8 Eylül 1929 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 1

Günün Haberleri Sene 11 — No : 3917 Polatlıda bir tren PAZAR — 8 Eylül 1929 AKŞAM Her gün 8 sahife Fiatı $ kuruş kazası oldu Kuvvet, gençlik, zürriyet... Gazi Hz. nin, yeni bir ümran ve terakki eseri olarak memlekete kazandıracakları Yalova, kaplıcalarının suları, Ormanlarımız ne halde? Karadeniz havalisinde tetkikatta bulunan heyet şehrimize ğeldi Bizanslılar tarafından bu üç timsal ile ifade ediliyordu' ilâhı esatirin en büyü iter, üventa yani genç- Tik perisini çeşmeye kalbetmiş, bü çeşmenin sularına öyle bir sihir katmış ki orada yıkananlar, ve o sudan içenler, ebedi gençlik Sırrma mazbar olurlarmış. Fran- sızcada, bu üstureden galat olarak kullanılan "Juvans çeşmesi, tabiri sermedi şebap bahşeden efsanevi sulara alem olmuştur. ” Efsaneyi hakikat sanan - beşeriyet, uzun asırlar bu abıhayat çeşmesini her yeni - keşfettiği - kıt'ada aradı... Meğer bu su yanı başımızda imiş. Ta Bizans devrinde 1500 sene evel, dünyanın her tarafından gelen, ve aralarında imperatorlar, imperatoriçeler bulunan hastaların şifa aradıkları Yalova kaplıcaları, tarih ve tecrübe gösteriyor ki. Juvans çeşmesi efsanesinin haki- kate en yakın şeklidir. Bizanslılar bu Kamamların hâlâ mevcut kalan mermerleri üzerine — hakkettikleri üç timsal ile, Yalova sularının, insana kuvvet, gençlik, p ve zürriyet temin ettiğini tespit etmişlerdir. Bilenlerin tecrübesi de bunu ispat ediyor; kuvvet, gençlik, zürriyet... İhtiyarlar genç kalıyor, zayifler kuvvet buluyor, hiç ço- — İ cuğu olmıyanların zürriyeti çoğa- * hyor! Esatiri Juvans çeşmesi fani- lere bundan başka bir şey mi temin ediyor? Tesadüfen Yalovayı teşrif eden Gazi hazretleri , suların evsafını evvelâ senelerden beri kaplıcaya “Gazi Hz. nin Yalovayı ziyaretlerinden bi | sanataryom . oteli inşa - olunacak- devam ederek — tesirini tecrübe eden, ve BÜ yaşındaki sıhhat ve dinçliğini bu sulara medyun olduğunu söyleyen Dr. Şükrü paşadan dinlemişler. Eski bir kimya profesörü ve ayni za- manda maden suları mütahassısı polan ihtiyar doktorun izahatı Gazi hazretlerinin nazarı - dikkatlerini | celbetmiştir. Bundan sonra Gazi haz- retleri suların - evsafı hakkında tarihin verdiği mühim malümatı tetkik buyurmuşlar, ve maden suları ilminin son asırda vasıl “olduğu neticelere nazaran Yalova sularının tesiri derecesini tahkik ettirerek bu suların Avrupada mevcut emsaline çok faik olduğu neticesine vasıl olmuşlardır. Filhakika, 15 sene evel, bir İtalyan şirketi bu suları Turcoing, da beynelmilel maden suları ” sergisine göndermişti. Bu sergide, suları tahlil eden heyet, Yalovanın Radio - activite itibarile bütün Avrupa sularına faik oldu- ğunu tasdik etmiş ve bir şaha- detname ile bir altın madalya vermiştir. Bu müşahede ve tet- kikat neticesinde, Yalova kap- | lıcalarının " memleket için azim sıhhi ve iktisadi faydaları olaca” | ğını takdir eden Gazi hazretle yalovanın imarını emir buyurdu- lar. Bu suretle mes'ut bir tesadüf İstanbula ve bütün memlekete cihanda misli bulunmıyan — sıhhi Gazl Hiz. ve refakatlarindeki zevat Yalovada bir mamure, dünyanın her tara- W fından insan celbedecek ve mem- leketin servetine tesir edecek bir su şehri kazandırmış oluyor. W letin teral memleketin ima- rını kendine hayatta yegâne gaye bilerek bu uğurda çalışmaktan W ve yorulmaktan yılmayan Büyük Gazinin Yalova hakkındaki fikir ve tasavvurları memleketimiz için çok mühim bir kazanç olacaktır. Bu güzel ve fevkalâde faydalı tasavvurlarını en yakın bir zamanda kuvveden fiile çıkarmak arzusunda bulunan Reisicümhur hazretleri, evvela bataklıkların — kurutulma- | Sını, ormanların slahını, asfalt otomobil yolları yapılmasını emir W buyurmuşlar, ve Avrupada mev- çut su şehirlerine faik, en asri techizata malik bir plân yapılma- | sını meşhur mütahassıs M. Örleye havale etmişlerdir. Bu sene yapılan — tamirattan başka, plân tatbik edilmiye baş- lanınca 2 milyon lira sermayeli | bir şirket teşkil edilecektir. | Gazi hazretleri bu şirketin teş- | kili için lâzım gelen düşünmüş ve hazırlamış - bulunu- yorlar. Bu şirket, Yalovayı en mükemmel bir kaplıca şehri haline sokacak, Yalova sahiline deniz esasları hamamları, plâ kazino- lar da yapacak, arkasın- da 800 metro irtifada bulunan dağa dişli dağ şümediferi insa edilecek, ve dağın tepesine bir tır. Her halde, İstanbula bir saat gibi yakın bir mesafede, Gazi hazretlerinin umran faaliyeti sayesinde mükemmel bir su ve sayfiye şehri kazanmış olacaj Yalova hakkında daha ciddi fikir vermek için, Gazi hazretle- rinin Dolmabahçe sarayı kütüp- hanesinde buldukları, CUİNETnin 6 ciltlik Türkiye coğrafyası ese- rinden tercüme edilen kısmı aşa- ğıya dercediyoruz. Eserinin ehem- miyet ve ciddiyetile meşhur olan bu Fransız müellifi, bunda 30 sene evel, henüz maden sularının bütün evsafı, bilhassa, kaplıca- larda en mühim âmil olan Radio- aetivite meslesi malüm olmadığı bir zamanda bakınız ne yazıyor: “ Adapazarı, Karamürsel ve Geyve kazaları dahilinde sık sık ziyaret edilen bir çok ılıcalara tesadüf edilir. En meşhuru, Kara- mürsel — kazasına tabi Yalova (Huri Yalova ) dır. - Bunun şöh- reti çok eski zamanlardanberi Bizans sekenesi orada külap , a itihaf edilmiş bir mabetle “Herkül,, ün himayesine | mevdu ılıcalar tesis etmişlerdi. Bilâhare İmperator Konstantin ahtında, İmperatorun validesi İm- peratoriça Eleni Kudüsten dönü- şünde bu “payen,, ( ilhat devrin- den kalma) mebaniyi — yıktırıp onların yerine hâlâ bugün bile mevcut olan ayni kubbelerle ör- tülü yeni ılıcalar yaptırdı. derler. Buradan pek uzak olmıyan bir yerde, gene ©o İmperatoriçanın kadim “Drepanon,, harabeleri üze- rine inşa ettirmiş olduğu saray ile hayrathanenin harabeleri gö- rülmektedir, Bugün Yalova dedik- leri Drepanon, bir kasabadır ki Konstantin bu - gölgeli ikametten — hoşlanan — annesine ( Devamı ikinci sahifede) ovada | bir şirket hükümetimize mü Bir müddet evel beynelmilel caat ederek Anadolunun mühtelif ma- hallerindeki — ormanları / işletmek rine hükümetimizle şirket mümes- silleri arasında yapılan müzakerat neticesinde şirket mütehassısları- nn orman minlakalarında tet- © kikat yapmalarına müsaade edi irket mütehassısları bundan iki ay evel, Karadeniz havalisine hareket etmiş ve tetkikata baş- lamıştır. Müteaddit gruplara ay- mlan heyetten M. Rozenberg ile Viyanalı mütahassıs Ülzer ve hükümet delegesi Esat Muhlis beyden ibaret olan grup ahiren şehrimize avdet etmiştir. Dün kendisini gören bir muharririmize M. Rozenberg tetkikat meticesi hakkında şu izahatı vermiştir: — Heyetimiz azasının adedi 16 dır. Bir İaısım gruplar tetkikatla- rını bu ayin sonunda bitirecekler- dir. 1400 kilometre üzerinde tet- Kikat yaptık. “Bütüm —ormanların evsafım, işletme ve nakil keyfi yetlerin tetkik ederek mühim bir Sservet olan bu ormanların müte- addit fotograf ve filimlerini çek- tik. Tetkikatımızı an asri vesait ve teçhizat ile yaptık. Bilâ müba- lâga arzedeyim ki, iki aylık tetkik için tam 100 bin türk İirasından fazla para sarfedilmiştir. Güzel ormanlarınızı seyrederken bizi meyus eden nokta, bu orman- ların bazı yerlerinin tahrip edil- miş olmasıdır. Bittabi bu tahribat eski zamanlara aittir. Ağaçlar altında yeni yeni ye- tişmekte olan filizler, ormanları- de bulunmuştu. Bunu üze- | | | M. Oezenberg için büyük vesaiti makliyz si tiyaç vardır. Bu iş için en aşağı bir kaç milyon İngiliz lirası sermaye vaz- etmek icap e&ı İşletme ııı':li- 'esi — başladıl sonra — şirket ü için 20 milyon ve ı—e çin de 10 milyöü türk İirası tah- sis edecektir. Diğer gruplar da ayın sonuna doğru geleceklerdir. Bilâhare hükümetle temas etmek üzere ay sonunda Ankaraya gide- ceğiz. 'vakte kadar Sarayda meşgul | olmuşlardır. Müşarünileyh H: | akşam üstü “Sakarya, motö- | vü ile Boğazda bir tenezzüh | icra buyurmuşlardır. 'nıza dünyanın en kıymetli ormar ları mahiyetini vermektedir. İ bir ormancılık - tatbik — edildiği ismet Pş. Hz. Başvekil İsmet - Paşa - Hz. dün Pendikteki köşklerinden bir yere çıkmamışlardır. BAM M reisi Küzm Paşa Hz. ile Dahiliye vekili Şükrü | Kaya B. dün Pendiğe giderek Başvekil Pş. Hz. ne mülâki olmuşlardır. takdirde, tabiatın yardımıyla in- | | kişaf etmekte olan bu filizler | | bittabi ormanların bugünkü - kıy- metini bir kaç misli arttıracak- |lardır. Tahribat yüzünden yekdi den ayrılan ormanları irbirine etmek — Maşallah, İstanbulumuz pek kalabalıklaştı! — Tabü birader, borçlular hapisaneden çıktılar ya !,