gi ve bulundu. İzzet efen- — Sikkeyi başka kisveye de- irade | ğişemem! — Hafız efendi — Öyleyse bir daha padişahın gözüne ilişecek yerlerde yam e hakkın- da mazarrat İzzet efendi i mütevekiilâne evi- ne döndü. efen- di bugünde İzzet e lehin- çalışmakta dev lerek Nefiden de affını istihsale mu- vaffak a Akşamı gene teravihten soni sultan Mahmud Hafız efendiyi çağırttı: — Mustafa efendiyi nefiden de affettim. Amma: o kıyafetle beni teşhir edişine canım pek si- kıldı. Dedi. Hafız efendi arkadaşı- nı ml istedi: Kulunuz bugün Beyazıd muyakkithanesi önünde gördüm. Kendisini çok tekdir ettim, Ba- — nde efendisine halini r mi, etmez mi?) diye sor- (Eder) dedim. o da (bu — ip öte verdi .). ve ipi dönüp gitti ultan Mal Bir gün sönrü gene Hafız efe — Benim Mustafa efendiye darginliğim yoktur. Ancak ken- disinde hünerini kaybetmek isti- rum da canım bu- yi sonra bir gün Mustafa İzzet efendinin ma- imei lacak saz faslında hazır bulunmasını irade etti, Mus- tafa rem efendiye dostları kıya- fetini değiştirttiler. İzzet efe ndi kendi nayı ile hu edi, Bayramdan ay- det etmişti. Davetler tekerrür eti ti. Bir rl tan Mahmud: ep kes okun- sun, ere ni dinlesin, Diye irade etti, Şarkılar okun: du. Hünkâr — Nasıl olmuşsa söylesin! Diye haber göndermesile İzzet efendi: Efendimizin şarkıları da Pb padişahıdır! ını verdi. Sultan Mah- mu: — va defadır Mustafa eme Hakkınd sonra bir di düşünceye daldı, Sebebi soru- lunca : — Şunu düşünüyorum ki be- nim padişahımıza duadan baş- ka ne işim olabilir ki böyle bu- yuruldu? Sözlerile arzı ubudiyet etti. Bu sözler kendisine bildirilince sul- tan memnun kalarak atiyeleri “biz kaç kat etti, “(Arkası var) | YASEMİNLER ARASINDA 7 Yazan: M. Uygaç kesilmiş bir halde olduğu . mıhlandı kaldı. Kendisinin ye iyi bildiği bir sesi işitmişti?. Gene, aldanı; zannetti. Kerr kanaat getirmek Fak çok eden, vii defa bahçenin derinliğin- di i Bu ses açı! bir vii 1 ye kadar geli yordu. i müteh, mane ane söylüyordu. Annesi bahçede O zaman, genç kızın vüzudum da soğuk bir ürperme Korktu. Sebebini tayin ça u. Bu gayri ihtiyari surette seyir- cisi olduğu vakada romanı andı- ran safhanın kendisine hiç bir ta- allüku olamazdı. Buna rağmen Ambretta gene kork! Annesi ne yapıyordu? Bu sa: atte neden bahçeye inmişti? Ali arkadaşları ile annesinin arasında ne münasebet olabilir- di? Neden böyle gecenin geç saatlerini beklemişlerdi? Neden girisi rlardı? Annesinin em- e kim karşı koyabilirdi ki giz- aldi lüzum görsün? Bütün evin mutlak hâkimi o değil — ? Kimsenin itiraz edemiyec ğine emin bir halde her edi, ğini güpe gündüz yapamaz mıy- dı? ve Bütün bu sualler cevapsız ka- lıyordu. Genç kız gittikçe daha üzüntülü bir merak ve korkuya kapılıyordu. Sonra yalnız, geri döndü. Eve gidri. ı derin bir süküt kapladı. O gece Ambretta artık u nra, yorgun ve düşük bir a yali girdi. Fakat hafif bir sabah uyku- suna bile dalamadı. Ne dinlendi, ne içi rahat etti, Annesinin bu son günlerde söylemiş olduğu sözlerin hepsini Mil geçirdi. Annesile olan münasebetini düşündü. Hiç bir ii Sedişmemi ime gö- rü; Hattâ bu son günlerde annesi rg kadar e ve ters bile görünmemiş, onu daha ziya- de serbes bırakmıştı. Bunun için, annesinin kendi- sine karşı bir tazyik ve tedip tasavvuru! bulunmasına ihti. mal veremiyordu. Çünkü böyle bir hareketi icap edecek ortada hiç bir mesele yı Maamafih, annesi bir karar ve- nda se bunu gizli tutmak isterse kimseye bir şey sezdirmiyecek kadar dı. bretta bunu TM pek iyi biliyordu. Birisine zarar verecek bir şey kararlaştırdığı zaman annesinin yüzlü, sakin ve başka şeylerle meşgul gibi davranmak âdetiydi. O ko- yu sofu hiristiyan kadın hile ve e zildiği vakit şüpheli davranmak âkilâne olurdu. Bunun han zavallı Don ıştı. o Karısının Bal ye güler yüzlü dav- dığımı görünce yüzünü buruş- eni Tefrika No. — Gene başıma bir çorap ör€ k! o p Diye düşünürdu, Filhakika, korktuğu da çok i geçmeden başına gelirdi. Fakat şimdi annesi kendisin? karşı ne yapabilirdi? Gizli bir şey hazırlamak için ne sebep var” dı? Ambrettanın zibni bu mii saplanınca, içinde şey Misalleğ Hel emindi, Gözü” ne hiç bir şey görünmiyecekti kendisinde 9 ay, onun kılına halel Fsm ei mezdi. Ambretta böyle bir tedbir€ boyun eğmek mecburiyetinde k#* amus ha titiz ve dikkatli davranmalar! erdi. Onun için, aile $€ seli muhafaza maksadile anne yapacağı hareketlere itaat eelnriyetisde kalacaktı. Annesi, şüphesiz; ei namusil şeref ha ihtiyar ğe kalkacaktı. aysiyeti namına onü bir zengin orife verme” Böyle bir adam Asibidttamin meşru" bir hâkimi © silince kendisinin kalbindeki bü” tün k çağlıyanlarını kurutm?” ği e onu zevkine âlet etmeğ*? ti İşte annesi aile leri böy“ le kurtaracaktı. vallı seve” ir ruhun İz te ve işkence çel” 'nçliğin sönüp kuru” insanın en kudsi ,©” hamleleri kırılacaktı. Sonra, A: tta, birdenbir€ başka bir esra düştü, ili het. evvel, yazıhanesinin üçüncü çek mesinin açılmış olduğunu b” tırladı. Sokağa çıkarken onu ki Htlemiş olduğuna emindi. Hek buki döndüğü zaman çekme? i. Bu çekmenin a içinden sandal ağacından küçük bir $” tada Nahidin mektuplarını ve lıyordu. Ya annesi uu çekme?” açmış, mektuplarını bulmuş — okumuşsa? (Arkası va) BA m ber er azet? ve kitaplar il inekle diz kitapları ve kırtasiyeyi ucuz olarak AKBA müess© selerinde tedarik ik edebilir 33
