27 Şubat 1935 Tarihli Zaman Gazetesi Sayfa 5

—ZAMAN — Şubat 27 | Yakın ve | Uzak Şarkta Mongollerin GERLil mucadelesı Bütün Mongol prensleri Cengizhan ahfadından bir prensin etrafında birleşmiş bulunuyorlar Tetiklâl işin çalışan Mongol savari Bir zamandanberi Mongol- lerin de artık istiklâl kazan- mağa çalıştıklarına dair sık #ık haberler geliyor. Onun için Moagolistan ile - Mongollerin hali, vaziyeti, her tarafta derin dikkatle takib olunmaktadır. Bunun sebebi Mongolların, haiz oldukları tarihi kıymettir. Ba- husus Mongoller arasında ye- tişen iki tarihi sima, — onları, bütün dünyaya, unutulmıyacak şekilde tanıtmıştır. Çünkü bu iki sima dünya tarihinin - cer- yanını değiştirmeğe muvaffak oldular. Ba iki simanın Handır. Mongoli dağınık kabilelerini toplyarak (Kora) dan Sind — nehrine kadar uzanan yerlerdeki Han- lardan, Prenslerden / vergi al- mağa muvaffak oldu. Onun kumandanları,İranıda, Turanıda istilâ ettiler, Avrupanın Daie- per nehrine kadar - uzandıl Fakat Cengizin dört oğlundan biri olan Oko tayın ölümü üzerine gerile- diler. ; Cengizin oğlu öldükten son 'ra onun torunu Kubilây Çin İmparatorlarının tahtına otur- du. Seyyah Markopolo, bu im- parator ile görüşmüş ve onun muhteşem bir hayat sürdü- ü anlatmıştır. Fakat Mongollar / arasında sefahatin baş göstermesi, on- ların satvetini kırmağa- başla- di ve bu sayede Çinliler on- yenmek imkânını — bul- dular. Mongollar bunun üzerine tekrar bozkırlarına - dönerek göçebe bir hayat sürdüler. Fakat daha sonraları (Çin)e karşı gelen Mançolar küvvet Bulunca Mongoller onlara yar. dim ettiler ve onlara bağlan- dılar. Bu süretle Çinliler ile Mongoller yeniden birlikte ya- şadılar ve (1911)e kadar va- ziyet bu şekilde devam e 1911 de Çinliler Mançoları rinden biri savaşan Mon- gollerin tiderliğini yapan ve Cen- gizhan ahfadından olduğu söy- Tanen prens Teh Wang atarak cumhuriyet ilân edince Mongollerin lideri olan Hutuk- tu Çin cumhuriyetini tanımadı ve istiklâlini ilân etti. Rusya, o zamun Mongolis- tanı hâciz bir. hükümet yap- mak ve onu kendi takasına almak- istediği Mongollerin i lerini memnuniyetle karşıladı. Çin devleti, Rusyanın umu- mt harb sırasında askerlerini Avrupa cephesine gönderme- sinden istifade ederek Mongo- listana askeri kuvvetler gön- dermiş, bunun neticesi olarak Mongolistan tekrar Çinin hük- müne girmişdi. Rus ihtilâli ve Rusyada ko- münizmin yerleşmesi Mongo- listanda bir takım aksülâmel- ler yaptı ve onun ikiye ayrıl- masına sebeb oldu : Dış Mon- gölistan, iç Mongolistan, Dış Mongolistan Sovyet. birliğinin Kalmikalima gi İç Meogor listan da Çinde kaldı. İç Mongolistanın geniş ot- lakları öteden beri Mongollerin ve müşterek malı idi. Çinliler buraya tekrar girdil ten sonra bu umümi otlakların Çin arazisi olduğunu ilân etti 've Çin muhacirlerini buraya yerleştirmeğe başladı. Maksadı, Mongollerin yavaş, yavaş Gobi çölüne: gerilemeleri idi. üfuz mın- Son yirmi yıl içinde iki ta- raf, bu yüzden birbirlerile di diştiler. Mongoller kâh muvaf- fak olub Çinli muhacirleri atıyor; Çinliler kâh müsellâh kuvvetlerine — güvenerek ger dönüyorlardı. Bu keşmekeşin böyle devam edib gitmesine sebeb, Mangol- in içinde milli bir liderin idi. Ancak Man- in —Japonlar - tarafından işgali üzerine vaziyet değişti 've Mongoller Cengizhanın sü- İlsesinden saydıkları Teh Van- gin etrafında — yerleştiler. Bu- gün bütün Mongoller bu Cen- giz oğlunun bayrağı altında kat'iyetle yerleşmiş sayılırlı Geçenlerde Londralı bir mu- harrir, Mongolistane giderek Cengizin bu torunu ile görüşe meğe muvaffak olmuş ve Teh Vang kendisine bevanatta bu- lunarak şu sözleri söylemiştir. "Bütün Mongoller, müstakil yaşamak - istiyorlar. — Bundan böyle gerek Japonyanın, gerek Çinin bu arzuyu tanımamasına imkân kalmamıştır. Teçhizatı. uharebi mmz zayıftır. Asrl üsülüne vakıf değiliz. Fakat Mongolleri istiyen Çin mandarinlerine ar- tık boyun iğmiyeceğiz. yurdu- muza — muhacir göndermekten vaz geçerse biz de ona dost oluruz. Çin hükümeti bundan 'vaz geçer ve Mongol Prensle. Ti meclisini tanır ve fişlerimize karışmazsa — aramızda / ihtilâf kalmaz.,, kükümeti Jeholile Hsing - Ân vilâyetlerini — Japonlara bırakmağa mecbur. kaldıktan sonra Mongollerle iyi geçinmek Tüzumunu hissetmiş ve iç Mon- golistana geniş bir muhtari- yet vermek temayülünü gös Mongoller, pek te Onun için Mongollerin istik. Jâl davalarından kolay kolay 'vaz geçmiyecekleri tahmin olu- nuyor. Hülâsa bugün Mongolistan Bir par- parçası Mançı muştur. Bir parçası da davası ile bareket etmiştir. Fakat bu üç parçanın bir. leşmesi ihtimali henüz kaybol- muş değildir. Yalnız bu birleşmenin kime karşı olacağı belli değildir. Mongolistan ahvali bugün pek ehemmiyetle takib olunmiyor, fakat muhak- kak bir nokta Üzak Şark mu- kadderatının, vasi bir mikyasta, Mongolistanın - mukadder bağlı olduğudur! Zehirlendi — Kalaysız tencerede ka- lan yemeği yemiş Asmalımescitte oturan Said isminde biri, bakır bir tence- rede kalmış yemeği yemiş bakır çalmasile zehirlenmi; Vaka polise aksetmiş, Sa- e tedavi edilmek yoğlu hastahanesine kaldırı. maştır. Saidin — sihhi — vaziyeti tehiikelidir. Yapılan tahkikatta, Saidin yediği yemek 2 gün kalaysız kapta kaldığı ve bu neticeyi doğurduğu anlaşılmıştır. izere Be- ü Oluz bir yolcu Bugün fennin temin ettiği çok değerli kolaylıklardan biri de se- yahattir. Karı getmek, havada - gezmek bir yaç, bir zevk halisi aldı. Fakat beraberimizde taşımağa müsaade len yükün haemini en ufak bir bir çıkın akit vakit gelirki ü nakliyat otoritesi 3 götürmez. Oaların dediği dodiktir. Seyyahate çıkan herkes, erkek kadın, hatta çocuk olsun, berabe. rinde bir. yük, açlık ve suruzluk raberindeki yükün letini tahdid eden nizamatına bo- yan eğen yolcular, buna mkabil e mutbak gezdirmek mecbüri do seyyahat . kurumlarına yeti böylece jantte yüz seksen, iki yüz kilomet- e gibi baş döndürücü bir hızla Hoşar, memleketin şöselerinde dört anla kalkar, elhasıl inse ve uzluğunun gide her yere gider. Çök şükür.ki fem, kaynatmal zin altısı katarlarında ve hattn kârvanlarda n kilmiştir. Fen saye a başka. vasait, türlü ahrükat ile hareket eden “muhtelif teknelerde dünyayi dol. iklar tehnesine göre çor- Misal vlırık bir denizaltı ge- Kakümlâtörler , motörlerin olurlar. Kizgin elek- 've elektrik fırınlar yerine K Grik lvha atobüslerden biri. Ha otobünler . Mükemmel bir. mutbağı vardır. işçi alır. geyden evvel bir dir. Lüka gemilerin mutbahları deniz bavasiyle açılan - iştihalar ga rib bir sevki derane İle, aşcıların, , ekmekcilerin ve hulâ- Tarm çalıştıkları yerlerde dolaş Bütün ihtiyası elektrikle temin edilmiş olan “Gucen of Bermuda , zemisine bir göz gezdirelim * 1933 de denize - indirilen bu 22000 tonluk cesim gemide her Amerika demiryola vagonlarında konforün her türlüsü vardır. Yol- tatlı tatlı vakit geçirerek yol alırlar colar istedikleri gü kârlık göze K vücüde getirilmiş öyle bir elekrik mutbağı yardırki bu mutbah » tabir elektrik lisaniyle yazılmış bir "4 tabahat,, arzeder. Sıhhi secebler yüzünden firın- e tepsilerin, tavalar “Menol, namı kullanılmış ve ga lavha firınlar yasında ki boş- © kadar. gürel hesab ki mücehhez oldukları kapaklar işçinin arkamı dö- Bük iken bile irtibat edeceği yere gçekilebilir. Sıcak dolapların içer her cesamette terzi tabaklarile gümüş kaplı tepsileri alabilecek Bürette taksimatı muhteridir. Yemek terziine olan herbiri kendi. dolabında kendi ih- tiyacını kemâli - huzur ile temin edecek tabak vesaireye - maliktir. Her hararet nakli, üç mubtelif derece z yararet tevzi ede- cek tarzda tertib edilmiş ve lüzu- mü olan sigortalar, anahtarlar ve klavaz Kâmbaları, ayrı “bir terzi tabloru üzerinde, mütenazıri'oldu. dönerler, igeyi temine hizmet Bu tertibat tayesinde yiyecek tam yaktinde - yolcular konulur. Yemok salonunun muhte- Kf yerlerinde de mcak. elektrik Jüvhaları tesie edilmiş olduğu gibl güverte sercisi kilerleri de seak dolaplar ve otomatik kebab dö- zerleriyle techir edilmişlerdi İşte zamanımızın posta vapur- karının ve bunlarda ihsar edilen Soğuk hava hat malzemeleri arası ihtiyaçtır. Bunlar yalaız gı elerini serin içim değildir. Çü iyen bu dolaplar vası iasiyle buz yapmak işi de halle- ailmişti Tapınabilecek malzeme bacim ve sikletinin tahdidinden beri taya 'de soğutma işleri ndıkları yardımiyle temin edilmektedir. Bununla beraber, trenlerde husuz at mahfazalar ve şarab gibi, siara. gibi meradı uygun derecel horas Fette “muhafaza eden. otomatik kontrollu, hava sızdırmaz dolablar. vardı. teknelerinde her ne kadar elektrik sobalariyle yemek pişirile Pilen mütbaklar varan da tayyare derde Badan imdilmiş gida madde. mcak olarak. verildiğlni başından geçenler bilir. Tayyareler hava düraklarına vardıkları zaman, vaktin dar dan, komanye tazelemek Devamı 7 nci sahifede | : öğün yemeğla yolculara bihakkın 1