13 Mayıs 1932 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 8

saya gidiyor — Dişçi mektebi talebesi, Bulgar talebeler de dahil olduğu balde perşembe Bursaya bir seyahat yapacaklardır. Talebe cumartesi günü şehrimize avdet edecektir. Sahife 8 Likör kapları ve rakı testileri Yalnız inhisar idaresinin senede iki milyona yakın rakı şişesi ithal ettiğini düşünerek, bu müthiş it- halâtın önüne geçmek ve eski bir yerli sanatı ölümden kurtar- mak kabil olduğunu geçende yaz- ıaıştık. Bunun en basit yolu, rengi ile kendine reklam yapamıyacak olan, rakı gibi içkilerin, içi sırlı ve düzğün şekilde testilere kona- rak satılmasi olduğunuda ilâve etmiştik. Bu suretle elde edilecek kaplar, şişeler den daha ucuza mal ola- bileceği gibi, bir çok Türk gençi, hayatını çalışarak kazanmak im- kânını elde edeçek, can çekişmek üzere olan yerli bir sanat, kendini kurtarabilecektir. Bu fikir ve yazıların, inhisar idaresinde nasıl bir tesir yaptığına dair omalümatımız yok. Lâkin geçenlerde gazetede çıkan bir haber, inhisar idaresinin likörleri için Kütahya çinisinden kaplar yaptıracağını, ve beherinin takri- ben 30 kuruşa mal olacağını bildiriyordu. Bu neticeyi yukarda bahsettiğim yazının temin ettiğini iddia etmiyeceğim; bilâkis, bunun aksini temenni edeceğim. Çünkü bizi bu neticeye sevkeden düşünçe, bilhassa esaslar etra- fında toplanmaktaydı: 1— Ithal ettiklerimizden, kendi yapabileceklerimizi kendimiz ya- parak, beyhude olan fazla ithalât mecburiyetini azaltmak. 2 — Türk işçisine daha fazla iş bulmak. 3 — Halkatahmiledilen inhisar vergilerile toplanan paranın nahak yere ecnebi memleketlerine yol- İanmasına mani olmak ve kabilse hepsini memlekette alakoymak.. Düşünüş tarzının bu esaslarını görenler içinde “ithalâtı azaltırsak gümrük varidatı da azalmış olur, buna mani olmalıdır.,, diye itiraz edecek kadar hiffeti akla, ve sekameti muhakemeye malik olan- lar belki bulunabilir. Sözlerim bittabi onlara değil aklı başında bulunanlara hitap etmektedir. Bu saydığım esasları elde et- mek için, ilk atılacak adım, bittabi evvelâ en fazla ithali mecburiyeti olan şeyleri temine uğraşmaktır. Bu da şüphesiz ki, milyonlarca rakı şişesi dururken bir kaç bin likör şişesi yapmakla olmaz. * Her sene sarfiyatı hakikaten milyonları bulan rakı şişeleri ye- rine, testiler yapılırsa, memleketin köşe bucağına dağılmış, ve şimdi elleri böğründe duran testicileri- mizin hepsi iş bulmuş olur. Halbuki bir kaç bin likör çinisi fazla yapmak üçin Kütâhyadaki iki çini yapıcısı bir tek amele daha fazla (o kullanmayacaktır. Nihayetülemir rakı kapları drur- ken, likör şişelerinden işe başla- mak aykırı bir harekettir. Maamafih haber aldığımıza göre inhisar idaresini bu harekete sevk- eden amil, daha fazla Leipzig sergisinden alınan intibadır.. Bu sergide çilek likörleri beğe- nilmiş, ve eğer orijinal Türk kap- ları içinde sevkedilirse iyi bir mevki tutabileceği hissolunmuş- tur. İşte orijinal kap olarak ta Kütahya çinileri en muvafık gö- rüldüğünden bu yol tutulmuştur. Netice Avrupaya bir miktar türk çilek likörü satmak olacaktır, Inhisar idaresi için “Bak Avru- pada bile mallarımız kapışılıyor,, diye öğünmek için güzel fırsat.. Lâkin böyle gösterişlere terci- hen, memleket gdı**9r'-*ma daha maddi..4717- öne sevdirtmiştir. mektebi talebes| IşK3* na iken, “ghtirdiğiartadır. Adanadan iki yüz küfe yaş sebze gelmiş, derhal piyasaya çıkarıl- mıştır. da olarak 30 kuruşa satılmakta- dır. Taze kabak 12 buçuk kuruşa düşmüştür. İKTİSADİ KISIM Cihan iktisadiyatı Doların beynelmilel piyasası zayıfladı Amerikanın bütçe açığı bir kat daha kabardı-Beynelmilel petrol konferansı Cihan iktisadiyatını yeni bir hadise şiddetle (o sarsmaktadır. Dünyanın en sağlam parası addo- lunan doların beynelmilel piyasası zayıflamış ve isterline ve franga ve diğer ecnebi paralarına naza- ran kıymeti düşmüştür. Doların zayıflaması Amerikanın mali vaziyetinin fenalığından ve doların (karşılığı (o azalmasından neşet etmiş değildir. Belki Ame- rikanın dahili ve harici ticaretini canlandırmak ve yükseltmek için Amerikan parlementosunda dü- şünülen ve kararlaştırılan tedbir- lerin doğurduğu emniyetsizlik do- ların beynelmilel mevkiini müte- essir etmiştir. Bu tedbirler arasında doların iştira kabiliyetini 1921 den 1929 senesine. kadar geçen senelerin vasatisine indirilmesine ait kanun lâyihası vardır. Bu kanun mebusan meclisinde kabul edilmiş ve şimdi âyan meclisine tevdi edilmiştir. Kanunun tatbiki inflatlonu yani altın ve gümüş karşılığı olmak- sızın kâğıt para çıkarılmasını icap edecektir. Çünkü bu kanun Ame- rika merkez bankalarına en mü- him ham eşya fiatlerinin 1916 senesindeki seviyeye çıkarılmasını ve iki milyar dolarlık yeni evrakı nakdiyenin çıgarılmasını emrediyor. Yeni evrakı nakdiyeye karşılık olarak eski evrakı nakdiyenin kar- şılığı ihtiyat altınlar gösterilecektir. Eğer bu kanunun o ayandan geçmesi muhakkak olsaydı dolar tepe taklak düşecek ve cihan iktisadiyatı altüst olacaktı. Ayanın kabul etmesi ihtimali olmaması şimdilik doların vaziye- tini kurtarmaktadır. Bu kanun lâyıhasına Amerika — hazine nazırı M. Mills ve ihtiyat altınlar dairesi şefi Meyer ve Nevyork merkez bankası umum müdürü Harrison şiddetle muhaliftir. Farzı muhal olarak kanun ayandan geçecek * olursa reisicumhur veto hakkını kullanarak tatbikine mani ola- caktır. Amerikanın açığı Doların beynelmilel mevkiini sarsan yalnız bu kanun Jâyihası değildir. Amerikanm bütçesindeki açığın gittikçe kabarmakta olma- sıdır. Bütçenin tevzini için hükü- metin bulduğu tedbirler ve tasar- ruf çareleri birer birer mebusan meclisi tarafından reddolunmakta ve bunun yerine yapıcı tedbirler gösterilmektedir. Bilâkis (o meclis yeni yeni masraf kapılarını açmaktadır. Par- lamentonun ve karışık ve müte- reddidane tavru hareketi gerek dahilde gerek hariçte derin iti- malsızlık tevlit etmektedir. Amerika hazine nezareti mali senei omaliyenin geçen on ayı icinde bütçe açığının 2334000 do- lara baliğ olduğunu ilân etmiştir. On aylık bu açık hükümetin bü- tün sene için tahmin ettiği açık miktarını geçmiştir. ö. Me garfındaki kazanç ver- Dim Taze çalı fasulyesi turfan- 5 çent olacaktır. Lâkin bu resmin hasılatı açığa nisbetle cüz'i bir şey olacak ve diğer taraftan cihan ticaretini yeniden müteessir edecektir. Petrol konferansı Cihan petrol müessesatı arasin- daki istihsali tezyit ve fiatları tenzil için hayli zamandan beri devam eden rekabet hiç bir ta- rafın tahammül edemiyeceği bir hal olmuştur. Rakip müesseseler cihan istihsalâtını tahdit ve piya- saları tanzim etmek ve petrol fiatlarını istikrar ettirmek için uyuşmak lüzumunu hissetmişlerdir. Bu maksatla Nev - Yorkta ga- yet mühim bir beynelmilel konfe- rans toplanmaktadır. Konferansa iştirak edecek müesseseler Ingiliz - Iran o petrol şirketi, (o Birmanya petrol şirketleri, Royal Dutch - Sheli, New Sorsey, Standard Oil'ı, Sovyet ticareti hariciye komiser- liği, Sovyet neft istihsalâtı trüs- tüdür. Amerika petrol şirketleri kendi aralarında uyuşarak dahili fiati barel başına bir, dört şiline çıkarmışlardır. Şimdi de ecnebi şirketler ve bahusus Sovyetlerle uyuşarak bey- nelmilel piyasayi tanzim etmeği ve fiatleri çıkarmağı düşünüyorlar. Bu hafta toplanacak bu konfe- ranstan mühim neticeler bekle- nildiğinden petrol şirketlerinin es- hamı borsalarda yükselmeğe baş- lamıştır. Kalay fiati Kalay fiatini yükseltmek için beynelmilel kalay omüstahsilleri arasında itilâf hasıl. olmuş idi. Şimdi bu: itilâfın tatbikine başla- nacaktır. Jtilâf istihsalin tahdidi esasına (o müstenittir. Evvelâ 1 Hazirandan itibaren istihsal tatil edilecek ve sonradan yüzde kırka indirilecektir. Bir ay müddetle fiat ton başına 200 isterlin olduğu takdirde istihsal (yüzde elliye çıkarılacaktır. Bir aylık ihracatımız Ihracat ofisinin bir tebliğine göre Nisan ayı içinde bazı mühim maddelerin ihracatı şudur: Afyon 33,349 kilo 315,635 lira, arpa 6,425,556 kilo 288,766 lira, av derileri (037,372 kilo o 166,907 lira, fındık kabuklu (27,667 kilo 6,475 lira, fındık iç 721,720 kilo 371,762 lira, halı 19,418 kilo 57,545 lira, incir 52,774 kilo 9,402 lira, ham deri 43,162 kilo 10,790 lira, kereste 599,120 kilo 21,590 lira, koyun ve keçi 3,475 kilo 20,163 lira, maden kömürü 15,189 kilo 156,911 lira, palamut 155,106 kilo, 118,260 lira, pamuk 1,760,356 kilo 549,398 lira, tiftik 39,222 kilo 14,448 lira, tütün 1,076,287 kilo 1,040,316 lira, üzüm 1,288,002 kilo 473,479 lira, yumurta 3,018,802 adet 942,871 lira, yün 50,293 kilo 16,770 lira, zeytinyağı 189,992 kilo 67,956 lira, Fındık fiatları Kındık-fiatları yüksel mpkfaliri Tefrika No 23 BEŞ YÜZ MİLYON İNSANA HÜKMEDEN KADIN | Tarihi aşk, ve Nakıli : Yeni imparator, çocuk sesile, üç gasıba, babasının . cenazesini muvaffakıyetle buraya getirdikleri için “teşekkür etti. Sonra, dersini tamam okumuş gibi rahat bir nefes aldıktan sonra, alayın başında, kendine tahsis edilen yere geçti. Alay, Mor Şehir'e dahil olacaktı. Bu esnada, üç gasıp, prens Kuong'un ve imparatoriçelerin alaydaki yerlerini gösterdiler. Bu yer, kendi yerlerinin arkasındaydı. Zira, gasıplar, kendilerini naip addediyorlardı. Bunda ısrar küs- tahlığını hâlâ gösteriyorlardı. O zamana kadar sükütü muha- faza eden Ye-Ho haşin bir sesle itiraz etti: — Burada emir kimindir rica ederim? Iki amcazade prensler,kuru bir sesle cevap verdiler. — Bunu bilmeniz lâzımdır efen- dim. Zira, henüz Yehol'dayken bizlerin naip olduğumuzu öğren- diniz. Merhum Imparatorumuzun son arzusu bu şekilde tecelli etmişti. Ye - Ho: — O mühürsüz iradenin hükmü yoktur | - cevabını verdi. - Hani femanınız ? Sonra, o sabah hazırlanmış olan mühürlü fermanı çıkardı. — işte, kanun hükmünü haiz olan yegâne ferman budur! -dedi- zira, üzerinde imparatorun müh- rü basılı duruyor. Ey burada ha- bulunan asilzadeler ve devlet adamları. Size soruyorum. mühür- lü ferman mı fermandır, mühür- süz ferman mı ?.. Mühürsüz ferman O çıkarmak küstahlığını (gösteren bu açık gözlere ne dersiniz ? - dedi. Bu sual üzerine , bütün Mançu askerleri, sanki tesadüfen imiş gibi, fakat hakikatta Yong-Lou'nun emri üzerine, kılıclarını çektiler: — Mühürlü ferman! - diye hay- kırdılar. Bu manzara karşısında, sahte na- iplerin taraftarları da iddialarından vazgeçtiler. Derhal, diğer tarafı iltizam ettiler. Ye-Ho, devam etti: — Demek ki ben, zevce impa- ratoriçe ile ve prens Kuong'la beraber naibiz... Öyleyse, matem alayında biz önde gideceğiz. Siz bizim arkamıza geçin! Suikastçılar, renkleri uçmuş bir halde, kös kös, arkaya düştüler. Iddialarında nahak yere ısrar fay- dasızdı. Bunu anlamışlardı. Sadece: — Bir rezaletin önüne geçmek için şimdilik her şeye razi oluyo- ruzl - dediler. Zahmetsiz şirketi karşısında Bülüâü”'dayee” | 3ddar Map mk tl bir mağazada açılmaktadır. 20 liret 120— İm rk Kooperatif liman şirketi memur- | 20. Belçika o M8—| ,p dayi 3, larına maliyet fiati üzerine küçük | * drahmi 32/—| 20 dinar M— çük bir kâr koyarak piyasadan ” lele Mi e EE ucuzca mal satılacaktır. Koopera- | ; terin 1 Mecidiye (44, tiften herkes mal alabilecektir. 10 kuron Çek (o 125—| 1Banknot o 24—| mektedir. macera romanı (Vva-Na) 13 Mayıs 1932 Yukarda, sürlerin üzerine top tanmış olan halk, gözlerinin önündi bir darbei hükümet yapıldığı ans layamamıştı. Büyük matem alayı, merasimle büyük kapıdan içeriye girdi. — Saraya yaklaştıkları vakit, cene ral Yong-Lou, üç sahte naibini yanına hürmetle yaklaştı. Onlar. hürmetle selâm verdi ve kendi; sini takip etmelerini söyledi. İ Üç arkadaş, iliklerine kad titrediler. | Zira, idamına dair mütevaği Imparatordan hüküm aldıkları bi ceneralın kendilerine ne dereti düşman olduğunu biliyorlardı. Yong - Lou, gerçe yüksek sesle gayet merasimperverane: Efendilerimizin (o bendenizi takip etmelerini rica ederim! demişti. Lâkin, bu sözleri müteakip dişs| lerinin ( arasından, alçak mırıldanmıştı: — Emrime itaat ediniz. Mul vemetiniz beyhude olacaktır. Gi lünç mevkie düşeceksiniz! iğ Üç arkadaş, canlı ceset haline gelmişlerdi. . Etraflarında, yalı kılıç, Yong - Lou'nun askerleri! duruyordu. i Mamafih, ufacık bir kurtuluş ailesinden olan insanlara kılıç a dırmak cesaretini göstermezlerd Zira, onlar için, imparator ailesi nin efradı mukaddes olm gerektil Filhakika, askerler, bir nej tereddüde kapılmışa benziyorlar sahnesile karşılaşıldı. Imparatoriç Ye - Ho, odasının kapısınd al küçük Mnkaddes Adam'la birlikt göründü.. Birdenbire, “çocuğu, kı cağına alarak havaya kaldırdı onu, Mançu askerlerine gösterdiği — Işte, . sizin oimparatorunu! budur | - diye haykırdı. - O si emrediyor: Annesine sadakat yı mini ediniz! Ona ne derece sad sanız, annesine de o derece sadi olunuzl | Birdenbire, Ortalığı bir alki tufanıdır kapladı. Bütün askerle! heyecan içinde, kılıçlarını havada sallayorlardı. yemin ettiler el imparatorla ilâhi annesini selâm ladılar. Bu manzara karşısında, sabtel naipler, artık, bütün ümitlerin mahvolduğunu anladılar. Ve dün$ yada, artık hiç bir kuvvetin oni ları kurtaramayacağını idrak etti ler. Olan olmuştu. Hayatlarındaji ümit kalmamıştı! < Yong - Lou'ya dönerek : için Emlâkinizin idaresini UMUM EMLÂK ACENTESİNE layalg, ediniğı. oğur. ci 0, kefe çala Kemal efendi- nin dükkânında yapılan hırsızlığın faili bu adam olduğu anlaşıştır. Naimin dükkândan aşırdığı diğer eşyaları ne yaptığı tahkik edil (Arkası var) irat almak