20 Ekim 1931 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 3

.—. 20 Teşrinievvel 1931 Akşam Sahife 3 — “ AKSAMDAN AKŞAMA Kitap son devrini mi yaşıyor ? Kitabın ömrü kaç asırlıktır?.. Kitap, herhalde, kablettarihi devir- İerde mevcut değildi: Taş devrinde, pözleri taşlar üzerine kazırlarmış. Sonra, hayvan derilerine yazı öpme Derken, Mısırlılar, âğıdın ilk şekli olan papirus'u keşfetti. Bu, keşif neden sonra tekâmül ederek, yapraklar yan yana konuldu: kitap oldu... Demek ki, kitap, beşeriyet tarihinde, neden sonra doğmuştur; tekâmül eylemiştir ; ve... Ve, her doğan, büyüyen mevcudiyet gibi, inhitat edecek, nihayet, ölecektir. Acaba, kitabın inhitatı çoktan başlamış değil midir? Çocukluğumuzu , o gençliğimizi düşürün : Günde kaç saat, ve ne büyük bir iptilâ ile sahifeler Üzerine kapanırdık ; okur, okur- duk... Bizden evvelki nesil, - itiraf ederim ki - bize misbetle, daha fazla okurmuş. Tevfik Fikret, kendi zamanındaki mektep çocu- ğunu şöyle tasvir ediyor: Sir bir siyah zılâli lâli sütununda kaybolan Covval ve muhteriz çocuk .. Bu tasvir, acaba, şimdiki mek- teplinin de tasviri midir? Oğulla- rınız, kızlarınız, küçük birader ve hemşireleriniz, kendilerini ki- taplara mı' vermişlerdir?.. Mevcu- diyetlerini kara satırlar üzerinde tetebbua mı hasretmişlerdir? Ha- yır, değil mi? Esasen, nice zaman- dır, bizde de, Avrupa'da da: — Efendim, gençlik okumuyor! Gençlik, kendini sinemalara, gra- mofonlara, spora verdil - feryadı- nın yükseldiğini duymıyor mıyız... Fakat, acaba, bu yolda feryat koparanlar, artık kitap okunma- dığından şikâyet edenler, biraz da, elektrik (o keşfedildik- ten sonra, havagazı olâmbası revaçtan düştü diye şikâyet eden insanlara benzemiyorlar mı? Bizim eskiden bir haftada oku- duğumuz romanları, edebi eserleri, bugünün gençliği, bir buçuk saat içinde seyrediyor. 1931 senesinde cilt cilt seyahatname okumağa lüzum kaldı mı dersiniz? Filim jurnal kâfi değil mi? Müterakki garp mekteplerinde, tedrisatın ehemmiyetli bir kısmı ekran vasıtasile oluyormuş. Sine- ma, gramofon, radyo, televizyon, gün geçtikçe, — adım adım, saha saha, — kitabın, gazetenin, mec- muanın yerini tutmıyacak mıdır? Yarın, hattâ yazı denilen kar- gacık burgacık şey, artık mek- teplerde öğretilmiyen füzuli bir bilgi hâline gelmiyecek midir? Acaba, istikbalin âlimleri bile, ümmi ( yazmak, okumak bilmi- yen manasında ümmi) olmıya- caklar mıdır? Hiç şüphe yok, kitap başta olmak üzere, alelümum yazı mah- sülleri, inhitat devresine girmiştir: Herşey gibi, onlar da, tarihi vazifelerini bitirip ademe karışa- caklardır. (Vâ-Nü) ŞEHİR HABERLERİ Balık bolluğu Palamutun çifti toptan 5 kuruşa kadar düştü Balık bolluğu devam ediyor. Yapılan bir hesaba göre bu hafta içinde Balıkhaneye 300 den fazla palumut kayığı gelmiştir. Dün akşama kadar gelen pala- mut kayıklarının adedi yüzü geçmiştir. Dün palamut ziyade düşmüştür. Evelki gün Balıkhanenin içinde toptan çift palamut 9 kuruşa satılıyordu. Dün bir çiftçi 5 kuruşa kadar inmiştir. Balıkhanede en ziyade balık alanlar tuzlayıcılardır. Bundan Obaşka Yunanistan, Bulgaristan ve Romanya'ya da balık ihraç ediliyor. Yakın mem- leketlere taze balık ihracı bu sene kabil olmuştur. Soğuk hava deposu olan bir kaç motör Yunasistan Bulgaristan ve Romanyaya palamut taşıyor. En ziyade alıcı olan Yunanistandır, Bir motör şimdiye kadar Yuna- nistana beş sefer yapmıştır. Bu sene palamut balığı karşı- sında ihracat yapmak mümkün olmasaydi fiatler daha ziyade düşecek, balıkçılar ziyan edecek- lerdir. ticareti daha İhracat ofisi Tüccar tarafından ofise müracaatlar çoğaldı İhracat ofisi, ihracat tacirleri- mize bir tebliğ neşrederek ihracat işlerinde ofisten malümat alma- larını bildirmişti. Bir kaç gündenberi ofise mü- racaatlar çoğalmıştır. İzmirdeki ihracat ( tacirleri (Almanyaya, Fransada ve ingilteredeki güm- rük tarifeleri, ve ithalât resimle- rinde ne gibi tebeddülât oldu- gunu ofisden sormaktadırlar. Verilen cevapta son günler İtal- yanın nebati yağları hububat kömür tarifelerini artırdığı bil- dirilmiştir. Haliç şirketi Haliç şirketi komiseri OHaliç vapurlarının nakliye işlerini tetkik etmiştir. Komiser Mehmet bey bu hususta iktisat vekâletine bir rapor vermiştir. Aldığımız malü- mata göre, şirketin yeni yeni vapurlar almasına lüzüm görül- mektedir. Eski ve kirli elbiseler Yenicami havlusunda eski el- bise satıcılar (o çoğalmıştır. Bu elbiselerin, ekserisinin kirli olduğu görülmektedir. Eski elbiseleri ekseriya, Ana- dolu'dan köylüler, ameleler satın almaktadır. Alâkadar dairenin nazarı dıkkatını celbederiz. Vapur ücretleri Almanyada birlik yapılıyor, bizde ise... Hamburg fahri konsolosu bey- nelmilel deniz nakliyatı fiatlerinde düşkünlük olduğuna dair ticaret odasına bir rapor göndermiştir. Bu raporda iktisadi buhran neticesi olarak emtia nakliyatınu yüzde 30 nisbetinde azaldığı bil- dirilmektedir . Alman vapurcuları, bu vaziyet karşısında aralarında birlikler teş- kil etmişlerdir. Bizde ise vaziyet büsbütün aksidir. İktisadi buhran münase- betile kara sularımızda nakliyet azalmıştır. Bu vaziyet karşısında vapurcularımız, iş azaldığı için aralarında birlikler yapıp müşte- rek tedbirler ittihaz edeceğine rekabet ediyorlar. Bir ay içinde transit olarak geçen vapurlar Geçen bir ay içinde limanr- mızdan transit olarak 572 vapur geçmiştir. Daha evelki ay transit faaliyeti daha azdı. Limanımız- dan Karadenize transit olarak geçen vapurlar içinde 115 Yunan 70 İtalyan, 57 İngiliz, 16 Alman vapuru vardır. Çatısı yok! Balıkhane elân tamir edilemedi Iki seneden beri balıkhane binasını tamir etmek kabil ola- mamıştır. Balıkhanenin satış salo- nunu daha iyi yapmak için çatısı yıkılmıştır. Döşeme kısmı yapıldığı hâlde çatı kısmı henüz ikmal edilme- miştir . Balıkçılar, kışın üzeri açık olan bu salonda (güçlükle iş yapacaklarını, Balıkçılar cem- iyetine bildirmişlerdir. Balıkçılar (o cemiyeti OBalıkha- nenin tamiri için Ticaret mü- düriyetine (müracaatta (o bulun- muştur. OCemiyet evelce bu mesele hakkında bir kaç defa daha alâkadar makamata müra- caat etmişti, Hayvan sergisi açıliyor Bu ayın yırmı altısında Dolma- bahçede eski hassa ahırlarında hayvan sergisi açılacaktır. Vilâyet Baytar müdüriyeti ser- ginin hazırlıklarile meşgul olmak- tadır. Sergiye ayın 17 isine kadar hayvan kabul edilecektir. İyi bes- lenmiş hayvan sahiplerine ikramiye verilecektir. Sergi on beş gün açık bulunacaktır. Ticaret odası Bir sene içinde açılan ve kapanan müesseseler Yapılan bir hesaba göre geçen sene Ticaret odasına 8 anonim, 168 kollektif, 4 komandit, 16 limitet şirket" kaydolmuştur. Kay- dolan şirketlerin 12 tanesinin sınıfı fevkalâde ikisi birinci sınıf, 12 tanesi ikinci sınıftır. 930 senesinde ticaret odasına 343 tuccar kaydolmuştur. Ayni sene içinde ticaret odasından 198 şirketin kaydı silinmiştir. Terki ticaret eden tacirlerin yekünu 331 dir. Terki ticaret eden müesseselerin içinde 58 tanesi ithalât, 19 tanesi ihracat ticarethanesidir. Bundan başka 19 da ihracat üzerine iş yapan ticarethane vardır. Terki ticaret eden 58 müessese için de 35 tanesi tütün 71 danesi manifatura, 87 tane de komisyon idarehanesi vardır. Netice itibarile 930 senesi içinde ticaret odasına 539 ticaret- hane ve şirket kaydetmiştir. Oda- dan kaydı silinen müesseseler de 529 dur. Aradaki farka göre Ti- caret odasına kapananlardan faz- la olarak 10 müessese kaydol- muştur. Bir hafta içinde İstanbuldan harice gönderilen eşya Bu ayın birinden yedisine ka- dar hariç memleketlere şu cins ve miktarda ihracat olmuştur: Arpa Ton 75 Buğday ii 392 Fındık Mi 16 Fındık içi 5 32 Nohut > 225 Kepek 3 232 Yulaf © 60 Bundan başka aynı müddet zar- fında 193 adet av derisi 77 san- dık afyon 186 balya tiftik, 280 balya yapağı ibraç edilmiştir. Tramvay hatları Tramvay kumpanyası Şişli ci- hetindeki tramvay hatlarını değiş- tirerek yeni hatları beton yap- maktadır. Epeyce bir zamandan beri devam eden bu ameliyat henüz bitmemiştir. Bu münasebetle cadde de çamurlar fazlalaşmıştır. Aldığımız bir mektupta bundan bahsedilerek, (kışın yaklaşması hasebile, ameliyatın biran evvel bitirilmesi temenni ediliyor. Tram- vay kumpanyasının nazarı dikka- tini celbederiz. MEir çarppadia Filimler ve seyircilei Ben artık sinemalara girerken filmin ve lisanla çevrildiğinf bakıp tetkik etmiyorum.. Çünkü sine- madan içeri girer girmez bunu öğrenmek kabil.. Meselâ içeri girdiniz?.. Kulak verin, seyirciler arasında fransıça konuşuluyor.. o Gelenlerin çoğu şık.. Kadınlar neşeli. Bilin ki gösterilen filim *fransızcadır. Eğer seyirciler mavi gözlü, fazla sarışın, erkekler gözlüklü ve şişmanca ise.. Ara sıra da: — Ya ya.. — Nayın.. Sesleri işitiyorsanız filim almanca. Eğer sinemadakiler ekserisinin uzun boylu, zayif, ve dul gibi kadınlar teşkil ediyorsa... Ve ara sıra da “yes,ler ortalıkta dolaşı- yorsa filim ingilizce... Sonra etrafınıza dikkatlı bakın eğer sinemada bol bol kabak ce- kirdeği yeniyorsa ve yerlerde ka- bak çekirdeği kabukları varsa filim İspanyolcadır. Sonra Fransızca filimlerde bol bol kahkahalar atıyor.. Almanca filimlerde mavi gözlü, sarışın, gözlüklü seyirciler ciddi nazarlarla filimi takip ediyorlar... İspanyolca filimlere gelince. Eğer filim dramsa mümkün olduğu kadar fazla ağlanıyor, komedi ise mümkün alduğu kadar fazla gü- lünüyor... Ve zannederim en doğ- rusu da budur. Öyle ya insan mademki para veriyor, bundan azami derecede istifade etmeli... İnsan Almanca bir filimden çıktıktan sonra ciddileşiyor, ingi- lizce filimden çıkarken - muhitin ve sinema *seyircilerinin verdiği tesirle olacak - soğuk kanlılaşıyor. Fransızca filimden çıkarken de - gene mubhitin tesiri - şakacı bir hal alıyor. met Feridun arr anan Yumurta fiatları yükseliyor Yumurta fiatları (yükseliyor. Son günlerde bir sandık yumurta 41 liradan 45 liraya çıkmıştır. Fiaflerin (o yükselmesi (ihracatın artmasından ileri geliyor. ABONE ücretleri Türkiye BENELİK 1400 kuruş 2700 kuruş 6AyLıKk 759 » 1450 » SAYLIK 400 » 800 » na Abone ücretleri doğrudan doğruya AKŞAM idaresi namına gönderilmelidir. Adres tebdili için yirmi beş ku- ruşluk pul göndermek lâzımdır. ———— Cemaziyelevel 8 — Ruzuhızır :168 Ecnebi 5. İmsâk Güneş Öğle İkindi Akşam Yatsı fi E, lila 1252 635 937 12 o 1,31 öğ Va, 4,37 616 11,59 15 17,23 18,56 — TEL li pe Yaş kırkı geçti amma Amca Bey, gönül tazel.. Saz, söz istiyor! Bir sinemaya gideyim dedim.... | ... Gündüz 21/2 matinesine gidemem, sütninelerle hizmetcile- rin matinesidir... ... A2 matinesine gidemem: mektep çocuklarının matinesidir... ... 61/2 matinesine gidemem: Gönül lülerle nişanlıların matinesidir, ancak işte böyle (10 a çeyrek) matinesine gidiyorum! A.B. — O halde Allah rahatlık versin! ? — Allah rahatlık mı versin ? A. B. — Tabii birader, bu matine de uyku matinesidir!..