17 Nisan 1935 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 6

Sahife 6 AKŞAM Osmanlıcadan türkçeye karşılıklar kılavuzu N.22 Öz türkçe köklerden gelen sözlerin karşısına ER 2 beldeği(alâmeti) emire Bunların her bini ke sırası ile larımızın (mütehassıs) azılarını gazetelere vere uzmanı — Yeni e pi eği iyi ayırd edilmesi için, Me göre, fransızcaları Kile ayrıca örnek- e de konulmı — Kökü re olan kelimelerin bugünkü işlenmiş ve begi şekilleri alınmıştır: Aslı ak olan hüküi lg e aslı ügüm İdlâl etmek — Yoldan çıkarmak, az- dı Örnek: | — Henüz bülü; ge ermemiş bir genci dll etmek, cürümdür — He nüz erginliğe varmamış bir genci yol- dan ei suçtur. takım müfsidlerin idlâl et- mesi üzerine kıyam edenler — Bir ta- kım bozütçuların azdırması üzerine Gi nlar, İdman — İdman 6) Yi An, alam me nk Derk) İdrak etmek — mak (Bak: Derk- etmek, almamak” İfa — Yapmak, yerine getir. Örnek: Uhdesine terettüp eden vazifeyi ifa ZN nnmuslu bir adamın De in çi üşen ödevi yerine ın borcudur. 5 yk lm ifa etmedini gı üstünüze ayit iyi- anlatım rn 'olis üç maznunun ifa- sireikizalie — Bokaiüy skin dipdnsi aldı, İfadenizden anlaşıldığına göre z Anlatımınızdan. Ka göre. ve Ez — Demek, tam 5 ni, şunu ifade eder — Bu, şu emek 2 — İfade etmek Yrm ek ee biyer — giniz di iyoru! gerçi m. İkaz (ite, e) bulmak — Eyi ok Örnek: Mübtelâ olduğu da: deva nâpezirden ifakatyab olamadı > Uğra- Hi hastalıktan iyi olamadı. almak — Onul rnek: e aldığı ceriha iltiyam uldu > e aldığı yara on Kaçın uldu. İfate etmek — rmak, geçirmek, yi a Temizlik, sililik Örn 1 Bir insanın iffeti en kiymetli yard - Bir insanın temizliği (sili- ği) Sa değerli yarlı ii im ak (Bak: alği Örnek: Bana ifham etmek istediği- niz elman e ei DR > Bana anlat istedi faydası vole kn olmak — Kurtulmak, onmak Örn 1 Epeveşninin yi slmlar inan olm a baba ilen Mİ) MAZ, paranın bir türl ik ln vi > Bu dai tekel e Biz Gülü kurtlammdı: İflâs — a Örnek: İflâs namuslu bir insan için ölümden beterdir — Batkı (o namuslu bir adam için ölümden daha fenadır. İflâs etmi Örnek: Borçlarının” kesreti karine. da iflâs etmekten başka çer dı — Borçlarının a kadn batmaktan Bakar Bela in 1 kumarda varını Ee da Örnek: 1 — ifna etti — Bütür ke > — Kendi mevcudiyetini bile ele çalıştı — Kendi ei bin yok edercesine çalıştı. İfrağ Çevi Örnek: Bu et e ifrağ etmek için bem projeyi beğendim — Bu evi yeni bir e e için hazır- lanan basri beğ İfrat — Aşırı Bal Faj — Salı ii dilidir ya Ör Bu toprağı e e z ederek pi bi imal elma ca İY rtak ari bölerek ne vw yapt Bi ar. ve arasından ifraz See niz bir pi z e arasından ayır: cağınız bir tan. Vs: i diğre geyik mina bir dört kalma bir sre itek anlamına) — > Fesad) anlamına) — İfsa Bozutmak (Bak: Fesad) İfşaat — Gizaçı (Bak: Fas) İfşa etmek — Dile vermek (Bi Faşetmek E İftira —Karaç (Bak; Bühtan) İftirak — Ayrılmak (Bak: Firak) İftiras — ek Örnek: kaplan iftirası var > Onda oi eş yırtıcılığı v var. Müfteris — Yırtıcı im, türkçe «ç ek» kökünden gelen şeki: Örnek: Kan kokusu almış a bir kaplan gibi üzerine atıldı — kokusu almış yırtıcı bir kuplan a üzerine atıldı. e lala başlantı ek: Büyük e Meclisinin — seni mesaisinin il ında > Kaş a bu yılki alimin den sını Nü iftitahi — Açım söy k; Türk Di e irad etiğini niz b iftitahi — Türk Dili ku- rultayında yaptığınız açım söylevi. İğdab etmek (İğzab etmek) — Kız- ak dırmı i iğzab etmemek lâ- ya kızdırmamalıdır. 53 nek: Ki: zımdiır. — ağ ii bira Gücen, gücenme a Bana y ağ iğ- biriz sebebi — Bana karşı duy- du; gücenin a) sebebi Gücenik Y Yalın sana değil, bi ii in ız sana ei e hülle sizi gücendirdiğime Si “iğfal etmek — Aldatmak, kandırmak svüymek ii Türlü yalanlarla insan- Örn ları il a affetmek mümkün değildir — Türlü yalanlarla aa e vi bağlamak olamı — Bir kızı Ke Ap diye e iğfal GE v bir genç iğ evleneceğim He bie ni ir su: ” Biz zim üzme iğfal ile ka- m hizmetçiyi ayartarak tmek — Çapraştı z © Müta İmal bir çok suz m zn ON m değildir — ayrıntılarla sapraştırmak Muğlâk — bir çok gereksiz Ee ete apraşı Örnek: Bir sürü muğlâk ifadeler ara- siri ne demek istediğinizi anlıyama- m bie ürü çapraşık anlatımlar iinde ne dek istediğinizi anlıya- madım. Gözyumu mekik suuniyet sahi- Örnek; Ci bi abi malıdır — am genleri gözyumu ile Karalama İğmazı aynet Önek, Bazen bir cü cürme karşı iğmazı aynet e cürme iye etmek olur — Kimi kı ii kil u bir e suç iz meye yürekleni dirmek olu: Örnek: Müs maher yilin ruhların bir hassasıdır — örü, akı yürekle- zin bir özgüsüdür. 3 m etmek — Hoşgörmek Örnek: Her cürme karşı müsamah: etmek teli olmaz — Hek suça karşı hoşgörmek (uygun olmaz. İğna etmek — Doyurmak İğra etmek — E ekime, kışkırt- Örnek: Zenginliğe, para kazanmağa iğra etmekle, fenalığı İs pak bir değildir — Zengiliğe, pa nmağa Kok inekle, terliği emek bir dü İren : Zuhur Mr iğtişaş müvac inde bir an bile a —. önünde bir an bile ak, etmek — Azdırmak, baştan çi- nçleri ig müsta- Örn Ge kimden ak iğva eden nç- Teri doğru yoldan & Kabı “eril 2 Esed pl a mm sonra ölem mi isini — Ker :.Beni ihafe et: mek mi iye e — Beni Kabre mı iile sunuz? Ma İhale SOğAl erme nd Emanet) İlmen etmek — Üstermek (Bak: Ema- net) İbaleten — Üsterleme ögg Emanet) İhata — çevirmu Sp ek: 1 — Bu ea siya iğde lal yk DE SALES rai enbilisi var, mek. sorumlarda — Düşman ordusunu m ve eğ içine ar nu genberi idi üşi — Ördumizum yaptığı büyük iha- ta hareketi Ordumuzun yaptığı bü- yük e ae İhata etmek — sir çevirmek, Mimik rine AG. Gar e concevoir. ş 1 — Ordumuz düşman kuv- veli ihata etti — Ordumuz düş- ke wvetlerini sar — Bahçe EN e edilmiştir z Si dıvarla çevrilm özün ihata e > Gözün alabildiği Sim — Aklım e ihata, edemedi - Akla bunu diş es İhatai Örnek: Onun gl mii ni nazarına itimad e — Onun gengörüsüne güveni- izi yerleri in etmek — Bildirmek, ak, haber vermek — (Fr) e Ri Örnek: Hastalığını ihbar etmedi iy Bilelim edi te emeliği hi Bildirg; Si ni ihdas eli Mese- le çıkarmak. İhfa im Gizlemek Üznek: Duygularımı ihfa etmeye ça- or > Duygularmı gizlemeye ça- lışıyord E etmek — Haklandırmak, hak- kını vermek İblâl etmek — sakatlamak ” Örnek: Kabem di sti — Rihr tımı bozdu. ç ie Örn İhmali lar — “Savan Soğan yanlışlıklar, İhmal Savsamak, boşl rim Örnek: — Ödevi Yağ “şleri ihmal etti — Ve- rilen işleri boşladı, verilen işlere bak- madı. Vz — a ihmal etti ”İkmalei 5 Örmek: O, ilmin biridir — O, savsacının. gizi üh: Örnek: Mühmel bir giyiniş < Savuk bir giyiniş. İhmirar — zi, kızıllık İhnak et ıiğmak Örnek: sah tarihinde, adişah- ların ihni zanlı rin Sl di tarihinde çalar holder adam- lar. İhrak — Yakım, yakma İhrak etmek — Yakmak İhtirak — Yanım İhraz etmek — , almak Aranızda ihrazı mevki ede- medi — apamda yer alamadı. Bu şerefi ci pahasına ihraz etti Bu şerefi canı pahasına kazandı. yeri < Adedişi Ez etmek ei et Lak — Sayısını saymak kimden e İhsa > Burmak (Terim) ali yak — liner İhsan (Lütuf) — Kayra Örnek: İhsanlarınm sehasıni olluğu gösterir — İm bolluğu cömert- liğini gösteri: — Sezdirmek Örnek: Doğru © hareket etmediğini ihsas etti — Doğru hareket etmediğini sezdirdi İhtar — Hatırlatmak (Bak: İatır) a İhticaç dey gey İhtida Din değiştirmek, dönmek üz Hidayet) İhtifa etmek — Gizlenmek Yi anlayınca Örnek: ihüfa etti > Yakala; gizlen İbtif macağını anlayınca al — Alay, tören (Merasim an- lamına) 8 vurgunculuğun önüne geçmek için çalışıyor. ay — Vurguncu uhtekirlere — in A göz açtı İhtilâç — Çarpını celerimiz arasinda ih- üncelerimiz arasinda uy- e li lamak, İzmir 12 sig iyet halk parti im birler bürosu İzmi çok de akil İste (35) ve esnaf birliği vardır. Şimdiye kadar bu birlik- ler; elli bin liralık bir bütçe ile idare ediliyordu. Parti vilâyet başkanı Yozgad saylavı bay Avni Doğan; bu teşekküllere yeni ve yy ez olacak bir istikamet tir. Yeni yıl i e bir bütçe Mem Yüz bin liralalık olan bu bütçe ile birliklerin üye- lerine en üstün bir şekilde yardım ini için teşkilât vücuda ge- tirilme! r. Bütçe me yeti tesdikine verilmiştir. Bir ay ra hüki i E Bina nu; Gigi idare heyetleri için ayrılmış, diğer salon umumi top- lantılara Gi edilm u salon 300 kişinin ana na yetecek büyüklüktedir. Büronun alt katında birlik üye- leri halkını bedava vi bakım! birde (Sıhhi li setli olacaktır Birlikler üyelerinin aralarında akan ihtilâfları halletmek için LAR Kaleli LANAN na; İsyan anlamına) D: İbi — Devrimci (İnkılâpçı), âzı- yan (âsi) İhtilâs — Ömek: ile ebeni anlıya- madılar — Aşırımının sebebini anlıya- madılar. vi etmek — Karmaşmak, görüş- Fr.) Se mettre en e se m7 en contact, ompliguet a ek: Su ile eker ihtilât 2 — Su ile şeker karmı Kötü EY lke etmemeli — Kötü adamlarla görüşmemeli. İhtimâl — İktimal pi Kayıt, öz: Örnek: hmm ile çalışma — Kayıtsız bir çalışm İhtimam b >. Kayıtlanmak, özenmi Örnek: Giyinmesine Oçok ihtimam eder < ni çok Koylar x İcad) ilkim (bek Izmir mektubları j İzmirde işci ve esnaf birlikleri bürosu İHastaları tedavi için dört doktor, hukul işleri i için avukatlar bulunacak Emir işci ve Esnaf birlikleri bürosunda tütün işciler birliği toplantısında bir kadı i) umh 17 Nisan 19: an Avni Doğan; İzmirde pa mele i adığı zams” üronun vaziyetini nasıl bulmüf olduğunu, idare lerinin “€ üyelerin muhtelif şekildeki şikö ni, bir, üç beş ferdin yapamı ğını bin kişi ile toplu bir hald*| kolayca başarmak mümkün oldi” ğunu, hazırlanan yüz bin liralık di tahsis miz otuz beş bileli gin elli bine yakın olan üyesile çok iler başarılabileceğini söyliyf in e bir faydasını görmek * i* kte haklı bulunduklarını bi dirmiştir, a sonra birlik idare heyet lerinin hükümet ve belediyed&” olan dilekleri dinlenmiştir. vali derhal yapılacağını vaid ve 1“ di etmişlerdir. im meseleler için de hükü met ale ezi nezdinde teşebbü” rize bulunulması kararlaştı trk mı; miri işçi ve esnaf birlikleri” teşebbüsün yi rılac. Bee n emin bul