28 Kasım 1929 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

28 Teşrinisani 1929 Akşam Sahife $ Budapeşte mektupları “Mem, nen Saka!,, macar- -lar bunu tekrar ediyor.. Macar çingenelerinin kemanlarından çıkan nağmeler bile matemlidir Tuna nehri ve sarayı krall Budapeşte , 19 ( Hususi) — Balkanlardan garba doğru seyahat ederken ilk tesadüf edilen Avrupa gehri Peştedir. Gerçi son seneler zarfında İstanbul, Sofya, Belgrat çok terakki etmiştir. - Buralarda da her türlü istirahat esbabı, eğlence yerleri, güzel binalar vardır. Fakat bütün manasile ilk garplı şehir Budapeştedir. İnsan Peşte istasyonuna ayak basar basmaz butu hisseden ve şehri gezdikçe bu hissi kuvvet bulur. Peştenin büyük caddeleri Avrupa) bulvarlarından farksızdır. Binaları, resmi daireleri, otelleri her hu- susta Paris, Berlin, Londra, Viyana | ile rekabet eder. Parlamento, kral “satağı Avrupanın et güzel ve en muazzam binalarındandır. Budapeşte mevkü itibarile de çok güzeldir. Tunanın ikiye ayrıl- dığı bu şehrin civarında gezecek bir çok yerler vardır. —« Bu güzel şehirde yaşıyanların hayatlarından çok memnun ve çok mesut oldukları tahmin edilir. Halbuki hakikat biç-te böyle değildir. Peşte halkı 10 seneden beri büyük bir sıkıntı içinde ya- gyor. Bu sıkıntı her gün bir parça daha fazla artıyor. Buna sebep 1919 da aktedilen Triyanon müahedesidir. Harpten en çok zarar gören Macaristan umumi harpten en çok zarar gören devlettir. Harbı umumiden evel Avusturya ile möttehit bir bükümet teşkil eden Macaristan, arzusu hilâfına harbe - sürüklendiği ve itilâf dev- letlerince — muharebeden - birinci derecede Almanyanın mesul ol duğu kabul edildiği halde bu hü- kümetler en ağır yükü Macaris- tana yükletmişlerdir. Almanya umumi harpte yalnız Alsas Loreni kaybetti, Almanlarla meskün hemen bütün toprakları muhafaza eyledi. Halbuki Maca- ristandan yalmız başka ünsurların oturduğu yerler değil sırf macar- larla meskün erazi de alındı. Bunlar, Romanya, Yugoslavya, Çekoslovakya, hattâ Avusturyaya verildi. Macarlar en ziyade buna hayret ediyorlar ve bu garip har reketin sebebini bir türlü anlıya- miyorlar. Macaristan ne kaybetti? Macaristan harbı umumiden sonra - era: dörtte “üçünü, nufusunun da üçte ikisini kaybetti. Harpten evel Macaristan 63 vilayete ayrılmış iken bugün 14 Diger devletlere kömür maden- lerinin, Zengin ormanları muhtevi En h vilâyeti. vardır. verilen erazi tuz, idi yi burada buğdaylar Bu erazi Romanya, Yogoslavya ve Çekoslavyaya- verilirken milli- yet esasına katiyen bakılmamıştır. Üç buçuk milyon halis macar ec- 'nebi boyunduruğu altma verilmiş- tir. Bunlardan macar tabüyetinde kalmak “istiyen ve Macaristana gidenler bütün mallarını, mülkle- rini kaybetmişlerdir. Nem, Nem, Soha ! Macarlar bu milli topraklarının zıyamı, kendilerine yapılan hak- Sızlığı unutmamışlardır. ve umut- mıyacaklardır. - Bunlar vesile ile isbat ediyorlar. (Nem, nem, Sohal ) Hayir, ha- yir, aslal Macaristanda adeta milli bir remiz halini almıştır. Macarlar her vesile ile bunu, milli toprak- larını / unutmuyacaklarını - tekrar ediyorlar. 'Macar gençleri bu ter- biye ile yetişiyor, Macarlar fırsat bekliyorlar. - Diğer taraftan bu- günkü muahedenin tadili için de çalışıyorlar. Cemiyeti akvam nizamnamesin- de tatbiki kabil olamıyan mua- hedelerin tadil edilmesine dair bir madde vardır. Macaristan bu Bütün ıılmanya heyccan Icmde.. Alınan tedbirlere rağmen esrarengiz cinayetler hâlâ devam ediyor Öldürülenlerin adedi yirmiyi buldu, halbuki bütün alman polislerinin gayretine rağmen ip ucu ele geçirilemedi Almanyanın Düseldorf şehrin- de meçhul bir caninin on yedi kdşiyi öldürc ü günü yazmıştık. Ya- pılan bütün tahkikata rağmen he- nüz bu esrarı engiz katil hakkın- da en küçük bir ip ucu bile elde edilememiştir. Almanyanın en medeni, en ma- ruf polis memurlari Düseldorfta bu - cinayetlerin - tahkikatı — ile meşguldür. Diğer taraftan meçhul el ci yetlerine devam etmektedir. Öl- dürülenlerin yekünu bir kaç gün evel on dokuzu bulmuştu. Dün gelen telgraflarda meçhul caninin bir kadını daha öldürdüğü, bu suretle cinayetlerinin adedini yir- miye çıkardığı bildirilmektedi Düsledorf gibi 400 - 500 bin nufuslu bir şehirde cinayetlerin fazla olacağı gayet tabiidir. Fakat yapılan cinayetlerin bu derece esrarengiz bir şekilde icra edil- mesi bütün Almanyayı, hattâ dünyayı heyecana vermiştir. Öldürülenler — meyanımda İda Royter isminde 34 yaşında bir kadın, vardır. Bu kadı hiç bir zaman şüpheli yerlere gitmez, şüp- heli insanlarla düşüp kalkmaz. Kendi halinde sâkin bir kadındı. İda Royterin nasıl, ne suretle ve kimin tarafından öldürül bir türlü anlaşılamamaktadır. Küçük Elizabet Gene katledilenlerden biri de Elizabet Dore'isminde beş ya- şında bir küçük kızdır. Elizabet Dorenin ailesi Münster şehrinde oturmaktadır. — Küçük Elizabet tebi lasının yanına gönderilmiş, müthiş akıbete uğramıştır. Elizabet Dore bir gün arkadaş- harı ile birlikte sokakta oynayor- | muş, ©o günü bir daha eve gelmemiş... Aramışlar taramışlar, çocuk yok.. Polise —müracaat edilmiş, fakat yapılan bütün tah- kikat ve taharriyata rağmen ço- cuğun akibeti hakkında bir şey öğrenmek kabil olamamıştır. Nihayet meçhul cani tarafından Düsledorftaki gazetelerden birine bir mektupta küçük Elizabetin öldürüldüğü ve bir bahçeye gö- müldüğü bildirlmiştir. Hakikaten mektupta tarif edilen ” bahçede maddeye istinaden tadili temine çalışıyor. Hariçte macar davasına bir çok yardımcılar — vardır. - İngilterede Lord Rolermizin gazeteleri macar noktai nazarını müdefaa ederek Triyanon muahedesinin tadili macarlara yaşamak hakkı verik mesi lüzumundan bahsediyor. Fransız efkân umumiyesi de macarların hakkını teslim ediyor. Yalnız küçük itilah gücendirme mek için ses çıkarmıyor . Büyük gün.. Bütün — macarlar ” kendileri milli vahdeti temin edecek olan büyük güne intizaren matemli bir | hayat yaşıyorlar . Macar çingenelerinin kemanın- dan çıkan şakrak nağmeler bile inilti halini almıştır, Acaba o gün ne vakit gelecek? Bunu kimse bilmiyor, — fakat böyle bir günün geleceğine iman ediyorlar. H NT ANR ASN li hava için Düseldorfa, ha- | | güzel bir delikanlıdır.. 20 maktulden biri: matmazel İda Royter ir manzara Elizabetin Düseldoritan taharriyat — yapılınca cesedi bulunmuştur. Bunun üzerine Düseldorf zabır tası Elizabetle beraber o gün oyun aymayan çocuklar isticvap etmiş, bunlar: — Bir adam geldi, Elizabeti elinden tutup götürdü.. Cevabinı vermişler, fakat hiç biri Elizabeti götüren adamın eşkâlini tarif edememiştir. Yalız çocuklardan biri: — Bu adam benim ağabeyime benseyardu.. Demişse de bütün Düseldorfta çocuğun kardeşine müşabih şüp- heli bir adama tesadüf edileme- gördüklerini zanmedenlerin hepsi — esrarengiz caniyi ayrı ayrı şekib lerde tarif “etmektedirler Meselâ Biri çıkapı — Bu adam ufak tefek.. Fena giyinmiş düşkün bir adamdır. Diyor, bir diğeri: — Bu adam 25 - 30 yaşında Tarifini ileri sürüyor. kası da katilin iri yarı gösterişli, yakışıklı, şık giyinmiş 40 yaşında bir adam olduğunu söylemiş Zabıta bu tariflerden hangisive itimat etmek lazım geldiğini şe şırmış kalmıştır. Yapılan tahkikat bütün macarlar | bir adım bile ilerilememiştir. Düsledorfta bütün halk dehşet içinde 'cesetlerin bulunduğu yer- Bir baş- | ge| - leri gezmektedir. Şehirde her | gün 24 saat zarfında konuşulan yegâne mesele budur. Berlinde bir içtima Ceçenlerde katilin yakalandığı şayi olmuş ve bu müthiş bir he- yecan tevlit etmiştir. Lâkin yaka- lanan adamın cinayetle katiyen alâkadar olmadığı anlaşılmıştır. Alman dahiliye vekâleti Berlin polis müdüriyeti erkânını topla- yarak büyük bir ictima akdedil- miş ve bu toplanmada bir takım kararlar verilmiş, tedbirler ittihaz olunmuştur. Lâkin bütün bunlara rağmen henuz ortada hiç bir şey yökt 'nın aczi ile alay etmektedir. Düseldorf. cinayeti bütün düne ya üzerinde heyecanlı akisler ol- muştur. Bu yüzden Bükreşte ve Peştede vakalar çıkmıştır. Bük- reşteki vaka bir az tubafçadır. Bir. kadın sokakta yürürken avazı çıktığı kadar bağırmıştır: Tutun.. Tutun.. Şu önünde yürüyen kadını tutun.. O kadın değildir.. Kadın kıyafetine girmiş bir adamdır. Düseldorf cinayetle- rinin faili budur.. Bunun üzerine mevzu bahsolan kadın yakalanmış ve hakikaten bunun kadın kıyafetie girmiş bir erkek olduğu — anlaşılmıştır . Bu adar Evet bu Döseldorf cinaye- tlerinin failiyim.. Demişse de, bilâhara “bunun deli olduğu ve cinayetlerle hiç bir. alâkâtı olmadığı anlaşılmıştır. Peştede de Düseldorf cinayeti failinin geldiği şayi olmuş, ve bir almandan şüphe edilmişse de bunun doğru olmadığı anlaşıl- mıştir. Bu cinayetlerden sonra Düsel- dorf büyük bir ehemmiyet kes- betmiştir. Bütün dünya gazeteleri sureti mahsusada buraya muha- birler göndermişlerdi Kadın değilmiş Düsledorf cinayetleri — failinin kadın olduğu hakkındaki haber teeyyüt etmemiştir. Caninin erkek olduğu anlaşılmaktadır. Gönderi- len mektupların yazıları da bunu teyit ee Ağa han ve nişanlısı | Hintli ağa hanın genç bir fıransız kazı ile olşanlandığaı yaz- mıştık. Nişanlılar Nise gitmişlerdir. | Gelecek ay düğünleri yapılacaktır. İ Z fazdığı mektuplarda zabıta-