26 Temmuz 1932 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 4

Sahife 4 Akşam ——— na ği 26 Temmuz 19327 mama Aydında ka dın kıyafeti Hamam kıyafeti olan peştemalla gezenler Bu garip kıyafetin bir an evvel ortadan kaldırılması lâzımdır A e YY e Ye ve ea kırlar. Aydın sokaklarında peştemallı kadınlar Aydın, 21 ( Hususi ) — Türk milleti inkılâp yoluna ayak bastığı on senedenberi dünyanın hayretini davet eden muazzam eserler meydana getirdi. Saltanat devrinin tereddütlerle (o başaramadığı ve ıslahına hiç bir zaman muvaffak olamadığı içtimai noksanlarımızın bir hamlede ortadan kalktığını görenler; inkılâp yolundaki metin adımlarımızın kuvvet ve katiyetine iman etmeğe mecbur kalmışlardır. Tekkelerin ilgası, feslerin atıl- ması, harf inkılâbı, kadınlarımızın kafesten kurtularak medeni bir insan sıfatile hayata serbestçe karışması cidden büyük bir azmin büyük bir himmetin eseridir. Daha “düne kadar esir olan Türk ka- dınlığı bugün hayatın her safha- sında kudretini göstermiş, ve garplı kadınlardan farklı olmadı- Zını ispat etmiştir. Artık bu gün Türk kadını, dünkü saltanat dev- rinin kadını değil, inkılâbın faal ve medeni kadını olmuştur. Bu günkü tekâmülile cidden on sene evveline benzemiyor. Maalesf bu tekâmül Türkiyenin her tarafında aynı şekilde ve aynı seviyede bulunmıyor. Bilhassa kadın kıyafetleri bir çok yerlerde, bulunduğumuz asrın telâkkileri ile taban taban zıt lavhalar göster- mektedir. Bazı yerlerde türk ka- dınlığı maalesef mazinin sakim ve gülünç itiyatlarına bağlanmış, ve bu suretle memleket derununda iki kutuplu bir kadın heyeti içti- maiyesi meydana gelmiştir. Bir kutbu tamamen asri telâkkileri kabul etmiş, hazmetmiş, benimse- miş, ileriye doğru dev adımlarile yol almıştır. Diğer kutbu ise, irşatsızlık, fena görenek, ve bir çok sakat taamüller yüzünden ileriye değil, daima geriyi hedef ittihaz etmiş ve yerinde saymıştır. Bu suretle bugünkü kadın kıya- fetleri, (o hakikaten mevzuu baks edileck bir şekil almıştır. Dünkü fesli abani sarıklı erkek ile medeni kıyafetli bugünkü erkek arasında nekadar fark varsa, (o şapkasile medeni tavrile giyinmesini bilen, bir hanımın, kurunu vustai kıya- fetlerle giyinen ve gezen kadın- larımız arasında o kadar fark vardır. Aydınımız, şu bariz tezadı teş- kil eden şehirlerimizdendir. Ve yalnız Aydın şehri değil Aydın vilâyeti de aynı şekli muhafaza etmektedir. £ Buralarda modern giyinen hanımlar pek (mahdut kemiyettedirler. Ekseriyet itibarile Aydın kadınları peştemal kuşa- Ve bunlarla o gezinirler. Bayramlarda (ve yahut eyyamı mahsusada osokaklar (o gelincik tarlalarından farksız bir şekildedir. Serapa kırmızı peştemal... Bu peştemal derdine milli bir şekil izafe etmek isteyenler alda- nıyorlar. Türk kadınını ucube şekline koyan bu örtünmenin her halde dinle de milliyetle de alâ- kası yoktur. Fese de vaktile millidir diyor- duk. Bu gün de, ancak hamam- lara yakışan peştemal kıyafetinin milli olduğunu iddia etmek kadar vâhi fikir olamaz. Bu gülünç kıyafetler (içtimai (o bünyemizde değil, milli müzelerimizde bile yer bulmamalıdır. Saltanat devrinin acayip kıyafetlerini ortadan kaldı- ran kanunlarımızda vardır. Bunlara rağmen ancak iptidai memleket- lerde görülmesi lâzım gelen kıya- fetlerine Aydın gibi Anadolunun -en iyi yerlerinde bu kadar meb- zuliyetle bulunması cidden şayanı nazardır. Ve bilhassa vilâyeti- mizin muhitinde bulunan İzmir Manisa, Muğla Denizli vilâyet- lerinin (o kazalarında ve hattâ nahiyelerinde bile bu giyinme usulü tamamen mülga bulun- duğuna nazaren Aydının bu ka- dar geri kalması şaşılacak şeydir. Artık peştemalın milli olduğu- nu iddia edecek kadar küçüklük gösterecek değiliz. Gayemiz garp medeniyeti, (garp irfanı, (garp muaşeretidir. Bu itibarla medeni dünyaya karşı bütün vüzuhumuz ve bütün vakarımızla görünmeliyiz. Ne dini, ne de milli hiç bir kıy- meti bulunmayan kırmızı peşte- mallar ortadan kalkmalıdır. Peştemalların içtimai kıymeti ol- madığı gibi faidesi de yoktur; bilâkis mahzurları çoktur. Peşte- mal bir çok fenalıklara perde diye telâkki ediliyor. Halk evle- rimizin, icrai salâhiyeti haiz yük- sek (o makamlarımızın bu mese- leyi lâyık olduğu kadar kıymet ve ehemmiyetle takip etmesi şayanı temennididir. Aydın kasabasının bu iptidai kıyafetten kurtarılması kadınlığımız için büyük bir terakki ve tekâmül eseri olacaktır. Yeni bir Italyan transatlantiği Roma 24 (A.A.) — En büyük Italan gemisi olan Rex ismindeki transatlantik ilk seyahatini 28 teşrinievvelde yapacaktır. 1 ağustosta gemi, Cenevre hav- zasını terkedecek ve tecrübelerini | yapacaktır. Şimdiki halde orada geminin harici kısımlarına ait işlere devam edilmektedir. Gemi, ilk seyahatini ihtimal Amerikaya yapacaktır, AKŞAMDAN AKŞAMA “Mesleki haysiyet,,i gözetmek meselesi (Baş tarafı üçüncü sahifede ) namusuna tecavüzmü etmek isti- yorsun?... Maksadın nedir?,, Yahut, yine mevzu icabi, bir mühendisin yaptığı bir köprü yı- kılmış diye hikâyede bir satır ge- çiyor. Yine mektup: “— Efendi! Maksadını açık söylel Türk mühendislerinin aley- hinde propağanda ve onların yer- lerine ecnebi mühendis kullanıl- sın diye reklâm yapmak mı niye- tindesin?... Eğer arzun oysa, iyi bilki, biz bu vatanın öz evlâdı olan türk mühendisleri... İlâh...,, lnsaf edilsin!.. Elbette bir hikâ- yede, bir piyeste, bir romanda bir çok kahramanlar ve bu kahra- manların meslekleri olacacaktır. | Mevzuda, cinayetler, hiyanetler, namussuzluklar cereyan edecek ve bunu insanlar işliyecektir.. Her kalem oynatışta bir polisi, bir gümrük komisyoncusunu, bir za- biti, bir mürettibi kızdıracağımızı düşünürsek tek bir satır yazmağa ve sahnede tek piyes oynamağa imkân kalmaz. ODüşünün ki, en eski devirlerde, krallar hâ- kimken, bir kralın hain, namussuz, korkak, ilâh suretinde sahnede temsil edilmesine müsamaha ile bakarlar; bu piyesi seyreden diğer krallar “vay meslekdaşımız tahkir edildi!,, diye kızmazlarmış... Bu- nun namus meselesi olmayıp bir oyun olduğunu anlarlarmış... Bari, okurunuvustadan, hattâ kurunuulâdan da zibniyetçe geri gitmiyelim.. Bilhassa, münevver- lerimiz, münevver meslek erbabı bundan ( sakınsınlar... “Mesleki haysiyeti ogözetmek , (o mevzuu bahise, asıl böyle şeylerle asabileş- miyerek haysiyet gözetilmeli... Vâ-Nü) Norveç sefiri İzmirde Norveç sefiri M. Sigust Bentzon cenapları, İstanbul ceneral kon- solosu M. Dabkoviç ile beraber Adnan vapuru ile İzmire gelmiş ve Naim palasa nazil olmuştur. Mumaileyh bir hafta kadar Izmirde kalarak Norveç ile Türki- ye arasında ticari meseleler üze- rinde tetkikat yapacaktır. Bu ziyaretin ihracat mevsimi yaklaş- ması üzerine Norveç vapurlarının bu sene daha sık limanımıza uğra- ması ile âlâkadar. olduğu da söylenmektedir. İstanbul 25 Temmuz 1932 (Akşam fiatleri) İstikrazlar o|| Oo Tahvilât İst, dahili 95,25 | Elektrik id Şark d. yolları o 3,85) Tramvay 45,25 D. Muvahhide © 53,50) Tünel 5 gümrükler 5,10 | Rahtım 19,55 Saydi mahi 4,25) Anadolu 1 30,55 Bagdat. 4,50 «ON 30,50 T. askeriye - “Mümessil 29,30 Esham İş Bankası 9,20 | Terkos 28,— Anadolu 18,25) Çimento Ar (| 9,— Reji 4,05 | Ünyon dey. — 71,90 Şir. hayriye 14,50 | Şark dey, 2,15 Tıamvay 4,93) Balya pi Umumi sigorta o 1,—| Şark m. ecza | 285 Bomonti 21,10 | “elefon 15,55 Çek tlatleri (kap. sa 16) | Londra 755,50 | Prağ 1592 | Nüyork 0,4715 | Viyana 4,1175 Paris 12,04 | Madrit 5,8966 Milano 9,275 | Berlin 1,9854 Brüksel 3,1059 | Varşova 4,2170 Alina 73,3119 | Peşte 3,5817 Cinevre 24238 | Bükreş 79,425 Sofya 66,74 Belgrat 29,62 An.sterdam (o 1,1725 | Moskova ka Nukut (sati5) Kuruş. kuruş Jisterlin 760, 1 şilin, Av. 27,— 1 dolar 1 pezeta yl 164, Fransız 172, Dae 32,— a p zloti 50,— 10 liret n7—| ğ si | 1 Penge A— 20 £. Belçika 117—| gg. e 20 drahmi 29S0İ 20 dinar SE 20 #.İsviçre 822,—| 1 Çernoveç — 20 leva 29,—| 1 Altın 929,— 1 ilorin 85p—| 1 Mecidiye || 39, 40 kuron Cek ( 125.—| iBanknot o 235.— parçaları Radyo 26 temmuz salı akşamı Istanbul — 15-19 gramofon, 19,30- 20,30 hafız Ahmet heyeti, 20,30 - 21 gramofonla opera, Kemal Niyazi bey ve arkadaşlar 40 orkestra, Bükreş (39 19,40 gra mofon, 20 romen musikisi, 20,30 konfe- rans, 20,45 şarkı, 21,15 orkestra konseri. Budapeşte ( 5 m.) — 19,90 konferans, 20 çingene musikisi, 21 salon orkestrası Londra (355,8 m.) — 19,35 konser, 22 senfonik konser, 23,35 dans musikisi. Paris (1: m.) 20 müsahabe, 20,30 gramofon, 21 radyo konseri, 21,40 şüun. Prağ (488,6.m.) — 20 flüt, 20,25 dini âyin, 21 konferans, 21,15 Brünn'den nakil, 22 oda musi 0 gramofon. Roma (441,2 m.) 21,45 kon- ser, 22,30 komedi, 23 konsere devam, Toulouse (385,1 m) — 20,15 akordeon, 20,4 sri muzika, 21 opera komik orkestrası, 21,15 operet şarkı, 21.30 asri senfonik orkestra, 21,45 filim 2 Sion kıraathanesi orkestrası- nın nakli. Varşova (1411 m.) — 19,20 dans musikisi, 20,45 zirai müsahabe, 21 halk konseri, 21,45 edebi müsahabe, 22 kon- sere devam, 93 dans musikisi. Viyana (517,2 m.) — 20,20 havadis, 20,30 müsahabe, 21 komedi, 23,50 dans musikisi, 27 temmuz çarşamba akşamı Istanbul — 18 - 19 gramofon. 19,30 - 20,30 Kedayii musikiye heyeti, 20,30-21 Nimet Vahit hanım tarafından taganni madam Heke piyano ile refakat ede- cektir. 21-22 Münir Nureddin bey, 22 - 22,40 caZband. Bükreş (34,2 m.) — 20 keman, 20,30 konferans, 20,40 flüt, 21,15 piya- no, 21,45 havadis, 22 gramofon. Budapeşte ( 550,5 m. ) — 1915 orkestra, 20,45 komedi, 22,45 piyano, 23,25 çingene musikisi. Londra (355,3 ın.) — 19,30 orkestra, 22 iki piyano ile konser, 22,50 Münihten nakil, 23,35 dans musikisi. Paris (1725 m.) — 21 edebiyat, 21,45 radyo konseri, Rus musikisi, 22,30 Küba orkestrası. Prag (488,6 m.) — 19,15 gramofon, 19,30 konferans, 20 Leh şarkıları, 20,20 konser. Roma (44,12 m.) — 18,45 konser, 20,15 zirai müsahabe, 21,15 tıbbi mü: sahabe, 21,45 operadan nakil. Toulouse (385,1 m.) — 20 akordeon, 20,15 müsahabe,' 20,45 dans musikisi, 21 Viyana orkestrası, 21,30 sesli bir kaç filim parçası, 21,45 asri senfonik orkestra. Varşova (1411 m. ) — 19,20 askeri muzika, 20,45 zirai müsahabe, 2! opera parçaları, 21,35 edebi müsahabe, 21,50 viyolonsel konseri, 23 dans musikisi, Almanca konferans, 23,50 dans Viyana (517,2 m.) — 20,30 askeri muzika, 23 radyo jurnal, 23,15 akşam konseri. KISA HABERLER Maliye müsteşarı Maliye müsteşarı Ali Rıza bey dün Ankaradan şehrimize gelmiş- tir. Ali Rıza beyin muamelâti naktiye müdürü Sırrı beyle bera- ber Romaya giderek İsmet paşa Hz. ile Italya hükümeti arasında esasatı kararlaştırılan 30 milyon- luk istikrazın teferrüatını tesbit edeceği daha evvel haber veril- mişti, Ali Rıza beyin perşembe günü Brendizi yoluyla hareket edeceği söyleniyor. Ali Rıza bey evvelâ Vişiye giderek bir müddet orada tedavi ile meşgul olacak, sonra Romaya azimet edecektir. » Italyan seyyahlar— Italyanın Brendizi valisi M. Rosa istirahat için şehrimize gelmiştir. Yarın bin faşist seyyah gelecektir. x Recep bey — Avrupada bir tetkik seyahati yapacak olan halk fırkası umumi kâtibi Recep bey bugün şebrimizden hareket ede- cektir. Recep bey iptida Romada tetkikat yapacaktır. Çalışma saatleri Ankara 25 — Ankarada bele- diye ve bazı daireler çalışmaya akşamları saat 16 buçukta nihayet verilmesini o kararlaştırmışlardır. Fakat bunun diğer devaire ve vilâyetlere şumulü yoktur. Cenevredekihadise (Baş tarafı birinci sahifede ) — Bu adamlar Mateotiyi öldü- ren çetenin efradındandır diye | bağırmıştır. Fransız mebusunun bu sözleri, salonda bir hercümerç tevlit eyle- miş, İtalyan ve Fransız heyeti murahhasaları, karşı karşıya ge lerek yekdiğerine karşı yumruk sallamağa başlamışlardır : Bu esnada İtalyanlar : — Katilleri bile himaye eden Fransa kahrolsun! diye haykırı- yorlardı. Reis iki heyeti murah- hasanın boğazboğaza gelmemeleri için içlimaı tatile mecbur kalmış- tır. Havas ajansına göre parlâmen- tolar | ittihadı o konferansındaki fransız heyeti murahhasası hadise hakkında şu tebliği neşreylemiştir: “Profesör Kostemania sözünü bitirdikten sonra M. Renaudel şu sözleri söylemiştir. “ Hürriyet ve efkârı umumiyenin omürakabesi bulunmıyan memleketlerde adalet yoktur, Bu sözler üzerine Italyan heyeti murahhasası şiddetli itirazlarda bulunmuştur. Fransız heyeti mu- rahhasası reisi M. Merlin söz alarak M. Renaudelin sözleri ancak şahsi efkârına tercüman olabileceğini, ve bütün fransız fırkalarının mümessillerinden mü- rekkep olan fransiz heyeti mu- rahhasasının başlıyan müzakere- lerde tam bir bitaraflık muhafaza etmek emelinde bulunduğunu söy- lemiş ve hadisenin kapanmış ad- dile müzakereye devam edilmesini etklif eylemiştir.,, Italya birlikten çekildi Cenevre, 25 — Italyan heyeti murahhasası reisi, (beynelmilel parlementolar konferansı reisine gönderdiği bir mektupta son ha- dise üzerine Italyanın beynelmilel parlâmentolar birliğinden çekildi- ğini bildirmiştir. Konyada kuraklıktan zarar gören köylüler Konyada çıkan Babalık gaze- tesinin beyanına göre ova köyle- lerinin bir kısmında ve bazı ka- zalarda köylüler kuraklıktan fazla müteessir olmuşlardır. Bunların zararlarını anlamak için bir komis- yon teşkil edilmesi isteniyor. Hava faciaları Berlin, 24 (A.A.) — Yelkenle uçma (cihan rekorunun sahibi Groenhoff, dün öğleden sonra kaza neticesi otelef olmuştur. Binmiş olduğu tayyare, sukut et- tiğinden (o Groenhoff, paraşütle kurtulmak istemiş fakat ibtimal mesafe paraşütün açılmasına kâfi gelmediğinden ve toprak ile temas pek şiddetli olduğundan tayyareci hemen ölmüştür. Semihane bir hibe Lapaz, 25 (A.A.) — Bolivyalı maruf milyoner Petino, memle- ketinin ordusuna 15 tayyare he- diye etmiştir. Ordu, erkânı harbiyei umumiye riyasetine ceneral Kunt, tayin edilmiştir. Almanyada bir gazete kapatıldı Berlin 24 ( Hususi) — Berlinde çıkan Berliner Volkszeitung gaze- tesi beş gün müddetle tatil edil miştir. Tatile sebep gazetede çıkan bir baş makaledir. Yeni mevadı iptidaiye listesi Ankara, 25 — Yeni mevadı iptidaiye listesi hakkındaki karar- name âli tastike iktiran etmiştir. Resmi gazetenin çarşamba günü nüshasında neşrolunarak mer'iyete girecektir.