10 Ekim 1929 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 8
X0 Taşelelerel 1939 — Cihan ran iktisadiyatı Tütünlerimizi alâkadar eden bir hadise Almanyada vergiler tenzil ediliyor Cihan / iktisadiyatında —mi hadiseler cereyan edikor. Bunlar dan bir haylisini netayici Türki- yenin iktisadiyatına tesir edecek Mabhiyettedir. Meselâ Almanyada Yung plânının meydana çıkması üzerine şayamı dikkat mali hare- ketler vardır. Daves plâmı Al- manyanın hazinesine senevi iki buçuk milyar altın marka mal oluyordu. Yuag plânı Lu miktarı iki milyara iadirmişti. Demek oluyor ki Almanya hazi- inin yükü senevi yarım milyar hafilemiş olacaktır. Daves a para yeli; vergi mükellefleri iş ve bil tahammül- hassa keranç fersa bir dereceyi Lulmuştu. n hazinesinin mosi üzerine ğır - verğilerin yükü bi halkın sırtışdaki derhal tabilfi için mali ıslahat apılması düşünülmüştür. Almanya Kükümeti ve parlamentosu şimdi '€n ziyade bu mesele- ile iştigal ediyor. İşe kazanç vergisinin tahfifi tasavvuru ile başlanmıştır. Tahfif işine vergiden muaf olan miktarın tezyidiyle mübaşeret edilh Her memlckette olduğu gibi Almanyada da herkesin kendi ve çocuklarının maişetini temin eden bir muayyen 1.İftar, hakkı hayat olduğundan vergiden muaftır. Tabü bir adamın kazancından boğazını ve çocaklarını doyuracak miktardan bir santim vergi alına- maz. Fakat bu miktar her mem- lekettc kayat bahallığı nisbetinde başka başkadır. Daves plânı zamanında Alman- yade bekâr her adamım kazancıma| 1200 markı yani bizlim para ile 600 lirası vergiden muaf idi. Yapılacak ıslahat ile bu bekâr olanlar için 1800 rz.rka gaP takriben, 1000 Heaya ve eli er için 3000 mark yani 1500 liraya çıkarılacaktır. Yani senede 1509 lira kazancı olan bir adam külliyen vergiden muaf olccaktır. Fazla - kazananlarından ancak bu miktarı tecavüz eden kısmı için vergi verecektir. Bundan başka muamele ve belediye vere i de ehemmiyetli miktarda Tenzil olunacaktır. Bunun üzerine işsizliğe mahsus sigorta miktarı tezyit edilecektir. Fakat Alman halk fırkası son tasavvura muha- lefet etmiş ve bu Mmünasebetle fırkada vuku bulan hararetli mü- zakerede Şivezersan çok yorulmuş ve © akşam vefat etmiştir. Şukadar var ki Almanyanın büt- çesi geçen sene gibi bu sene açık olduğundan ve gelecek sene işsiz- lik sigortası açık vereceğinden “Yung plânından habıl(olacak ta- sarruflar bu açıklara gidecektir. Fakat diğer taraftan |bilâ vasıta olan vergilerin tahfif ve tenkisi Sararl olduğundan bunlara karşı hükümet ve parlamento çareler düşünüyor, Evvelâ — biramın — inhisar altına alınması tasavvur olunmuştu.Fakat Bavyera — hükümeti * muhalefet gösterdiğinden tütünün- inhisar al- fına alıninası muvafık görülmüştür. Bu inhisar Türkiye tütünlerinin llın.ıhııı çok tesir ya Yunani - N . İktiskdiyatı. miza mil!ın tuM olacak bu inhisara — karşı — hükümetimizin Üneşrederek 5i şimdiden tedabir alması ihtiyata muvafık olur. Tütün fabrikalarının büyük kazançları Avrupa ve Amerikada bugi en kârlı işlerin başında tütüncü- lük bulunuyor. Cünkü bu. tütün kumpanyaları, şimdi para piyasa- larının ademi lesine ragmen | mütemadiyen esham ve tahvilât neşrederek sermayelerini tezyit ediyor. Son günlerde Britis - Amerikan tütün kumpanyası yen den 6 milyon İngiliz liralık esham sermayesinini — otuz dört milyon İngiliz lirasına yani | bizim para ile üç yüz kırk mib- yon liraya çıkarmıştır. | Bu şirket geçen üç sene sıra- siyle altışar milyon İngiliz lirası safi temettu temin etmiştir.Mem- leketimizin en mühim mahsulü ola. tütünlerin istikbali için bu hal iyi bir alâmettir. Yeni gümrük tarifesi 1916 senesi gümrük tarifesinin tezyit edilme: lâ Avrupa mat- buatını işgal ediyor. Taymis ga- CC olup pamuk mensucatın gümrüğü yüzde 100 ve yünlü kumaşların yüzde 300 ilâ 400 arttığını iddia ediyor.Bahusus ecnebi bububatm- dan alınan resmin arttırılmasına bir mana/ vermiyor. Avrupadaki buğday müstel milletler ve bahusus Amerikanın buğday diktati yaptığından şikâyet ediyor. diktatörlüğün — tesiri“ Londrada görülmektedir. Geçen mayısta Londrada ekmeğin somunu sekiz pens olduğu halde şimdi dokuz penstir. Halbuki cihan buğday mevcudu fiatlerin düşmesini icap ettiriyor. Filvaki 1929 senesinde mahsul geçen seneden 64,000,000 (kuarter) -on dört kilodur- noksan olmuş isede buğday ihracatı yapan müessesatin elinde mecut buğday müstehlik memleketlerin ihtiya- catının tahmin olunan miktardan 23,000,000 kuarter fazladır. Mevcut mal fazla olmasına men — fiatl.> düşmiyor. Çünkü Müttehidei Amerika ile Kanada gayet vasi olan elevator teşkilâtı sayesinde külliyetli miktarda hu- bubatı anbarlarda muhafaza edi- yorlar ve piyasanın ihtiyacına göre mal ihraç etmektedir. Bu suretle Amerika cil day piyasasında diktatörlül piyar. * Filvaki bu diktatörlüğün müs- tehlikler için - buğdayı — bahalı olmak gibi mahzuru var isede diğer taraftan kıtlık - vukuunda cihanı aç kalmaktan muhafaza edecek muazzam stok bulundur- mak itibarile mühi dır. Yalnız Arjantinin kâfi dere- cede anbar teşkilâlı olmaması Şimali Amerikanın şimdiden piya- saya hakimi mutlak olmasına mani oluyor. Fakat - Arjantinin ihracatı bittikten sonra vaziyet değişecektir. Son piyasa haberleri Nevyorka: Buğday - peşin dü. şük olup 23-4 sent inmişt BemSal Kai K buğdayı 13612 sent, 2 numaralı amber dürüm 133 sent, 2 numaralı sert kış 137 sent, 2 numaralı Manitoba 154,1/2 senttir. Mısır-düşük .;ı’ı:t 3/4' inmiştir. 2 numaralı karı; fob Nevyork 107,1/2 senttir. laf 3/8 sent inmiş olup fob Nev- york GULB senttir. 'Çavdar 516 sent di p Nestarın fob Nevyork T11,172 senttir. Afyo piyasası Hamburg konsolosumuz bir rapor gönderdi Hamburg konsolosumuz Alman- | yada afyonlarımızın vaziyeti hak- kında bir rapor göndermiştir. Bu | raporda deniliyor ki: | * Piyasa son zamanlarda fev- kalâde sağlam ve yükselici ol muştur, fiatler , 12 lik bir için 30/- şiline yükselmiştir. mirden gelen kablolar İzmirde ilciler tarafından 31/3 şilin ni bile haber veriyor. yükselince - fabrikatörler piyasalardan tamamile çekilmiş- Terdir. tahn Menşe memleketlerinden alıman haberlere göre Hollanda hükümeti, daha 300 sandık satın almaj tasavvur eyliyor, Japonya da nlâ- rivayetin 100 sandık almıştır . Bütün bu haberlerin tahakkuk eyleyip — eylemediğini — anlamak | piyasada filân bükümferma olan heyecandan dolayı mümkün de- | ğildir . Her halde mütezayit fiatler | üzerinden arsın çok olduğu ve fabrikalar çekilmiş olduklarından | dolayı fiat harekâtında bir nevi | sükün belirdiği görünüyor. — Şim- diki / vaziye', vaziyet olmaktan uzaktır. Bununla - beraber daha yüksek fiatler görmemiz de gayri kabil değildir. Bir istatistik Bir sene zarfında neler ihraç edildi Ticaret ve zahire borsası tara- | fından yapılan istatistiklere göre | geçen sene İimanımızdan muhte- lif memlekptlere - ihraç — edilen maddeler şunlardır : 25 bin çuval ceviz, 56 bin san- dik ceviziçi, 59. bin çuval fındık içi, 1200 çuval badem, 16 bin | çuval arpa, 87 çuval acı badem, 39 bin balya tiftik, 2 bin sandık aiyon 132 bin çuval kuş yel 27 bin 955 çuval fasulya 4 bin çuval nohut 26 bin çuval bakla 21 balya ipek 80 çuval mercimek 11 bin 72 çuval mısır 15 bin balya keçi kılı 92 bin 444 balya tiftik. Fasülye ve nuhut Bu sene mahsul geçen senelerden fazla Bu sene tasülye ve nohut mah- sulü geçen seneye nazaran fazla- dır. Bu hususta çıkan — resmi rekolte cedveline mazaran Trab- zonda bu sene 121 bin okka fasülye idrak edilmiştir. Geçen sene 62 bin kilo fasüiye çıkmıştır. Edirnede 20 bin 169, Gümüş- hanede 22 bin okka fasülye çık- mıştir. Mercimek geçen seneye naza- ran çok fazladır. Amasyada 90 bin, Urfada 28 bin, Gümüşhane- de 12500 okka mercimek çıkmış- tır. Halbuki peçen sene Amasya mıntakasında on bir bin okka mercimek çıkmıştı. Bu miktar en fazla Amasyada olmuştu . Nohut mahsulü de geçn seneye nazaran iyidir. Gaziantapta 90 bin, Edirsede 64 bin kilo nobut çıkmıştır. | bir kaç aydanberi Londrada: | müteessir etmiş, hizmet; | grafla gelecek sene yazına kadar Sefaini harbiyede müthiş sürat Bir motorbot saatte 92 mil süratle seyrediyor İngilizler saatte 60 mil gidecek torpido muhripleri inşa edecekler İngiliz gazeteleri sefaini harbi süratlarında büyük bir inkılâp vuku bulmak üzere oldu- ğunu haber veriyor. Geçenlerde İtal yada (Lido) da icra olunan — motorbot yarışında Sir Seg- rane “Mis Englan,, namındaki motor- botu ile saatta 92 mil yapmış idi. Ancak 1,000 bey- gir kuvvetinde bir makine ile motor- botun bu kadar sün at temin eylemesi İngiliz bahriye nazaretinin dikka- nezareti “Mis England , in makine - tertibatını harp gemilerine tatbik ederek fev- kalâde sürat temini imkâmı olup | olmadığını düşünüyor. En seri İn- | giliz harp gemileri “Ambuscade, | sınıfına mensup muühriplerdendir. Bu muhriplerin azami — süratı | saatte 44 mildir. Ahiren İngiliz hariplerin sür'ati daha büyük m: kine kuvvetine mürcaat olunmal da şılmıştı Saatte 92 mil giden bir motorbot bahriye - nezareti taplanıp (Segrane) nin motorbo- tunu tetkik etmişler ve bunun makinesinin bazı aksamının muh- mütehassısları lere kabili tatbik olduğunu anlamışlardır. tertibat sayesinde yeni mu- saatte 60 mile yani dakik; ir mile çıkarılabileceği anla- Papağanın hatırı için.. Amerikanın Londra sefirinin zevcesi Amerikaya avdet etti Amerikanın yeni Londra sefiri M. Daves, zevcesi ile beraber Geçen hafta madam Daves, Şil godaki evlerini bel çisinden — teahütlü almıştır. Mektupta, gayet mühim bir ha- ber vermiş: Otuz seneden Ptsi bir mektup | madam davesin büyük bir mu- habbetle sevdiği ve baktığı papa- ganı, son günlerde bir. parça keyfini — bozmuş, gibi şarkı söylemez, taklit yapmaz, sessiz dururmuş. Hizmetçi Hotta böyle devam ederse papağanın, sessizlik grevi yapacağından şüphe ettiğini bildirmişt Bu haber madam Davesi çok e tele eskisi Londrada kalmak fikrinde iken İzmirde dank İzmir 8 (Hususi) — Dank has- talığı şehrimizde bir salgın halin- dedir. Sıhhiye mü: dığı — tedabirle bile hastalıgın önünü almak kabil ola- miyor. Hastalık bilhassa yukarı mahallattadır. İmariye mahallesi sakinlerinin yüzde 601 bir sergi halinde yatmaktadır. ingiltereni komiserli: Taymis gazetesinin istihbarına nazaran - Sir Claytonun — vaktiyle münhal kalan - İraktaki komiserliği yakın zamana kadar Kâbil sefiri bulunan Sir Francis Humfrise teklif edilmiştir. zıııAıkın lh.üı"ıı:hnbdı ai y ll bi Irak Madam Daves bu haber üzerine ilk vapurla Amerikaya hareket edeceğini bil- dirı Askere davet Kılıç Ali paşa askerlik şubesi riyasetinden: 1 — Şubede kaytlı 322-323 doğumlu ve bunlarla muamele gören yeni askerlerden bilumum yabancılar birinci teşrin ayının 10 cu günü, Yerliler birinci teşrin ayının 15 ci gününden itibaren sevk edileceklerdir. askerlerden yabancılar birinci teş- ayının 10 cu gününe kadar yerliler birinci teşrin ayının 15 ci gününe kadar. Bedelinakti - verecekler — vakti zamaniyle bedellerini ” vermeleri için şubeye müracaatları. 3 — Sevk edilecek olanlarda hazırlıklarını görerek gününde şube- ye müracaatları,
