8 Nisan 1935 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 6

Sahife 6 AKŞAM Osmanlıcadan türkçeye karşılıklar kılavuzu N. 13 — Öz türkçe köklerden gelen sözlerin karşısına (T. Kö. veri > ii VENN. Sedna, Bunların her arını a hakkında sırası ile uzm 2 — Yeni konan kai ler de ie 3— Feri — Dal, tı Örnek: a bu ii 1 i vardır — Bu sı ört — İşin iş bakam, fer'ileri ei Hap bakalım, ay emreden "Hüküm sü- On Hüküm : emirname) — Buyu- > Hükmeden önek “Taketfersâ > Güç bitiren mülfersâ — Dayanık bırakmı- Bi Fersude — Eski, yırtık, yıpranmış Ferşetmek e döşemek Mefruş — ii ei Tefriş bili Döşemek F. — Haykır a Be Gecenin karanlığı içinde bir Tyad duyuldu — Gecenin karanlığı piş bi hayla ee Feryad etmek Haykırmak, bağır- al Neye feryad ediyorsunuz >—- AM ii (Neye bağınp ça- Eirıyorsunuz! iz). Fi Fesh — Bozma; dağıtma (Parlamen- tolar vi) Örnek EN Ka fesh sel — Ara bozulım. 2 — Fransız yay mi parlâmento yu feshi üzerine — alimeleni dağ F sız kabinesinin belde üzerine. Bozmak, dağ GPoglkmenislar terimi) Örnek Yeniden İli Fesh mke. — liği yeniden kurması, Versay andlağ Mika bene 2 — Fransız kabinesi panlimenteyu feshetmek istedi el mma kabini all e dağıtmak istedi. İnfisah — Örmek: 1 — Aramizdı — anlaşma- nın infisahı O yüzünden Aramızdaki e bozulması yünün İngilterede parlâm: abi İngilterede Eiene e 2 de ğılma, — Bozulmuş, çürümüş, ümüş Örnek: Mütefessih bir cemiyet — Bo. Tulsuş (çülümüş) biç soüyete “> MR tef lerden yemek yapmamalı — Kok etlerden yemek yapmamalı. bl > Bo: , çürü- , kokmak iin sre Şi anlamına) > argaşa odevri Er.) Anarchie, interrâgne e > Oynak Eğl, talanı Örme ER fevc — Bölük, bölük, takım F. — Fevvare — Enli döner fıskiye Fevk — Üst Örnek: Kısmı fevkani — Üst kısım Fevkani tahtani — Altlı üstlü Fevt — 1 — Kaybetmek, kaçırmak, elden 2 vi Örnek: | — Fırsatı fevt eden sonra dövünür — Fırsaş kaçıran (elden çi- karan) sonra dövünür. Fevza (Bak: fetret) — Kargaşa — (Fr.) Anarehie Fi > Taşma Feyz — Gürlük F: Ü: eyzdar — Üregen Feyz bulmak, feyzdar olmak — Gü. m — Gür, bereketli Eee (Bak: iemal lee. Fıkra — ) Paragr: Ölnekii Oyle (fıkrasında) — Dans le troleldme. ee graphe de votre article Sera > Anlatık — (Fr.) Anecdote Örnek: Nasreddin hocanın anlattığı Hed L'anecdote de Nasreddin : vi ıkra (terim) — Boğum - (Fr) imi sine z arti (T. a (a el teri e > Tümen > iz 5 Divison ırka kumandanı — Tümkomutan — (Fr.) Commandant de division” Fırka kumandanı miriliva — Kökü türkçe olan kelimelerin bugünkü işlenmiş hak, — ügüm olan hüküm, türkçe &çek» kökünden gelen şekil gibi. n (müteha: larımız. 8818, rşılıkların iyi esi edilmesi için, gereğine göre, va yazılmış, ayrıca örnek- ve kullanılar mây — a Etat-major de division Fırsat T. Kö.) Yaradılış Fıtrat tie cibillı e Fitri (bilki, cibilli) — Doğunsal (Doğunsal'in sonundaki «İ> ince ö- kurur) Ö rnek: Kendi sn anlayış vı a z yu Bağl ee İNİ olma de zil, doğun. saldir.. Fiat — Paha, eder rnek: Bu aker fiatı kaç para- dır — Bu defterin ederi kaç paradır. Fidyei necat — Kı rnek: ae mpi zen- dyei necat istedi- n zi Düşünsel, ideyel, fikriğ ö 1 — Fikri mesainin verdiği ei Düşünsel çalışmaların ver- diği yorgunluk. 2 — İnsanların fikri kudreti > İn- erki, ib — mek: O, Ee ak hareket eder ge ile hareket döşek Fink, le vir) 2 > Ayrılık İç — bn (fesad anlamına) — Bozut — Fr.) Corruption, södition, perturbation görülüyordu —>iRülDM (y...cmfh; an fitne alâmetleri gös talıkta bozut beldek- mına amıza fitne ii z YANE ez Bozutçu sia e ıl — Bu müdahale etmenize ne konuşmaya bosuna Ge ersiz) karışma- nıza ne e örne a olarak aldılar Bu ili 3 haksız olarak aldılar. , birdenbire a k; Fücet ei yel etti — Ansı- Bee Gündemine) 8 e) öl Fi — iru etmek > Başeğmek Füruht — Satma, satım Fürumaye — Alçak soylu Füruş — Örnek: Malâmat füruş > Bilgi satan Fesih > £ Gen, geniş Fütur Örnel Ez Sy ki fütura uğra- mışsınız > Görüyorum ki bezginliğe uğramışsınız. 'ütüvvet > dl cömertlik Füzun — Çok, artık ela Kalın kafalılık, manka. Yön ek: Tembel çare bulunur, ga- bavete bulun! 'embelliğe çare bu- Min kalır ” Kafalılığa (mankafalığa) eliz e kafalı, mankafa — (Fr.) Balour Örnek: Bu çocuk okuduğunu anla- yamıyan bir kalın kafalıdır — Cet enfant est un balourd gul ne comprend pas ce gü'il Bt. Gal — Gıd Gabni fahiş — Aşırı aldatma : Bu satışta ra fahiş vardır İğ satn a aşırı aldatma vardır. — Gadr rnek: B ve KE gadroldü - Bu işte Ti Se Gipsiretmek zetelere v. ceğiz. » şekilleri alinmıştır: Aslı ak olan ia — O adama neden bu ka- ar yazık ettiler. rolmak — Gaddar, zilini Gücemen Örnek u ardan Ba Süer neler çektiğimi ben bilirim — icemenin elinden neler in bilirim, Zulm > Zulm (T. Ki Dilem, baş pak > Dalgınlık, boş bulunma Gaflet etmek — Dalgınlığa gelmek, boş bulunmak Gafil — Aymaz, dalgın, boş Örnek: Gafil bulundum — Boş bu- lundum. Gafil avi m Dallı irmek Örmek Bizi bu işte gel Mm Bizi bu işte dalgınlığa çin. Gafil avlanmak — Dalgınlığa" getiril. Tegafül etmek — epin gel mek, Ön a iniz bir yeri niçin ni ama z "Pek iyi diğiniz bir işte niçin ie imi mn le yorsunuz (anlam: ilmi gir sevindirirdiniz, | simdilerde sayi im AA mvindii $rdiniz, şimdilerde gel. ii gehi — rnek: Gâh gelir, gâhi imei 5 Ki mi eli kimi gelmez. Kn mey apansız Örn yanda dolaşırken, nagâh sg ki la ta > Ormanda vim laşırken, ansızın ilinin karşımı ki adam mi 1, Gaib etmek — > Kaybetmek (T. Kö.) Gaib Sik, tagayyüp etmek — Kay- Gaile — Dert (T. Kö. Örnek: aki Zal yetmiyor gibi, o da r sl gaile tahmil etti — Bâsımdâki ntı yetmiyor.gibi, © bir buka Yen e tdi, Örn yıllarında çok ük - al ve il yılların. > ki Bu fiat bana pek gail görü — Bu eder bana pek yüksek gö- rünüyor. çi > Yanılma, yanl Ör. ze öz z 2 Yenin söz, Gizli ” Bane yanılması. Bu benim lobi görülmekliği, m galâttır < Bu benim tsironda siz rim İşe ik yanılmadı yle ke ilk api rm e ener gelir. < Yen kendine güvenmekten ee Gal > Yenmi Düşmanlara me etmek güven- yenmek içi ik yi kendi erkine güvenmelidir. 5 Yenen Örmek Bu e Zi selen 4 olur — Bu onuru kazan- Belki, görünüşe. göre, -a öy di benzer < Ga- olacak, Ör liba börle kaynaşma ek: 1 — Suyun galeyanı — Su. ni .. kaynai ji dülhami bul ettirelebilirdi. Fakat bu yeni idarenin manevi bi e Yazan: Mustafa Ragıb Inkılâbın ağustosta yapılması düşünülüyordu. (Merkezi umumi) siyasi hâdi- selerin böyle bir şekil min etmiyordu. is Si kralı ile Rus çarının in Ri val şehrinde #inlüşeik. Makedoğ: det eri le atli bir cekleri dü; al Go u iti- barla nr yapılac. ves «umu» mi k untazam bir prog ile ve hz şey hesap edilerek tatbik edilecekti. Cemiyet, o zamana kadar kilâtını en ziyade genc kaale i- n pek azı di efradı sırasına kabul * etmişti. Halbuki Mm kökleşmiş, en mahsulü bir ei de- recek siyasi ei inkılâp Oyap- md yerine o zamana yüğli ek- e alışmadığı ve hattâ ma- hiy: ile tanımadığı meşruti- Sak il etmek kolay bir şey de- ğildi. Nihayet, bir yolu selale ve silâh kuvvetile, mütek tethiş hareketlerile e Ab- ide meşrutiyet idaresi kr- ha vilmeğe ihtiyacı vardı. Şu. halde cemiyet kendi camiası altında ğa Ik kütlelerini de toplamağa ecburdu. peri bunun için “en az iki aylık bir müddete ihtiyacı balam duğunu takdir etti. Bu içinde Rumelinin hem ba de rafında bulunan eni şubele- ri; temiz, lekesiz va e istibdad idaresile, hafiyelikle are olmıyan kimseleri cemiye- te dahil edeceklerdi. Bundan baş- ka cesareti, atılganlığı ile silâhlı bir varlık olan ei abilele- ri, Bulgar, Rum ve Sırp çeteleri de inkılâp fikri irem birleş- tirileceklerdi. Bu biribirine uyma- aşka başka siyasi emel ve akide peşinde - buluna: surları, ancak hükümet ve istib- dad aleyhtarlığı bir fikir etrafın- da toplıyabilirdi. Rumeli halkın- dan büyük bir ekseriyeti dunun genc, inkılâbcı zabitlerinin yan, bi m ve or- ğustosa kadar bu hazırlıklar ta- mamlanacak ve ağustosda ihti- MEŞRUTİYETTEN ÖNCE Manastırda patlıyan tabanca e e a lâl bayrağı vi 8 Nisan 1935 zl > Fakat Reval mülâkatının bir denbire vukua gelmesi, «Tera! ve İttihad» erin erkânını ı A ha faal bir vaziyete getirmi bir ket Cemiyet, Reval | mülakatında bahsile ve propaganda rdu Halk Fia cemiyete kaf” lime inkılâp fikirlerini hef kafaya yerleştirmek için gayet ropaganda VW rinde bütün milletin nasıl kurtu lacağını, nasıl hür bir idareye k#* şacağını izah ek suretil kın inandiri! ski Halbuki eml enler di ve tehlikeli bir emri vaki vardı Reval mülâkatı, Rumeliye, hususile yaya bir felâket getireceği hakkak olan bu mülâkat (Umumi kıyam)ın süratle hr için çok müsaid mevzudu ar yalnız neti ş daresinin lar iğnidi ve mef rutiyetin iyiliğinden bahsederel propaganda yapmak kabildi. F# at bugün . vaziyet değişmiştit Makedoi si ketmek lâz İngiltere iü ile Rusya imp rTatoru Revalda neye karar vet nın da -bütün örislliğin birlefi tikleri- bu notadaki taleblerin tat bikatına tallâk eden def ibaret olduğuna hükmedildi. C& miyet, Reval buluşmasının kai bir malümat al* mevzu ması — Halk arasında galeyan e il sözler — Halk arasında kayna uyan ö Galeyi ma ler. N etmek — Kaynamak, kay- Kaba rn: ğıza, alınmıyacak geliz söz- r söyledi < Ağıza alınmıyacak kaba cil söyledi, Gilzet abalık Örneki Sözlerinde ve durumunda ör le bir gilzet vas Sözlerinde ale le öyle bir. "kabalık var kin Mağmum — Tasalı, pusarık (hava “iğ rnek; Mağmum adam > Tasalı a- m. Mağmum hava — e hava, Gammaz > Kovcu, fitçi Örnek: I — O n dam. dır, bilseniz, herkesi "biribirine a O ne kovcu - amdır, bilseniz, yi biribirine kat: A ii onda sanki htri bir — Fitçilik onda sanki doğunsal bir Gamze — Süzgün bakış Ganem > Koyun . Gani — Bol 4 Örnek: Muharebede ie ge eski zamanlarda galip orduları ğa kifayet ederdi — Se el algı, ie ven Garabet Gali DİE tuhaflık) — adamın fikirlerinde hiç garabet rmüyorum — Bu adamin icende ii bir yabansılık görmüyo- Tüm, İstiğrab etm E 8 etmek — Yabansımak x hareket esip olmasına hit stiğrab o etmedim Onun böyle Hi etmiş olmasını hiç de Rai 10. az (Öteki anlamı için, bak: mak- 2 Örmek e üm garazin besle ga- an A değil, öçmen Edildi kork- kide adadan değil, — Kıza Ör razgâr iğ damdan mal Örnek: Öç çimde ona a intikam hissi var ki > e şı öyle bir öç duygusu w bir a kar- e vü ortaya koy. güler 4 O Go ve adar o, öçgüder bir adam: ör Garb devletleri > Batı det Jetleri. z m talan, çapul Re aribe ei a Şu li kims esize) a Garib (Bak: acayib, Bibi vE — ans Örn arib bir kıyafetle | © çıktı — lak bir kılıkla ortaya tı. Garib (Giibeteede anlamına) — rdundan wi tali tabit) — İçgüdü (Fr.) e 9