12 Ağustos 1941 Tarihli Yeni Sabah Gazetesi Sayfa 1

12 Ağustos 1941 GESSALI 4 üncü Yıl - No. 1176 4 Yazan : —| GÜNLÜK SİYAS' HALK GAZETESİ İHTİKÂRA DAİR... Ööyle esnaf vardir ki bunlar pusuya yatmış birer haydut gibi halkı soy- mak için fırsat gözetirler Kabul edilmiş cezalar gayet hafiftir. Bir muhtekir yakayı ele verirse mahvolacağını bilmelidir. Ticarethanelerini| <- kat'i surette kapayalım ve servetlerini müsadere edelim. LA n 'e KOŞ GiT e Hüseyin Cahid YALÇIN E5) Üvyük bir harp gibi gayri tabii bir vaziyetin ticari mübadeleleri ihlâl edece- ği ve fiyatlar üzerinde tesir ya- pacağı şüphesizdir. Onun için | şikâyet ettiğimiz hayat paha- hliğmın bir kısmı ictinabı im- kânsız bir zaruret diye telâkki olunmalıdır. Fakat dünyanın her tarafında ayni sebeplerin | tesiriyle vuku bulan bu fiyat yükselmesi hâdisesi bizim mem- İeketimizde bilhassa menfur ve gayri tabii şekil alır. Bazı öyle tüccarlar, öyle esnaflar var -| dir ki bunlar - pusuya yatmış | birer haydut gibi halkı — soy- mak için fırsat gözetirler. Harp olur, insanlar ölür, se- ferberlikler yapılır, herkes s1- | dantıya düşer, fakat onlar yal | nız bir şey düşünür: Halkin bu | ıstırabindan nasıl istifade edip | de büyük bir servet elde etme- | li? Onun yolunu çarçabuk bu-| lurlar. — Fiyatları — insafsızca yükseltirler ve normal zaman- | da akıl ve hayale gelmiyecek | servetleri kısa bir müddet zar- fında ele geçirirler. Eskiden dağlarda dolaşan eş- kıya arada sırada ele geçirdik- leri bir kaç talihsizi soyarlar- dı. Fakat şehirlerimizdeki bu ihtikâr eşkıyası bütün bir mil- lete, hem de onun en muühtaç kısmına, her gün işkence eder- ler ve onları aç bırakarak ken- di menhus kârlarını çoğaltırlar. | Dün gazetede Berlinden gel- miş bir telgraf gördüm. - İzin- siz domuz kesen, tavuk çalan, asker sigaralarını aşıran kim- seler idama mahküm edilmiş: Cezanın bu şiddeti merhamet - sizlik eseri değil, bu gibi milli felâket devrelerini şahsi men- faatlerini temin — hususunda fırsat bilen hainlere karşı s08-| yetenin —duyduğu — nefret ve hiddetin haklı bir ifadesidir. Bulgaristanda —da muhtekirle- | rin nefye gönderildiklerini işit- | miştik. Muhakkak ki başka taraflarda ihtikâr bizdeki vüs'at ve şiddeti hiç bir zaman iktisap | edemez.Bunun sebeplerini evve- lâ bir kısım esnafın ve tuu.arm ahlâki telâkkilerinin zayıflığın- da, halkın lâkaydisinde ve ce- zaların — hafifliğinde aramalı -| dir. Bizde esnafın ve tüccarın ba- | zıları ticareti hiç bir ahlâk | mülâhazasına ehemmiyet ver - meden yalnız para kazanmak mânasında anlamışlardır. Vergilerden kurtulmak — için hile yollarını aramak bu gibi es- naf ve tüccar için en tabil ve meşru bir harekettir. Mümkün olduğu kadar çok kâr temin etmek ise onların nazarında ticaretin en birinci vazifesi- dir. Bu gibi adamlardan — in- saf, merhamet ve hicap bek- lemek gülünçtür. Halkımıza gelince, ufak — bir mesele çıkar çıkmaz o kadar mânasız ve düşüncesiz bir he- yecan ve telâş eseri gösterir ki derhal muhtekirler için kolay bir şikâr haline gelir. Halk yal- nız fivatların yükselmesinden şikâyet etmesini bilir. Hükü -| metten tedbir bekler ve muhte- | kirlerin ceza — görmesini ister. | Fakat muhtekirlerin — hâmisi | halktır. Muhtekirleri teşvik e- den halktır. Bir kere gidip şi-| kâyet etmek zahmetini ihtiyar etmeyiz. Bunun vatani bir vazi- fe olduğu zihnimize sığmamış- | tır. Faraza kilosu yedi, sekiz| liraya kahve bulabildiğimiz günlerde kendimizi bahtiyar addederdik ve kahveyi ele ge- çirmekten o kadar memnun 0o- lurduk ki şikâyet etmek aklı-| Darlan konuşurken | birliğini güçleştirmekte oldu - Dost ve komşu İranın büyük | ve kıymetli hükümdarı majeste Âlâ Hazreti Hümayun Şehin - şah İraa Pehlevi- hazretleri —— * Bir bomba Patladı Amiral, Almanlar lehine arkadaşlarını iknaa çajışıyordu Zurich, 11 (a.a.) — Amira! Dazlan, dün Almanlara tama mile inkiyad etmeleri hususur - da arkadaşlarını ikna etmeğe çalışmakta olduğu sırada Vicb y deki sinagonun önünde -- bir bomba. patlamıştır. Bu haberi, La Suisso gazcetsinin Vichy muhabiri vermektedir. Fransada maden kıtlığı Londra, 11 (a.a.) — İsviçre telgraf ajansı, Fransadaki kıt- lığının Fransız - Alman mesai ğunu — bildirmektedir. — Vichy Fransada ancak bir kaç hafta- lık pirinç, bakır, kurşun, kalay, bronz ve çinko vardır. Vichy İranın vaziyeti mühim Pehlevi İranın kendi is- LM AN RUS tikbalini ve hakkını mü- HARBİ dafaaya kadir olduğundan şüphe yoktur Moskova blldlriyoı' İran yaziyeti gittikçe ehemmi yetini arttırmaktadır, İngiliz ve, Rus hükümetlerinin - Tahrana teşebbüsde bulunarak oradaki Almanların çıkarılmasını iste - i haberi teyid edilmiştir. Diğer taraftan dün * verilen bir habere göre Almanlar da, İrandaki Almanlar çıkarıldığı takdirde Tahranla siyasi müna- sebetlerini keseceklerini bildir - mişlerdir. Bu suretle İran iki âteş arasında kalmış oluyor de- mektir. İran hükümeti kuvvetine - ve! yatanperverliğine — istinad ede-, " (Sonu sayfa 3 sütun 5 de) (Sonu sayfa 3 sütun 4 de) mızdan geçmezdi. Manifatura ' eşyası dükkânlarda kapışıla, kapışıla satılıyor. Bazıları bu- nu bir kâr vesilesi yapnışlar- dır. Buradan dört arşın bas- ma alıp, öte tarafta pahalıya satacaklardır. Bunlar mantar gibi birdenbire türemiş gönül- | lü muhtekirlerdir. — Fakat asıl ıhlıkârı körükleyenler ihtiyaç- ları olmadığı halde mal satın almak hırs ve tamahına kanı-| larak fazla fazla yünlü, ipek-| li, pamuklu kumaşlar tedarik etmek için dükkân kapılarını | aşındıran kimselerdir. Beyoğ- lu terzilerinin hiç bir zaman bu kadar bol müşteri görmemiş oldukları temin ediliyor. İhtikâr hissettiğimiz yerler- de üzerimize düşecek ilk vazi - fe boykotaj yapmak olduğunu düşünmiyoruz. Pahalı malla satın almazsak, insafsız tü ve esnaf bunları kime satar? Fakat biz bir fedakârlığa bile katlann istemeyiz, — Gı- da maddeleri gibi bazı şeyler vardır ki, bunları satın almıya mecburuz. Fakat sair bir çok şeyleri satın almasak ta olur. Eakilerini muhafaza etsek de olur. Fakat bunu yapmıyoruz. Her şey bitecek, bize kalmıya- cak hırsiyle bol bol eşya almı- ya kalkıyoruz. İşte bu - düşün. cesiz telâşımızla — kendimizi muhtekirlerin kucağına atıyo- ruz, hem kendimize Zzarar veri- yoruz, hem - başkalarına, Hükümete gelince, ona teret- tüp eden vazifenin zorluğu ha- | kikaten muazzamdır. Fakat bu vazifeyi kol tırabilecek ba- zı prensipler edilebilir. Mesel yet çabuk İi bir sureti zalandırılmala- rı esasını vazetmelidir. Muhte- kirleri meşhut cürümler mah- kemelerine vermek icap eder. Kabul edilmiş cezalar gayet hafiftir. Bir muhtekir yakayı ele verirse mahvolacağını bil- melidir. Almanyadaki gibi idam cezası tatbik edelim demivorı Fakat muhtekirlerin ticareth: nelerini kat'i surette kapay: lım ve tekmil servetlerini mü- sadere edelim, kendilerini de en uzak yerlere sürelim. Ayııx zamanda mürakabe vazifesini de göz açtırmıyacak surette tatbik edelim. — İhtikâr derhal | daha hafif bir nisbete düşer. Hüseyin Cahid YALÇIN ALMAN-RUS HARBİ — Berlin bildiriyor: Kief ile Odesa düşmek üzere Moskova bombardıman edi'di ÂAlman kuvvetleri karadenize iniyor Alman - Rus hâfbine dair a- hnan haberlerde İki zt fikir mevcuttur . — Almanların yedi haftalık blânçolarına göre bir milyon esir alınmış, on bin tay- yare ve öon üç bin tank tahrip edilmiştir. Almanlâr Karade- nize doğru bir akın yapmışlar- Sonu sayfa 3 s#ültüun 3 de)) SAlman tayyaresi düşürüldü Moskovaya yapılan hücumde —H Evler yandı bir -kaç kişi öldü (Yazısı 3 üncü sayfamızda) Büyük — Britanyanın ıstilâya karşı yapmış olduğu hazırlıklar santimlik havan topları da vardır; bunların meyanında 30.5 mermisi üç çeyrek ton sikletindi üzerinde bulunan bu toplardan birini tesbit ediyor. — — — İhtikâr, ihtikâr üstüne! “Baker,, in müdürü |: Salamon ihtikâr su- çundan dün tekrar tevkıf Tasarrııf Bonosü SİZE KAZANDIRIRKEN Memlekete de kazandırır. erELCBVLLAL *BLDREIE uruosmıniye. No. 84 İstanbul İlgraf: VENİ SABAH İstanbul Millet Meclisinde Asker ailelerine yardım lâyıhası kabul edildi Hazerde bir kısım ve sefeı'de bütün subaylara kaput ve çizme verilecek - Harp dolayısile memleketimize gelen mültecilere maddi yardım kanunile diğer bazı lâyıhalarda tasvip olundu Meclis 1î E__ylüle kadar tat Japonyada umumî_ Japonlar Birmanya hu- duduna 15,000 kişilik bir kuvvet tahşit ettiler Bugün Londra radyosu, Ja- ponyanın umumi seferberlik ilân edeceğini ve bunun neticesi olarak Borsaya, sanayi vasıta- larına el koyacacağını — bildir- miştir. (Radyo gazetesi) Birmanya hududunda tahşidat Tokyo, 11 (a.a.) — Afi ajan- sı- bildiriyor: Domei ajansının Bangkokdan verdiği bir habere göre, Siyam * ile Malezya arasındaki büyük otomobil yolu kapatılmış ve hu- dudun 15/20 mil gerisinde bü- far. Tehung - Kingden gelen 15 (Sonu sayfa 3 sütun 6 da) askerleriyle birlikte yük tahkimat inşaatı yapılmış- - Ürilerek Sovyet hududuna sevk | yarsubaydan yüzbaşıya kadar Mançukolu bir tip HARP VAZiYETİ | Alman - Rus harbi Kızıl ordunun artık arazi bırakmamak | ve gösterdiği ısrar, mühim sebeb- Ankara, 11 (a.a.) — Büyük' Millet Meclisi bugün Refet Ca- Hitezin başkanlığında toplan- mıştı. Celsenin açılışını müteakip Ağrı mebusu İhsan Tav'ın vefat | ettiğine dair tezkere okunmuş | ve hatırasına hürmeten iki da- kika ayakta süküt edilmiş ve ruznameye geçilmiştir. Ereğli havzasındaki ocakla « rın devletçe işlettirilmesi hak « kındaki kanunun sekizinci mad- desinin tefsirine ait mazbata kabul olunmuştur. Harcirah kararnamesine ek kanun lâyihası devlet memurla- rı aylıklarının tevhid ve teadü- lü hakkındaki kanuna ek kanun lâyihasındaki değişikliğin — ya- pılması İnhisarlar umum mü - dürlüğü mütedavil seneviyesi- nin 36.500.000 liraya iblâğına, Ordu mebuslarına bir er tayini istihkakı verilmesi hakkındaki kanun lâyihası müzakere ve tasvip edilmiştir. ' — Gelen evrak arasında bülten | kanun Jlâyihasından — hazerde bir kısım subayları ve seferde (SonuSayfa $ sütun T de) lerden ileri gelmektedir. Ruslar, bir tehlike karşısın- da garpteki yurd mamurelerini terketmek mecburiyetlerini der YAZAN : Emekli General Kemal Koçer piş ederek, kombinalarını gı lerde, Urallarda, hattâ dal (Sonu sayfa 2 sütun 2 de) ir. — Resim demiryolu L (Muhtekirleri haber veriniz Muhterem halkın Fiat Murakabe Komisyonu Reisliğinden : Fiyat Mürakaba teşkilâtı teallik olarak yapacakları her türlü şikâyetleri derhal tedkik © takibe âmadedir. Sayın / halkımızın Vuku bulacak müracaat ve tesbit edilmiş olan kâr hadleri veya âzami satış fiyatları fevkinde satış yapanları veya mallardı gizleyerek satmaktan imtina leri, muhik bir sebep olmadan fiyat yükseltenleri hemen kadar makamlara ihbar etmelkeci Trica olunur. nazarı dikkatine ! sayın halkımızın ihtikâra mü- yenleri, fatura eyi vermeyen- alü- şikâyetler için aşağıdaki te- (Sonu sayfa 3 sütun S de) — J edildi Bir kaç gün evvel beş çift a- yakkabı üzerinde yüzde yüz yir Mi sekiz Gderecesinde ihtikâr yapmak suçile tevkif edilerek bilâhare kefalete rapten tahliye edilen Beyoğlundaki “Baker,, (Bonu sayfa 2-6litun'4 de) Bir avcı kulübü — nasıl olmalı imiş ? ü Tz evap veren: Aka Gündüz | (İkinci sahifemizde okuyunuz )