26 Temmuz 1934 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 4
m Ri a nn Sahife 4 ii AKŞAM 26 Temmuz 1934 Tefrlka No. 259... — © - 26 Temmuz 1934 İttihat ve “Yakup Cemil niçin li Muharririz Hüsrev, bana umumi vaziyeti Şu suretle anlattıktan sönras «Şim- di artık kaymakamlıktan, asker- likten vazgeç! O vazifeyi yapa- cak binlerce arkadaş var. Biz, el birliğile başımızdaki bu felâketi kaldıralım; kongreyi davet ettire- lim, meşru bir merkezi umumi ile mükemmel bir hükümeti iktidar mevkiine getirelim, bunların çare- sine bakalım. Memleketin mukad- deratı taayyün etsin!» dedi. İşte benim ilk defa olmak üze- re o gündenberi «ittihat ve Te- yakki» nin bugünkü idaresine k şı kalbimde Ve ondan sonra da yirmek, sulh yapmak lâzım gelece- bet Bu fikirde ilk teşvik edenler. den biri de Hüsrevdir Hüsrev memleketini sevdiği için bu çirkin haller ona çok dokun- muştu; onun düşüncelerinde çok haklı olduğunu gördüm, Bursa- dan döndükten sonra da çalışma- a başladım. Yakup Cemil, son isticvahile yeri bir vaziyet ihdas etmiştir intik Yakup Cemil beyin vE sözlerini biraz daha tevsik ey- lemek lü ki mazmun, Hüsrev kendisini teşçi ve teşvil Mümtaz beyin de tıpkı kendisi bi Babıâliyi basmak fikrinde ol- duğunu iddia ediyordu. . O halde 'kendisile beraber fil hareket eden diğer (şeriki ci vaziyetlerini adamakıllı ettirmek lâzımdı. Bu maksatla Ya- kup Cemil beye şu sual bir daha soruldu: — Hüsrev Sami beyden ve sai- reden bu fikirleri aldıktan sonra faaliyete. başladın. ve harekete geçtin öyle mi? Sen bu teşebbüse girişmeden evvel, bu arkadaşları nın seninle beraber yürüyecekleri- ne ve ayni maksadı takip edecek- lerine şüphen kalmamıştı değil mi? Yakup Cemil bey hemen tastik ettir — Evet tamamile öyle.. Ben et- rafımdaki arkadaşların bu fikir- lerde olduğunu görünce, derhal teşkilâtı yaptım. ve Meserret oteli içtimaını tertip ettim. Murat, Nevzat beylerle anlaştım. Bunla- rın bana iltihaklarını temin ettim. — Murat ve Nevzat beylerin bu teşkilâtta vazifeleri nelerdi? — Nevzat bey, yapacağım ihti Jâlin silâh ve mühimmatını teda- rik etmek vazifesini deruhte et- mişti, Hattâ Meserret oteline silâh ve, bomba getirmişti. Murat bey de Yahya kaptanla adamlarını te- darik etmiş, benimle beraber ça- | lışmalarını temin etmişti. O gün Murat beyin delâletile Yahya kap- tanla adamları otele gelmişlerdi. Yakup Cemil bey, bugünkü is- tintakile tahkikatın mecrasına ye- ni tikamet veriyordu. Çünkü gok dikkate şayan öyle mühim noktalara temas etmişti ki bunları nazarı dikkate almamak kabil de- | Zildi. Yakup Cemil bey, evvelâ #aklibi hükümet teşebbüsünde mu- vaffak olduğu takdirde Hidara gelecek zevatın tarihinde esrar perdesi Terakki ve nasıl öldürüldü | m ederek, eski siyaset arkadaşının hükümeti devirmek için yapacağı harekette kendisinden farksız ol- duğunu gösteriyordu... Bundan başka Yakup Cemil bey, bütün bu hareketlerinde ken- disini ilk teşvik edenlerden biri de Hüsrev bey olduğunu söylemek: ten çekinmiyordu.. Tahkikatı ikmal için ne yapmak lâzımdı?. Yakup Cemil bey, Nevzat ve Mu- rat beylerin de Meterret oteli içti mana 'ketine tamamile iltihak ettikleri: gösleriyordu.. Hele cephane ; ve silâh getirmek, ihtilâle iştirak et- mek üzere kuvvet tedarik etmek gibi iddialar, Yakup Cemil beyin bu iki ihtil ketler ci arkadaşının hare- ağırlaştıracak mahiyette Hülâsa, şimdiye kadar yaptığı hareketlerde, teşebbüslerde tama- mile kendisini müstakil ve mün- ferit olarak gösteren Yakup Cemil bey, şimdi bir çok isimler sayıyor, kendisine (geriki cürüm) ler gös | teriyordu.. Bununla beraber, Ya- kup Cemil bey bütün bu arkadaş- | larının vaziyetlerini birer birer izah etmekle, kendisini kurtar- mak, cürmünü azaltacak (esbabı muhaffife) bulmak maksadını ta- O, yaptıklarını, ir an için bile, tereddüt etme- Yakup Cemil bey, yalnız bu se- fer mevkuf arkadaşı Hakkı beyin vaziyetinden yeniden bahsetme: mişti, O, ilk isticvabında kendi nin yegâne müşevviki olarak Hal kı beyi gösterdiği halde, arkada- gile yapılan müvacehesinden son- Fa, artık bu fikrinde israr etme- işti, Çünkü Hakkı bey, ona (su hu münferit) için kimlere mür. terdiği büyük cesaret ve pervasız- lığı müstantik huzurunda söylet meğe imkân vermişti, Yakup Cemil beyin bu son ifa- deleri üzerine mevzuu bahsettiği kimselerin vaziyetlerini tayin et- mek üzere bunların isticvabı lâzım geliyordu. Tahkik heyeti, Yakup Cemil beyin son ifadeleri üzerine çağırıp istintak edeceği ve yahut şahit s malümatlarına mi edeceği zevatı tayin etmi, Tahkik heyetinin alacağı bu ye- ni malümat, meseleyi daha esaslı suretle tenvir edecekti, Bu vaziyet karşısında tahkik heyeti o gün için Yakup Cemil be- ördü. Şimdi, ikmali için, tahkikat fezlekesinde isimleri geçen di lerinin dinlenmesi lâzım 5 du. Devamı Mektebimizde yaptırılması muktazi 934 çumartesi günü edecekleri ştirak etmekle kendi hare- | Saat on dört buçukta üzere aleni münakasaya konulmuştur. Tı mameleri görmek üzere mektep müdür! (BORSA | Istanbul 25 Temmuz 1554 ( Akşam İcapanış fiatleri) Esham ve Tahvilât Tet, dabi GAŞİİ) İş B. Hamiline $, Kuponsuz 1009” | -* Müeseis 88 ietkrazı Zİ m. merkez Ünitdrk 1 28,06) Bankasi b4,— O EEG) Anadelubisee 2780 NE Geğin) Teleton Mümeseli 1 4040) Terkon > 0 disa) Çimento 1140 > OM ,—) itikat değin 14, İş Bankası rk >» 0,90 Para (Çek iiatleri) Paris 120) Boya 6680 Londra (o 6ği,an) Erat PE ün ağ yaa parla Madrit GA Mano B318İİ Belerat o BAŞB0, Ana S3B06Oİ zit A2Il5 Conevro © “BABA6İ Penso | 0 Broksel 34060) Bükreş ZO Amsterdam 1,1760) Moskova 14900 YENİ NEŞRİYAT Holivut Holivut'un 25 Temmuz 0shasıigüzel resimler ve. en son sinema habetlerila bna nişi İ Tl İl sat 20 ru ADALAR REVUSU Yazan Ekrem Kai, Bestlyen mal aş Şehitliği ziyaret Şehitleri imar cemiyetinden: Şehitliği ziyaret için Çanakka- leye mürettep seyahate tahsis olunan Gülcemal vapuru 26 tem- muz perşembe günü saat 18 de Galata rıltımından kalkacak ve cumartesi sabahı avdet edecektir. Bu seyahat ve ihtifale iştirak edecek zevatın vapurda hazır bulunmu olunur. Bilet almâk için de Nemli zade hanına ve hareket günü vapurda bulundurulacak memura müracat edilmesi, bahçesinde. Il Beşiktaş As. Şubesinden Hesap memuru mektebinin açı- lacak devresi için almacak talip- lerin imtihanları 1/8/934 ta ve saat dokuzda birinci fırka kar rargâhinda. yapılacağından alâka- daranın yevmi mezkürda fırka karargâbında bulunmaları ilân olunur. X Fatih nskerlik şubesinden : Fatih askerlik şubesine müracâ- atla Hesap memurluğuna olanların 1 kabul im ra edileceğin- den 1/VMWY934 tarihinde fırka karargâlımda bulunmaları. ilân Müzayede ile satış Mecburi satığ, 1934 temmuzun. cuma günü sabahı çaat 10 da Beyoğlun: da Galatasaray. Yeniçarşı caddesinde İtalyan mektebi karşısında 93 nümaralı Onl apartmanın. 4 Oneh daresinde mevcüt gayet zörir ve nadide eşyalar müzayede suretile satılaciı in olünar. En son modal kübik ve modern yemek. oda takımı, Dltra kobik ve akajı iki adet. salon takımları, modern v8 mü: cedilet akaju yatak oda takır, salora, alt bir çok eşyalar, biblolar, gayet gözel kübile divan, modern perdeler, astorlar, kübik elektrik avizeler, Tonot portman. boy aynalı dolaplar, yazıbaneler, bakara »u «takımları, porselon Sofra ve çay takımları, tabiolar, balik havurlar, gü mg tatlı takımı; sedefli tabureler, bronz kare karyola, kristoti çatal bıçak kukulmı, yeni hala muşambalar, emaya gaz firin ve eair Yüzumlu oğyalar. Kensere maheue Alman piyalsu, pey süren. lerden 100 de 26 teminak alınır. Satış peşini. 4376) Yüksek Deniz Ticaret Mektebi Müdürlüğünden: ışaat ve tamirat 1l/Ağustos ihalesi içra edilmek iplerin şartname ve keşif- ine ve münakasaya iştirak Fındıklıda Yüksek mektepler muhasebeciliğine tevdi edecekleri 217 lira 50 kuruşluk teminatı muvakkate makbuzunu veya banka mektubunu hamilen tayin olunan gün ve saatte mek- teple müteşekkil komisyonu mahsusuna müracaatları. “4011, Haydar paşa lisesi bir an evvel açılmalıdır Eski bir maarifçinin gazetemize gönderdiği mühim bir mektup Taydarpaşada eski Tap faküresl VE masında bir lise açılmasına karar vedi miş, Bayı kimseler bu karara İliraz. etmizlerdir, Hu itirazlara karşı gayanı Maktubu. aşa: dlkkat bir mektup aldık, Bida derceliyorü: Ben esk rife, mekteplere temas eden her meseleye uzaktan, yakından alâ- kadar oluru. Bugünlerde ortal #a bir Haydarpaşa lisesi meselesi giti, Bir sabahı gazetesi bu hususa dair bir, iki yazı yazdı. (Akşam) da da bir maarif müntesibinin. uzunca bir beyanatı intişar etti. Bu iş hakkında ben de bildikleri me, düşündüklerime muhterem (Akçam) da biraz'yer istiyorum. Lütuf buyurulursa müteşekkir ka- lacağım, Evvelâ (Akşam) da çıkan be- yanattan başlıyacağım. Meslek- taşım bu işi etrafile kavramış, #af ve bitaraflıkla meseleyi güzel- ce teşrih etmiş. Yalnız eski tıp far kültesi açmak Zaruretinin nereden doğduğunu, bunda âmil olan esbabı anlatır- ken bir, iki mühim noklayı unut- muş. Müsaade ederseniz bu cihet- leri de ben tenvir edeyi Kadıköyünde Fenerbahçe stadı- nın biraz ötesinde biribirine ben- zer iki küçük köşk vardır. İşte bu- Tası Kadıköy Tisesidir. Birinde li- senin birinci devresi, inasında bir lise diğerinde ikinci devresi bulunur. Bu iki bir na vaktile İz. ve erkek çocuklara mahsus ilk mektep olarak yapık mıştı. Öyle zannederim ki Türki- yede bina bakımından bu kadar fena şerait içinde bir lise : daha yoktur. Her ikisi birden ancak 300 kü- gük çocuk için yapılmış olan bu binalara şimdi 900 ü mütecaviz li- se talebesi tıklım tıklım doldurul- muştur. Kadıköyünde oturan ve gocuklarmı bu mektebe * gönder. mek mecburiyetinde kalan ailele- rin bu yüzden çektikleri ıztırap gok büyüktür. Bu kadar izdiham ve darlık arasında ciddi ve mun- tazam bir tahsilden bahsetmek abestir. Bir de buna benzer Üsküdarda bir orta mektep vardır. Onun da hali aşağı yukarı bunun aynıdır. İşte Haydarpaşa lisesi evvelâ bı ektebin vaziyetini kökün- den ıslah edecektir. Şimdi gelelim İstanbul cihetin- deki leyli liselere: İstanbul cihe- tinde iki leyli lise vardır ki bum- lar bir kere yatı mektebi şeraitini haiz olmaktan çok uzaktır, Leyli mektep haline konabilmeleri için bir çok para harcandığı halde ge- ne bir şeye benzememiştir. Hele İstanbul Tisesindeki vaziyet büs- Bu binada 250 ir de muallim mektebi yardır ve lise İle ayni idareye ta- bidir. Maksat ve gayeleri ayrı olan bu iki müessesenin bu şerait altın. da bir yerde bulunmasının mah- Zurlarını anlamak için maarifçi olmağa bile lüzum yoktur. Hay- darpaşada açılacak mektep işte bu vaziyeti de düzeltecektir. “ag Haydarpaşa lisesinin açılmasın. dan doğacak faydalar bunlarla da bitmiyor. Yukarıda bahsi ge- çen iki leyli lisede izdiham pek çoktur. Her sene başı bu iki mek- tep yersizlikten yüzlerce talebeyi kalıyor. sevirmeğe mecbur sen leyli mektep olabilmekten çok uzak olan bu iki lisedeki leylileri alarak oralarını genişletmek ma- kul ve son derece yerinde bir hı reket olmaz mı? İnsaf ile düşünülse derhal iki dört eder gibi anlaşılır ki Haydarpaşada o mektebi açmak- la İstanbulda beş mektebin vazi- yeti kökünden halledilmiş olacak. Üstelik bu mektepleri bir çatı a tına toplamak yüzünden yapıl cak tasarruf ta caba! Hakikat böy- le olunca bu teşebbüse yanlış bir. teşebbüs» demek ve bunda «her hangi bir kaprisin âmil olduğunuz. tasavvur, etmek haksızlık olur. Yalnız burada şu itiraz. varit olabilir: Kışla kadar kalabalık bir mektepte disiplin ve intizam te- min edilebilir e göre vekâlet bu ciheti de ehemmiyetle. düşünmüş ve binanın dahili terti- bat ve müsaadesinden istifade ederek grupları tamamile biribi- rinden ayrı olarak idare edecek bir şekil kararlaştırmıştır. İşte meslektaşımın söyledikleri mühim sebeplerden maada eski binasının heyeti ve- maarife devredilme- sebeplerin. kısmı “da bunlardır. Şim- bütün bunlara bir de böyle muazzam ve emsalsiz bir binanın, içinde tahsil gören tale- be üzerine yaptığı manevi iyi te- giri de ilâve edecek olursak bu ka- tarda ne derece isabet edildiği bir kat daha anlaşılır. Talebe üzeri deki bu terbiyevi tesirin ehem- miyeti takdir edildiği için değil midir ki vekâlet etekler dolusu sarfederek Ankaradaki (Ga- nü, Balıkesir ve Er- zurum liselerini yaptırmıştır? ilk mektepler için bile muazzam. nalar yapılmasındaki hikmet te budı ir? Muterizler, bu binayı lise değil, hastane yapmak daha insani hareket olur, diyorlar. Bilmem bil- miyorlar mı ki maarifin aldığı na eski tıp fakültesinin yalnız bü- yük binasıdır ve yolun karşı tara- fındaki bütün diğer * paviyonlar Sıhhat ve içtimai müaveret vekâ- letince « temenni ettikleri gibi - hastane olmak üzere işgal edil. ir. Yanındaki askeri hasta kastediyorlarsa; tıp fakül- nası yeni tahliye edildiği ve hattâ maarifin orasını alması mev. Zuu bahsolmadığı orada o hastane mevcuttu ve id- dia olünan o sıkışik vaziyet var idiyse hastanenin yanındaki boş binaya taşınması ve yahut hiç ol. mazsa bir kısım hastalarını kar. şıki paviyonlardan birine gönder mesi pekülâ kabildi. Demek ih yaç yokmuş ki buna lüzum görül- medi. âmil olan zamanda da Muterizlerin «eski tıp fakülte- si binasının bir kaç yüz bin lira sarfedilmeden bir lise haline ko- nabilmesi mümkün olmadığı» hak- kındaki iddialarına gelince, ona da muhterem (Akşam) da mes lektaşımın beyanatında cevap vardır. Hülâsa, Maarif vekâletinin tut tuğu yol pek doğrudur ve İstan bulda orte mektep ve lise izdiha- mının önüne geçmek için bundan da musip bir tedbir olamazdı muleni
