4 Nisan 1939 Tarihli Yeni Sabah Gazetesi Sayfa 2

ORSAN KAPA MEHMEDİN HATIRA Tefrika No 50 veİTIRAFLARI Yazan: M. SIFİR Salih Reisin Başından Geçen Yeni Macera Salih Reis Nihayet Dayanamamış Papas Çehreli Herifi Haklamıştı Reisi yurd hizmetinden alıkoyma. #a, kendi gibi onu da düşman uşak. Tığına sokmağa uğraşıyordu. Dolgur. anaaşlar, yüklü vaitlerle reisin aklı: B çelmeğe, düşman tarafına çevir- “neğe çalışıyordu. Nihayet Salih reis bu papas çehreli herifin teklifterin den, tazyiklerinden, bikmiş usanmış tı. Bir gece Mümhane enddesinde sunturlu bir sopa atarak yanından uzaklaştırmıştı. Bu müsmeleden ki- zan Kapiten Benet, Salih reisi der- hal tutturmuş, gizli dosyası ile bir- dikte Kroker otelindeki Ballar ka- Fargüh zabita komisyonuna gönder mişti. O sırada Mehmet Ali Dündar isminde bir 'Türk zabiti de Kroker zındanında bulunuyordu. Salih relx 'de bu zabitin bulunduğu bodrumz takmışlardı. Reisi Kapiten "Difray. tis, in odasında toplanan bir heye | — tin karşısına çıkarmışlardı. Odada | Kapiten Benet ile Bedirhani ailesin- 'den Cevdet te bulunuyorlardı. Benet Balih reisi güler yüzle karşılamış, bir Çok nasihatler ve vaitlerden sonra #özü Cevdet hainine bırakmıştı. Bedirhani Cevdet, o gün saatler- e döktüğü diller, gösterdiği cekler- de Salih reisi kandırmağa, düşman- Jarla beraber çalıştırmağa uğraşmış fakat muvaffak olamamıştı. O gece, yapılan işkence ve zulümler de hiç bir netice vermemişti. Nihayet bitkin ve baygın bir halde, Kroker zindanının taş döşeli Tilmişti. On bir gün bu vaziyette kaldıktan, araya giren "Leon,, adın. a bir avukata gefaat ücreti olarak, “*tam bin beşyüz lira verdikten sonra yakasını kurtarabilmişti. Bu para, Teisin © zamana kaâdar ödediği ü- güncü şefaat bedeli idi. Bu kadar zu lüm ve işkence gördükten ve mec- buriyet altında binlerce lira ödedik- ten sonra reisin artık bu işlerden el ve etğeini çektiğini, bir tarafa çeki Hip sindiğini tahmin ve zannedersi aiz değil mi?.. Hayır sevgili dinleyi tilerim, Salih reis hapisten çıkar Çıkınaz, hepis yattığı günlerde kar degi Osman reis ile kâtibi Ömer S mal tarafından — idare edilen işinin başına geçmiş, canı ve kanı gibi yur Gun uğruna vakfettiği bedenini yina hizmete hasretmişti. Vahdettin. Haininin — Süleyman| Şefik ve Ahmed Anzavura teşkil e' tirdiği Hilâfet ordusu denilen h- yanet sürülerine efrad arandığı va alındığı günlerde idi. Şimdiki Oni- versitenin bulunduğu Harbiye Neza. Teti meydanında yer yer çadırlar ku. Tulmuş, Üzerleri ayetler yazılı yeşi Hi ve kırmizili sancaklar dikilmişti. Koca meydan bir karargâhtan ziya. e bir tekke bahçsini, bir medrese| Avlusunu andırıyordu. Sürü sürü yo- Bazlar, çeşit çeşit irakıyeli dervişler.| genber sakallı ve byaz tüyeli so, fular ve — geyhler, hacılar, hocalar| kümeler teşkil etmişlerdi. Bu küme- lerin etraflarını da İstanbulun dam li serserileri, cinayetle mahkümi | yeti geref sanan başı dönük bahayi Bitleri, işsiz kalmış âciz sümsükleri gevrelemişlerdi. Kümelerin ortasında Dürri zade| aseyyid — Abdullah hainin — tör- 1â türlü fetvaları, Damad Ferid rezilinin - beyannameleri avaz Avaz okunüyor, okutulüyordu. Mey. Ganda aanki bir ahret mahkemesi kurulmuştu. Hilâfet ordusuna girmi-| iyenler, girip kaçanlar, milli kuvvet, İere katılanlar, milli kuvvetlerin zu. ferini dileyenler hep kâfir addedili. yör, gürüp gürüp — cehenneme ati Forlardı. Sultanın emrine itaatla h.| İhfet ordusuna girenlere büyük se. vaplar, bu yolda ölenlere ehidlik, ya Falananlara gazilik payeleri verili. 'yor, cennet kapıları açılıyordu. Hu, Tiler, gulmanlar dafıtılıyordu. Dinin, gerlatın vasıta olarak kul Janıldığı bu propağandaya kanan ve) 4 Ömer Sunal kapılanlar çok değilse de yok değil- di. Toplananlardan bir kosmı vado- Junan cennete — girmek, huriler ve| gülmanlarla - cenkleşmek, bir kısnı| da bir kaç lira edinip gününü gün et- mek için kayıd yapılan çadırlaya be yun büküp sokuluyordu. Bu gibilere hemen kat kat çamaşırlar, elbiseler. ayakkabılar dağıtiliyor, avuç avuç da paralar saçılıyordu. Bu cömertli #i görenlerden birkaçı daha çadırda. kilere katılıyordu. Salih — rels, Hemşinli Ali ve ben © günlerden birinde meydanı doldu. ran — kalabalığın arasına karışmış, cennet. yolcularını seyre dalmıştak, Maksadımız, şu cennetliklre verilen | gamaşır, elbise, ayakkabi ve matrs- | lardan şöyle kümelice bir parti kal dirmak, — Anadoluya aşırmaktı. Bu teşkilâtın namlı ele başılarından er- kâm harp miralayı Ahmed Rej emirberi iken hilâfet ordusu levazı- amı yazıcı baş çavuşluğuna kayırıları sökeli — Kadriyi — elde etmiştik. Bu cennetten - ziyade cevhere, ahretlik. 'ten ziyade — dünyalığa düşkün deli- kanlı, Salih reisin vadettiği manğır- Jara konmak ve kavuşmak için, ogün bize güzel bir haber getirmişti. Ha- inlerin sürü başısı tarafından izmi- 'te gönderilmek üzere sekiz yüz ta: kım çamaşır ve elbise denklendiğini, #ekir yüz matara ile sekiz yüz çift de postal sandıklandığını ikiyüz san- dık da cephane hazırlandığını bildir- mmiş ve bunların İzmite nakli için şe. rint ehli bir motoreu aranıldığını da lve etmişti. Hilâfetçilerin sevkiyat dairesinin mavna ve istimbotlarını itimatları yoktu. Bunlara verilecek cephane — ve teçhizatın Anadoluya kaçırılmasından çok çekiniyorlardı. Bu sebep ile işlerini kendileri gör. mek yada yakınlarına, inandıklarına gördürmek istiyorlardı. Sökeli Kadrinin getirdiği haber, Salih reisi ve bizi canlandırmıştı. He men yanımıza Hemşinli Ali ile bi-| zim Hoca Bekiri almış meydana dal- amıştık. Hoca Bekiri her halde tanı- yacaksınız. Naklettiğim hatıraları| man baş tarafında hakkında bir hay-| Ji malümat — vermiştim size. Koca| Hoca Bekir, o gün bütün becerikliği- ni göstermişti. Kelli felli kıyateti i. Je müteassıp ve hakiki bir hoca tesi: Tini bırakmıştı muhataplarında, He l& savurduğu yavelerle pek yaman ve blaman bir hilâfetçi olduğunu her. kese inandırmıştı. Hilâfet ordusu ka Targühinin bütün erkânını etrafına toplamış, —manyatizme etmiş gibi dondurmuştu. Hepsinin emniyet ve| itimatlarını bir anda kazanıvermişti. Çok şaşacak ve güleceksiniz sevgili dinleyicilerim, Bu koltuğu saldırma. h beli tabancalı yobaz taklidi, curar Kaçakçılığı, Aleminin bu eşsiz ve em- Salsiz — yıllanmış afacanı o gün, bu #erseri sürüsünün binbaşı payesi ve- YENİSABAH Yolların Tamiri Ve Yeni Parklar Belediye; yolların tamiri İçin 400 bin ve parklar içinde 50 bin dira — ayırdı. tanbul yollarına sarfolu: mak| Üzere geçen seneki yollar bütçesi 'ne de 400.000 liralık bir zam ya- avlir. Hu para İle şimdilik ge Ve bavek olan yollar n vürelle t 200.000 liralık bir tahsisat ayri İstanbul Vali ve Belediye ve Latfi Kırdar İstanbula geldiğin < | öetteri 'on' mühim meselelerinden biri İstanbalun parklan“ve goçak alimlini. Hemsiğleriyis vaşaği a maktadır.. İetasbuldaki . mercut garkları ll Ve yenilşmak tabat Si için de 50.000 lira munzam tah- sisat verilecektir. İstanul Belediyesinin tahsisat- sızlık yüzünden çok zorluk çeken 've vazifesini lâyikiyle göremiyen temizlik teşkilâtının da takviyesil için temizlik teşkilâtına da 100 bin) diralık bir zam yapılacaktır. Neşriyat Kongresi Dün vilâyette bir toplantı| yapıldı Ankarada toplanacak Neşriyat köngresine İstanbuldan — muhtelif| neşir müesseselerinden — seçilecek Azanın seçilmesini kontrol edecek olan heyet dün vilâyette bir toplan-| ti yapmıştır. / Toplantıya vilâyet| mektupçusu Osman riyaset etmiş, “ve Maarif müdürü Tevfik Kut, Ma-| arif Vekâleti derleme müdürü Se- lim Gerçek hazır bulunmuşlardır. Toplantıda Maarif ” Vekâletinden verilen direktifler datresinde harç ket edilmeğe karar verilmiştir. Se. çim için yapılacak toplantılar M W şarif müdürlüğündeki içtima salo-| nundak yapılacaktır. - Bu toplan-| fılara mevzuubahis heyet riyaset edecektir. BELEDİYEDE | Bugün seyyah geliyor | İ — Yarın sabah şehrimize Alman| bandralı Milvoke seyyah gemisi ile seyyah gelecektir. örahlar H İi ga -| Jacaklar ve şehrimizin şayamı ti maşa yerlerini, bilhassa müzeleri et edeceklerdir.. Vapur lima- mmızdan sonra Rodosa gidecektir. İnşaat malizemesinin | kontrolu | İstanbul Belediyesi tarafından | emaneten yaptırılacak olan inşaat.| ta kullanılacak malzeme ve iptidat maddeleri tetkik etmeğe — memur| olan fen işleri tetkik şebsi me - mürları mevzuyahis malzemenin yalnız kalitesini muayene etmeğe | salâhiyettardırlar. — Malzemenin | mikdarı ve tadadı hangi belediye gübesi tarafından satın alınıyorsa © şübe ve tesellüm heyetine aid olacağı görülen lüzum üzerine alâ- kadarlara tebliğ olunmuştur. “Tilmiş cle başılarından Gönenli Be- | kir Sıtkı ile Z. kiye ellerini öptürmüş Anzavuru - bile kendisine hürmet ve, tazim / göstermeğe mecbur etmişti Kumandanlık çadırının baş köşesi- 'ne kurulmuş, ne ayinler, ne hadisler 'ne kibar kelâmları bulmuş ve oku Mmuştu. Yalnız cahil Anzavurla yeti değil, çadırda bulunan koca sa- Tıklı, mangal göbekli âlimlere, yesi destrah, sürmeli gözlü şeyhlere, v- yağı mestli eli tespihli sofu efendi lere bile ilmi ve fazlı karşısında bo. | 'yun eğdirmiş, pes dedirtmişti ve ni. hayet İzmite gidecek cephane ve tec hizatın nakli işini, kardesi ve bütü» manâsile kendi gibi, dini bütün bir Müslüman, katıksız bir er oğlu er ol. duğunu söylediği Heşminli Aliye ver dürmişti. (Dev ai var) | Okuyucularımız Diyor kir Köprü üzerinde tramvaya binmek istiyenlerin hayatı tehlikeden kurtarılmalıdır Bilhassa akşamları köprü üze- rinden geçen tramvaylar Galata hetinde birbiri arkasına sıranlana- rak, köprünün, Kadıköy ve Haliç iskeleleri arasında, köprü Üzerir 'den geçmeyi hemen bemen imkâün- sız bir hale koymaktadırlar. Tramvayların sağından ve s0- Tundan geçen otomobiller de köprü üzerinde halkın tramvaya binmesi- 'ne engel olmaktadır. iki otomobil arasında açılan boşluktan bir fırsa- tını bulup tramvaya bin helecan ve heyecanla - güç belâ binebilenler, ezilmeden, bir otonun veya kamyo- Bun sademesine maruz kalmadan kendini tramvaya atabilen kadınlar daima görülen manzaralardandır v buradan, bir tehlikeye maruz kal- mmadan tramvaya binebilmek büyük bir bahtiyarlıktır. Köprü üzerinde bütün vesaiti nakliyenin en hafif bir süratle geç meleri icap ettiği halde otomobiller ve hattâ otobüsler; büyük bir hızla köprüde de yollarına devam etmek- te, sarı çivili yerlere geldikleri v Kit bile , yavaslamağa - pek lüzum görmemektedirler!, Eskiden köprüdeki geçit yerle- rinde bekliyen memurlar da şimdi kaldırılmış olduğundan şoförler rabalarını süratle sürebilmektedir. deri. Bilhassa köprünün en kalabalık saatlerinde köprüden tramvaya bin mek veya karşıdan karşıya geçmek iztirarında olan halkın hayat ve emniyeti için pek büyük bir tehlike teşkil eden bu vaziyeti belediyenin dikkatin koyar, köprüde Seyriseferin selâmetini temin için icap edeti kontrollerin artırılmasını 'a ederiz. Bir Kaçakcılık ! | 5000 lira kıymetindeki iplikleri beline dolayan bir yolcu yakalandı (4 İstanbul gümrük teşkilâtı yer ve muazzam bir kaçakçıl #i etrafında tahkikata başlamıştır. Hüdise şudur Limanımıza *geli purundan / çıkan met adında larında sıki bir yapılmış fakat bir şey görülememiştir. | Fakat Ahmedin vücudu ve diğer tarafları normalden fazla şişkin) görülmesi üzerine Ahmedin üzerin. Daçya va- Beyrutlü Ah- bir yolcunun eşya- | gtülen lüzam üaerine | araştırma de sıkı bir araştırma yapılmış ve| neticede şu şayamı dikkat vaziyet| | hasıl olmuştur. " Ahmedin beline| baldırlarına ve bacaklarına sarıl -| Miş ve çok şişkin olan yastığma ve | yorganına mahirane bir tarzda sı-| kıştırlmış 70 kilo ipek mensucat 5 kiloya yakın ipekli bulunmuştur. | Yapılan hesaplara göre kaçırılma- | sima çalışılan ipekli meti )00 Jiradır. Ahmedin kaçakçılık şebekesine dahil - olup) olmadığı. tetkik — olunmaktadır. | Dün tevkif olunan Ahmet Asliye | Beşinci ceza mahkemesine veril -| miştir. W TAKVIM 4 Nisan 1939 SALI Hleri : 14 Sefer 1358 Reml: 22 Mart 1355 Kazım; 148 Musevilerin Hamursuz Bayram Değe kasti 5S7 IZIT — ü Öğle İlş bankası umum müdürü| Ağaç Bayramı İçin Şehrimizde Hazırlıklar En fazla ağaç dikenlere ve iyi yetiştirenlere mükâfat verilecek Orman kanununun 95 inci madb| desine nazaran her sene yapılması lâzım gelen ağaç bayramının milli| Şef İsmet İnönünün verdikleri e-| hemmiyet nisbetinde iyi bir şekib- de tes'id edilmesi için Tâzım gelen hazırlıkların yapılması için İstan- bul Belediyesi Jara başlanacaktır. tarafından hazırlık-| Yapılan hazır- hıklar ve tesbit olunacak program Zirsat Vekületine - bildirilecektir. Ayni kanuna istinaden — bilhassa 'ren güzergâhlarındaki köylerde o-| turanlar hat boyunca agaç dikme- ğ€ mecburdurlar. Ayrıca her vilâ- yetten fazla ağaç dikenlere ve iyi bir şekilde yetiştirenlere mükâfat verilecektir. Hapishanede Kavga 6 suçlunun muhakeme- sine başlanı Geçenlerde. Hapishanede Bekir isminde bir mahküm öldürülmüş ve| zaka münasebetile bazı mahküm dar iki taraf olarak bir birlerile dö- Şöğmüşlerdi. — Bu kavganın muha- kemesine — dün 2 inci Asliye cezada başlanmıştır. Suçlular, Hasan kaptan, Musta fa, Kürt Yusuf, Hasan ve Rifat na- mında beş mahkümdur. Kavga © nasında yaralanan Kirkor isminde bir mahküm / da şahsı ahar davayı | açmıştır. Fakat kendisi dün muha- kemeye getirilmediğinden dava, ta. lik olunmuştur. Salühaddin Çam dün sabah şehrimi- | ze gelmiştir. Umum müdür doğru. ca İş Bankası şubesine giderek ora- da meşgül — olmuşlardır. Bu arada | mili Reassürans müdürü Refi Ba- yarı kabul etmiştir. Kıza sarkıntılık ve hakaretin cezası DiL eee li K yerdee KA nleye enlede 18 yaşana| Hi genç kız kendisine yüz vermeyince | bablere gee ceş aa gaaşlrrın| B SETRa Bir lsim iltibası d ça eht aö 1 Nisaa 1939 tarihli nüsbanızı| ildnci sahifesi teşinci sütununde *Şayani dikkbat bir dava" serlerhe.| dan Azliye Ceaa mahkemasinde le | depan Gülbenyan aleyhine - açıhı rayet edilmekte olduğu tasvir aak-| len eera davasına delr münteşir | Yazıyı okuyan bezı destler iltibası dolayısiyle mezkür allkadar balanduğum zan ve habında bulunmuşlar. Sözü geçen| davada, isimleri sikredilen taraf, larla katiyyen alâkadar bulunmu. dığım cihetle keyfiyelin yanak Şaselenitin ağai sölanaaz. derek. Bi derin sayaılarımla Gilerim. İetanbul Bahçekapı Cel Haa 1 Nola yünilenede Arukat İetapan Gülkenk YENİ SABAN — Merzunbahi| yazımızda ismi — geçen yükanıki mektupta da tasrih olunduğu veç. hile “İstepan Gülbenk” olmayıp İstepan Gülbenyan” dir. Maamal fih herhangi bir tibasa mahaf kal- | mamak üzere bu mektubu dereede. rek Avukat okuyucumuzun rica. sanı yerine getiriyoruz. İ A NİSAN 1939 vaziyeti Yuşoslavyanın — dehil vesiyeti, —| Nükar e ygremtf v bene saş kezi Avrupadaki karışık hüdlselerin Seyri arsaımda büyük bir ekemmk T kestetmektelir. Tn bevna. Sinda ve Avrupanın garkında ik 4i meselelerin inkişaf ettiği bir sa mande Yagodlavyanm beynelmilci Siyaset âlemindeki mevkil, atik deki — yaziyeti dali siyaaetindeki Sağamlik ba denleti eli ea aaf aanların kemenll sünee. lenine - dayanmakladır. Bu sahada Yugodlaryada yeni başvekii Syetke viçin iktider mevkline gelmesinder. eti mhhim — öeğişikliklere rastlan. Ballalir.. Bea Kaftaler matdaki — hüdiseler Yugoslar mili siyasetiniz yeni bir noktaya doğru gittiğini gös- [ termektedir. Ve ha arada müşekede #ülen en mühim . meli a Rarvet Y | | meselesidir. Eakiden Zagrebin talep- leri karşısında muhalif bir tavır kınan Belgrad bugün Hırvat mese- lesini başka — zaviyelerden mütalca etmektedir. Yalnız Belgradın bura. da tatbik ettiği miyar, Yugoslavya- 'nın harici vaziyeti, yani arazisinin. mutlak tamamiyetini müdafaa için zaruri olan birliği ve müşterek kuv- veti ihlâl etmeden faaliyette bulun- maktır. Merkezi - Avrupa haritasını de- Şistiren - hâdiselerin şayanı hayret derecede inkişaf ve bühassa bu key- fiyetin - Yugoslavyaya civar mınta- kalarda vukubulması, Belgradda ol — © Guğu kadar Zagrebde de dahili kal- — kınmanın — tarsini hususunda selâ- metle nihayetlenmesi için uzun bir Sulh devresi, >yaşamanın zaruri ol- duğunu göstermektedir. Yugoslavyanın dahili istikrarını tanzim - hususuna kati olarak giriş- mesi tam Tuna havzasındaki karışık hâdiselerin seyri sırasında vukubu. Tuyor. Bu sebebten harici vaziyette- ki tehlikeler, yirmi senedenberi de- vam eden bu ihtilâfın kati surett hallini intaç ettirecek bir imkân ha- zırlıyor. Dahili istikrar ve harici is- tikrarsızlık meselesi birbirine daya- narak Yugoslav — devletine müsber bir netice verecek gibi görünüyor. Bu süretle Zagrebde Hırvat Hide ri Maçekle yapılan istişareler fikir teatileri, temenniler - dikkate şa- 'yan — olmakla beraber esas netice, Zağrebin resmi teklifleri ile sırplar rın yapabilecekleri teklifler arasın. Ki itilâf sonunda belli olabilecektir. Şüphesiz ki buradan da, Yugoslav. yanın — hali hazır. hudutlarının ve Şimdiki krallık ailesinin mevcudiye- ti her şeyin üstünde tutulmaktadır. Bu arada öğrenilmesi lüzmgelen husus, Hırvatların talebleridir. Sırp. Jarla Hırvatlar arasındaki anlaşma- un temelleri nelerdir? Burada Hır- vat lideri Maçekin umumi fikri, Yu- goslav devletinden merkezi idarenin. ortadan kalkması, Hırvatların ser- best inkişafını — temin edecek yeni bir teşkilât — vücude getirilmesi ve bunu isterken de Hırvatların Yugon- dlav. camiasını terketmek arsusunu Bösterdikleri, ve Yugoslav devletinin haricinde vaziyetlrinin çok — nazik olacağıdır. Tabir diğerle, Hirvatlar, tarihi bir milli vahdet olmak #tiba- rile mutlak hâkimiyeti elde etmek ve bunu, kendilerinin meveudiyeti 1. çin zaruri olan birliğe terkedilmesi: ni arzu etmektedirler. Bu süretle/ Hirvatlar, dahildeki *tlerinin inkişafını temin etti mek isterken — Yugoslavyanın pare çalanmasına katiyen yanaşmadıkla. ni bilâkis bu isteklerinin hür ve müstakil Yugoslav devletinin vücu. dile kalin — bulunduğunü / ileri sür. mektedirler. Bu sebepten — Yügoslavya, her hangi harici bir tehlikeye kargı müs. takli tarzı hareketi dahili istikrarı. ı temin ederek ve ayrıca müdufan. | aına ehemmiyet vererek vücude ge. tirmeğe çalışmaktadır. Dr. Reşad SAGAY Gülhane müsameresinde mühim bir tebliğ Gülhane — müsamerelerinin &. toplantısında şark çibanlarının ye. ni bir usülle tedevisine ald seriri. yatın yaptığı mesai cildiye aslı. Dr. H. Salman tarafından tebliğ edilmiştir. Çok — muvaffakıyetli neticeler vermiş olan bu yeni tarzı tedavi büyük bir alâka uyandır. amıştır.