30 Kasım 1929 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

30 Tg 15 yaşında çocuklar asker Dünyanın en acıklı vakası Çinde cereyan etmekte olan dahili muharebelerdir Bir Amerikalı muhabir Çini baştan başa gezmiş ve çok korkunç şey- lere tesadüf etmiştir. Aşağıda bunları anlatıyoruz Hearst ( Hörst ) grubuna men- sup — Amcrikan — gazetelerinin Filim mubabiri Mr. Aricl Varges son zamanlarda Çin dahili muha- rebelerinin gazeteler için filimler almıştır. Bu nevi filimlere * vadis filmi , deniliyor. Mr. Var- ges hadisatı bir taraftan fotograf makinesile tesbit etmiştir. Diğer — taraftan — meşhudatımı net defterine kaydetmiştir, Mu- harrir bu notlardan istifade ede- rek yazdığı bir makalede (Çoçov) şehri etrafında seksen gün devam eden gayet kanlı ve vahşiyane muharebeyi bütün dehşetiyle tarif ediyor. Amerikalı gazete filimcisi bu | Çin dahili harbinin iç yüzüne ve Karbin. hangı askerle. yapıldığına | dair çok parip malümat veriyor. | Tr. Vürgen ” Çönkleris hayatı | ne derece istihkar eylediğini şöylece tasvir ediyor : * Trenle Çoçova / gidiyorduk . Bir istasyonda dir feryat koplu . Arada bir kızın istimdat sesleri işidiliyordu. Yemekte idim. Yarıda Bırakarak koştum. Baş kumandan Ceneral Tsur önümde duran güzel bir kızla ihtiyar babasını dinliyordu. | Bir kenarda muhafaza altında bir asker duruyordu . — İhtiyar bu askeri işaret ederek cebren kızma taarruz. eyledi adalet istedi. Ceneral askeri is- ticvap etti. Asker yaptığı cinayeti itiraf etti. Ceneral askerin ida- mını emretli. Büyük bir kütüğe merbut bir satır. getirdiler. Bu celiât âleti matbaalarda küğıt kesen büyük bıçağa benziyordu. Ceneral satırı kullanacak adam olüp olmadığın — sordü. Cellât ücreti üç dolar olduğundan bir çök talip zuhur etti. Ceneral taliplerin imtihana tabi tutulma- sım söyledi. Bir kaç demet kuru ot getirdiler. Demetleri bir vu- ruşta ikiye biçen bir çocuk cellât tayin edilmiştir. Mahkümun vasiyeti Mahküm asker idamı için yapı- İ b hazürlğn östiilek hazmayları seyrediyordu. Askeri satırın' yanına getirdiler. Yakasını çözdüler. Yakasına bir altın kaplama düğme göründü- ğüden arkadaşları bunu kapmak için başına çullandılar. Biri düğ- meyi kaptı. Muhafızları ses çıkar- miyordu. Mahküma ne- ister bir. kadeh prinç — şarabi Bunları ictikten sonra kafasını nin üstüne koydular. Bıçak — indi kelle düştü Biçağın kaçmaması için boynu- 'na saman tozu dökülür. Herif seyirciler gibi hiç telâş etmiyordu. Bu hazırlık bittikten sonra veri- len bir işaret üzerine bıçak indi. Etrafa sıçrayan kanlar seyircileri uzaklaştırd. Akabinde — askerin kellesi bir trafa uçtu, Bu feci manzarâyı — seyrettikten kompartımanıma döndüm. Yeme- ğim soğumamıştı, fakat bende iştiha kalmamıştı. 15 yaşında çocuklar Amerikalı gazeteci harp yapan Çinli askerlerin çoğunun küçük çocuk olduğunu anlatıyor ve diyor. ki: * Ordunun yarı efradı daha on beş yaşına gelmemiş çocuklardan ibarettir. Ne için harp ettiklerini ve düşmanın kim olduğunu bilmi- yorlar. Bir çoğu ile görüştüm, Kime karşı harbettiklerini - sordum. “Kızıllara karşı harbediyoruz , dediler. Kızılların kim olduğunu sordum. “İnsanın elinden cebren Aken oluyor Telefonla her kesi telâşa düşüren çapkınlar sonra | «Orası İzmir 26 ( Hususi ) — İzmir bir çok senelerden sonra en nihayet asri ve etomatik bir telefona kavuştu. bittabi bundan, halkın memnuniyetini yazmak fazladır. Otomatik telefon şirketi şehrin muhtelif ve işlek olan kısmında Köşk yaptı halk müstacel bir işinin halli için bu köşklere müracaat ederek işini görmek- tedir. Bunları yazmaktan maksa- dun da işte bu otomatik telefon köşklerinin bir çok kimseler ba> şına açtığı işlerden bahsetmektir. Bankalar?, taksi otomobilleri, polis karakolları ve muhtelif pas- tane ve tüccarlara telefontederek onları telâşa düşüren ve bundan bir sürpriz mahiyetinde zevk du- yan muzip bazı kumpanyalar tü- redi. Faili yakalanmadı değil, bir kurnaz tarafından alınan tertibat üzerine bunlarla meşgul olan kum- panyadan yalnız birisi yakalandı Bu da 16 yaşlarında Denizlili Mehmet Alidir. Mehmet Ali bir gün bu köşklerden bi rek numarayı çeviriyor. — Alol dan gelemedim ( ..) de ( sokagında ( ..) numarada ( namına şekerleme 2 okka pasta 1000 adet... Muzip atmasyondan bir isim ve adres üzerine verdigi bu sipariş- ten sonra — köşkten — ayrılıyor. Bittabi sipariş bazırlanarak gidi- yor, meticede teessür ve mahcu- biyetle dönüyor... Muzip başka bir yerdeki köşke giderek, — Alo, atomabil taksi deği mi? — Evet buyurun beyim. — Şimdi.... bankasına bir oto- mobil gönderiniz.. | — Otomobilçi telâş içinde birden | bire söylenmiş olan bankaya gi- karısını alan adamlar..; diye tarif ettiler. Askerler çocuk olmakla beraber cesaretle harbediyorlar. Yemekleri darı ve lâhana çorbasından iba- retti. Fakat hiç şikâyet etmiyor- lardı. Karın doyurmak için.. Çocukların asker olmasına baş- hca saik karın doyurmak ve | yinmek ihtiyacıdır. Bir uordu mağ- | kap olduğu vakit berhayat kalan W efradı kümesile galip tarafın or- dusuna iltihak ediyor. Asıl harbin sefalet ve dehşe- tini sivil ehali çekiyor. 80 gün j muhasara ve bombardımandan sonra sukut eden Voçov şehrinin İzmir mektupları « pastanesi mi, yarın di var, taze pastalar isteriz...» İzmir şehrinden bir manzari ğünü Z diyor ve menfi bir cevapla kar- şılaşıyor. Bu e zevk düyan kumpanyaya — mensup — kimseler bundan zevk alarak her gün bir türlü muzipliğe baş vuruyor. İşin en enteresan noktası şudur. Gene bu kufpanyaya mensup olanlar- dan birisi numara kataloğundan bir karakol numarasını bularak 5 kuruşu köşkün otomatik kutu- rak numarayı buluyor. —Oarası.... Karakolu değilmi?. — Evet. Ben (.. ) yim, (..) yerde bir cinayet vardır. Derhal polislerinizi gönderiniz!.. Telefon etmiş olduğu karakol telâş içerisinde. Sözüne itimat etmiş oldukları bir kimse tarafından telefon e miş olan mahalli hadiseye koşu e hiçte bir şey bulmadan geliyor. Polis bunları bir türlü ele ge- çiremiyor ve bütün gün bunları bula bilmek için çareler arıyordu. Dün gene bu muziplerden birisi gece tüccardan Şemsi, Hakikat Mağazası sahibi Remzi beyin nu- marasını bularak telefon ediyor ve: — Gönderilen — çekin tediye edilememesinden müteessirim. Diye torbaya sığmaz bir çok yalanlarla muziplikte bulunuyor. Remzi bey işin bir muziplikten başka bir şey olmadığını anlıya- rak derhal başka bir yerden başka bir yerden başka birsini santrala telefon ettirerek kendi numarası ile görüşen numarayı ve mevkini anlıyor, muzibi de lakırdıya tutuyor, neticede polisler bu muzibi Karantina da bulunan bir köşkten telefon ederken ya- kalanıyor. Yakalanan bu adam Denizlili Mehmet Alidir 16 yaşın- dadır. - Polis- arkadaşlarının da ee geçirilmesi için - tahkikatına devam etmekti ahalisini gördüm. Açlık ve sefa- letten bitkin idiler. Aileler ayakta duramıyacak bir halde oldukların- dan yerlere serilmişti. Zavallı | halk sokaklarda köpek gibi ke- mikleri kemirerek hayatlarını ida- meye çalışmıştır. Casus zannile elleri ayakları bağlanarak sırığa geçirilen ve bu süretle tahammülsüz eşkenceler içinde götürülen genç kızların ve kadınların hali fecidir. Bunlardan birini tavassut ederek kurtardım. | Zavallı casusluk etmek şöyle dur- sun kımıldayacak bir halde de- Çi kabili tasavvur değildir;