6 Nisan 1939 Tarihli Yeni Sabah Gazetesi Sayfa 5

6 NISAN 1939 YENISA BAH Sayfar & V y ERZiN Yazan: General KURTU CAN. ERZURUN. İKTİBAS VE TERCÜME HAKKI MAHEUZDUR. LULU . Karabekir Dersim Derdi 35 Kuruş Yüzünden Kırk Yıl Devam Eden Kanlı Boğuşma Bu Cahil İnsanların İrşadı ve Yola Getirilmesi için O Vakit Düşündüğüm Çareler Brrincan, Erzuruma şosa ile bağlıdır. Ruslar bu gosayı tamir etmişler ve bazı dar kavs veya dik m yillerde güzergâhi Erzi “Trabzona giden şosa Sipiküir dağlarından kışın kapanır. 1302 de (1986 da) yal değiştirmişlerdir. andan izdır. sanın Erzincan cihetindeki güzergâhı Fakat gimal kısmında 55 tane zikzak var güzergühi değiştirmişlerse de kısa ve emniyetli o masından dolayı halk bu zikzakları Ben de otomobil ile Trabzona buradan gittim. Brzincanın, umumiyetle şarkın iki büyük derdi vardır: Biri Dersim belâsı, garba bağlı bulunmamasıdır. Dersimin ne cahil insanlarla “meskün olduğunu göstermeğe şu misal kâfid Kırk yıl önce iki aşiret arasında otuz beş kuruş yüzünden bir kavga çıkmış! 1337 (1921) yılına yanı istikll harbimizin içine kadar bu iki aşiret on sekiz defa birbirile çarpışmış! Bir çok kimseler ölmüş. İki diğeri de demiryolu ile aşiret arasında kalan topraklar da ekilememiş!.. I- tiklâl harbi içinde bu aşiretler barıştırılmış. Kana karşılık olarak, #aire verilmiş! detleri veçhile, üç dört davar ve Çoğu Türk olan bura halkı hükümetin, bilgisiz- liği ve beceriksizliği yüzünden kısmen kürtleşmiş v vahşileşmiştir. Bir çok aşiret isimleri bile hâlâ çedir: Koç uşağı gibi. Aşiret veya kabile yerine uşak derler Brzincanın ku uşu üzerine ordu kumandanı: mız Vehip paşa teftişe geldiği zaman Dersim hakkın- 1. Vaktile Brzin- uralarda Dersim tedibile de hayti da bildiklerini, uzun boylu anlatmı canda bulunduğu meşgül / olduğu için; “Burası vahim bir çıband Şimdiye kadar sarfolunan paranın ve dökülen kan- ların had ve hesabi. yoktur., demiş ve mütaleamı sormuştu. Ben de şu mütalcaları arzetmiştim: POXCCX Yemen isyanının sebebleri ne ise'aşağı yu- karı Dersim isyanlarınınkilerde Ben bu sebebleri başlıca ikiye ayırıyorum: Biri siya- i, diğeri midevidir, Birincisi; memleketimizde aşa- ayni olsa gerektir. ,Tmek, menfaatleri slan İkincisi de hal- şekavetle yiş olmadığını icabi ve dış entirikacıların marifetidir kın yoksulluk dolayısiyle geçinmenin kolayını bulmuş ve buna alışmış olmalarıdır. Birinci sebebi ortadan kaldırmak için; Dersimli. lerin halis Türk olduklarını ve esasen - Kürtlerin de eski Anadolu Türklerinden başka bir şey olmadıkla- rını her vasıta ile ve bir düzüye işliyerek din birliği gi- bi milli birliğin dahi bulunauğunu kendilerine anlat- (1) Bu işi temin için yüksek münev. verlerimizden bir miktarını; epey kürtçe - öğreterek ve dini mahiyette isim ve kisve vererek ve namlarır (Seyyid) i de ekliyerek halk arasına - karıştımalıdır. Bunların bazılarının doktor olması ve halkın an'ana- 'tını okşıyacak bir şekilde tedavi etmesi muvaffakı- yeti çoğaltır. mak Jâzımdır. Eginde tecrübeli bir asker çavuşun derviş kıya” k geçinme yolunu tuttuğunu ve holka et- rafına topladığını gördüm. (kâğıttan altın - yapma oyununu yukarıda anlatmıştım.) Bazı açık gözlerin dervişlik ve şeyhlik maskeleri altında — müreffeh bir hayat geçirmekte ve halkı aldatmakta iken yaka- dandıklarını Vahda ve Arabistanda küçük iken göre müştüm. — Böyle teşkiltla. (Devamı var) () İstiklâl harbinde muzafferiyetlerin. 'den sonra ordu kısmı küllisi Garb cephesi - emrine takle dahi ne Dersi ında bir masının büyük sebeblerinden biri de benim bu hus x yan hareketi çıkma- susa verdiğim ehemmiyettir. Yugoslav Mimari Talebeleri Dün | Giresunda mo- ._ Yuzoslav talebeleri Taksim: Evvelki gündenberi gehrimizde Muhtelif Yerleri Gezdiler Ayın yedinci günü de dern fındık fab- rikası yapılıyor Bu iş için 60 bin lira beri vekâletle idare edilmekte ola, belediye reisliğine Bay Galip Ongu: sabah | ittifakla seçilmiştir. Mili kavgad: OO00OOOĞAAAAAAAAKAAAKAOEK| Deniz ve Denizcilik Tekniğin Bir Mucizesi İçinde Tek kişi Bulunmadığı Halde Manevralar Yapan Zırhlı YAZAN : A. Muasır. donanmalar atış talim 've tecrübelerini artık üzerlerine ten- te bezi gerilmiş, sâbih hedeflere a- teş etmek süretile yapmıyorlar. Ba. | kiden sal bozması bir mavna kuve vetli bir romorkörün yedeğine alımır, mavnayı romorköre bağlıyan halata mümkün olduğu kadar fazla kalama verilir ve mavnanın üzerine gerilmiş duran hedefe atış yapacak gemiler Sıra ile ateş ederlerdi. Bu gün atışlar artık hizmetten çıkmış hakiki harp gemilerine ateş açmak suretile yapılıyor. Lâkin ate- $e maruz kalan yani bütün bir filo- 'nun atış tecrübelerine hedef teşkil eden geminin zırhı ne kadar kalın, mahfuz mahalleri ne derece emin olursa olsun içindeki mürettebatının hayatını yüzde yüz teminat altına alamıyacağından muasir bahriyeler- 'de hedef vazifesini gören - bu eskil zırhlıların mürettebatsız olarak sey-. retmeleri, manevra yaprlaları im- kânları araştırılmış — ve bulunmuş. tar, Meselâ bu müsahabemin mevzu. vnu teşkil eden Alman donanması: 'na mensup “Hessen,, zırhlisi dritnot gınıfından evvel, (1906) yılında in- #a edilmiş (13200) tonluk bir zırk- İddır. Bu gemi / Versay müahedesi Mucibince Almanyaya bırakılan zırh hlardan biri idi. Kadro harici edil- dikte “Hassen” in atış hedef gemi #i olarak kullanılması takarrür etti Mürettebat gemiyi terktem eb,, n mürettebatı atış başlanladan evvel zırhliyı terkediyorlar ve artık| bundan sonra koca zırhlı ”Blitz,, den gönderilen telsiz mevcelerine kuzu Bibi itaat ederek son süratle Beyredi. Yor, yavaşlıyor, iskeleye veya san. cağa duman kırıyor. Hülüsa içinde zabitan ve efradı tamam bir barp) gemisinin yapabileceği manevral hepsini mükemmelen yapıyor. "Hes- kendisini telsizle “idare eden ltz,, den bir mil kadar uzakta evvel bölmeleri kapıyorlar milere göğüs germektedir. Malüm alduğu üzere, bizim donanmamızda da (İngiliz donanmasını kastediyor) ayni hizmeti gören "Sintarion,;dret- notu vardır. Ancak unutmamak lâ- zamdır ki bu zatülhareke/ hedef zırh hlara talim mermilerile ateş edilmek tedir. Bu talim mermileri ya tuzla veyahut buna mümasil maddelerle doldurulmuş olmakla beraber hedef- te bazan çok müthiş tesirler husule getirmektedirler. “Hessen,, deki yeniliklerden bi- risi de bir mermi kazan veyahut ma- kine dairesine isabet edip te oraları tutuşturduğu zaman hararetin tesi- Tile kendi kendine harekete geçen *tulumba tertibatı derhal su basmak- 'ta ve yangını hemen söndürmekte- dir. Muhakkak olan bir şey varsa © da bu mütekâmil hedefler sayesin- de muasır filoların, atış talimlerinin, tıpkı bir deniz harbinde olduğu gibi, Pek istifadeli ve hakikaten öğretici bir mahiyet almiş olduğudur.,, İngiliz deniz yazıcısının bu satır. Tarına ilâve edilecek bir şey yok. Gö. Tülüyor ki insan oğlu karada olduğu Bibi denizde de fazla miktarda can yakabilmek için sulh zamanında &- linden gelen gayreti ve fedakârlığı esirgemiyor, hattâ bu gaye uğrunda mucizeler bile yaratıyor. Şilideki Alman Zatülhareke — hedef ve zırhlı havuza alınarak 1936-937 #enelerinde yeniden inşa edilmişçesi- 'e esaslı bir tamir gördü. Zırhlının başka bir gemiden telsiz mevcelerile t çüinen el Zeytinmücadelesi * Hessen dürmakta - ve kendisine ateş açan| bütün bir filonun savurdukları mer- B ERe | ş Giresan: (Husus) — Vilüyet | ustuklarımı kendi kendine avıp ka Haat Sefaretine â 1989 mali yılı büt -| Payan tertibat, keza telsizle düne-| Gebzede de esaslı bir K n a a| Bi Mkekyo veya sancağa daara ücadeleye Başlardı | Bomba Atıldı azenİ BOT EE daĞlaaa aa üyük bir ihtimamla zırhliy Gebze: (Hususi) — Gebze Zi-| — Berli: 5 (A A) — Alman Haleyşlız, | zırhlısını yüzer hedef olarak kulları | mişti. Halk konferansla alâkadar| ki S aabr a ) —| n aa ea B Te ll ea eeei Z Ze n — ll belediye reisi bir gekilde meydena Çıktı. O kadar| yelen tedbirlerden bahsetmiş ve | vikiyle yapıldığı maltamdan Bğia Uluborlu (Hususi) — Aylardan | pi yırhlıda uzaktan telsiz mevceleril apılacağını halka iyice an-| lar, Almanyaya karşı “mücadele n| hareket açıcı terti bat bile mevcuttur. Atışlar müles olup ta mermiler gelen duman etmek için her vasıtaya müracaat eden Yahudi - demokrat - franma- lduğundan kazmasını b resini kapan halkımız ve desti hedefin üzerin balunmakta ve 40 kişiden mürekkeb| xat 9 za kadar bazı caml ve tür-| Çay—Mudanya / cphelerinde bilfül| (çi Kümelendiği saman "Heseen,i| S bir seferberlik halinde ee b a GiKatlere kadar gidenber da şehrimizin muhtelif yerlerini, Yı . göstermiş âmirlerin ve muhitine N SAİAY tülebeleri N SÜ s sankamia DKOA müzeleri dolaşacaklardır. Bd p kendini sevdirmişt n Pancar flatları bti Dü ea l ge ai man| — Üniversitöde Omun olariter tü aşilmez e-T Hlüheyalanin v Garaftan sahiye mügu-|Pancar flatlarının tesi İ eti çlslmşar ” ” | İ tü Uluhorlular yeni beleiye roiser| d netef olarak katlanmakt gada Böyürleema, üşilerin v ae | 5 ( FN BEUR AĞ DĞ a are sakdii| O YEnI BİR HAVA KEKORU | l | Baa taunan M taktedir Zatlan | NüR alamamlır, Kaabimızda | Ç GAS eee Ka a Gi belediyede yem; k yenecek, Topka- Ne k: 4 (A. A.) Clare M. Â. A, taretleri, topları ç ir, Oti (400): kadar fi ardır. Gü-| Kuğuk, Yazıyı pek yerinde gör- yemekten Sonra #sat 9 za kadar| e Amerika kıtanını / merkalesiz | daki mewafeyi 23 mat 26 4, Yü üeü 20 | b etİ dakt Gileğin tahakiişirnı Mi gi serbestçe dolaşacaklar 9 da Gala-| ge rekorunu kı r. ki mr. 18,07 di defi| çe d k '——