8 Eylül 1929 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 3
* 8 Eylöl 1929 z — AKŞAMDAN AKŞAMA Galip Dede'nin fütüristliği Haristan ve Gülistan müellifi Ahmet Hikmet Bey — merhum, garplı ile şarklının zıddıyetlerini ne güzel anlatır: * Şarklılar, eve girerken ayak- kaplarını çıkarır; garplılar serpuş- larını; “Şarklılar, hürmet olsun diye başlarını örter; garplılar açar; “Şarklılar, hamur işini yemeğin sonunda yer; garplılar başında; sarklılarda, zevç, akşam üstü, eve dönünce, zevceye el öptürür; garplılarda, zevcenin elini zevç öpe arklılar, sağdan yazar; garp- hlar soldan; “Şarklılar, alt tavan hizmetçilerini katta yatırırlar; garplıle arasında... “İlh... İlh..., miş gibidir. Biri neyaparsa, öteki, onun — aksinden işe — başlıyor! Edebiyat cereyanlarında da, man- zara, aynıdır. Bütün garp millet- lerinin edebiyatı, klasiklerle baş- lar. İlk devrelere ait avrupai eserleri gözden geçiriniz: Bir vakayı, başından sonuna kadar Müteselsil, insicamlı surette nakl- ederler. Ancak son asırda, birbirini tutmiyan, yukarıki misrar yahut cümlesi aşağıkine uymıyan ve hiç bir mantık- terazesile tartılmıya | salih bulunmıyan yazılar yazılmıya) başlandı. İşte: kübistler, fütürist- ler, sürrealistler, konstriktuvistler , istler, pistler. Bir de bizim atfbuyurun ! edebiyata bir Asırlarca , , İlâç için, ortası — ve vakayı, güzel gözel, tatlı tatlı, evveliyatı ve avahırı ile, girdisi ve çıktısila — hikâye — edeyim dememiş. Divan edebiyatımız, baştan başa, — yukariki misrar aşağıkini tutmuyan ve hiç bir mantık terazesile tartılmağa salih bulunmuyan — yazılarla — dolüdür. Öyle ki, bunlar, garbın yeni sa- natkârlarına parmak asırlır, taş çıkartırlar. — Bizde, — hikâyecilik, garptaki * mödernism ,, ile aynı tarihlerde başlar. Hatırlıyorum, Galip Dede, nin: Bir gülesi var ki sen'i 2 Fanusuna — sığmaz asımanın beytini, Rusya'daki füt ) gülendam , istlere; ve: bi &l Şale - bürünsüm, gönlüm gibi ardınca süransan yardsın beytini de, sembolistlere , kendi edebi mekteplerine mensup yeni genç türk şairlerinin şiirleri di tercüme ederek onları inandır- mıştım. “Modernism,, de pek ileri iğimizi (Pl)itiraf etmişlerdi de, nihayet, İâtifeyi meydana - vurup gülüşmüştük. Hasılı, onların evel yaptığını biz sonradan yapıyoruz; ve, bizim sonradan yaptığımızı, onlar, önce- den yapmış bulunuyorlar. Hattâ, ilim sahasında da, bu böyle : Garplı, lisanını , — sarf ve nahv çemberine sokmuş ; şimdi , garpte, — gramer aleyhine bir cereyan var. Bizde ise, gene Ve aksi: Henüz gramerimizi ihdas etmemiş; ütefekkirle- rimizin - ekserisi, Resimli Ay'ın son nüshasındaki ankete ver leri cevapta, kavait tedrisatının mekteplerden kaldırılmasına - ta- raftar görünüyorlar — ; Garpta, evvelâ ihdas, sonra lağv; bizde, ihdastan önce lağv... ( Vâ Nü ) Evkafı ıslah | Mütehassıs proje" sini ikmal etti İsviçreli hukuku medeniye pro- fesörü M. Leman tarafından ev- kafımızın islahı için tanzim edil- mekte olan proje Proje, idaresinde - tetki edildikten sonra evkaf umumi ü — Niyazi B. — tarafından şehrimize getirilecek ve Başveki- limiz İsmet paşa Hz.ne takdim edilecektir. İsmet paşa Hz. projeyi mutalâa ettikten sonra evkaf idaresinde toplanan bir komisyon projeye göre yeni evkaf kanunu layihasını | tanzim edecektir. Kanun B. M. müzakere edilmek üzere hazırla- nacaktır. Bentlerin tamiri Şehremaneti tarafından Büyük deredeki bentlerin ve bu meyan- da büyük bendin tami landığını yazmıştık. Bi tamiri nihayet bir ay için mamlanacaktır. Bentlerde biriken sular, kışın çok pis aktığı için emanet büyük bende bir tasfiye makinesi koya- | caktır. Bu makine sulardaki kaba mülevvesati ve ankaz parçalarını ayıracak, sular, mümkün olduğu kadar berrak akacaktır. Lehistanla ticaret Bir türk -leh ticaret odası tesis ediliyor Şehrimizde bir türk -leh tica- ret odasının teşkili düşünülüyor. Ticavet odasında bazı tacirler türk - eh odasının teşkili için ilk hazırlıklara başlamıştır. Aynı zamanda Lehistanda da bir İeh - türk ticaret odasının teş- ili tasavvur edilmektedir. Her iki memleketteki ticaret odalarının gayesi iki memleket arasındaki iktısadi münasebatın inkişafını temine çalışmaktır. Lehliler, bilhassa leh ihracat rleri ve fabrikatörleri memleke-) timizle olan ticari işlerin artmasını arzu etmektedirler. - Lehistanda mensucat sanayil ziraal alâtı imâli| pek ziyade inkişaf etmiştir. Leh fabrikatörleri mensucat mamulâtı in şark memleketlerinde müş- teri arıyorlar. Leh malları için türkiyenin müsait bir pazar ola- cağını ümit ediyorlar. Buna mukabil Lehistanın bura- dan alacağı yün, pamuk, tiftik. gibi iptidai maddeler vardır. Bun- | dan başka leh reji idaresi tütünle- rimize karşı daha ziyade talep gös- terebilir. Türk-Leh Ticaret — odası iki memleket — arasındaki — tacirleri birbirine anıtacaktı Yeni bir süt şirketi Bir sermayedar grup - tarafın- dan şehrimizde bir süt şirket teşkiline teşebbüs edilmiştir. Süt şirketi satılacak — sütleri takim ve şişeler içinde müşterilere tevzi edecektir. Zeki Bir kaç gün evel İzmire giden Müskirat umum müdü, İzmirden ödemişe geç: B. Ödemişte Maliye vekili saraç- oğlu Şükrü beyin — bulunduğu yaylaya çıkacaktır. Zekâi bey yaylada yirmi gün istirahat ede- cektir. Akşam İzmitte mahsul Bu sene 5 misli fazla mahsul alındı Bu sene İzmit havalisinde ki mahsul, çok şayanı memnuniyet bir derecededir. Bilhassa arpa buğday ve mısır umidin fevkinde ve son beş senelik mahsulün beş mislidir. Yalnız bu sene Adapazarı Patates mahsulü iyi değildir. Adapazarı patateslerine bir has- tahk ariz olmuştur. Ziraat mütc- hassısları hastalığın — izalesi için mahallinde tetkikat yapıyorlar. Sabanca havalisindeki meyva mahsulü bu sene çok mebzuldur. Ancak son gönlerde bu havaliye yağan yağmur yüzünden şiddetli seller olmuş ve meyvaların bir kısmı bozulmuştur. - Bunünle beraber Sabancadan her hafta şehrimize ve Ankaraya çok mik- tarda meyva sevkediliyor. Bu sene fazla tuz ihraç edilecek Balkan hükümetlerinden çoğu tuz ihtiyaçlarını memleketimizden temin ederler. Bu meyanda en ziyade tuz ihraç ettiğimiz mem- leket, Yogoslavyadır. Bu sene Balkan yarım adasındaki mem- lehalarda, geçen seneye naza- ran daha' “az miktarda — tuz is- tihsal edi i için — tuzlarımıza fazla talep ve rağbet vardır. Bu sene memleketimizden Bal- kanjara ihraç edilecek tuz. mikta- rının geçen seneye nispetle bir misli fazla olacağı tahmin ediliyor. Yerli müstahzerat eserini kim yazdı? Eczacılar cemiyeti kongresi bu- günBeyoğlu halk fırkası merkezinde müddet gösterilen Nizameddin Talip beyin 17 Eylül Tıp köngresi için yerli müstahzerat hakkında bir eser hazırladığını yazmıştık. Bu mesele hakkında cczacı Mehmet Daim beyden bir mektup aldık. Bu mektupta ezcümle deniliyor * Türk Tıp kongresi için yanzıla kitabın ismi Türk tıbbi. müstah- zeratı , dır, ve Nizameddin bey tarafından değil benim tarafımdan| yazılmıştır. Kitabın. üstünde top- layan ve yazan diye benim ismim yazılıdır . Nizameddin bey bir hatırai uhüvvet ve cemile olarak bana kitaba girmek — üzere bir kaç arkadaştan mustahzarlarını alıp — getirmiştir . Bende kita- bimin iç kabına toplayan diye ismini koymak şükranını göster- dim.Keyfiyetin bu surette tassihini rica ederim. İzmir 5 (Hu- susi ) — İzmi- kurtuluş gününe — tesa- düf eden 9 eylülde her sene — olduğu gibi bu sene de fevkalâde merasim yapı- lacaktır. İhtifal heyeti progra- mini hazırladı Şehrin muhte- lif mahallerin- de taklar. vü- cuda geti yor. Hükümet önünde asıl alayın gayet şıktır. Üzerinde limana tevcih edilen top namluları ve meçhul bir asker heykeli vardır. izmirde kurtuluş günü 9 eylül için büyük hazı irde zafer bayramında geçit resmi ve müstah- kem mevki kumandanı Ali Fuat paşanıı ŞEHİR HABERLERİ Kadastro Yakında yeni tasarruf defterleri tanzim edilecek İstanbul, Bursa, Manisa ve İz- mirde — kadastro — muamelâtı ile uğraşan heyetler bir çok mınta- kaların kadastro suretile harita- larını ikmal etmişlerdir. Bu mın- takalar içindeki emlâk tapu ve kadastro kanunlarının tarif ettiği şekilde defterlere kaydedilecektir. Yeni / sicil defterleri emlâkin hududunu, mahiyetini, müştemi- lâtını ve sair bütün evsafını gös- terecektir. Bu defterler bittikten sonra tasarruf muamelâtı, hiç bir yanlışlığa “meydan verilmiyecek şekilde cereyan edecektir. muamelatını İsviçrede — öğrenen memurların idaresinde, şehrimizde kadastro tahsili görenler tarafın- dan tanzim edilecekt Ticaret odasındaki hafi içtima Ticaret odası evelki gün hafi bir celse aktetmiştir. Bu içtim: da antrepo buhranından bahs- edilmiştir, Azalar antrepo buhranımdan en ziyade rıhtım. şirketini mes'ul görüyorla. Hafi celsede söz alan- lar ve rıhtım şirketini tenkit eden- ler arasında liman şirketi müdürü Hamdi B. de bulunmaktadır. Şarap mutehassısı Mutehassıs İzmirden bir rapor gönderdi Yeni sicil defterleri, kadastro — Kuyu suyu iç!. Hani megalome talık vardır. Bu illete tutulanlar in, — faraza — Napoleon, Yemen - padişahi, — İngliz kralı, Hint racası, Edison filân olduk- a kanidirler... Meselâ bakar- yakalığı İkirden sararmış, pillim pillim bir delikanlı caddede — koltuklarını — kabarta kabarta yürür ve kendisinin meş- hur Amerikalı zenğin Rokfeller olduğunu iddia eder. Sokakta ço- cukların taşa tuttuğu cılız, sünepe bir adam görürsünüz. — Ben meşhur Roma impera- törü zalim Nenronum... Diye börüm börüm böbürlenin Dikkat edilirse megalomanı de: len bu hastalıktan hepimizde bol bol olduğu anlaşılır. Dün evdeki romanlardan bazı- Jarını rast gele actım. içlerinden İâalettayin parçalar okudum. İlk elime aldığım romandan ilk oku- duğum parça şuydu: * Kokteylerini - bitiremediler, birbirlerine sarılarak ayağa kal tılar. Necip cebidden bir sürü bankonot çıkararak garsona verdi ve kapının önünde ken- dilerini bekleyen limuzine bindi- ler , Merak ettim Saynı tarihteki gazetelere baktım, bir, havadis gözüme ilişti: “ Şehremaneti ekmek fiyati biraz aşağı indirmek için kara ekmek namile üçüncü neviden ekmek imali için çalışmaktadır. Kara ekmek kepeği elenmemiş buğdaydan yapılacaktır., Gördünüz mü gazetelerle ro- manların arasındaki farkı?. Kepe- gi elenmemiş undan yapılan kara ekmeği ye, sonra da gel böyle * Şampanyaları — içtik — garsona bol para - verdik İimuzine roman — yaz. demezler de İzmirde müskirat idaresi namına tetkikat yapan şarap mutehassısı M. Bufa Manisaya gitmiştir. M. Bufa Manisa bağları hakkında tetkikata başlamıştır. M. Bufa İzmirde yaptığı tetki- kattan memnun olmuştur. Mute- müskirat idaresine gönder- bir rağorda İzmir üzümlerin- den en iyi şaraplar yapılacağını yazmıştır. Yeni takdiri kıymet heyetleri Muhtelit mübadele komisyonu tarafından yeniden teşkil edilecek takdiri kıymet heyetleri için he- yeti murahhasamız yeni bir tali- matname - hazırlamaktadır. Yeni takdiri kıymet heyetlerinin vazi- feleri çoğaldığı için salâhiyetleri tevsi edilecektir. Talimatnamenin esaslı noktaları ikmâl edilmiştir. Yakında yeni takdiri kıymet heyetlerinin reis ve azaları tayin edilecektir. Bu hafta içinde toplanacak olan muhtelit mübadele komisyonu bu hususta bir karar verecektir. klar yapılıyor nutku altından geçeceği tak büyük ve Gene bir romanda okudum: * O gece canım yemek iste- miyordu. Kuş konmaza dokunmadım, bıldircin kebabıina el sürmedim. Yalnız mantar yahnisinden — bir kaç lokma alabildim.,, Gazeteye baktım aynı tarihte başka bir havadis: “Şehrimizde hayat “pahalılığı gün geçtikçe ziyadeleşmektedir. Mevadı gidaiye arasında pahalı- lanmayan yegâne şey zeytindir. Bunun için halk zeytine fazla rağbet göstermektedir. , Roman yazıyor: * Buzlu — şampanyaları - içdik. Hepimiz fena halde sarhoşuz. Gazete yazıyor: “Dün akşam terkos suyu ke- silmiştir, çeşmeler de akmadığı için şehir susuz kalmıştır. Halk kuyu suyu içmektedir. İşte bu memleketin havadi: işte edebiyatı.. Kuyu suyu iç, buzlu şampanya içtim diye yaz.. Bir de *edebiyat — hayatın — aynasıdır , derler... Hikmet Feridun İDAREHANE — acımusluk-sokağı Telgraf adresl: “Akşam, tatanbul, Telefon * yazı işleri İçini latı 1685 Telefon * idare işleri içim vi MW Gönderiler yanlar, sahibine inde eli ABONE ÜCRETLERİ aylıı 903, ç y menleketler h üŞi 1700, alta 500 kunuş. Ecnebi Seneliği 3000; altı aylığı 1600; Üç aylığı 900 kuruştur.
