4 Temmuz 1935 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 1

Bugün 16 Sahife AKŞAM Bugün Sahife Sene 17 — No, 6001 — Öz Türkçe nasıl yerleşecek ? Türk dilinin yeni değişimi kar. şısında korkuya düşenler çoktur. Her taraftan işitiyoruz: «Günün birinde, yazılanı anlamıyacak ha- le mi geleceğiz?» diyorlar. Bazı yazı örneklerine bakınca bu korkuya hak vermemek imkânı vâr mı?. Biz, dil işinde çalıştığı. miz ve her gün yeni kelimelerle yazı yazıp uğraştığımız. halde, dünya haberlerini öğrenmek için ajansın fransizca kildirimlerini o- kuduğumuzu itiraf ederiz, çünkü türkçelerinden hiç bir şey anlaya- miyoruz. Acemi ellerde, yeni ke- limelerle, dilimiz ciddi olarak an- Jaşılmaz hale giriyor. Bunun önü- nü almak lâzımdır. Yeni dil cereyanından ürken- lere inan vermek isteriz ki, ağır ağır giden bir evrimle, usta ka- lemler elinde denene düzele, türk- çemiz eskisinden çok daha güzel, çok daha kolay olacaktır. Bunun için yapacağımız şey, arapça ve farsca kelimelerin yerini tutmak için ortaya atılan öz türkçe keli- melerin sayisi, kulakları doldura- câk dereceye gelince, arasını ke- sip bu kelimelerin sık sık ve iyi şekilde kullanılması, yayılması, yer tutması için vakit bırakmak. tır, Bu aralık zaman iç hem birçok yeni b e hem de hangilerinin tutacağı, hangilerinin tutmıyacağı belli o- lur, Bazılarının yerine, daha çok beğenilen ve birdenbire yerleşi- veren kelimeler bulunabilir, Gazetelerde hergün yeni beş kelime bildiren listeler basıldı, Bu listeler kırkı geçti, Demek ki, iki yüzden çok yeni kelimeyi ga- zötelerimizde kullanıyoruz, Üç yüze yakın kelime, gazete yazısınm bütün çehresini değişti- recek kadar çoktur. Bunlardan bir kısmı eskidenberi kullandığımız, yahut -yeni de clsa- hemen anla- diğımiz kelimelerdir: Adamak, adanç, sağlamak, inanç, dergi, en- gel, duygu gibi... bunlar hemen tut muştur. Bir kizmı var ki, yeni ol. makla beraber, sekidenberi kul landığımız eklerle, kulağımızın alışık olduğu şekle göre bulun. muştur: Almaktan alım, vermek- ten verim, üremekten üretim, ça- ğırmaktan çağrı (davet) bozmak- tan bozut (fesad) gibi... Bunlara da pek çabuk ve kolaylıkla alışa- cağız. Şimdiye kadar gazetelerde çi kan listelerde pek az kelime yar. dır ki, gene türkçe kurallara gö- re yapılmış olmakla beraber kula. ğımıza birdenbire yabancı geli. yor: Olmaktan olut (emri vâki), öz ve ürüt kelimelerinin birleşme. sinden özürüt (hasılâtı safiye), Önsezi (hissi kablelvuku), o duy- ganlık (hassasiyet) gibi ki, bun- ların da arapçalarını herkesin an- ladığını kimse ileri süremez, Bun- ları klişe gibi ezberlemişiz, öz türkçeleri daha kolaylıkla belle- necektir, çünkü türkçe köklerden | alınmış, türkçe eklerle yapılmış- tır, Fakat, yeni kelime tutturmak hiç bir dilde kolay bir iş değildir. Fiat her yerde 5 kuruş PERŞEMBE — 4 Temmuz 1935 Telefon: 24240 (idare) « 24249(Tahrir) - 24248 (Matbaa) - 20113 (Klişe) Italyaya karşı ekonomik Bir bilgicin iddiası: dün- yanın sonu yaklaşıyormuş Amerika fen akademisinde M. Villis tedbirler mi alınacak? Ingiliz bakanlarından bir kısmı bu yolda bir teklifte bulunacaklarmış Londra 3 (Hususi) — İngiliz gazeteleri İtalyan - Habeş anla- şamazlığı hakkında uzun yazi- lar yazıyorlar; Gazeteler İtalya- nın Habeşistana karşı politika- #ni doğru bulmuyorlar. . Bugün kabine tekrar toplanacaktır. Bu toplantıda durum konuşulacaktır. Gazetelerin verdikleri haberle- re göre bir kısım bakanlar, ityal ya uzlaşmaya yanaşmazsa İngil Hava kurumutiçin yeni ge- lir menbaları bulunuyor Pazar günleri tramvay ve vapurların birinci mevkilerinden 40, ikinci- lerinden 20 para alınacak Hava tehlikesini bilen üyelerin sayısı İstanbulda 2,500 den faz- la olmuştur. Buna yakın da yar- dımcı üye kaydedilmiştir. Halk hava tehlikesinin önünü ij almak ve havadan gelecek teh- likeye çelik kanadlarla siper ok mak için içten gelen bir istekle hava kurumuna üye yazılmak- tadır, DÜŞÜNCELER YEL ÜFÜRDÜ, SU GÖTÜRDÜ! Bir deli mi, yoksa çok akıllı mı di- yeyim, bilmem; yalnız çok güzel kkonuş- tuğundan şüphe etmiyeceğimiz bir adam bir gün bir yelkenliye binip yola çıkmış. Az gitmişler, uz gitmişler, deniz dalga düz gitmişler, adamcağız ulaşmış vara- cağı yere. Yelkenli karaya yanaşıp da tam bizimki dışan çıkarken kaptan ya- kasına yapışmış; — Böyle selâmsız sepetsiz nereye, hemşeri ?. demiş, Sökül bakalım yol pa- rasnıL Kaptanın bu sözleri bizimkini şaşırt mamaş: — Ne parası istiyorsun benden, 4 kaptan başı? diye cevap vermiş. Yel üfürdü, su iyi ne oluyor?, Yeryüzünde denizlerin karalardan çok oldugunu gü için bir örnek iz | ey plâjcı başlar? şan firlıyacağı m Jatlyan Somalisinin merkesi olan Mogadişuda garip kışlalar terenin Milletler Cemiyetine baş vurmasını ve bu vasıta ile İtalya- ya karşı ekonomik tedbirler alın- masını istiyeceklerdir. Maamafih bunun kabul edilip edilmiyeceği belli değildir... . Italya asker gönderiyor Roma 3 — Bir piyade alayi Kagliari limanindan doğu Afrika- sına yola çıkmıştır. (Devamı 4 öncü sahifedel İstanbulda tütün tecimi ile meş- gul bay Hasan Kozluca evvelki gün hava kurumuna kendisi için 1000, karısı bayan Fatma için de 200 lira teberrü etti. Hayır seven bu vatandaş ayni zamanda ken. disi, karısı ve çocuklari için her sene hava kurumuna 80 lira vere. ceğini taahhüd etti. (Devamı 4 üncü sahifede) bulun üstünde hava ne kadar bolsa, ne kadar uçsuz bucaksızsa, kıyılarında da deniz o kadar sınırsızdır. Gel gelelim sanki bu denizin her dam- lası bir pırlanta parçasıymız gibi, içine girip yıkanmak, Karahisar maden suyun- da banyo etmekten daha pahalıya mal Her genişçe kumsalın çevresine bir du-| var çevirmişler, içine çerden çöpten bir, düzüne kulübe yerleştirmişler ve adını | plâj koymuşlar, yurddaşları soyup duru- yorlar. Bizim bildiğimiz plâj bir gelir kaynağı değil, bir sağlık kurumudur. Şarbaylığın buralara bu bukımdan bakması gerektir. Yoksa bu gidişle inenmn günün birim. e: — Kam ısıttı, su yıkadı, size ne oluyor | binlerce sene lâzımdır. amya ap | yeni bir tez müdafaa etti Dünyanın sonu yaklaşiyormuş... Arasıra ortaya çıkan bu haber yeniden canlandı. Fakat iptide- dan şunu söyliyelim ki yaklaşmak- Ta olan sonun gelmesi için daha Yalnız evvelce dünyanın daha milyonlar- ca sene yerinde duracağı tahmin edilirken şimdi bu sonun birkaç bin sene sonra geleceği hesap edi- liyormuş... Bu hesabı yapan Amerikalı bil giçlerden M. Villisdir. Amerikalı bilgiç şimdiye kadar kabul edi- len nazariyelerin tamamile aksi- ni ileri sürmektedir. Şimdiye kadar | bilinen şey düynanın evvelce bir ateş par- çası olduğundan ibaretti. Bu ateş parçasının kabuğu yavaş yavaş soğumuş ve sertleşmiş. Onun üze zerine yer yüzünde hayat başla» miş. Dünyanın evvelce ateş parçası olduğuna delil olarak elân arzın (Devamı 4 üncü sahifede) Modadaki Yat klübü 10 gün sonra açılıyor Deniz sporlarının modern bir şekilde gelişmesi için Modada vü» cude getirilen Yat klübün açılma töreni on güne kadar yapılacak- tır. Fakat öğrendiğimize göre bu klüp, bu yolda gösterilecek büyük faaliyetin ancak ilk adimını teş- kil ediyor. Yat klübün çalışma sahası Fe- nere kadar uzatılacak, otel, gazi- no, oyun ve eğlence yerleri ve plâj tesis edilecektir, Bu maksadla be; | enelik bir program hazırlanmak- lkllnien n ML di kaynağı husule geleceği muh DAİM e di Moda koyunda bir çok eğlence yerleri, Kalamışta bir plâj vücuda getirilecek 3 bulun en güzel plâjlarından biri vücude getirilecektir. Yeni tesisat için lâzım gelen yerler kısım kısım istimlâk olunacaktır, Beş senelik programın 1 için 500,000 lira sarfedileceği 2-- laşılıyor, Moda ile Fener arasın | da vücude getirlecek deniz eğlen- ce yerlerinin sadece halkın ihti. yacını karşılamakla kalmıyarak bilhassa ecnebi seyyah gelmesin- de çok faideli olacağı, böylece memleket bakımından bir gelir