4 Aralık 1965 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 14

YURTTA OLUP BİTENLER Kartaltepe o bölgesinde genişçe bir arsası olan bir vatandaş ise geceyi gündüze katmış, arsasının etrafını dikenli telle çevirmiş, bir de "Sa- hipli arazidir, kimse giremez" lev- hası dikmişti. Büyük şehirlerde yaşayıp da art- tırdığı paralarla bir küçük arsa sa- hibi olan, hele bu arsaları şehrin ke- narlarında ,gecekondu yapımına el- verişli yerlerde bulunan yüzlerce va- tandaş, geride bıraktığımız haftayı mülklerinin akıbetleri hakkında en- dişeyle dolu olarak geçirdiler. Bu endişelere sebep, Başbakan Demire* Un "herkese mavi boncuk dağıtma" politikasına dayanan demecidir. Başbakan, ilk mavi boncuğu gece- kondu sakinlerine ve ekonomik za- ruretler karşısında oköyden şehire gelen evsiz-barksız vatandaşlara ver- miştir. Fakat Demirelin bu tâviz po- litikası, Hükümet göreve başlayalı daha bir ay olmadan fiyaskoyla so- nuçlanmış, devlet otoritesini zayıf düşürdüğü gibi, vatandaşta tapulu arazisine sahip olamama korkusu- nun yerleşmesine de sebep olmuş- tur. Belediye Başkanlarının katıldığı bir toplantıda Başbakanın "Vatan- daşın bir gecede ev yapabilme kud- retini önleme yerine bu gücü kana- lize etmeliyiz. Bu bakımdan gece- kondular yıkılmayacaktır" şeklinde- ki sözlerinin basına intikaliyle baş- lavan zincirleme olaylar (Bak: A- KİS, Sayı: 597, "Gecekondular") hem gecekondu sakinlerini, hem de devlet kuvvetlerini güç durumda bı- rakmıştır. İzmirden sonra İstanbul- da da gecekonducular sahipli arazi- lere hücum etmişler ve önceden ha- zırladıkları inşaat malzemelerini bir araya getirerek, Demirelin dediği gi- bi, bir gecede ev yapabilme kudret- lerini meharetle ortaya koymuşlar- dır. Ancak, Gaziosmanpaşanın Ke- miklidere bölgesinde inşa edilen ge- cekonduların kısa bir süre sonra Belediye memurları tarafından yer- le bir edilmesi neticesi öğrenilmiş- tir ki, evsiz-barksız vatandaşlar, ge- cekondu ticareti yapan bazı şahıs- ların tahrikiyle harekete geçmişler- dir. Tahrikçilerin kimlikleri ise hay- li ilgi çekicidir: Elebaşılardan ikisi, Sabri Yıldız adındaki bir komisyon- cu ile AP'li Belediye Meclisi üyesi Hulüsi Güneştir! Menfaat karşılığı vatandaşı sahipli arazi üzerine ge- cekondu yapmağa tahrik ettiği po- 14 lisçe tespit edilen bu AP'li Belediye Meclisi üyesi hakkında AP İstanbul İl Teşkilâtının ne gibi bir işlem ya- pacağı ise bilinmemektedir. Köyden indim şehire politikacılar tarafından istismar e- dilen konulardan biri de gecekon- dulardır. İlk defa 1948 yılında İstan- bulda Kazlıçeşmede, bir şoför tara- fından kurulan ve bir gecede mey- dana getirildiği için "gecekondu" . diye adlandırılan bu şehirleşme ha- reketi, özellikle DP iktidarı yılların- da enine boyuna istismar edilmiştir. Meselenin bilimsel metodlarla çözü- mü yoluna gidilmesi gerekirken, bu- gün olduğu gibi, tâviz politikası ter- cih edilmiştir. Bu bakımdan, gece- kondu meselesi daima, politikacıla- rın aklına seçim arefesinde gelmiş, gecekondu sakinlerine alelacele dü- zenlenen törenlerle tapular dağıtıl- mış, böylece yoksul vatandaşın oyu- nu toplamakta güçlük çekilmemiş- tir. Bu yüzdendir ki gecekondu ko- nusu, Türkiye için son yılların en büyük ve güç meselelerinden biri o- larak ortaya çıkmıştır. Konu, sosyal ve ekonomik yön- leriyle ancak plânlı devreye giril- dikten sonra ele alınmış, beş yıllık Kalkınma Planı hazırlanırken, üze- rinde en çok durulan meselelerden biri gecekondu meselesi olmuş, ge- rekli bilimsel tedbirler Plânda yer almıştır. Fakat mesele geniş ölçüde araştırmayı gerektirdiğinden, plânlı AKİS devrenin ilk yıllarında önemli sayı- lacak derecede bir icraata girişile- memiştir. İlmi araştırmalara göre, büyük şehirlerde gecekondular kurulması- nın ve çığ gibi büyümesinin neden- lerinden biri nüfusun hızla artma- sıdır. Nüfusun hızla artması, tarım alanında bir gizli işsizliğe yol aç- makta, yâni toprak, artan nüfusu doyuramaz hale gelmektedir. Bu yüzden işsiz nüfus köyden şehire a- kına başlamakta, ilk iş olarak da başım sokacak bir meskene sahip olmayı arzulamaktadır. Bu ise, bir sanayi memleketi olmadığımız için, şehirde açık işsizliğe yol açmakta- dır. Köyden şehre akın daha çok bü- yük şehirlerimize olmaktadır. Bun- da büyük şehirlerin, meselâ İstan- bulun kısmen sanayi merkezi olma sının rolü büyüktür. İstatistiklere göre, İstanbulun nüfusu yılda 130 bin artmaktadır. Bunun 40 bini do- gumlar yoluyla olmaktadır. 90 binini ise, İstanbula Anadoludan ve Trak- yadan çalışmak için gelen köylü va- tandaşlar teşkil etmektedir. Gece- kondularda yaşıyan halkın yüzde 85lnin taşradan geldiği tespit edil- miştir. Bu rakamlardan da anlaşı- lacağı gibi, köyden şehire akın eden her aile önce bir meskene kavuşma- nın çarelerini aramaktadır. Halen İstanbulda 500 binden fazla vatan- daş gecekondularda yaşamaktadır. Tedbir alınmazsa, nüfusunun 1980'de Bir gecekondu bölgesi Demirelin "Kalkınma bölgesi” 4 Aralık 1965