27 Ekim 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Bugün: 2 nci sahifemizde: Siyasî icmal llabej harbinin Uzakşarkta tesiri. 4 üncü sahifemizde: Hikâye 5 inci sahifemizde: Havacılık, îtalya Habeşistana karşı kaç uçak gönderdi?Tarih araştırmaları: Ahmed Refık. 6 ncı sahifemizde: Spor haberleri.^ . J ...ı „„..,, 4111 umhuri tSTANBUL . CAftALOĞLU ve jfll Sayi, 4 I I 4 Telgraf re mektnp adres!: Cumhuriyet, tstanbu] . Posta tutusn: tstanbnl No. 248 matbaa tosmile Matbaacılık re n „ , „ . . . , . ««r Bir Akdeniz manzarası PaZ8r 2 7 BITlfiClteŞriR 1 9 3 5 Teieron: Başmnharrtı ve evl: 22366. Tahrlı beyeti: 24298 tdare Neşrlyat şırketı 2429y 242ao. Çerkes Etem yakalandı, Ankaraya getiriliyor Yunan gazeteleri, suikasdcı şerirler üzerinde Italyan parası ve Berutta oturan bir Italyan zabitinden gelnıiş mektublar bulunduğunu iddia ediyorlar Hayfada tutulan beş Çerkes Cenubda kanlı muharebeler Bu hainlerin ceblerinden de çok mühim vesikalar çıktı istediler, fakat muvaffak olamadılar ^ i Italyanların şimal cephesinde de ilerlemeğe başladıkları bildiriliyor, başka bir habere göre taarruz yarın başlıyacak Avenesi, Ammanda yakalanan Çerkes Etemi kurtarmak Habeşler «Ingiltere Kızıldenîzi kapatmaya karar vermiştir, hatta Aden limanı şimdiden gemilere kapatılmıs bulunmaktadır» diyorlar Suikasd ieşebbüsii Münasebetile Hassasiyetimiz Cenub komşularımızda nasıi karşılandı ve biz ne düşünüyoruz? enub komşularımıza sığınmış bazı sefıller tarafmdan Türkün gözbebeğı, can ve vıcdanı, hulâsa herşeyi Atatürke karşı tasavvur ve teşebbüs olunan suikasd melâneti karşısmda yalnız canilen değil, onları kucaklannda banndıran memleketlerı de düşünen bir yazımızda içimizin ta en derinlerinden gelen bazı şikâyetierimizi açıkça söylemekten kendimizi alamamıştık. Bu n*k »bur 4elgrafnamecJe. gerek Suriye ve gerek Filistinde bu suikasdla alâkadar olmaları muhtemel teşekküllere ve şahıslara karşı yapılan bazı araştırma ve tutma haberlerı verildıkten sonra «Türk matbuatının komşu idareler hakkında kullandığı lisan» ın hayret uyandırdığından bahsolunmaktadır. Komşu idarelere karşı bu şikâyet lisanını başlıca kullanan Cumhuriyet ayni idarelerce suikasd melânetinin oralardaki muhtemel ilgilıleri hakkında ciddiyetle takıb ve tahkiklere girişilmiş olduğu haberleri geldıkçe bunlardan doğan memnuniyetlenni kaydetmekten de geri durmamıştır. Aslı kendi idareleri çevresi içinde hazırlanmış bu kadar mel'un ve müstekreh bir cinayet ve şenaat karşısında komşu idarelerın bütün biitün ilişiksiz ve kayıdsız kalmamış olmalanndan dolayı bilhassa memnun ol, muş olduğumuzu burada da tekrar ederiz. Bu dostça hareketlerin asla aid şikâyetierimizi bütün bütün ortadan kaldıramıyacaklarını ise gene açık söyleriz. Bu öyle bir meseledır ki arsıulusal hukukun çok kere mugalâtaya vesıle olan kanun ve kaidelenle hallolunamaz. Bu türlü işlerin belki kitablarda yeri olmıyan daha kesin vicdan ve insanlık kaideleri yok değildir. Türkiyede vatana karşı ırtıkâb edilmiş en ağır cürümlerden dolayı vatandaşlık hakkından ıskat edilmiş bazı hainlerin komsu memleketlerde sığınacak bir kucak bulduklarını gördüğümüz zaman biz bunu elbet hoş karşılamayız. Fakat komşu memleket kendisini bu şahıs]ann hiyanetlerile asla alâkadar bulmıya. rak onlan sadece siyasî kaçak veya mülteci saymakla iktifa edebilir ve arsıulusal hukuk bakımından bu türlü harekette kendisini haklı da bulabilir. Dün Türk vatanına karşı hiyanet irtikâb etmiş adamlann hududlarımıza bitişik komşu memleketlerde sığınacak yer bulmalan mümkün olsa bile bu vaziyet o komşu memleketlere çok külfetli büyük vazifeler yükletir. Işte kitablann sayfa ve satırlannda pek o kadar açık yazılı olmıyan en önemli kaide buradadır. Bu adamlar komşu memlekette rahatça yerleşerek cibilliyetleri iktızası Türkiyeye zarar verici hiyanet teşebbüslerine devam etmekten gerı durmamağı iltizam edeceklerdir. İşte buna meydan verecek uluorta bir hürriyete ce*vaz yoktur. Komşu memleketler kend! topraklarına sığınan bu adamların orada rahat rahat Türkiye aleyhtarhğına zaman ve imkân bulmalanna müsaade etmemek .vazifesile mükelleftir. Doğruluğa, dostlıığa kıymet veren hüsnüniyet sahibi bir komşu eğer o adamlann kendi ülkesinde oturmasını kabul edecekse onlara: (Arkan 3 üncü sahifede) YUNUS NADl Bir Yunan gazetesi de Etemin Nisde oturan eski lıalifeden para aldığını haber veriyor iitün alâkadar makamlar tarafından gösterilen şayanı dikkat faaliyete rağmen Suriyede Atatürke suikasd teşebbüsile alâkadar Çerkeslerden hiçbirinin izi bulunamamıştır. Çerkes Kâzım, ismail, Edib, Kemal ve Tevfik Hayfada, Çerkes Etem de Ammanda yakalanmışlardır. Bunların Üzerinde mucibi töhmet vesikalar bulunmuştur. Bura matbuatı suikasd hâdisesinden müteessir olan efkârı umu miyenin Suriye makamatına karşı Türk matbuatı tarafından yapı lan neşriyata hayret ettiğini yazmaktadırlar. B Berut 26 (Özel) Etemle beraber kardesi de yakalandı Amman 26 (A A.) Royter ajansı: Atatürke karşı yapılan suikasd teşebbüsile ilgiV olarak açılan tahkikat üzerine Maveraişeria polisi Ammanda, Türk Istiklâl Harbi esnasmda düşmana geçen Etemle kardeşl«rinden birini t««kif etani Şerirler nasıl ele geçtiler? Kahire 26 (Özel) AmmandaÇerkes Etem ve kardeşi Reşid bir Emir tarafından ya • kalanmıştır. Etemin taraftarları kendisini Emirin elinden kurtar • mak istemişlerse de muvaffak olamamışlardır. Etemin Suriye tarikile Türkiyeye sevki muhtemel görünmektedir. CUMHUI* İYET Telgrafta mevzuu bahs Emirin Mavray Şeria Hükumdan Emir Abdullah olması muhtemeldir. Yunan gazetelerinin verdikleri haberler Atina 26 (A.A.) Yunan mat buatı Atatürke karşı hazırlanmış J a n suikasd meselesile meşgul olmaktadır. Gazeteler bilhassa Çerkes Etemin lstiklâl Muharebesi esnasmdaki vazıyetıni gözden geçirmekte ve Beyrutta bu caniyane hareketi hazırlarken bazı ecnebi memleketlerden muavenet görmüş olmasına işaret etmektedirler. Bu meyanda Elefleros Antropos iiyor ki: «tslanbuldan yazılıyor: Cumhtir Başkanı Alaiürkü öldürerek bugünkii rejimi devirmek isiiyen büyük bir suikasd şebekesinin meydana çıkanlması herkcsi hayrete düşürmüştür. Bilhassa bazı devletlerin perde arkasından bu işe yardım etliklerinin duyulması çok tuhaf görül mekledir. A nkarada yakalananlarm üzerinde mühim vesikalar bulunmuşsa da Türk makamatı kelumiyetini muhafaza et mekledir. Buna rağmen suikasdcılartn ecnebi mahfeüerile temasta bulundukları anlaşılmakta olup Türkiyede kargaşalık akarmak istiyen İtalyanın bunlara yar dım eitiği halıra gelmektedir. ŞİMAL Simal cephesinde CEPHESİNDE: Habeş hatlarını bombardıman eden ttalyan topçuları Suikasdcıların Üzerinde killliyetli mikdarda ıtalyan lireti bulunmuş ve yakalanan vesikalar arasında Berutta mukim ''Françesko BeAanki,, namında bir şahıs ile çete reislerinin muhaberede bulunduğuna dair mektublara tesadüf edilmiştir Toplanan malumata göre, Italyan kurmayının ikinci şubesi zabitlerinden olan "Beyanki,,, italyanın Şarkta da casus teşkilâtını idare etmekte olub, doğrudan doğruya propaganda nazırı kont "Çiyano,, nun emrinde bulunmakta ve oradan direktif almaktadır. Evvelce yalnız şüphe edilmekte iken bugün bu nokta bir hakikat olarak mcy dana çtkmıştır. İlalyanların Anadoh'/a sokulmakian vazgeçmemiş olduğu bu zarsılmaz vesikalardan anlaşdmaktadır.» Roma 26 (A.A.) Eritre cephe Cephelerden mektublar: sinde ileri hareketi başlamıştır. Makalle ve Temlin yakınlarında Italyan tahşidatı yapılmaktadır. Berlin 26 (Özel) gelen habcrlere göre İtalyanlar şimal cephesinde tışUlerin Roma üzerine yürüyüşlerinin yıl dönümü olan 21 teşrinievvel pazartesi günü taarruza geçeceklerdir. Adisababa 26 (A.A.) Son günlerde Tıgreye erişen Ras Kassa k'jvveterinin, Italyanlann Aduadan öteye ileTürkîye ile cenubdaki komfulanniT rilemelerine engel olduğuna dair şayi Adisababa 22 teşrinie\'vel Habeş hududlarını, suikasd teşebbüsünü ha alar vardır. Imparatoru geçenlerde Habeş siyasetinı zırlayan serirlerin arandığı ve tutulCENUB CEPHESINDE: izah ederken: duğu sehirleri gosterir harita « Kabul edebileceğimiz bir sulh anRoma 26 (A.A.) Somali cepheNeo Kozmos diyor ki: cak şerefli bir sulh olacaktır. İtalyan assinden gelen haberlere göre, Italyan kuv«Meydana çıkanlan suikasd teşkilâtı vetleri, Ogadende ilerileyişlerine devam kerleri Habeş arazisinde bulunduğu Türk efkârı umumiyesini çok müteessir etmişler ve Burci vadisine kadar gelmiş müddetçe yapılacak bir sulhu kabul edeetmiştir. Matbuat Basın bürosunun ver lerdir. Italyan tanklan, Habeşlerin müt meyiz!» demiştir. diği haberleri neşretmektedir. Habeşistanın bu siyasasında hiçbir te(Arkası 7 nci sahifede) Anlaşılan bugün Niste bulunan Ha life Abdülmecidden para alan Çerkes Etem Beyrutta bu teşkilâb vücude getir miş ve Fransız makamatının nazan dık fatini celbetmemek için Şam tarikile göndermiştir. İtalyan ordusu şark cephesinde mütemadiyen geri çekiliyor Habeşler mevcud bütün kuyuların sularıni tuzladılar, susuzluktan 250 İtalyan öldü beddül olmamıştır. Bilâkis, bu memle < ket harbe henüz başlamıştır. Habeşlere göre ordulan harbe dahj yeni başlamak üzeredir. Onun için Av rupada Fransa ile Ingiltere arasında sul için konuşmalar yapılmakta oldnuğu ha berleri, Avrupanm Habeşistam ve onuı îtalyanlan yenmeğe azmetmiş olduğuın (Arkan 7 nci sahifede) Sulh konuşmaları yolunda gitmiyor İngilizler «İtalyanın teklifleri kabul edilemez!» diyorlar Türk polisi Suriyedeki ajanlan vası tasile bu hazırhklardan haberdar olduğu için derhal tertibat alarak çeteyi hudud da yakalamıştır. Urfa saylavmdan maada diğer bazı ricalin de methaldar bulundukları tahmin olunmaktadır. Parayı veren Halife Abdülmecid olduğu tahakkuk edecek olursa Türkiye hükumeti Fransanm nazari dikkatini celbedecek ve haricdeki Anti (Arkast 7 nci sahifede) Belediyeler kongresi dün işini bitiremedi Encümenden gelen raporlar üzerinde münakaşalaı oldu, bunların hepsi Encümene iade edildi Ankara 26 (Te M H M B H H H B l Bu sebeble kongre yann da devam decektir. lefonla) Birin Genel heyet bugün saat 16 da Izm ci Belediyeler kon Şarbayı Behçet Salihin başkanlığınd gresinin bugün ça toplandı. Evvelâ baymdırlık komisyonı lışmalarını bitire • nun raporu okundu. Raporda Belediy< ceği umuluyordu ler imar heyeti fen bürosunun hemen te Nitekim ayrılan enkili, imar plânlannın avan proje ve ta cümenler de öğleye bikat plânına ayrılması, imar plânında kadar raporlann bugünkü nüfusun yüklenebileceği kadi hazırlamışlar, ge bir sahaya ayrılarak programın ona gö nel heyete sunmuş yapılması, imar sınırı dışında iskân ^ lardı. Fakat kongre çok hararetli mü Raporlar hakkmdt perselâsyona izin verilmemesi, plân tat zakerelerden sonra izahat veren Astm bikatı için Uraylarda kuvvetli fen heye lerinin teşkili, arazi siyaseti, masraflal raporlan encümen Süreyya (Arkast 3 üncü sahifedej ler geri verdi. İngiliz gazetelerine göre Roma hükumeti tarafından ileri sürülen sulh şartları Londra 26 (A.A.) Bir barış volu bulmak için Parisle Roma arasında yapılmakta olan konuşmalar hakkında Londra mehafilinde hiçbi rşey söylen memekte ve bu hususta büyük bir çekingenlik gösterilmektedir. Musolininin teklifleri henüz müzakere edilebilecek kesin bir şekil almamıştır. Son 24 saatlik konuşmalara dair gelen (Arkast 7 nci sahifede) SON DAKÎKA Ecnebi gazetelerinin suikasd teşebbüsünde yabancı bir devlet'.n alâkasına işaret eden neşriyatı bak kında Anadolu Ajansınm sabaha karşı verdiği malumat 7 nci sahi femizdedir.