12 Ekim 1940 Tarihli Yeni Sabah Gazetesi Sayfa 2
—-£ FELSEFE VE EDEBİYAT Abdülhak Hâmidin “n ukadd rat, hakkında mühim fikirleri Mukadderatim - merbametsik Bükümlerine kargı, kendi vic danının derin kaygularından Bam alarak, hayatını. bir mu: amma gibi. telikki eden kimse, kendi varlığında bir mânayı bik- et aramak merakından kurtu: Jamaz. Türkiyenin - şübhesiz! - n büyük (şair - fioasf) v olan Hümid, böyle bir. adamdır; en kaymetli şiirlerini ve. fikirlerini hep bu kaynaktan almış, onlara £ Çünimü bir heyecan içinde par kayan ve en güzci edalar ile ifa- de şekilleri yaratan - fevkalâde| karhasında üret Vermiş, ve vicdanının ea derin karanlıklar Tından fışkaran / (hissi dini) nin) Gağiltasiyle. ihya etmiştir. Hümid - bu sebeble - hayatın münasını düşünen, ve onu kenr di mukadderatından — soran in. Sanların şairidir. Onların bi fün kaygularına, — ümitlerine, yelslerine - pek beliğ bir Tsan vermiştir. Bu kayguları düyan, ve fakat sözle ifade edemeyon ” adamlar, Hümidin eserleriyle ünsiyet ©- dince « kayguların dile geldiği- ü kendi vıcdanlarında tecrübe| ederler, isitirler, ve hei Hümi- d, hem de kendilerini daha iyi fanımış olurlar, Bu söcü- kendi! tecrübeme biaaen söylüyorum . Bizden ebediyen ayılıp - gideni bu büyük şair - müruru zaman ile - bizden uzaklaştıkça/ gölge- Si büyük görünüyor; manevi) Çelresini şimdi bütün şemailiyle farkedebiliyorum. Onun içindir. ki - Türk kültü-. ü âleminde herkesten — ziyade bu meseleleri kurcalamış olan - dühi şairimizi, hürmet ve min netle selümlamadan, bu - bahae nihayet vermeğe gönlüm raz| olmadı. Bir gözete / sütünlerına pek| tafsilât sığamıyacağı için, mer- humtün yalnız (Tayiflar geçidi üinvanlı manzum eserinden, mü-| him sözler naklederek, en gamız ve karışık (hayat ve mukadde Fat meseleleri) kargısında ne aziyet almış ve nasil düşüne bilmiş olduğunu / göstereceğim. Benim bildiğime göre (Tayıflar| Geçidi) inden henüz kimse babı. setmiş olmadığı için, oradan mi. Sal ve delil getirmeği tecrübe et fim Bu bahisler münasebetiyle,| dikkatle okunacak bir kitabtır. Hâmid, bu eserinde, yirmi iki Kişiyi konuşturuyor. Kendisinin| dediği gibi, bu tayıların. (yani hayaletlerin!) bir kamı (P han) ve CTurkan) tiyatroların. d isimleri geçen şahısların ta- yılları, diğerleri de. barı mep hur adamların hayaletleridir. A Hirette zaman tasavvur- oluna- madığı cihetle, mühtelif asrlar. da yetişmiş olan bu adamların Tuhları birleşip - konuşabiliyor. far. Böyle, ölmüşlerin, ruhla -| Tni konuşturmak, çok eskiden- beri gairlerin hatırına getmiştir; hati Milittan dört asır evvel vefat etmiş olan meshur (Bvri- pidesi, CAlest) ismiyle yazdığı adaj da, bizmt (ölüm thünatos) v söyletmiştir. Mesbur — (Fenelom) - terbiyel makaadiyle - yetmiş üç kadar kücücük diyaloglar yazarak bir gok tanılmış adamların - ruhlar Ti konuşturmuştur. — Hâmid | | padişahlarından VAZAN.#ı FİLOZOF RIZA TEVFİK (kefenle / örtülü) bir meçhul| hayalet var; ondan sonra, belli başlı şahıslar arasında bir kan- burun tayfı da var ki/ meşhur Tatar fatihi (Temürleng) in bu- bası olduğu anlaşılıyor. Bu ha- | yalet ekseriya zevzeklik etmekle beraber, sirası — gekdikçe pek | kakimane - sözler de söylüyor | 've Hümidin bazı fikirlerine ter- | cüman oluyor; ismi/ (Turhan) dır. Bunlardan maada, Osman- Oruldırim | Bayezit) ve, katlettirmiş olduğu | oğlu (Yakub Çelebi) ve Kosva kahramanı (Sultan Muradi Hü- davendigâr) ile nu şehid eden #arp fedaisi (Milog) var. Temür- leng de var. Bir kaç emir de var ki Hümid. onları tiyatrolarında | bize birar. tanıtmıştır. (Emir Hasan, Emir Çoban, ihan), ve onlara " mensub — kadınlardan (Dilşad Hâtun, Bağdad. Hütun, | Hurrem Hâtun) gibi! Sonra da| ÇAbul alâ), (Hafız), (Saadi). (Firdersi), (Hayyam), (Dan- | te), (Şhakespeare) gibi bütün dünyaca meşhur dühi girlerle (Nâmık Kemab) var. İ MAARİ, Bazı talebelerin imtihan- Bütün — ömürlerini — bürum rüuharebelerle ve - bigünah - damları, hattâ kendi evitiarını mahvetmekle, ve mer'un entri- kalarla geçirmiş olan bu. ci hangirler, b padişahlar, bu e- mirler ve bu yapmış| oldukları cinayetlerin vebalini boyunlarından atmak, ve Allâ- ha karşı mes'uliyetten kendile Fini kurtarmak için, — (fatalist) akidesini müdafaa ” ediyorlar; tabildir Ki (fatalism — cebriy- ye) felsefesi işlerine geliyor ve hoşlarına gidiyor! Hümidin feksefesi de fatalizm esasına müstenittir; bizim - bü. yük şairimz - dünyada / gördü. ü fenalıklara, haksızlıklara, ve fecaatlere - rağmen - vicdanının bütün ihlâsiyle, Alâhın düna, — merhametine - inaniyor: (kader) € da. inanıyor. Hattâ canlı cansız, bütün mahlükatın| Allaha hamd ve tesbih etmekte bulunduğuna inanıyor!.. Fakat, cabil, dar kafalı, müteassb. bir| adam gibi değil, pek münevver ve filazof bir müslüman nümu-) nesidir. Ve müslüman mezhep- lerinin dar demir çemberini kır- miş çıkmaş, / hepsinden / doğru, gördüğü geyleri almış ve pren- Siplerle kendi. düşünüştne göre bir felsefe binası kurmuştur. (Sonu salı nüshamızda) İŞLERİ — | larda muvaffak olama- masının sebeblerinedir? —8 Ortü tahlini imat eden ençlerin yandıman Güşüklüğü iübarde - yük-| SEK ahai beceremesiklerimi göcen| Te ee yüksek Üüi mecburiye ni Kan eimiyen Vekâlet. son ve belerde ortayı Ve lseyi — bitirmler İi birer seçim ve olganluk imütanı Kayımak itirarında kaldığını cek mü bak Bakıruz, Ve ea bu imtihanların yazı” ve li olması, Kendi mealilmlerinin Hüzsrile de olun bu babığaki demeri Dakaraf mümeyyir heyetlere " verme “akak, bu mizet defbie karşısında JK ağiz dökülenlere scamasak bile| iteslab senelerla verdiği neticeleri | deki hanlayı mütelendan kaçınama. | Tn de bir musllim olduğum için çok yi bilizim ki, gocuk “ve onun el aleyhdeki neticeden dalın müş: | Badiğımz yerden. sardular, — Hoca et yaplu) der darar. ” branlar oldağunu. hüdiğinden - bu Böm sene içinde bir Bödine biliri Ki derdini dinlediğim silelerin be Yanları beni düşündürdü. Bd Üilieme imtnannda, fiik Gzerleri dönmüzt O gınıfin dersini idare eden münl- ağır derei talebesiniz harmetir A u vöziyet karşanında nti da'se karamamış, mümeyrizler de Bikikleri bi kesip dağramızlar eserinde (Gaip bir aada) — diye — yişik dersi, Kitabi olan müset bir| 'ölüme de söz söyletiyor; bir de | Him olduğuna göre ya İmtihan vekli GENELİK Mos Kek 2700 Ka TE Üntegiz 1066 CUNARTE Kölü, yahud » İddla veçhile » ti Zani. Yoksa 6 Kişilik bir nit Tn beş kişi müslerma - altmış doz Kamnun dönmesi haklıığını bi ve Bir. izah “Sakaryar gemisinin Ege denizinde | #ecirdiği maceraya —ai dünkü - san arkadaşımızın yaptığı tahkiketa, den Kaymakam olduğu yazıları M Türla ” büyle bir. mfeir olmadığını Gerenmiz bulunduk. u ciheli banin ve ahi edler, okuyunularımızdan Yine, bir çecuk vellek / ağlıyarak hikâye ediyondu Bir demdeni dünen| irede barındırayım? “Ciöden sayanı tenmaml ve tecilüm l ki, mühlerem ait Vekii, kazaya uğruyan Ha kabil talebenin örni nn devemine müsade eti. calıntır müskabelerle bu lizbetlere| olabiliriz, gencliğin — kıymetil Tamanlarının Beder olmaması ” için| Tedbirler alabıliz. “Fakat, bar Kabil hdiseler karlasın-. a allkadar olanlar sunsa da valk < izettar yüksek makanları, vaktin. e İNlAZ cimemek yine vellerin ka- babatidir. İ Münür Acar Muvakkat - sicil talimatnamesi bik mevkline kenacağı tarihe kadar| Sindeyiz. Çünkü erveldenderi Tsipa| buldaki Küçük kulöblerden — bayük Külüplere eyuncu. ahadığını — nazarı İübere elacak olurmk buğta Içi e- Tanbulun Küçük kulüblerinde. büyük Külüblerin iine yaryacak oyuncu Yalnız bu talimatnameden istifade | Flübleri gaymk dedere ve ikinci kü- me takımlarından işlerine yarıyacak Setbolcüleri alarak veziyetlerini takı BU talimetnamenin — deha siyade zi tahmin etmekteyir. Senelerden: Tölgelerindeki mihi kümeye danir - demeldir. Kulübleri heyeti Külüplerin namina aa heyetine| Va aa laşiala l tü ceza gaha günü ae 18 ze dK edimip- I| | | YENE SARAN -| İngiltereye yeni vapur seferleri | ihdas edilecek Yunan vapurları İzmir- dan doğru Nevyorka hareket edecekler aburlarımın bir çoğu yalmız en dağru Nevyorka hareket e- Yaparu ayın 18 - 18 sındar Angara Altın bir günde 55 kuruş birden fırladı Altın . fiyatlarınin " bir kac gündenberi sür'atle yükseldizi Si yazmıştık. - Dün fiyatlar bir. denbire 55 kuruş birden artmız. tır. Dün bir altın 22.60 kuruşa | kadar müamele görmüştür. — | HARB VAZİYETİ Stuka tayyareleri ( Çünkü” pike, bombardıman, hava taarruzlarının en milessir geklidir. Baz reklüm pilotları- | Bi iki, Üç yüz metre irtifadan bir benzin - bidonuna — makineli | tüfekle beş kurşun atıp üçünü | izabet ettirdiği vakidir. Bu mi-| sal de gösteriyor ki- pike ile a. fılan bombaların hedele isabet ihtimali çok fazladır. Almanlar, bu. maksadla - iki motörlü stuka pike bombar- diman tayyareleri kullanmakta idiler. Garb” cebhesindeki / is- tihkâmlara / taarruzda, / Fiandr | tahliyesinde bunlara mühim va- zifeler / verilmişti. - Ağustosun| n beşinde — cenubit İngiltereye | yapılan akım stukaların İn; Jiz avcı tayyarelerine daş mayacağını meydana çıkardı.| Fakat diğer tiplerdeki — Alman| fayyarelerinin ağır zayinta rağ- men gene tanrruzda israr etme| Si düşünülünce pike bombardı- mnan tayyürelerinin — başka bir | maksadla geri alınıp alınmadı “zında tercddüd hasil olmuştur. .| Çünkü bu tayyareler deniz he: deflerine taarruza çok elverişli- dir. İstilâ teşebbüsünde İngiliz donanmasına karsı/ kullanılma- Bununla beraber / Almanlar, İngiltereye - taarruzda / sihhatli| atışlarla muayyen hedefleri tah-| Tib arzusunda olmalardı. stuka- Jarı kullanmaktan geri durmaz- dardı. Halbüki hücumlar mu: kabeleibilmisi! iddiasiyle —nere- ye olursa “olsun bomba atmak, mümkün olduğu / kadar / fazla | yıkmak, çok - öldürmek maksa- Ginı takibe başlayınca değil bu Sayyareler hattâ nişan âletleri dahi Tüzumsuz olur Stukaların esas vazifesi mo-| törü ve gövdeyi yoran derin) ikelerle bomba atmak olduğun- dan bu tayyarelerin — inşadaki) emniyet emsali diğer tiplerden) daha, büyük tutulmuştur. Ka natları, perçinleri, iskeleti kuv. apilmaktadır. Fakat bu kabiliyet silâhtan, hareket kut- Tundan bir miktar fedakârlık e- | etmiş şekillerine tesadüf edece öz Hikmet ILGAZ ni eket İBir şikâyete cevab) Şimal memleketle- rile ticaretimiz İsveçe mal nümuneleri gönderildi “Türkiye - İsveç ticari müna- sebetlerinin inkişafı için karsı- lıklı çalışmalara devam edilmek- tedir. Stokholmda ihdas edilen tcaret ataşeliğimiz yakında fa- aliyete geçecektir. — Vekâletin emriyle İsveçe nümünelik ola- Tak pamuk çekirdeği, kuru ü zum, incir ve diğer bazı ihraç maddelerimizden —— nümüneler gönderilmiştir. — Ümid edildiği Bibi İsveçte ihraç maddelerimiz revaç gördüğü takdirde bizim 'de bu memleketten bir çok idha- İt eşyası . ve, bilhasaa - demir ve demir. mamulâtı getirtmemiz | mümkün olacaktır. — Diğer ta- Taftan İsveçten / memleketimiz deki alâkadarlara gayet müsaid| tekliller yapılmıştır. İaveç fir maları kadın ve erkek kumaş- ları, makine ve yedek aksamı, gazete küğıdi, karton mamülle- Ti lüks ambalâj kâğrdları ve sai- re satmak istediklerini bildir - mişlerdir. SABAHTAN SABAHA Bu hücum Petrola mı ? serarİr yft sabanın da Masrla alâkası yaktar. ver deylekleri bir kafta evvet buyük kamulek verdiklerini: bdirdiler. Dü | — görüştü İrak - Türk anlaş- ması alâkadarlara ildi. Şetu erlen İskenderun ve Trab- zona ilâve seferleri | | St Timanlarımızda / biri -| ken ticarct cayamızı nakletmek için bu hatta tahsis edilen Düm- | ihtiyacı karmlayamadığı - anlar Silmiştir. Bu atta. ayriyeten Büyük bir vapar. daha” tahsisi kararlaşırlmıştır. Bu sebeble | Sosyete şilebin, Demir şilebi İs- kenderuna gönderilmiştir. —| Diğer taraftan Karadeniz kelelcrinde birikmiğ olan - eşya ve yolcuları almak için de Va tan vapuru ilâve postası olarak Trabzona gönderilmiştir. ADLİYEDİ Pul hirsızının mahkü- miyeti istendi başka bir güne kaldı. | Tiren vagonunun altında | | ayağını kesdirmiş Yediklede Declet Demiryolları e- tölyesinde talişan Muri oğlü Yaşa| | aa e Cermeyere haztanancsı-| |LBELEDİYEDE | Kara Mustafa paşa türbesinin tanzimi Çarşıkapıda — Karamustafa Ü paşa türbesinin ve etrafının tan- | zimi için bir proje hazırlanmız. Vür. Proje imar müdürlüğü ta. | MÜTEFERRİK rafından dün vali reisi doktor. Lütfi Tilmiştir. Bu projeye Kara Mustafapaşa - türbesi or tada kalmak üzere türbenin her iki tarafından 16 metre genişli- #inde iki yol açılmaktadır. Pro> | Senin tatbikine derhal başla nacaktır. Bu sahanın istimlâki ve belediye Kırdara ve- | isiri lüzümlü. tahsisat mevcut- DĞ SAa ğ AUK Ve e Frerl 10 İlim Köşesi İrak iktısad Veziri (p ticaret ataşemizle | —— Yazan Salih Mürad Üzdilek İlim ve Cemiyet İSkolastizmin doğması B yerlerde n müayyen — grurda Gti Geğildir. Kabahatin bir bumı Gazinı müdefne etmeğe çanşmamıa e yazık ki lasan ruhu büyle, Tabiat İsanları ve diğer mahlükları (Fura) Şlomebili gibi Sir çapta çıkarmıyar. Urdurmaktarı çekinmiyorlar. Kehcir Ve ilmi müktesebati da pek geri el Milit Piyango talihlileri Mülli piyangonun 7 ilkteşrin çekilişinde 60.000 liralık - büyük ikramiyeyi Diyarbakırda Lala. bey mahilesinde — bekçi Arif Durmuş ve tühafiyeci Mustafa Bozay, 20.000 liralık ikramiyeyi de 82T64 numaralı bilet sahibi. “Adanada birinci orta okul öğ- retmeni Turgüt, 10000 liralık ikramiyelerden birini 90557 nu- marah tam bilet sahibi Burdur. tahrirat kâtibi - Yuzuf Ersanlı, diğer 10000 liralık - ikramtyeyi de 9029 numaralı bilet sahibi İstanbul. Parmakkapıda emel general Fundpaşa haremi Ner- imin Daleyman kazanınışlardır. İKTİSAD Kaşar peynirine âzami salış fiyatı konuluyor. 'Kaşar peynirine azami' satış fiyatı konulması için belediye iktaad müdürlüğü — bir. proje bazırlamıştır. Bu proje pazar- tesi günü müzakere olunacak- tar. Diğer taraftan iktasad mü- dürlüğü — şehrimizde — bulmut yağ stoklarını tesbit etmekte dir
